Ιστορίες για αυθαίρετα

Είναι κοινός τόπος ότι τόσα χρόνια η πολιτεία έκανε πως καταπολεμούσε την αυθαίρετη δόμηση, αλλά αυτή οργίαζε. Ξενοδοχεία, βίλες, κέντρα διασκεδάσεων και εργοστάσια ξεφύτρωναν σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές

του Τριαντάφυλλου Σφυρή, Πολιτικού Μηχανικού

Είναι κοινός τόπος ότι τόσα χρόνια η πολιτεία έκανε πως καταπολεμούσε την αυθαίρετη δόμηση, αλλά αυτή οργίαζε. Ξενοδοχεία, βίλες, κέντρα διασκεδάσεων, εργοστάσια ξεφύτρωναν σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές (παραλίες, δάση, βιότοπους) χωρίς άδειες και κυριολεκτικά κάτω από την μύτη των ελεγκτικών αρχών (αστυνομίες, πολεοδομίες). Πως έγιναν και κανένας δεν πήρε είδηση; Έφταιγαν οι χαλαροί νόμοι; Έφταιγε το ότι δεν εφαρμόζονταν οι νόμοι; Έφταιγε η αστυνομία που έκαμνε τα στραβά μάτια; Έφταιγαν οι πολεοδομίες που τα κάλυπταν; Και ξαφνικά, τον Σεπτέμβρη του 2011, εν μέσω οικονομικής κρίσης (και μάλλον λόγω αυτής), πήρε η πολιτεία την μεγάλη απόφαση: Θάνατος στα αυθαίρετα! Και στο παρασκήνιο: Ζήτω τα πρόστιμα που θα εισπραχθούν!

Αλλά όπως πάντα «μπέρδεψε την γραβάτα με το σώβρακο» και από το ένα άκρο πήγε στο άλλο. Έτσι προκειμένου να μαζέψει λεφτά που τόσο έχει ανάγκη, στην έννοια «τακτοποίηση αυθαίρετων» φρόντισε να βάλει τα πάντα. Ακόμη και ένα παλούκι που πακτώθηκε στο έδαφος χωρίς να έχει βγει οικοδομική άδεια!

Χρόνια τώρα οι μηχανισμοί ελέγχου της πολιτείας (αστυνομία και πολεοδομίες) ασχολούνταν με «τρίχες» κυνηγώντας τέτοια «αυθαίρετα» ενώ κάτω από την μύτη τους ξεφύτρωναν τα πραγματικά αυθαίρετα. Αλλά χρόνια τώρα και ένα σωρό κόσμος (αστυνομίες, πολεοδομίες, ΙΚΑ, εισαγγελικές και δικαστικές αρχές, μηχανικοί, δικηγόροι) ασχολούνται με τέτοιες «τρίχες», παράγοντας αέρα κοπανιστό. Και από την πολύ φούρια από το κυνήγι των «τριχών» μπλόκαραν και δεν τους έμεινε χρόνος για να ασχοληθούν με θέματα πιο ουσιαστικά και κοινωνικά χρήσιμα. Και μετά απορούμε γιατί φουντάραμε ως κράτος.

Οι ιστορίες που θα δημοσιεύουμε σε συνέχειες αφορούν μια πτυχή αυτού ακριβώς του παραλογισμού και της σπατάλης ατέλειωτων εργατοωρών που τον συνοδεύει. Θα βρεθεί άραγε κανένας από αυτούς που ρυθμίζουν τις τύχες μας να τον σταματήσει;

1. Η ψησταριά

Ο Βαγγέλης είναι καθηγητής σε Λύκειο και μένει σε διαμέρισμα μέσα στην πόλη. Του αρέσει όμως πολύ η κηπουρική. Άλλωστε η καταγωγή του είναι από χωριό και όσο να είναι έχει και τις καταβολές του. Μόνο που το μπαλκόνι του είναι στενό και ίσα -ίσα που μπορεί και βάζει σε δυο - τρεις γλάστρες από μια – δυο ντομάτες. Έτσι αποφάσισε να αγοράσει ένα χωραφάκι για να φτιάξει -όταν θα μπορέσει- ένα κανονικό μπαχτσέ.
Το 1980 βρήκε ένα χωράφι σε καλή τιμή αλλά λίγο μακριά από την πόλη. Περίπου τρία τέταρτα με το αυτοκίνητο.
Το 1981 αποφάσισε να το περιφράξει και ρώτησε ένα φίλο του μηχανικό αν χρειάζεται να βγάλει οικοδομική άδεια.

«Με τι θα κάνεις την περίφραξη;» ρώτησε ο φίλος του μηχανικός.
«Με σιδηροπάσσαλους και συρματόπλεγμα».
«Περίμενε να δω».
Ο φίλος του μηχανικός ήταν νέος στην δουλειά και δεν το ήξερε. Ήξερε όμως πώς να ψάχνει στους τόμους με την πολεοδομική νομοθεσία που είχε στα ράφια της βιβλιοθήκης του στο γραφείο.
«Ορίστε» του απάντησε «υπάρχει αυτή εδώ η εγκύκλιος του 1970, που λέει ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του έκρινε ότι…» και του διαβάζει την απόφαση όπως την αναφέρει η εγκύκλιος:

«προκειμένου περί των εκτός σχεδίων γηπέδων η παρά του νομίμου κυρίου διά
συρματοπλέγματος περίφραξις αυτών, δεν παρεμποδίζεται υπό του Νόμου, ουδ’
επιβάλλεται περιορισμός τις αφορών εις την υποχρέωσιν λήψεως προηγουμένης αδείας,
δεδομένου ότι η δι’ απλού συρματοπλέγματος περίφραξις δεν αποτελεί εργασίαν
δομήσεως».

Μέσα σε μια βδομάδα η περίφραξη ήταν έτοιμη. Και το επόμενο κιόλας καλοκαίρι άρχισε ο Βαγγέλης να φυτεύει τα πρώτα του κηπευτικά. Που τον έχανες που τον έβρισκες τον Βαγγέλη, κάθε απόγευμα ήταν στον μπαχτσέ του. Μάλιστα τα Σάββατα και τις Κυριακές που δεν δούλευε, πήγαινε και το πρωί.
Το μεσημέρι γύριζε στο σπίτι για φαγητό και λίγη ξεκούραση και μετά τσουκ! πάλι στο κτήμα.
Μετά από 5 χρόνια σκέφτηκε να βρει και να αγοράσει ένα μεταχειρισμένο τροχόσπιτο, να το βάλει στο κτήμα και έτσι τα μεσημέρια να μην χρειάζεται να γυρίζει στο σπίτι, αλλά να ξεκουράζεται εκεί. Εξ άλλου θα είχε και καταφύγιο όταν θα έπιανε κάποια ξαφνική βροχή. Αλλά πιο πολύ χαίρονταν με την ιδέα ότι έτσι θα μπορούσαν τις Κυριακές να πηγαίνουν όλοι μαζί οικογενειακώς στο κτήμα.

«Να μην το βάλουμε πάνω στο χώμα» του είπε η γυναίκα του. «Να ρίξουμε λίγο τσιμέντο και να κάνουμε και ένα διάδρομο από την πόρτα μέχρι το τροχόσπιτο για να περνάμε και εμείς και το αυτοκίνητο χωρίς να λασπωνόμαστε».
Αν και το έβρισκε παραπανίσιο, γιατί ήταν συνηθισμένος να κυκλοφορεί μέσα στο κτήμα με τις μπότες, δεν της χάλασε το χατίρι. Μάλιστα έκανε την τσιμεντόστρωση πιο μεγάλη ώστε μπροστά στο τροχόσπιτο να διαμορφωθεί ένας χώρος για να μπορούν να βάζουν και ένα τραπεζάκι να τρώνε.

Πήγε ξανά στον φίλο του τον μηχανικό.
«Δεν μου λες Μιχάλη, αν φτιάξω ένα υπόστεγο με λαμαρίνα μπροστά στο τροχόσπιτο πρέπει να βγάλω άδεια;», τον ρώτησε.
Αυτή την φορά ο φίλος του δεν χρειάστηκε να ψάξει στους τόμους με την πολεοδομική νομοθεσία.
Δεν ήταν πια νέος μηχανικός και τα ήξερε καλά.
«Φυσικά και χρειάζεται να βγάλεις άδεια».
«Για ένα υπόστεγο με λαμαρίνα;», έκανε με απορία ο Βαγγέλης.
«Και για ένα κοτέτσι ακόμα. Με τον νέο ΓΟΚ που ψηφίστηκε πριν από δύο χρόνια, το 1985, ότι και να κάνεις χωρίς άδεια είναι αυθαίρετο. Και αν σε πιάσουν θα πληρώσεις πρόστιμο».
«Έλα ρε Μιχάλη, όλοι αυτοί που έχουν υπόστεγα έβγαλαν άδειες;»
«Εγώ σου λέω τι λέει ο νόμος. Τώρα εσύ κάνε ότι θέλεις. Εσύ έχεις την ευθύνη».
«Και ποιος θα το πάρει χαμπάρι εκεί που είμαι;», ξαναρώτησε ο Βαγγέλης.
«Μάλλον κανένας. Εκτός και αν σου κάνει καταγγελία κανένας γείτονας. Έχεις καλές σχέσεις με τους γείτονές σου;»
«Ε! Με το έναν, αυτόν στα δεξιά, δεν τα πάμε και πολύ καλά. Είναι πολύ δύστροπος».
«Τότε καλλίτερα να βγάλουμε μια άδεια».
«Πόσο θα κοστίσει;»
«Περίμενε πρώτα να δούμε αν βγαίνει. Πόσα στρέμματα είναι το κτήμα σου;»
«Τι στρέμματα μου λες; Ούτε ένα δεν είναι».
«Τότε ξέχασέ το. Δεν γίνεται. Το χωράφι σου δεν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο», είπε ο Μιχάλης.
«Και να μην έχουμε μια σκιά να καθόμαστε από κάτω στο καταμεσήμερο το καλοκαίρι;», έκανε απογοητευμένος ο Βαγγέλης.
«Περίμενε λίγο. Αν το θες μόνο για σκιά, μπορείς να κάνεις μια πέργολα και να βάλεις μια κληματαριά. Αν την κάνεις με ξύλα ή σιδηροκατασκευή δεν χρειάζεται άδεια. Περίμενε να σου διαβάσω και το έγγραφο του ΥΠΕΧΩΔΕ που το λέει καθαρά».

«Σε απάντηση του με αριθ. πρωτ. 3329/5-25-1/86/13.1.87 εγγράφου σας, σχετικά με αίτημα κ. Ο.Π., εάν απαιτείται οικοδομική άδεια για τη δημιουργία πέργκολας (εγκατάσταση για στήριξη φυτών) μέσα σε ακάλυπτο χώρο οικοπέδου, που επιτρέπεται σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 2β ΓΟΚ/85, σας πληροφορούμε τα εξής:
Επειδή το άρθρο αυτό επιτρέπει απλές εγκαταστάσεις για στήριξη φυτών που δεν
αποτελούν εργασίες δόμησης και δεν επιβάλλει όρους και περιορισμούς δεν απαιτείται γι' αυτές οικοδομική άδεια.
Προς αποφυγή όμως καταστρατηγήσεων σας διευκρινίζουμε, ότι τα πιο πάνω δεν ισχύουν για πέργκολες, που κατασκευάζονται σε εσοχές ή στο δώμα των κτιρίων, γιατί αυτές πρέπει να εμπίπτουν μέσα στο ιδεατό στερεό και για την κατασκευή τους απαιτείται άδεια της Πολεοδομίας».

«Μόνο περίμενε να δω αν το άρθρο 17 του ΓΟΚ που αναφέρει το έγγραφο ισχύει και για περιοχές εκτός σχεδίου», είπε ο Μιχάλης και άρχισε πάλι να ξεφυλλίζει τους τόμους του.
«Εντάξει. Ισχύει» είπε με φανερή ικανοποίηση ότι εξυπηρέτησε τον φίλο του.
«Σ΄ ευχαριστώ Μιχάλη. Καλό βράδυ», χαιρέτησε ο Βαγγέλης και έφυγε περιχαρής.

Τα χρόνια πέρασαν. Οι νόμοι άλλαξαν. Τα πράγματα έγιναν πιο αυστηρά. Τώρα για οποιαδήποτε κατασκευή χρειάζεται να βγει άδεια. Αλλά παραδόξως, η αυθαίρετη δόμηση αντί να καταπολεμηθεί, οργίασε κυριολεκτικά. Και όπως πάντα, η πολιτεία «μπέρδεψε την γραβάτα με το σώβρακο». Αντί να εφαρμόζονται οι νόμοι για να κυνηγιούνται τα αυθαίρετα ξενοδοχεία, τα κέντρα διασκέδασης, οι βιοτεχνίες και οι βίλες που χτίζονταν σε παραλίες και δάση, όλη η ενεργητικότητα των υπαλλήλων των πολεοδομιών εξαντλούνταν στη καταπολέμηση των αυθαίρετων πέργκολων και τσιμεντοστρώσεων!!
Και κάπως έτσι έμπλεξε και ο Βαγγέλης το 2012.

Το 2005 θέλησε να φτιάξει μια χτιστή μόνιμη ψησταριά γιατί μέχρι τότε, όταν χρειάζονταν να ψήσουν κάτι, είχε μια φορητή μεταλλική. Ξαναπήγε λοιπόν στον φίλο του τον Μιχάλη.
«Πρέπει να βγάλουμε μια άδεια μικρής κλίμακας», απάντησε ο Μιχάλης.
«Τι είναι αυτό και πόσο κοστίζει;», έκανε με απορία ο Βαγγέλης.
«Δεν κοστίζει τίποτα. Ένα ειδικό έντυπο χρειάζεται να συμπληρώσουμε με τα στοιχεία σου και να το πας στην πολεοδομία, το σφραγίζουν και μετά από μια - δυο μέρες πας και το παίρνεις. Δεν θέλει ούτε μηχανικό ούτε τίποτα. Πριν από δύο βδομάδες έκανα ένα για ένα γνωστό μου. Είναι καινούριος νόμος που βγήκε πέρυσι για να απλοποιηθεί η γραφειοκρατία και να μην χρειάζεται για τις μικροκατασκευές να απασχολούνται οι πολεοδομίες και να ταλαιπωρούνται οι πολίτες. Καιρός ήταν να το κάνουν».
«Ναι, αλλά δεν πειράζει που το χωράφι δεν είναι οικοδομήσιμο;», ρώτησε ο Βαγγέλης επειδή θυμόταν την προηγούμενη περίπτωση με το υπόστεγο.
«Όχι δεν χρειάζεται. Υπάρχει εγκύκλιος που το λέει καθαρά». Του την διάβασε:

«5. Δεν απαιτούνται και δεν ελέγχονται στοιχεία αρτιότητας των οικοπέδων ή των γηπέδων, ή στοιχεία νομιμότητας των κτιρίων, δηλώνονται όμως με σαφήνεια τα σχετικά στοιχεία του ακινήτου στην αίτηση. Επίσης δεν απαιτούνται φορολογικές ή άλλες κρατήσεις».

Ο Μιχάλης συμπλήρωσε το έντυπο και ο Βαγγέλης το πήγε την άλλη μέρα στην πολεοδομία και το κατέθεσε.

Μετά από μια βδομάδα πήρε ένα έγγραφο από την πολεοδομία. Έλεγε:

«Προκειμένου να σας χορηγηθεί η άδεια που ζητήσατε πρέπει να μας προσκομίσετε:

α) τοπογραφικό διάγραμμα του γηπέδου σύμφωνα με τι προδιαγραφές σύνταξης τοπογραφικών διαγραμμάτων για έκδοση οικοδομικών αδειών.
β) τον τίτλο ιδιοκτησίας με το πιστοποιητικό μεταγραφής του στο υποθηκοφυλακείο, από τον οποίο να αποδεικνύεται η αρτιότητα του γηπέδου.
γ) διάγραμμα κάλυψης σύμφωνα με τις προδιαγραφές με τη θέση όπου θα κατασκευαστεί η εστία που αιτείσθε.
δ) στοιχεία νομιμότητας τυχόν κατασκευών που υπάρχουν στο γήπεδο.
ε) Κάτοψη και τομής της εστίας».

Το πήγε στον Μιχάλη και ο Μιχάλης έμεινε κατάπληκτος.
«Μα πριν από δύο βδομάδες που ζήτησε μια τέτοια άδεια ένας γνωστός μου, δεν χρειάστηκε να πάει τίποτα! Δεν καταλαβαίνω τι συμβαίνει», έκανε με απορία ο Μιχάλης.

Την άλλη μέρα ο Μιχάλης πήγε στην πολεοδομία να ρωτήσει.
«Ναι. Μέχρι τώρα έτσι τις χορηγούσαμε αυτές τις άδειες», είπε ο αρμόδιος υπάλληλος της πολεοδομίας, «αλλά ήταν λάθος μας. Όταν διαβάσαμε πιο προσεκτικά την απόφαση τότε το καταλάβαμε. Η απόφαση για τις εργασίες μικρής κλίμακας λέει για τις εστίες:

«ιβ. Η κατασκευή ξύλινης πέργκολας, εστιών, φούρνων και τζακιών σε εσωτερικούς
χώρους, σε ακάλυπτους χώρους και σε βεράντες, σύμφωνα με τις διατάξεις του
κτιριοδομικού κανονισμού».

Και συνέχισε: «Εμείς σαν πολεοδομία πως θα ελέγξουμε αν τηρούνται οι διατάξεις του κτιριοδομικού κανονισμού, αν δεν μας φέρετε τοπογραφικό διάγραμμα, διάγραμμα κάλυψης και τα σχέδια της εστίας για να δούμε πως και που θα γίνει; Κάναμε και ερώτημα στην Περιφέρεια».
«Και τι σας απάντησαν;»
«Να σου το διαβάσω:»

«Σύμφωνα με την απόφαση 5219 της 3/17.2.2004 (ΦΕΚ 114Δ΄) οι άδειες εργασιών μικρής κλίμακας εκδίδονται σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις».

«Οι πολεοδομικές όμως διατάξεις», συνέχισε ο υπάλληλος, «λένε ότι για γίνει οποιαδήποτε οικοδομική εργασία πρέπει το γήπεδο ή το οικόπεδο να είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, και να μην υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές».
«Μα υπάρχει εγκύκλιος που λέει ότι για τις άδειες εργασιών μικρής κλίμακας δεν ελέγχονται στοιχεία αρτιότητας των οικοπέδων ή των γηπέδων, ούτε και η νομιμότητα των κτιρίων» αντέτεινε ο Μιχάλης.
«Ναι αλλά αυτό το λέει μια ερμηνευτική εγκύκλιος, η οποία αναφέρεται στην απόφαση για τις εργασίες μικρής κλίμακας, και εμείς στη υπηρεσία το συζητήσαμε και δεν αποδεχόμαστε αυτήν την ερμηνεία που δίνει η εγκύκλιος. Αν προκύψει κάποιο πρόβλημα και τρέχουμε στα δικαστήρια τι θα πούμε; Ότι ακολουθήσαμε την ερμηνεία μιας εγκυκλίου, όταν η ίδια η απόφαση το λέει διαφορετικά;»
«Μα σε όλες τις άλλες πολεοδομίες πως την ακολουθούν;» ρώτησε ο Μιχάλής.
«Εμείς επικοινωνήσαμε και με άλλες πολεοδομίες. Άλλες την ακολουθούν και άλλες όχι.», απάντησε ο υπάλληλος.

Ο Μιχάλης ενημέρωσε τον Βαγγέλη να μην ξοδεύεται άδικα με τοπογραφικά και σχέδια γιατί δεν θα του δώσουν την άδεια. Θα σκαλώσει στο ότι το χωράφι του δεν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο.
«Μα η εγκύκλιος που μου διάβασες έλεγε…»
«Ας την», τον έκοψε ο Μιχάλης, «δεν την αποδέχονται στην πολεοδομία μας».
«Καλά, άλλο κράτος έχουμε εδώ;», έκανε με απορία αλλά και λίγο αγανάκτηση ο Βαγγέλης.
«Που να στα εξηγώ τώρα. Έτσι όπως τα λες είναι. Από τότε που οι πολεοδομίες έφυγαν από το υπουργείο και πήγαν στις νομαρχίες και στους δήμους, τις άφησαν στις τύχες τους χωρίς κεντρική καθοδήγηση και η κάθε μια ερμηνεύει τους νόμους όπως νομίζει. Και δεν έχουν. άδικο. Όταν οι νόμοι έχουν τόσες ασάφειες και αντιφάσεις, κοιτούν πρώτα να καλύψουν τον κώλο τους».

Και το θέμα έκλεισε εκεί. Και ο Μιχάλης πρόσθεσε άλλη μια περίπτωση στην μακριά λίστα με τις ασαφείς και αντικρουόμενες πολεοδομικές διατάξεις που κρατούσε και που δημιουργούν το απίστευτο αυτό νομοθετικό χάος, που επιτρέπει την κάθε υπηρεσία να αυτονομείται και να εφαρμόζει τους δικούς της νόμους, σαν η Ελλάδα να αποτελείται από πολλά κράτη - πόλεις, όπως στην αρχαιότητα. Και ο Βαγγέλης έμεινε με την απορία: «Μια ψησταριά ζήτησα να κάνω. Τόσο μεγάλο πρόβλημα θα δημιουργήσω και δεν με αφήνει η πολιτεία να την κάνω;».

Τέλος 1ο:

Τελικά ο Βαγγέλης αποφάσισε για πρώτη φορά στην ζωή του να «παρανομήσει». Και να κάνει την ψησταριά χωρίς άδεια. Και έτσι, όπως και πολλοί άλλοι, να αποκτήσει και αυτός το «αυθαίρετό» του και να μπει στο «κλαμπ των αυθαιρετούχων». Άλλοι βέβαια έχουν αυθαίρετες βίλες σε παραθαλάσσια οικόπεδα, ενώ αυτός μια αυθαίρετη ψησταριά μέσα σε ένα χωράφι, αλλά αυτό δεν έχει και πολύ σημασία. Άλλωστε ο νόμος είναι απόλυτα δημοκρατικός, όπως ταιριάζει σε μια ευνομούμενη πολιτεία: δεν κάνει διακρίσεις. Αυθαίρετο το ένα αυθαίρετο και το άλλο.

Τέλος 2ο:

Τελικά ο Βαγγέλης αποφάσισε για πρώτη φορά στην ζωή του να «παρανομήσει». Και να κάνει την ψησταριά χωρίς άδεια. Και έτσι, όπως και πολλοί άλλοι, να αποκτήσει και αυτός το «αυθαίρετό» του και να μπει στο «κλαμπ των αυθαιρετούχων». Αλλά ήταν γκαντέμης και δεν τα κατάφερε! Με το που ξεκίνησε πλάκωσε το 100. Ποιος το κάλεσε ακόμα το έχει απορία ο Βαγγέλης.
Ο αστυνόμος που ήρθε με το περιπολικό κατέγραψαν το περιστατικό και την άλλη μέρα η αστυνομία έστειλε έγγραφο στην πολεοδομία και στο ΙΚΑ (έτσι το προβλέπει ο νόμος). Ο προϊστάμενος της πολεοδομίας έστειλε τον αρμόδιο υπάλληλο μαζί με έναν άλλο υπάλληλο (έτσι το προβλέπει ο νόμος) για να ελέγξει το «αυθαίρετο» και να συντάξει την προβλεπόμενη «Έκθεση Αυτοψίας Αυθαιρέτων Κατασκευών και Υπολογισμού Προστίμων». Ο υπάλληλος την συνέταξε, και πήγε και την τοιχοκόλλησε έξω από το κτήμα του Βαγγέλη (έτσι το προβλέπει ο νόμος). Την κοινοποίησε στο ΙΚΑ (έτσι το προβλέπει ο νόμος) για να υπολογίσει τις ασφαλιστικές εισφορές της αυθαίρετης ψησταριάς του Βαγγέλη. Και τέλος την κοινοποίησε στη Εισαγγελία Πρωτοδικών (έτσι το προβλέπει ο νόμος), για να ασκηθεί η εναντίον του η κατά τον νόμο προβλεπόμενη δίωξη για το ποινικό αδίκημα που έκανε.
Το πρόστιμο που έβγαλε η πολεοδομία ήταν 170 €, αλλά έπρεπε να πληρώσει το ελάχιστο κατά τον νόμο που είναι 500 €.

«Αν το κατεδαφίσετε το αυθαίρετο», του είπε ο υπάλληλος της πολεοδομίας, «και μας καλέσετε να δούμε ότι το κατεδαφίσατε, τότε δεν θα πληρώσετε το πρόστιμο. Αλλιώς θα πρέπει να πληρώσετε το πρόστιμο και κάθε χρόνο 250 € που είναι το πρόστιμο διατήρησης του αυθαιρέτου μέχρι να το κατεδαφίσετε».
Τι να έκανε ο Βαγγέλης; Πήγε την άλλη μέρα και ξήλωσε την βάση της ψησταριάς, γιατί αυτό μόνο είχε προλάβει να κάνει, και μετά κάλεσε τον υπάλληλο της πολεοδομίας για να το δει. Έτσι τέλειωσαν οι εκκρεμότητες με την πολεοδομία.

Μετά από 2 μήνες πήρε ειδοποίηση από το ΙΚΑ για να πάει να τακτοποιήσει τις ασφαλιστικές εισφορές των εργατών που δούλεψαν για να κάνουν την αυθαίρετη ψησταριά του.
«Μα δεν πήρα εργάτες», εξήγησε ο Βαγγέλης στον υπάλληλο του ΙΚΑ που χειρίζονταν την υπόθεσή του, «μόνος μου την έφτιαχνα».
«Το ΙΚΑ δεν το ενδιαφέρει αυτό. Το ΙΚΑ θέλει τις εισφορές που αναλογούν στις εργασίες που κάνατε αδιάφορο αν τις έκαναν εργάτες η τις κάνατε μόνος σας»
«Και πόσο είναι αυτές οι εισφορές;» ρώτησε ο Βαγγέλης.
«Θα πάτε σε ένα μηχανικό και αυτός ξέρει τι θα κάνει για να τις υπολογίσει. Πάρτε και αυτά τα έντυπα για να τα συμπληρώσει».
«Δεν μπορώ να τα κάνω εγώ;» έκανε με απορία ο Βαγγέλης.
«Όχι. Πρέπει να μας φέρετε υπογεγραμμένο από τον μηχανικός σας έναν αναλυτικό προϋπολογισμό των κατασκευών που κάνατε και με βάση το προϋπολογισμό ο μηχανικός σας θα υπολογίσει τον αριθμό των ημερομισθίων που προβλέπεται για την κάθε εργασία» τον ενημέρωσε ευγενικά ο υπάλληλος.
«Επίσης» συνέχισε, «θα χρειαστούμε και αντίγραφο του συμβολαίου του οικοπέδου. Δεν χρειάζεται να είναι ακριβές αντίγραφο. Αρκεί να μας φέρετε και το πρωτότυπο μαζί με το απλό φωτοαντίγραφο και θα το επικυρώσουμε εμείς».
«Είδες πρόοδος!» σκέφτηκε ο Βαγγέλης. «Την περιόρισαν πολύ την γραφειοκρατία εδώ στο ΙΚΑ.
Δεν ζητούν επικυρωμένο συμβόλαιο».

Ο Μιχάλης συνέταξε τον προϋπολογισμό της αυθαίρετης ψησταριάς, συμπλήρωσε το σχετικό έντυπο για να υπολογίσει τα ημερομίσθια που χρειάζονται για τις αυθαίρετες εργασίες που έκανε ο Βαγγέλης και βρήκε 0,83 ημερομίσθια. Ούτε καν ένα.
Ο Βαγγέλης πήγε τα χαρτιά στο ΙΚΑ, και όταν ήρθε η σειρά του, ο υπάλληλος άνοιξε φάκελο απογραφής του έργου, υπολόγισε τις ασφαλιστικές εισφορές, 48,23 €, και έδωσε στον Βαγγέλη ένα διπλότυπο να το πάει στο ταμείο να το πληρώσει.
Έτσι τέλειωσαν και οι εκκρεμότητες του με το ΙΚΑ. Τώρα έμεινε μόνο το ποινικό δικαστήριο.
«Μην ανησυχείς», του είπε ο δικηγόρος του. «Όταν θα γίνει το δικαστήριο θα δείξουμε την βεβαίωση της πολεοδομίας ότι κατεδάφισες το αυθαίρετο και θα απαλλαγείς». Όπως και έγινε όταν μετά από 1 περίπου χρόνο έγινε το δικαστήριο.

Και έτσι έκλεισε οριστικά η υπόθεση αυτή. Και η πολιτεία έκανε το καθήκον της και διαφύλαξε το περιβάλλον από την ζημιά που θα προκαλούσε η αυθαίρετη ψησταριά του Βαγγέλη. Βέβαια ένα σωρό άνθρωποι αφιέρωσαν ώρες ολόκληρες (αστυνομία, υπηρεσίες, δικηγόροι, μηχανικοί, εισαγγελέας, δικαστές) παράγοντας αέρα κοπανιστό κυνηγώντας μια «αυθαίρετη ψησταριά», αλλά αυτό τι σημασία έχει; Μήπως δεν έχει λεφτά το κράτος για να πληρώνει τους υπαλλήλους του; Και αν δεν έχουν δουλειά τι θα κάνουν; Θα κάθονται;

Τέλος 3ο:

Τελικά ο Βαγγέλης αποφάσισε για πρώτη φορά στην ζωή του να «παρανομήσει». Και να κάνει την ψησταριά χωρίς άδεια. Και έτσι, όπως και πολλοί άλλοι, να αποκτήσει και αυτός το «αυθαίρετό» του και να μπει στο «κλαμπ των αυθαιρετούχων». Αλλά μετάνιωσε την ώρα και την στιγμή που την έκανε.

Ο δύστροπος γείτονάς του κυριολεκτικά του έψησε το ψάρι στα χείλη. Κάθε φορά που ο Βαγγέλης του έκανε παρατήρηση για αυτά που του πετούσε μέσα στο κτήμα του, άλλοτε τα κλαδιά όταν κλάδευε τα δέντρα του, άλλοτε τα χόρτα όταν τα κούρευε, άλλοτε τις πέτρες που έβγαζε όταν έσκαβε, μόλις ο Βαγγέλης του έλεγε ότι θα φωνάξει το «100», ο γείτονάς του είχε έτοιμη την απάντηση:
«Ναι αλλά τι θα γίνει αν και εγώ τους πω για την ψησταριά που την έκανες χωρίς άδεια; Δεν το σκέφτεσαι:».

Πως δεν το σκέφτεται! Γι΄ αυτό και τα κατάπινε όλα και δεν μιλούσε. Κάποτε όμως ο γείτονάς του το παράκανε. Και ο Βαγγέλης δεν άντεξε. Πήγε στον φίλο του τον Μιχάλη για να δει μήπως μπορεί να βρεθεί καμιά λύση.
«Τι θα γίνει ρε Μιχάλη αν με γράψουν για την ψησταριά;» τον ρώτησε.
«Θα σου βάλουν πρόστιμο ανέγερσης 500 € και πρόστιμο διατήρησης 250 € για κάθε χρόνο από τότε που την έκανες. Έχουμε 2012. ΄Άρα από το 2005 πέρασαν εφτά χρόνια. Εφτά χρόνια από 250 € είναι 1750 €. Συν 500 € σύνολο 2250 €. Και αν δεν την κατεδαφίσεις, κάθε χρόνο θα πληρώνεις 250 €. Μετά είναι το ΙΚΑ. Θα πληρώσεις ασφαλιστικές εισφορές με προσαυξήσεις για εφτά χρόνια και θα γίνει και ένα δικαστήριο, αλλά αν μέχρι να γίνει την κατεδαφίσεις, θα απαλλαγείς.»

Το σκέφτηκε από δω το σκέφτηκε από κει ο Βαγγέλης, και πήρε τις αποφάσεις του. Δεν μπορεί μια ψησταριά να τον κρατάει αιωνίως όμηρο του γείτονά του και να ανέχεται όλα όσα του κάνει. Πήρε λοιπόν μια μέρα μια βαριά, έδωσε μια στη ψησταριά και ησύχασε.

Τέλος 4ο:

Τελικά ο Βαγγέλης αποφάσισε για πρώτη φορά στην ζωή του να «παρανομήσει». Και να κάνει την ψησταριά χωρίς άδεια. Και έτσι, όπως και πολλοί άλλοι, να αποκτήσει και αυτός το «αυθαίρετό» του και να μπει στο «κλαμπ των αυθαιρετούχων». Αλλά μετάνιωσε την ώρα και την στιγμή που την έκανε.

Ο δύστροπος γείτονάς του κυριολεκτικά του έψησε το ψάρι στα χείλη. Κάθε φορά που ο Βαγγέλης του έκανε παρατήρηση για αυτά που του πετούσε μέσα στο κτήμα του, άλλοτε τα κλαδιά όταν κλάδευε τα δέντρα του, άλλοτε τα χόρτα όταν τα κούρευε, άλλοτε τις πέτρες που έβγαζε όταν έσκαβε, μόλις ο Βαγγέλης του έλεγε ότι θα φωνάξει το «100», ο γείτονάς του είχε έτοιμη την απάντηση:
«Ναι αλλά τι θα γίνει αν και εγώ τους πω για την ψησταριά που την έκανες χωρίς άδεια; Δεν το σκέφτεσαι:».
Πως δεν το σκέφτεται! Γι΄ αυτό και τα κατάπινε όλα και δεν μιλούσε. Αλλά χρόνο με το χρόνο η οργή του μεγάλωνε. Και φέτος που ο γείτονάς του το παράκανε, ο Βαγγέλης δεν άντεξε και κάλεσε το «100».

Ο αστυνόμος που ήρθε με το περιπολικό κατέγραψε την καταγγελία του Βαγγέλη, αλλά και την καταγγελία που έκανε ο γείτονάς του για την ψησταριά. Την άλλη μέρα η αστυνομία έστειλε έγγραφο στην πολεοδομία και στο ΙΚΑ (έτσι το προβλέπει ο νόμος). Ο προϊστάμενος της πολεοδομίας έστειλε τον αρμόδιο υπάλληλο μαζί με έναν άλλο υπάλληλο (έτσι το προβλέπει ο νόμος), για να ελέγξει το «αυθαίρετο» και να συντάξει την προβλεπόμενη «Έκθεση Αυτοψίας Αυθαιρέτων Κατασκευών και Υπολογισμού Προστίμων». Ο υπάλληλος μέτρησε το αυθαίρετο του Βαγγέλη, αλλά δεν μέτρησε μόνον αυτό. Άρχισε να μετράει και την πέργκολα.
«Γιατί την μετράτε;» ρώτησε ο Βαγγέλης.
«Έχετε άδεια για την πέργκολα;», ρώτησε και αυτός τον Βαγγέλη.
«Όχι. Ζήτησα αλλά η πολεοδομία μου απάντησε ότι δεν δικαιούμαι»
«Άρα είναι αυθαίρετη».

Αμέσως μετά:
«Για την τσιμεντόστρωση βγάλατε άδεια;», ρώτησε πάλι ο υπάλληλος.
«Γιατί; Χρειάζεται άδεια και η τσιμεντόστρωση;»
«Φυσικά»
«Δεν το ήξερα»
«Για την περίφραξη βγάλατε άδεια;»
Εδώ ο Βαγγέλης ήξερε την απάντηση.
«Για την περίφραξη δεν χρειάζεται άδεια. Το λέει μια εγκύκλιος που μου διάβασε ο μηχανικός μου» είπε με ανακούφιση ο Βαγγέλης.
«Λάθος σας είπε. Έπρεπε να βγάλετε άδεια μικρής κλίμακας. Από το 2004 και μετά για όλες τις νπεριφράξεις χρειάζεται άδεια μικρής κλίμακας», είπε ο υπάλληλος.
«Μα εγώ την έκανα το 1981», είπε ο Βαγγέλης.
«Εγώ αυτό δεν το ξέρω. Εγώ πρέπει να γράψω και την περίφραξη και όταν θα πάρετε την έκθεση αυτοψίας με το πρόστιμο, έχετε δικαίωμα να κάνετε ένσταση στη αρμόδια επιτροπή, και αν έχετε αποδείξεις ότι την κάνατε πριν το 2004, η επιτροπή θα διαγράψει το πρόστιμο».
Ύστερα ο υπάλληλος άρχισε να περιεργάζεται το κτήμα τριγυρίζοντας πάνω - κάτω και πότε – πότε έγραφε κάτι στο καρνέ του. Ύστερα χαιρέτησε τον Βαγγέλη και έφυγε.

Την άλλη μέρα ο Βαγγέλης πήγε στον Μιχάλη.
«Τι θα κάνουμε Μιχάλη με την πολεοδομία;»
«Είσαι τυχερός. Με τον καινούργιο νόμο για τα αυθαίρετα θα τα δηλώσεις, και μόλις ξοφλήσεις το πρόστιμο με τον καινούργιο νόμο, θα το πάμε στην πολεοδομία και θα κλείσει η υπόθεση».
«Ωραία. Τότε να το κάνουμε».
«Ποια αυθαίρετα θα βάλουμε;», ρώτησε ο Μιχάλης.
«Την ψησταριά, την πέργκολα και την πλακόστρωση. Η περίφραξη είναι πριν το 2004».
«Ναι, αλλά», είπε ο Μιχάλης σκεφτικός, «πως θα το αποδείξουμε; Να δούμε τι λέει ο νόμος».
Άνοιξε πάλι τα κιτάπια του και διάβασε:

«Η υπεύθυνη δήλωση συνοδεύεται από δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες, από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της κατασκευής ή εγκατάστασης της χρήσης. Αν δεν υπάρχουν δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες, που αποδεικνύουν το χρόνο ολοκλήρωσης της κατασκευής ή εγκατάστασης της χρήσης, αυτός μπορεί να αποδειχτεί και από ιδιωτικά έγγραφα βεβαίας χρονολογίας, κατά την έννοια του άρθρου 446 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, και εφόσον δεν υπάρχουν ούτε τέτοια έγγραφα και με υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη, η οποία πρέπει να συνοδεύεται από τεχνική έκθεση μηχανικού, η οποία υποστηρίζει το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης».

«Στις αεροφωτογραφίες δεν φαίνονται οι περιφράξεις. Καλά - καλά δεν ξεχωρίζουν ούτε τα μικρά κτίσματα.» είπε ο Μιχάλης και συνέχισε:
«Έχεις τα τιμολόγια αγοράς των υλικών για τη περίφραξη; Από αυτά, όπως λέει ο νόμος αποδεικνύεται ο χρόνος κατασκευής της».
«Από το 1981;», έκανε με έκπληξη ο Βαγγέλης. «Όχι βέβαια. Που να το ξέρω να τα κρατήσω;»
«Εντάξει. Τότε θα πάμε με την υπεύθυνη δήλωση, που λέει ο νόμος. Αλλά μια στιγμή. Να διαβάσω μια εγκύκλιο που βγήκε μετά τον νόμο».

«Σε πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας
διατυπώθηκε προβληματισμός για μεμονωμένη τροποποίηση του νόμου αυτού, που
επέτρεπε την υποβολή και ιδιωτικών εγγράφων βεβαίας χρονολογίας ή και υπεύθυνης
δήλωσης του ιδιοκτήτη μαζί με τεχνική έκθεση μηχανικού, των οποίων τυχόν ανακρίβεια
επέσυρε βαρύτατες κυρώσεις, σε περιπτώσεις που ιδιοκτήτες αδυνατούσαν να υποβάλουν
δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες για τον χρόνο κατασκευής, ιδίως παλαιότερων,
κτισμάτων».

Το ΥΠΕΚΑ διευκρινίζει ότι, σεβόμενο την απόφαση της Επιτροπής Αναστολών, η
διαδικασία υπαγωγής στο Ν.4014/2011 συνεχίζεται κανονικά με την υποβολή και
επεξεργασία αιτήσεων που στηρίζονται σε δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες για το
χρόνο κατασκευής του αυθαιρέτου».

«Δηλαδή;» ρώτησε ο Βαγγέλης.
«Δηλαδή», είπε ο Μιχάλης «το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι η απόδειξη με υπεύθυνη δήλωση δεν αρκεί. Χρειάζονται και δημόσια έγγραφα».
«Έλα μωρέ Μιχάλη. Ας βάλουμε και την περίφραξη να τελειώνουμε. Πόσο πρόστιμο θα βγάλει;»
«Πόσα μέτρα είναι;»
«Περίπου 120»
«Λοιπόν 120 μέτρα. Με 20 € το μέτρο μας κάνουν 2400 €. Είναι κάτω από 5000 €, οπότε το πρόστιμο είναι 500 €».
«Χαράς το πράμα. Ας το βάλουμε να τελειώνουμε. Γιατί πολύ τον έξυπνο μου έκανε ο υπάλληλος με το αφ΄ υψηλού στυλάκι του. Λες και από την δική μου την περίφραξη θα σωθεί το κράτος. Σε άλλα και άλλα κάνουν τα στραβά μάτια. Ολόκληρα δημόσια κτίρια είναι χωρίς άδεια. Ή μήπως το δικό του είναι σε όλα νόμιμο; Αλλά είπαμε. Αυτός είναι η εξουσία. Και κρατάει ένα στυλό και ένα μπλόκ και γράφει.
Και αν έχεις αντίρρηση, τρέχα λέει στη επιτροπή. Σε δουλειά να βρισκόμαστε. Αλλά τι τον νοιάζει αυτόν; Κάτι τέτοιοι όμως μας έφτασαν εδώ που μας έφτασαν και φαλιρίσαμε.» ξέσπασε ο Βαγγέλης.

Ήθελε κάπου να τα πει να ξεθυμάνει.
«Λοιπόν», τον σταμάτησε ο Μιχάλης. «Ας τα αυτά, γιατί δεν έχουν τελειωμό. Ας κοιτάξουμε να ξεμπερδέψεις, γιατί στην Ελλάδα είναι αυτό που λέμε: ου μπλέξεις.»
«Πόσο θα βγει τελικά όλο το πρόστιμο;»
«Για την περίφραξη είπαμε: 500 €. Για την πέργκολα άλλα 500 και για την ψησταριά άλλα 500. Να δούμε τώρα για την τσιμεντόστρωση. Ο διάδρομος είναι 20 μέτρα με 3 μέτρα φάρδος μας κάνουν 60 τετραγωνικά. Η τσιμεντόστρωση στο τροχόσπιτο 5 επί 6 μέτρα άλλα 30. Σύνολο 90 τετραγωνικά. Με πάχος 15 εκατοστά είναι 13,5 κυβικά μπετόν. Με 140 € το κυβικό έχουμε 1850 €, δηλ. κάτω από 5000 €, οπότε πάλι το πρόστιμο είναι 500 €. Σύνολο 2000 €».

«Και τα δικά σου;», ρώτησε τον Μιχάλη.
«Κοίτα. Χρειαζόμαστε ένα τοπογραφικό…»
«Έχω», τον έκοψε ο Βαγγέλης. «Το είχα κάνει για το συμβόλαιο, όταν το αγόρασα».
«Δεν μας κάνει αυτό. Πρέπει να γίνει καινούργιο, γιατί ο νόμος λέει ότι πρέπει να είναι εξαρτημένο από το κρατικό δίκτυο. Τότε που το έκανες δεν γινόταν έτσι. Θα πας σε ένα τοπογράφο να σου το κάνει. Εγώ θα κάνω τις κατόψεις, τις τομές, το διάγραμμα κάλυψης και το δελτίο δομικής τρωτότητας.
Και φυσικά θα κάνω την ένταξη στον νόμο που γίνεται ηλεκτρονικά. Για όλα αυτά, πλην του τοπογραφικού ας πούμε για σένα μια φιλική τιμή 2000 €. Και για το τοπογραφικό πες 300 €. Σύνολο 2300. Με τον ΦΠΑ 2829 €».

«Μα πιο πολύ από το πρόστιμο;» έκανε με απορία ο Βαγγέλης.
«Δυστυχώς. Βλέπεις, είτε αυθαίρετη βίλα είναι είτε μια αυθαίρετη πέργκολα, η γραφειοκρατία και η χαρτούρα είναι ίδια.»

Έτσι ο Βαγγέλης μπήκε στην διαδικασία, ξόφλησε το πρόστιμο και ησύχασε.
Ησύχασε; Μια κουβέντα είναι. Από δω και ύστερα άρχισαν νέες περιπέτειες, αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία και θα την δούμε άλλη φορά.

Τριαντάφυλλος Σφυρής
Πολιτικός Μηχανικός
Ξάνθη