Ορεινή διαδρομή

Ταξιδιωτική περιήγηση στην ορεινή περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Η διαδρομή του δάσους και των φαραγγιών, των κρυστάλλινων νερών και του πράσινου, των πουλιών και των ζαρκαδιών, της ιστορίας και των κάστρων, της καλύβας και των μαντριών...

ΠΟΤΑΜΟΣ - ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ

Βόρεια της Αλεξανδρούπολης, στο δρόμο προς τον Άβαντα, προβάλει επιβλητικό ένα βυζαντινό φρούριο, χτισμένο πάνω σε λοφίσκο απέναντι από το σιδηροδρομικό σταθμό του Πόταμου. Σώζει τετράγωνους πύργους και σε ορισμένα σημεία διπλό τείχος. Η οχύρωση ελέγχει ένα στενό πέρασμα, μια χαράδρα του ορεινού όγκου της Ροδόπης, που χρησιμοποιεί η σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή και οδηγεί στην πεδιάδα της Κομοτηνής. Ήταν εκτός της κύριας αρτηρίας της Εγνατίας οδού και είχε στρατιωτική σημασία. Νεότερες απόψεις ταυτίζουν το φρούριο με τη βυζαντινή Περιστεριά, απ’ όπου πέρασαν το 1225 ο Θεόδωρος Κομνηνός, ακολουθώντας το δρόμο από τη Γρατσιανού (σημερινή Γρατινή του Ν.Ροδόπης) για τον Έβρο και οι στρατοί του Ουμούρ και του Ιωάννη Καντακουζηνού το 1345.

Ο λόφος του φρουρίου παρουσιάζει κατοίκηση και στα προϊστορικά χρόνια. Επιφανειακά βρέθηκε νεολιθική κεραμεική (4500-3000 π.Χ.) και χειροποίητη θρακική κεραμεική με αυλακώσεις και εμπιέσεις του 9ου-8ου π.Χ. αι.

Συνεχίζοντας στο χωματόδρομο που περνάει μπροστά από τα κάστρα του Πόταμου προς το στενό φυσικό διάδρομο της ορεινής Ροδόπης και μετά από πορεία πέντε χλμ. περίπου δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή, βρίσκεται το περίφημο σπήλαιο των Αγίων Θεοδώρων, στην κορυφή μιας μεγάλης κοιλότητας. Το σπήλαιο είναι διαμορφωμένο σε ναΐδριο με την προσθήκη χτιστού τέμπλου και με την τοιχογράφηση των επιφανειών του βράχου, θυμίζοντας τις σπηλαιώδεις εκκλησίες της Καππαδοκίας. Οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται σε δύο φάσεις. Η πρώτη ανάγεται στον 11ο αι. και η δεύτερη στο τέλος του 12ου και αρχές του 13ου αι. Η τέχνη τους αντανακλά τη μεγάλη παράδοση της Κωνσταντινούπολης.

ΚΙΡΚΗ

Στην έξοδο της χαράδρας των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται, κλεισμένη από λόφους, η Κίρκη. Ο μικρός οικισμός, γνωστός για τις παραδοσιακές ταβέρνες του και το ωραίο κρασί, πήρε το όνομά του κατά παράφραση της λέξης σαράντα χάνια ή ωραία χάνια (Κιρκ-κα), πιθανώς από ανάλογα πανδοχεία που υπήρχαν εκεί στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, γιατί λειτούργησε ως σταθμός ανεφοδιασμού στο δρόμο προς την Κωνσταντινούπολη. Σε γειτονικό ύψωμα έχει εντοπισθεί υπαίθριο προϊστορικό ιερό των Θρακών με αναληματικό τοίχο ενώ στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής εκτίθεται κινητός βράχος, από την περιοχή του χωριού, με εγχάρακτα σχέδια και λατρευτικές κοιλότητες, που χρονολογείται στο τέλος της Εποχής Χαλκού και στην Πρώιμη Εποχή Σιδήρου.

Η Κίρκη όμως είχε την τύχη να διασώσει και το τελευταίο ίσως εργαστήρι βυζαντινής αγιογραφικής παράδοσης στην Ελλάδα. Δείγματα του καλλιτεχνικού του έργου κοσμούν το τέμπλο του κεντρικού ναού του Αγίου Γεωργίου. Οι εικόνες του τέμπλου φιλοτεχνήθηκαν στα 1926-1927 από το μοναχό Κύριλλο (1871-1945), που γεννήθηκε στην Κίρκη και έμαθε την αγιογραφική τέχνη στο Άγιον Όρος. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του δημιούργησε εργαστήριο με κύριο μαθητή το λαϊκό ζωγράφο Πασχάλη Κατσίκα. Δέχτηκαν πολλές παραγγελίες, κυρίως από τη Ρωσία και τη Θράκη.

ΣΥΚΟΡΡΑΧΗ

Η γραφική Συκορράχη (Σύκος-ράχη που κατά τους ντόπιους, σημαίνει μαντριά σε ράχη). Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι το άριστο κλίμα, οι καταπράσινες ράχες με διαμορφωμένους χώρους αναψυχής, τα πανέμορφα τοπία, τα πεντακάθαρα νερά και τα ταβερνάκια.

Η Συκορράχη είναι ένα πανέμορφο χωριό με πολύ ζεστούς και φιλικούς ανθρώπους. Βρίσκεται βορειοδυτικά της Αλεξανδρούπολης. Πλούσια δάση, που "παντρεύονται" αρμονικά με τα λίγα αγροτεμάχια, με τα αρώματα του θυμαριού, της ρίγανης και της μέντας, αλλά και το ποταμάκι που κυλάει στο πλάι της διαδρομής, θυμίζουν κάτι από άλλες εποχές.

Το μικρό χωριό κατοικήθηκε το 1922 από οικογένειες Σαρακατσαναίων, Ποντίων και Θρακιωτών. Κύρια ενασχόληση ήταν η κτηνοτροφία που ευνοήθηκε από την ύπαρξη πλούσιων βοσκοτόπων και έδωσε άλλη δυναμική στον όμορφο οικισμό. Η φήμη των γαλακτοκομικών προϊόντων και του καλού κρέατος, ήταν το χαρακτηριστικό του χωριού.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΒΑΝΤΑ ΣΤΗ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ

Μετά τα βυζαντινά κάστρα του Πόταμου, ο δρόμος οδηγεί στον Άβαντα. Στο βόρειο άκρο του χωριού, πάνω σε απόκρημνο βράχο και δίπλα στο σημείο που ο δρόμος στενεύει και οι ντόπιοι αποκαλούν “Τέμπη”, βρίσκονται τα υπολείμματα ενός δεύτερου βυζαντινού χωριού.

Μεταξύ του Άβαντα και του επόμενου χωριού, της Αισύμης, υψώνεται ο λόφος Μοναστήρι (Τσεπέλ-Καγιά). Στη δύσβατη κορυφή του αποκαλύφτηκε τειχισμένο υπαίθριο θρακικό ιερό, με διάρκεια ζωής από τα προϊστορικά (9ος – 8ος π.Χ. αι.) μέχρι τα ελληνιστικά και βυζαντινά χρόνια. Ο περίβολός του περικλείει διάφορες λαξευτές κατασκευές, όπως βωμό, λεκάνες, βράχο με παράσταση του αστερισμού της Μεγάλης Άρκτου, σκαμμένους πίθους, ηλιακούς δίσκους και μικρά σκαλοπάτια.

Ακολουθώντας το δρόμο που ανεβαίνει απότομα διαγράφοντας μια μαγευτική διαδρομή, ύστερα από την Αισύμη φτάνει κανείς στην περιοχή της Λεπτοκαρυάς. Εκεί, σε μια πλαγιά με υψόμετρο 650 μέτρων από τη θάλασσα και σε απόσταση τριάντα δύο χλμ. από την Αλεξανδρούπολη, ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Νομού Έβρου έφτιαξε αναπαράσταση εποχιακού σαρακατσάνικου καταυλισμού. Η αναπαράσταση ενός παραδοσιακού θερινού οικισμού της νομαδικής φυλοομάδας των Σαρακατσάνων αποτελεί παράλληλα ζωντανό μουσείο και χώρο αναψυχής. Προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει τον καθημερινό τρόπο ζωής των Σαρακατσάνων, την τεχνική κατασκευής της περίφημης κυκλικής καλύβας από ξύλα και καλάμια, του κονακιού με το σταυρό στην οροφή (κατσούλα), το ορεινό σχολείο και γενικότερα την οργάνωση του κατοικήσιμου χώρου. Κάτω από το λόφο του καταυλισμού απλώνεται το μικρό χωριό της Λεπτοκαρυάς, στο οποίο μένουν λίγες οικογένειες Πομάκων.

ΝΙΨΑ

Στην αγροτική περιφέρεια του χωριού Νίψα, είκοσι χλμ. βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης και στους πρόποδες του ορεινού όγκου της Ροδόπης εντοπίστηκε πρόσφατα, με επιφανειακή έρευνα, ένα σύνολο προϊστορικών μεγαλιθικών μνημείων της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου (1050 - 650 π.Χ.). Ανήκει στην περιοχή του θρακικού φύλου των Κικόνων, γνωστού από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο.

Σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά του χωριού, βρέθηκε μια τειχισμένη ακρόπολη πάνω σε λόφο με κεραμεική του 9ου-8ου π.Χ. αι., που έλεγχε τα περάσματα στο εσωτερικό της Ροδόπης. Στο βορειοδυτικό άκρο του περιβόλου επισημάνθηκε λαξευτός τάφος σε ανεξάρτητο βράχο της ίδιας εποχής. Στη θέση “Δρυμός”, ανατολικά της Νίψας, παρατηρήθηκαν λαξευτά σύμβολα του ήλιου (ηλιακοί δίσκοι), βωμός με τρία επίπεδα και κόγχη, ιερός βράχος θυσιών και αρκετές λαξευτές κοιλότητες που αποδίδουν κυρίως αστρικούς σχηματισμούς. Ερμηνεύονται ως υπαίθρια προϊστορικά ιερά των Θράκων, όπου λατρεύονταν ο ήλιος και τα άστρα.

Στην περιοχή γύρω από τον παλιό οικισμό της Νίψας, βορειοδυτικά του σύγχρονου χωριού, αποκαλύφθηκαν λαξευμένες στο βράχο παραστάσεις (βραχογραφίες) με γεωμετρικά και ανθρωπόμορφα σχέδια. Όλα τα μεγαλιθικά μνημεία βρίσκονται σε δασώδη περιοχή, έτσι είναι πιθανό να αποτελούσαν ένα “ιερό άλσος”, σαν αυτό που αναφέρει ο Όμηρος ότι κατοικούσε ο ιερέας των Κικόνων Μάρωνας.

Λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού βρίσκεται ο Υδροταμιευτήρας του Δήμου Αλεξανδρούπολης και η περιοχή του Δρυμού. Χώρος αναψυχής με αιωνόβια πλατάνια και πεντακάθαρα τρεχούμενα νερά προσφέρουν μοναδικές στιγμές ξεκούρασης στους επισκέπτες.

Δείτε επίσης:

• Μάκρη - Μεσημβρία
• Τραϊανούπολη - Φέρες - Δέλτα Έβρου - Γέφυρα Κήπων
• Τυχερό - Σουφλί - Δάσος Δαδιάς
• Διδυμότειχο
• Σαμοθράκη

Επιστροφή στο μενού "Γνωρίστε τον Έβρο"

Alexandroupoli online με πληροφορίες από Δήμο Αλεξανδρούπολης και Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς άδεια του δημιουργού