Στα τρία χρόνια περίπου που βρίσκομαι στη θέση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αλεξανδρούπολης, θέλησα να επιβάλλω με τον τρόπο μου μία νέα άποψη για τον τρόπο επίλυσης των διαφορών και των διαφωνιών
Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Αλεξανδρούπολης
Στα τρία χρόνια περίπου που βρίσκομαι στη θέση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αλεξανδρούπολης, θέλησα να επιβάλλω με τον τρόπο μου μία νέα άποψη για τον τρόπο επίλυσης των διαφορών και των διαφωνιών. Προσπάθησα μέσα από τα κείμενά μου και από τις ετήσιες εκθέσεις μου, να δώσω μία διάσταση στην έννοια της «κακοδιοίκησης» που θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα ίασής της, αντί του μέχρι τώρα... συστήματος που ήθελε την κακοδιοίκηση ως «προϋπόθεση» της λειτουργίας ενός δημόσιου οργανισμού και όχι ως μία ακόμη μορφή εργασίας, η οποία μπορεί να αντιστραφεί και να αποδώσει δημιουργικά.
Η δυσκολία του εγχειρήματος επιτάθηκε από την θέσπιση υπερνομοθετημάτων που υπαγορεύθηκαν από την οικονομική και κοινωνική συγκυρία, αφαιρώντας δικαιώματα, θεσπίζοντας υποχρεώσεις, προβαίνοντας σε πρωτόγνωρες ρυθμίσεις για τα ελληνικά δεδομένα, που δεν ήταν κατά την ταπεινή μου άποψη πάντα στο λάθος δρόμο.
Οι φωνές όμως πολλές και οι αντιδράσεις ακόμη περισσότερες. Σωρεία προσφυγών στα δικαστήρια για διαθεσιμότητα, απολύσεις, καταργήσεις οργανικών θέσεων, μειώσεις μισθών και συντάξεων, για μεταβιβάσεις ακινήτων του Δημοσίου. Βαρύτατοι χαρακτηρισμοί, που σε άλλες εποχές ίσως θα προκαλούσαν και μηνυτήριες αναφορές, όπως «ξεπούλημα», «προδοσία», πολιτικός λόγος γηπέδου από τους ίδιους τους πολιτικούς, παραπληροφόρηση ή υπερπληροφόρηση, χωρίς να μπορεί ποτέ να ελεγχθεί η αλήθεια για οτιδήποτε λέγεται ή γράφεται, είναι μερικά από τα συμπτώματα τα οποία συναντά κανείς στη καθημερινή του συνδιαλλαγή.
Και ο πολίτης να αντιμετωπίζεται ως φορέας μίας σχέσης (πολιτικής εννοώ), η οποία αργοπεθαίνει. Γιατί αυτό που κατορθώσαμε όλα αυτά τα χρόνια πέραν του πρωτογενούς πλεονάσματος στο επόμενο προϋπολογισμό, είναι να αφορίσουμε τη σχέση μας με την πολιτική, άρα τη σχέση με τον εαυτό μας. Ενοχοποιήσαμε τους κυβερνήσαντες, ενοχοποίησε η συμπολίτευση την αντιπολίτευση και το αντίθετο, οι δε κυβερνήσαντες είπαν «μαζί τα φάγαμε», ρίχνοντας μερίδιο ευθύνης στους ψηφοφόρους – άδικα άραγε; - και πάει λέγοντας.
Το χειρότερο ήταν ότι δεν υπάρχει σε κανένα χώρο μία νηφάλια φωνή, η οποία θα εμπνεύσει κάτι καινούριο. Δεν θα ξεχάσω περιστατικό σε αίθουσα δικαστηρίου με δικαστή να εκφέρει αρνητικές αξιολογικές κρίσεις στην έδρα σε βάρος κατηγορουμένου, και πριν την πρόταση του εισαγγελέα περί της ενοχής του ή μη, (η κατηγορία αφορούσε μη πληρωμή ΦΠΑ), που ούτε λίγο ούτε πολύ τον θεώρησε συνυπεύθυνο για την κατάντια της χώρας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να κόβονται οι μισθοί και οι συντάξεις. (Χωρίς ποτέ ωστόσο, απ’ όσο μου επιτρέπουν οι λίγες γνώσεις μου να ξέρω, να έχει προβεί σε κρίση αντισυνταγματικότητας κανένα δικαστήριο και κανένας δικαστής, για αυτού του είδους τα νομοθετήματα που θέτουν τις περικοπές).
Σε αυτή την ατμόσφαιρα πρέπει να προστεθεί και η συνδικαλιστική έξαρση απέναντι στις απαλοιφές των όσων μέχρι τώρα θεωρούνταν κεκτημένα, προκειμένου να ολοκληρωθεί το σκηνικό της φθίνουσας πολιτικής σχέσης που προανέφερα.
Σε αυτό το σκηνικό γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης. Θεσμός που τον υπηρετώ για να γίνει αντικείμενο συνείδησης τόσο από τους δημότες όσο και από τους υπαλλήλους, τη διοίκηση. Η δυσκολία κατανόησης αυτού του θεσμού είναι μεγάλη, καθόσον έπρεπε να λειτουργεί στο ζοφερό κλίμα που περιέγραψα παραπάνω, μοιάζοντας ως μία πολυτέλεια για να βολευτούν κάποιοι και να παίρνουν παχυλούς μισθούς, σύμφωνα με μία άποψη. Ο μισθός δίνεται αλλά δεν είναι παχυλός. Το αντίθετο. Μπορεί να αποτελεί πολυτέλεια, ένας θεσμός που λειτουργεί πανευρωπαϊκά εδώ και χρόνια και που έρχεται να δώσει λύσεις σε προβλήματα «κακοδιοίκησης», η οποία λύση με τη συνηθισμένη μορφή πρόσληψης δικηγόρου θα κόστιζε πιο ακριβά στο δημότη; Δεν νομίζω. Αντίθετα αν ο θεσμός υποστηριζόταν σωστά από το νομοθέτη, τα αποτελέσματα θα ήταν εντυπωσιακά.
Η πρώτη λοιπόν πρόκληση ήταν αυτή. Να βρει ο θεσμός την θέση του και την αξία του μέσα στο περιβάλλον που γεννήθηκε και που αναπτύσσεται. Να δώσει το στίγμα του. Έπρεπε λοιπόν να επιλεχθούν οι διαδικασίες και οι μέθοδοι προς αυτή την κατεύθυνση. Έπρεπε να οικοδομηθεί η σχέση του θεσμού αυτού, με τους προϋπάρχοντες θεσμούς, (πολιτικούς, υπηρεσιακούς) αφενός, και με τους δημότες αφετέρου των οποίων τις καταγγελίες θα εξυπηρετεί.
Στην εργασία της οικοδόμησης οι δυσκολίες ήταν πολλές. Στην αρχή τουλάχιστον, δεν έλειψαν οι απαξιωτικές πολιτικές κρίσεις γενικώς, προς το πρόσωπό μου, ως απόρροια της πρότασης του Δημάρχου για επιλογή μου στη θέση αυτή, στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της 10ης. 2.2011. Τα δύο όμως κυριότερα προβλήματα που εμποδίζουν την όποια εξέλιξη, ήταν από την πλευρά της διοίκησης η καχυποψία και ο φόβος ίσως απέναντι στον «συνήγορο που μπαινοβγαίνει στα γραφεία τους», ενώ από την πλευρά των δημοτών, η άγνοια βασικών τους δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, που τελικά σε κάνει να θέτεις το ερώτημα σε τι συνίσταται η περίφημη «κακοδιοίκηση» στους ΟΤΑ.
Και όμως το ερώτημα δεν ήταν ούτε είναι ρητορικό. Απλά «κακοδιοίκηση» είναι η νομική αξιολογική έννοια που απευθύνεται στη δημόσια διοίκηση, χωρίς να ενδιαφέρεται να εμπεριέχει και την αιτία της.
Αναρωτήθηκα λοιπόν σε πολλές περιπτώσεις που αναγκαζόμουν, μετά από μία διερεύνηση κάποιας αναφοράς δημότη, να την απορρίψω ως αβάσιμη, πόσο πίσω είμαστε όλοι μας στον τομέα της γνώσης των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών μας. Μάθαμε να οικοδομούμε την πολιτική μας σχέση με βάση την ταυτοποίηση του δικαιώματος με το ατομικό συμφέρον, που οδηγεί αναπόφευκτα σε γιγάντωση του «εγώ». Οικοδομούμε την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη, μόνο εφόσον υπάρχει το αντίτιμο της ψηφοδοσίας, άρα μειώνουμε το εύρος αυτών των εννοιών, και άρα γινόμαστε όλο και πιο λίγοι, οι μεταξύ μας. Μάθαμε τέλος να υποχρεώνουμε τους άλλους, ποτέ τον εαυτό μας, και κάπως έτσι αποδιώξαμε τις υποχρεώσεις μας (φορολογικές, ασφαλιστικές, και γενικά ό,τι έχει σχέση με τα δημόσια βάρη, τα οποία πρέπει να φέρουμε όλοι αναλόγως). Ακόμη και αυτή τη στιγμή που πραγματικά βουλιάξαμε, βρίσκεται κάποιος δικαστής να κατηγορήσει κάποιον ότι αυτός φταίει που φτάσαμε ως εδώ, που περικόπηκαν και οι μισθοί του ιδίου, που κατάφερε να τους αυξήσει με την απόφαση υπ’ αρ. 13/2006 του Ειδικού Μισθοδικείου του άρ. 88 παρ. 2 του Συντάγματος (η οποία συμπυκνωμένα λέει τα εξής: ότι επειδή ο Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, (ένας μετακλητός δηλαδή υπάλληλος), παίρνει σχεδόν της διπλάσιες αποδοχές από τους Προέδρους των ανωτάτων δικαστηρίων, παραβιάζεται το άρ. 88 παρ. 2 του Συντάγματος που αναφέρει ότι οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών πρέπει να είναι ανάλογες του λειτουργήματός τους και ως εκ τούτου πρέπει να εξισωθούν προς τα πάνω οι αποδοχές των) και σύμφωνα με την οποία εκδόθηκε υπουργική απόφαση δίνοντάς τους την έκτακτη πλέον παροχή, αναδρομικά ύψους πολλών εκατομμυρίων Ευρώ.
Συνεχίζει από την άλλη να εκφυλλίζεται η έννοια του δημοσίου συμφέροντος, να χρησιμοποιείται για τη δικαιολόγηση των ταμιευτικών και δημοσιονομικών σκοπών του Κράτους, λες και δημόσιο συμφέρον δεν αποτελεί πια, η απόλαυση της υγείας, η ορθή παροχή της παιδείας, η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης της άποψης, η ελευθερία της σχέσης με τη θρησκεία και τέλος τέλος ο σεβασμός της αρχής της ισότητας μέσα στο πολιτικό σύστημα που υπηρετούμε και ονομάζουμε «δημοκρατία».
Θεωρώ ότι όλοι ως πολίτες οφείλουμε με την στάση μας και τη συμπεριφορά μας να επαναπροσδιορίσουμε τις πολιτικές μας αξίες. Να "διαβάσουμε" αλλιώς τα δικαιώματά μας και τις υποχρεώσεις μας. Ο δε θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, είναι υποχρεωμένος λόγω αντικειμένου εργασίας, να βαδίζει διαρκώς σε αυτό το δρόμο. Η προσπάθεια για μία άλλη ανάγνωση είναι διαρκής και δύσκολη και η οικοδόμηση μίας νέας σχέσης διοίκησης και δημοτών - πολιτών άρχισε και θα συνεχίζεται.
Αρκεί να μην πούμε πάλι “δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμο έξω”.
Χρήστος Βασματζίδης
Δικηγόρος, Μετ. Διπλ. στο Δημόσιο Δίκαιο
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Αλεξανδρούπολης
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω