ΔΠΘ: Ακαδημαϊκά τσιφλίκια

Η λύση που οφείλει να δώσει η Πολιτεία είναι σαφής: αφού ελέγξει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η διοίκηση, να ενισχύσει με αντίστοιχη νομοθεσία αλλά και με σημαντικό αριθμό μελών ΔΕΠ το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ώστε να ακυρώσει τον κυρίαρχο τοπικό παραγοντισμό, ο οποίος καταστρέφει τη δημοκρατική και ακαδημαϊκή κουλτούρα που έχει ανάγκη αυτός ο τόπος.

Συμπεράσματα από τη θητεία ενός εσωτερικού Μέλους Συμβουλίου ΔΠΘ

του Βασίλη Τσαουσίδη, Καθηγητή, Μέλους Συμβουλίου ΔΠΘ

Ανέλαβα μέλος τους Συμβουλίου του ΔΠΘ τον Φεβρουάριο του 2013. Προσπάθησα να ασκήσω τις αρμοδιότητες που προέβλεπε ο νόμος. Να παρακολουθώ αν τα πράγματα στο ίδρυμα λειτουργούν σωστά και να συνεισφέρω με την εμπειρία μου από τα ιδρύματα στα οποία θήτευσα ως μέλος ΔΕΠ, όπως το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Northeastern της Βοστώνης, ή ως επισκέπτης καθηγητής, όπως το ΜΙΤ.

Διαπίστωσα από νωρίς ένα ακαδημαϊκό παράδοξο: αρκετοί καθηγητές που μάλιστα συχνά έχουν νευραλγικό ρόλο στη διοίκηση του ΔΠΘ, σε αντίθεση με την καταγεγραμμένη διεθνή τάση, διανύουν την παραγωγική τους περίοδο όχι κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους αλλά κατά το τέλος της ακαδημαϊκής τους καριέρας, στο απόγειο της ακαδημαϊκής τους εξουσίας. Εξαιρετικά συχνό είναι επίσης το φαινόμενο μιας εκτεταμένης «ακαδημαϊκής νόθευσης» - κάτι που επίσης έρχεται σε αντίθεση με την καταγεγραμμένη διεθνή τάση που είναι να αποφεύγεται όλοι οι καθηγητές ενός τμήματος να είναι απόφοιτοι του ίδιου του τμήματος. Τέλος, απολύτως αντίθετο με τη διεθνή τάση είναι το φαινόμενο της μόνιμης παρουσίας σε ένα και μοναδικό ίδρυμα από τη φοίτηση μέχρι τη συνταξιοδότηση - κυρίως γιατί δεν ευνοεί την εξωστρέφεια και αντίθετα ευνοεί την ακαδημαϊκή στασιμότητα.

Διαπίστωσα επίσης ένα ακαδημαϊκό ιστορικό με δεοντολογικές παραβάσεις: τα ίδια πρόσωπα με πολλούς θεσμικούς ρόλους αποφασίζουν σε όλα τα όργανα. Πρυτάνεις τελούν ταυτόχρονα και πρόεδροι σε πολλά τμήματα. Η Σύγκλητος απαρτίζεται από μέλη που είναι ταυτόχρονα και μέλη των εποπτευόμενων οργάνων. Ο Πρύτανης ελέγχει τη νομιμότητα οργάνων, στα οποία ο ίδιος συμμετέχει και ως μέλος. Υπήρξε περίοδος όπου 2 αντιπρυτάνεις και ο πρύτανης ήταν πρόεδροι σε τουλάχιστον 12 από τα 17 τμήματα του Πανεπιστημίου.

Η δεοντολογία όμως παραβιάστηκε και σε άλλες περιπτώσεις σύμφωνα με δημοσιεύματα στον εθνικό τύπο: Διαγωνισμοί που κρίνονται άγονοι από τις επιτροπές διαγωνισμών καταλήγουν σε συμβάσεις που δίνονται στον εργολάβο με συνοπτικές διαδικασίες. Ασκείται δικαίωμα προαίρεσης (παράταση) σε λήξασα σύμβαση σίτισης, ενώ η οδηγία της αρχής δημοσίων συμβάσεων προέβλεπε ρητά ότι σε συμβάσεις που έχουν λήξει δεν ασκείται δικαίωμα προαίρεσης. Σύζυγος Πρύτανη, μέλος ΕΤΕΠ του ΔΠΘ, ήταν συνέταιρος σε εταιρεία φωτοβολταϊκών με τον τ. Πρύτανη, ο οποίος με τη σειρά του ήταν συνέταιρος με τον εργολάβο σίτισης και χωριστά με τον έτερο αντιπρύτανη. Επομένως, στο Πρυτανικό Συμβούλιο που επί χρόνια διοικούσε το Πανεπιστήμιο συνυπήρχαν συνέταιροι σε εταιρείες από το 2007. Μάλιστα, μέλη του Πρυτανικού συμμετέχοντας ως μέλη των εκλεκτορικών τους σωμάτων εξέλεγαν καθηγητές άλλους συνεταίρους των εταιρειών τους. Τέλος, κατά τα δημοσιεύματα, δίνεται με απευθείας ανάθεση στον ίδιο τον Πρύτανη έργο με προγραμματική σύμβαση και γίνονται συμβάσεις σε εξωτερικούς συνεργάτες και συγγενείς παρά τους περιορισμούς της σύμβασης και χωρίς αυτοί να έχουν τα αντίστοιχα προσόντα.

Πέρασε ήδη ενάμιση χρόνος και οι επιθεωρητές δεν έχουν καταθέσει ακόμη τα πορίσματά τους για το αν μπορεί να παραταθεί λήξασα σύμβαση, αν μπορεί ένας Πρύτανης να είναι συνεταίρος με εργολάβο του Πανεπιστημίου στον οποίο ανατίθεται επί χρόνια η σίτιση, ή να εκλέγει καθηγητή τον συνεταίρο του ή αν μπορεί σύζυγος Αντιπρύτανη, δημόσιος υπάλληλος στο ΔΠΘ, να έχει εταιρεία με τον Πρύτανη, ο οποίος με τη σειρά του έχει εταιρεία με τον εργολάβο του Πανεπιστημίου.

Στο μεταξύ, η διοίκηση στο Δημοκρίτειο μετά από αυτές τις αποκαλύψεις παραβίασε τα όρια αυτού που, κατά τη δική μου αντίληψη, ονομάζεται χρηστή διοίκηση. Οι διαδοχικές ΕΔΕ, τα δεκάδες εμπιστευτικά έγγραφα, οι παραπομπές στο Πειθαρχικό, οι χρηματικές ποινές για τους διαφωνούντες, οι αυθαίρετοι καταλογισμοί και δεσμεύσεις λογαριασμών, οι εξοντωτικές έρευνες για πιθανές παρατυπίες «που ενδεχομένως θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταλογισμό στο μέλλον» οδήγησαν στο να μη ρωτάει κανείς πλέον για τίποτα και όπως αναφέρει ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ΔΠΘ και ε.τ. Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας Γ. Παναγιωτόπουλος «Είναι δε λυπηρό το γεγονός ότι Καθηγητής Πανεπιστημίου, μέλος συλλογικού οργάνου του Πανεπιστημίου τιμωρείται πειθαρχικώς, διότι ετόλμησε, κατά τη διάρκεια συνεδριάσεως του οργάνου αυτού, να εκφράσει την άποψή του, ανεξαρτήτως της βασιμότητος της απόψεως αυτής. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει έλλειψιν ακαδημαϊκής δεοντολογίας και δημοκρατίας κατά τη λειτουργία του εν λόγω Πανεπιστημιακού οργάνου».

Έτσι, συναισθανόμενος την ευθύνη του ρόλου μου απαίτησα εξηγήσεις, ως όφειλα, για όλα τα παράδοξα που διαπίστωσα.

Δόθηκε εντολή από τον Πρύτανη να ερευνηθούν όλα τα αιτήματα, έγγραφα, ταξίδια, ενέργειες, ερευνητικά έργα, ερευνητικές προτάσεις και διοικητικές αποφάσεις για εμένα ειδικά - να ελεγχθεί ο ακαδημαϊκός μου βίος. Συστήθηκε επιτροπή παρα-θεσμικών «πραγματογνωμόνων», για να ελέγξουν με τα δικά τους αδιευκρίνιστα κριτήρια έργα που είχαν ήδη ελεγχθεί αρμοδίως. Διεθνή ερευνητικά ανταγωνιστικά έργα, από εκείνα που οι καθηγητές κερδίζουν για τα Πανεπιστήμια τους με κόπο και δυσκολία, με ποσοστό επιτυχίας 3-5%, που είχαν προαγάγει την ακαδημαϊκή φήμη του Πανεπιστημίου, είχαν χρηματοδοτήσει δεκάδες ερευνητές, είχαν συνεισφέρει εκατομμύρια ευρώ στον προϋπολογισμό του Πανεπιστημίου αλλά και της χώρας, εφόσον η χρηματοδότηση ήταν διεθνής. Έργα, τα οποία έχουν αυστηρό πλαίσιο ευρωπαϊκού ελέγχου σε τεχνικό επίπεδο από καταξιωμένους επιστήμονες και σε οικονομικό επίπεδο από ορκωτούς λογιστές, πιστοποιημένους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έργα με προδιαγεγραμμένες και προϋπολογισμένες δράσεις που την οικονομική τους διαχείριση ούτως ή άλλως αναλαμβάνει το ίδιο το Πανεπιστήμιο και ο Ειδικός Λογαριασμός. Αυτά, ο Πρύτανης δεν τα εμπιστεύτηκε και θέλησε να τα ελέγξουν και δικοί του άνθρωποι, τους οποίους βάφτισε «πραγματογνώμονες». Ταυτόχρονα, υλοποιήθηκε μια εκστρατεία πειθαρχικού ελέγχου εναντίον όποιου αντιστεκόταν. Ο ατυχής συνάδελφος που εξέφρασε την επιφύλαξή του για τον αν ο Πρύτανης μπορεί να ψηφίζει στη ΓΣ (ενώ ο νόμος ορίζει ότι συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου) τιμωρήθηκε με ποινή κράτησης ενός μισθού. Όταν, δε, κατέφυγε στο Συμβούλιο, τιμωρήθηκε από τον Πρύτανη με κράτηση δεύτερου μισθού. Ο υπογραφόμενος, ο οποίος αρνήθηκε να παραβιάσει την αρχή του ασυμβίβαστου και τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου, ώστε δε συμμετείχε σε επιτροπή διαγωνισμού, την πίστωση του οποίου ενέκρινε το ίδιο το Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχει, απειλήθηκε εγγράφως με ποινή. Και πάλι, στα πρακτικά του Συμβουλίου τοποθετείται ο ε.τ. Πρόεδρος του ΣτΕ: «...Σημασία έχει ότι η λειτουργία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης δεν επιτρέπει σε ένα Καθηγητή να είναι συνεπής με τη γνώμη που υποστήριξε σε ένα συλλογικό πανεπιστημιακό όργανο και αντιθέτως έρχεται και τον απειλεί με συνέπειες αν δεν πράξει αντίθετα με την ψήφο του». Ο ατυχής Διευθυντής Τομέα που δεν πρόλαβε να ανταποκριθεί στην ολιγοήμερη προθεσμία για να προσκομίσει όλα τα πρακτικά εφτά ετών και έστειλε την απάντηση 2 ώρες αργότερα από την υποτιθέμενη εκπνοή της προθεσμίας, κατηγορήθηκε στον εισαγγελέα ως ύποπτος παραποίησης των πρακτικών. Και η γραμματέας, υποχρεώθηκε με προφορική εντολή να υποβάλει αναφορά για την καθυστέρηση. Νωρίτερα, είχε δοθεί στον ίδιο Διευθυντή μηδενική προθεσμία, ώστε να απαντήσει σε κατεπείγουσα προφορική εντολή Πρύτανη σε σχέση με τη μετάθεση μαθήματος καθηγητή του Τομέα του:

...επικοινωνώ μαζί σας ύστερα από επείγουσα προφορική εντολή του Πρύτανη του ΔΠΘ κ. Α. Καραμπίνη ώστε με την ιδιότητα του Κοσμήτορα να διερευνήσω τα εξής: Σύμφωνα με το έγγραφό σας με Αρ. Πρωτ. 3284/02.12.2015 το οποίο εσείς υπογράφετε και το οποίο αφορά άδεια του καθηγητή κ. Β. Τσαουσίδη αναφέρεστε σε μετάθεση μαθήματός του… Λόγω του επείγοντος και για να είμαι σε θέση να ελέγξω ως Κοσμήτορας τα προαναφερόμενα παρακαλώ να έχω αμέσως την απάντησή σας με απαντητικό email. Σημειώνω ότι το παρόν email αποστέλλεται την Τρίτη 08.12.2015 και ώρα 14.10 ώστε να καταχωρηθεί και κοινοποιείται στην Πρυτανεία του ΔΠΘ. Θέτω υπόψιν σας ότι οποιαδήποτε κωλυσιεργία ενέχει πειθαρχικές ευθύνες τόσο για εμένα όσο και γιο εσάς.

Μετά από τρία χρόνια κακόβουλων αναζητήσεων οι κατ’ εντολήν ερευνητές του ακαδημαϊκού μου βίου παραδίδουν στον εντολέα τους έναν άδειο φάκελο, έχοντας παρά ταύτα προωθήσει στον εισαγγελέα και το Πειθαρχικό επινοημένες και αβάσιμες υποθέσεις που με πλήθος ΕΔΕ σε βάρος μου, των οποίων δεν μου αποκαλύφθηκε ποτέ το αντικείμενο, προσπάθησαν να θεμελιώσουν ανεπιτυχώς. Είναι κραυγαλέα η κατ’ εξακολούθηση συκοφαντική δυσφήμηση σε βάρος μου και η απρόκλητη εχθρότητα και προσβολή σε βάρος του προσώπου μου και της επιστημονικής, ακαδημαϊκής και κοινωνικής οντότητάς μου.

Πρόεδρος Συμβουλίου: Έλαβα (από τον κ. Καραμπίνη) ένα έγγραφο εμπιστευτικό με αριθ. πρωτ. ΕΠ 6961/2-12-2015 (90/3-12-2015), το οποίο είναι αρμοδιότητα του Συμβουλίου και σας το διαβάζω: «Σας παρακαλώ να μου χορηγήσετε τα επικυρωμένα πρακτικά όλων των συνεδριάσεων του Συμβουλίου έως και σήμερα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για να ολοκληρωθούν οι Ε.Δ.Ε. που έχω διατάξει εις βάρος του εσωτερικού μέλους (του Συμβουλίου) κ. Βασίλειου Τσαουσίδη».

Και ενώ η Διοίκηση είχε προχωρήσει σε αυθαίρετο και καταχρηστικό καταλογισμό, γιατί εκτελούσα τις συμβατικές υποχρεώσεις του πανεπιστημίου χωρίς άδεια τις Κυριακές και τις αργίες, ώστε να δεσμευτεί ο λογαριασμός μισθοδοσίας μου, προχώρησε επίσης και σε αυθαίρετη και καταχρηστική αναβολή όλων των ερευνητικών έργων μου, ώστε να μείνει απλήρωτη όλη η ερευνητική ομάδα και να καταστεί αδύνατο να αντεπεξέλθει στις συμβατικές της υποχρεώσεις. Προκειμένου να δικαιολογήσει η διοίκηση την αυθαίρετη διακοπή με κάθε τρόπο της χρηματοδότησής μου, κατέφυγε σε αόριστες συκοφαντίες ή εντολές ελέγχου. Για κάθε εντολή διενέργειας ελέγχου έπρεπε να αναβάλλονται οι αποφάσεις που σχετίζονται με τα έργα μου, να μένει απλήρωτο το ερευνητικό προσωπικό, να μην μπορεί κανείς μας να εκτελέσει τις συμβατικές υποχρεώσεις του πανεπιστημίου. Την κρίσιμη μάλιστα ώρα της μάχης όπου η διεθνής μας ομάδα με εμένα επιστημονικό συντονιστή και συνεργάτες τα Πανεπιστήμια του Cambridge και UCL προσπαθεί να αποδείξει στις Βρυξέλλες ότι επιστημονικά η λύση που δώσαμε για το διαδίκτυο του μέλλοντος είναι έγκυρη και πλήρης και πρέπει να συνεχιστεί η χρηματοδότηση, έρχεται απροκάλυπτα η διοίκηση του ίδιου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου δέκα μέρες πριν τον προγραμματισμένο ενδιάμεσο λεπτομερή επιστημονικό και λειτουργικό έλεγχο να στερήσει από τη διεθνή επιστημονική ομάδα τα απαραίτητα πολεμοφόδια.

Σε όσους ευλόγως ερωτούν για όλα όσα ακατανόητα συμβαίνουν η διοίκηση καταφεύγει σε επινοήσεις δήθεν παρατυπιών - από αυτές που θα θεωρούσαν παρατυπίες μόνο κακόβουλοι τοπικοί παράγοντες που παρεισέφρησαν στην ακαδημία από τα παράθυρα της γενναιοδωρίας αρμοδίων του παρελθόντος: την δήθεν παρατυπία της μετονομασίας, εκ μέρους του Τομέα Λογισμικού, του «Εργαστηρίου Επεξεργασίας Πληροφοριών» σε «Εργαστήριο Διαδικτυωμένων Συστημάτων». Έφτασε λοιπόν να επιχειρεί ουσιαστικά να αποδείξει ο Πρύτανης ότι το Πανεπιστήμιό του πήρε τα τελευταία 7 χρόνια χρηματοδότηση μεγαλύτερη από 4 εκατομμύρια ευρώ, προσέλαβε 30 ερευνητές, παρέδωσε τη νέα γενιά πρωτοκόλλων στο διάστημα, απένειμε 12 διδακτορικά σε φοιτητές, που στην κυριολεξία διαπρέπουν ως Καθηγητές και Ερευνητές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αγόρασε μοναδικό εξοπλισμό, όλα αυτά αδίκως, επειδή χρησιμοποιήθηκε τάχα παραπλανητικά η άτυπη ονομασία του εργαστηρίου. Πέραν του - φαιδρού για τα διεθνή δεδομένα αλλά τόσο αποκαλυπτικού για την πραγματικότητα του Πανεπιστημίου - επιχειρήματος ότι μια ερευνητική ομάδα νομιμοποιείται να χρησιμοποιεί αποκλειστικά και μόνο τον τίτλο του ΦΕΚ ακόμη και αν αυτός αποτυπώνει παραπλανητικά το επιστημονικό αντικείμενό της, υπάρχει και μια σειρά από ενδιαφέρουσες συμπτώσεις. Ο τομέας Λογισμικού, ο οποίος χρησιμοποιούσε επί χρόνια δημόσια σε όλες τις ανακοινώσεις του και τις εκατοντάδες προσκλήσεις του την άτυπη (χωρίς ΦΕΚ) ονομασία, είχε πάρει και τυπικά απόφαση το 2010 να μετονομάσει το εργαστήριό του από «Εργ. Επεξεργασίας Πληροφοριών» σε «Εργ. Διαδικτυωμένων Συστημάτων». Η απόφαση αυτή του Τομέα, παραδόξως, είτε χάθηκε από το αρχείο του Τμήματος ΗΜ&ΜΥ, με αποτέλεσμα να παραδοθούν στους «πραγματογνώμονες» αρχεία ελλιπή, είτε αγνοήθηκε από τους τελευταίους σκοπίμως. Όταν, με αφορμή την αλλαγή του νόμου, ήρθε το θέμα της μετονομασίας των Εργαστηρίων στη Σύγκλητο, ο Τομέας Λογισμικού, χωρίς να γνωρίζει το «εμπιστευτικό παρασκήνιο», επισύναψε το εν λόγω έγγραφο στο αίτημα μετονομασίας. Ωστόσο, προκύπτει ότι η απόφαση αυτή, περιέργως, δεν έχει περιέλθει σε γνώση των αρχών, στις οποίες έγινε η συκοφαντική καταγγελία για οικειοποίηση ονομασίας ανύπαρκτου εργαστηρίου επί τη βάσει του πορίσματος των αποκαλούμενων πραγματογνωμόνων.

Οι συμπτώσεις όμως δεν εξαντλούνται εδώ. Η ομάδα της διοίκησης και οι συνεργαζόμενοι «πραγματογνώμονες» και «ανακριτές» της ΕΔΕ έχουν κατά βάση ένα κοινό χαρακτηριστικό. Είναι απόφοιτοι και διδάκτορες του ίδιου του Πανεπιστημίου και μάλιστα από ιδρύσεώς του, το 1974. Οι ελεγχόμενοι έχουν και αυτοί κοινά χαρακτηριστικά: είναι κυρίως απόφοιτοι άλλων Πανεπιστημίων και συχνά καθηγητές που εργάστηκαν στο εξωτερικό και ήρθαν στο Δημοκρίτειο την τελευταία 15ετία. Τέλος, όσα μέλη ΔΕΠ παραιτήθηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν και αυτοί ένα κοινό χαρακτηριστικό: είναι όλοι επιστήμονες που ήρθαν από το εξωτερικό. Έτσι, αν έχει κάποιο νόημα αυτή η κατανομή/ανθρωπογεωγραφία και η διαμορφούμενη ισορροπία, τότε η εσωστρέφεια στο Δημοκρίτειο κατήγαγε σημαντική νίκη. Τέτοια, που η εικόνα αδικεί την πλειονότητα των εξαιρετικών συναδέλφων που μόχθησαν από τα φοιτητικά τους χρόνια να στήσουν στην Θράκη ένα φιλόξενο και αξιοπρεπές Πανεπιστήμιο.

Το απόστημα όμως έσπασε. Από το δημόσιο διάλογο και τις συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων αποκαλύπτεται μια θεσμική υστέρηση σε όλα τα επίπεδα - σε βαθμό που, ενώ το Πανεπιστήμιο είναι επιστημονικός συντονιστής ενός κορυφαίου ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου για το Διαδίκτυο του μέλλοντος και ενώ το έργο έχει εξαιρετική προοπτική και πρόοδο, έρχεται η ίδια η διοίκηση του Πανεπιστημίου να ακυρώσει τη φήμη του και την προοπτική του, χωρίς κανένα θεσμικό όργανο να αντιστέκεται. Και επιπλέον, να διεκδικεί να καταστούν υπό γραφειοκρατική διερεύνηση ευρωπαϊκά έργα τα οποία η Ευρώπη θεώρησε επιστημονικά, τεχνικά και οικονομικά άρτια και χάρη σε αυτά, για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Πανεπιστήμιο κατατάχτηκε στα ιδρύματα με ιδιαίτερη δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητικών πόρων.

Η λύση που οφείλει να δώσει η Πολιτεία είναι σαφής: αφού ελέγξει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η διοίκηση, να ενισχύσει με αντίστοιχη νομοθεσία αλλά και με σημαντικό αριθμό μελών ΔΕΠ το Δημοκρίτειο, ώστε να ακυρώσει τον κυρίαρχο τοπικό παραγοντισμό, ο οποίος καταστρέφει τη δημοκρατική και ακαδημαϊκή κουλτούρα που έχει ανάγκη αυτός ο τόπος.

Βασίλης Τσαουσίδης
Καθηγητής ΗΜ&ΜΥ
Μέλος Συμβουλίου ΔΠΘ

Διαβάστε επίσης: ΔΠΘ: Πρυτανικά μαθήματα λασπολογίας
[post_ads]