Ένα πολύ καλό αφιέρωμα, του Ντίνου Κιούση, στην οινική ιστορία του Έβρου, όπως δημοσιεύτηκε στο ένθετο "Οινοχόος" της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
Έμαθα αίφνης πως, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα η γραμμική καλλιέργεια αμπελώνων άρχισε στις αρχές του '80, στον Έβρο, πριν ακόμα και από τους Βαλκανικούς πολέμους καλλιεργούσαν γραμμικούς αμπελώνες! Ακόμα, ότι από το 1870 είχαν φυτευτεί πολλές γαλλικές ποικιλίες αμπελιού. Το Σουφλί ήταν το κέντρο όλης αυτής της δραστηριότητας, εξ ου και το γαλλικό τελωνείο και επιμελητήριο.
Όλα άρχισαν από το Οριεντ ή Οριάν Εξπρές (Εξπρές της Ανατολής), το πρώτο διηπειρωτικό τρένο της Ευρώπης που έκανε τη διαδρομή των περίπου 2.740 χιλιομέτρων από το Παρίσι (Gare de l' Est) ώς την Κωνσταντινούπολη. Το τρένο, το οποίο ταυτίστηκε με την ταξιδιωτική πολυτέλεια, άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 1883, ενώ το 1919 ξεκίνησε η γραμμή Simplon Orient Express, η οποία περιλάμβανε διαφορετικό δρομολόγιο και περνούσε από τους σταθμούς της Λωζάνης, του Μιλάνου, της Βενετίας, της Τεργέστης, του Βελιγραδίου.
Οι Γάλλοι, που είχαν έρθει πολύ πριν αρχίσει να λειτουργεί το τρένο για να δημιουργήσουν την απαραίτητη υποδομή, προφανώς ενθουσιάστηκαν με την περιοχή και τις ντόπιες ποικιλίες και μπήκαν «χοντρά στο παιχνίδι». Σημειωτέον πως στα τέλη του 19ου αιώνα, σε όλο το νομό και στην πεδιάδα της Αδριανούπολης τα αμπέλια και οι μουριές ήταν μονοκαλλιέργεια. Σε κάποια παλιά κιτάπια βρήκα πως μόνο το Σουφλί παρήγε και πουλούσε 2 εκατομμύρια οκάδες κρασί (4 εκατομμύρια μπουκάλια) και 280 χιλιάδες οκάδες ούζου! Αναλογιστείτε δε πως αυτή ήταν η μισή παραγωγή. Η άλλη μισή ήταν για την οικιακή κατανάλωση και παρασκευή οινοπνεύματος και ούζου!
Οι Γάλλοι, πειραματιζόμενοι, έφεραν πολλές γαλλικές ποικιλίες για φύτευση, δίδαξαν τους ντόπιους τον γραμμικό αμπελώνα, ενώ μεγάλες ποσότητες κρασιού και πιθανόν μούστου άρχισαν να εξάγονται στη Γαλλία. Η «χρυσή» εποχή ήταν μεταξύ 1880 και 1898, όταν η φυλλοξήρα κατέστρεψε όλους τους αμπελώνες της Γαλλίας και σχεδόν όλη η παραγωγή του Έβρου έφευγε για εκεί. Μάλιστα, πήραν και έναν νεαρό ντόπιο ονόματι Παπατσιλέκα και τον έστειλαν να σπουδάσει οινολογία στη Γαλλία. Κατά μια ανεπιβεβαίωτη πληροφορία, μετά τις σπουδές του και μια 10χρονη παραμονή στα μέρη του, ο άνθρωπος αυτός άνοιξε το πρώτο οινολογικό χημείο στον Πειραιά και ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Ελλήνων Χημικών. Αλλά, τι έγινε και χάθηκε αυτός ο αμπελώνας; Η απάντηση είναι απλή: οι Βαλκανικοί πόλεμοι και μετά ο Πρώτος Παγκόσμιος. Στους πρώτους καταστράφηκαν τα αμπέλια και στον δεύτερο χάθηκαν οι άνθρωποι.
Στον Έβρο σήμερα υπάρχουν 16 ποικιλίες. Δύο από αυτές είναι γαλλικές, που όμως αναπτυσσόμενες σε εκείνα τα εδάφη έχουν αποβάλει τα «μητρικά» τους γνωρίσματα κι έχουν αποκτήσει τη δική τους ταυτότητα. Επίσης, δύο οινοποιίες προσπαθούν φιλότιμα να αναστήσουν τον εβρίτικο αμπελώνα: τα «Εβρίτικα Κελλάρια» στα Μαράσια, έξω από την Ορεστιάδα, και οι Αφοί Μπέλλα στο Σουφλί.
Αλπονουρά: Ασπρη μεσοπρώιμη ποικιλία, ανθεκτική στις ασθένειες, με μακρύ αραιόρωγο τσαμπί.
Δαμιάτης (Ζουμιάτης): Άσπρη μεσοπρώιμη ποικιλία με αραιόρωγο τσαμπί και μέτρια ανθεκτικότητα.
Tσαούσης: Ασπρη πρώιμη ποικιλία αραιόρωγη και αρωματική με λεπτή φλούδα. Είναι ποικιλία οινοποιήσιμη αλλά και επιτραπέζια. Πολύ ευαίσθητη στις ασθένειες.
Όψιμο Σουφλίου (Ανατολίτικο ραζακί) και Ραζακί (Αβουζ αλή): Και οι δύο είναι επιτραπέζιες λευκές ποικιλίες, που κάποτε εξάγονταν σε μεγάλες ποσότητες στη Γερμανία. Το Όψιμο Σουφλίου έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στη βροχή.
Κερατσούδα: Λευκή ή, για να ακριβολογήσω, ροζέ ποικιλία με λαμπερό ροζ χρώμα. Οινοποιήσιμη και επιτραπέζια, με τραγανή σάρκα και πολλά αρώματα. Είναι πρώιμη, ανθεκτική και ιδιαίτερα παραγωγική.
Νεροπρωιμιά: Κόκκινη όψιμη ποικιλία (τρύγος τον Οκτώβριο) με πυκνόρωγο μεγάλο τσαμπί. Ιδιαίτερα ανθεκτικό στον βοτρύτη.
Σασλάς (Chasselas Dore): Κόκκινη ποικιλία από το ένδοξο γαλλικό παρελθόν. Ανθεκτική, όψιμη, με μέτριο τσαμπί.
Βοϊδομάτης (Βουβάλας μάτι): Κόκκινη ποικιλία. Τα σταφύλια της έχουν χοντρή φλούδα, έντονο χρώμα, είναι πυκνόρωγα και ανθεκτικά.
Βουλγαρούδες: Κόκκινη ποικιλία ιδιαίτερα ανθεκτική, με όψιμο τρύγο, μικρό τσαμπί και ρώγα, αρωματικό και τανικό.
Καρναχαλάς: Κόκκινη ποικιλία και ίσως το «κόκκινο» χρυσάφι των εβρίτικων αμπελώνων. Έχει όψιμο τρύγο και είναι ιδανικό για μακρά παλαίωση. Σήμερα οινοποιείται μόνον στον Έβρο και στην Τένεδο.
Μπογιολαμάς: Κόκκινη ποικιλία, σχεδόν βαφική, αλλά με πολλά αρώματα και πυκνόρωγο τσαμπί.
Παμίδι: Πρόκειται στην ουσία για δύο ποικιλίες, μία κόκκινη και μία ροζέ. Και οι δύο τρυγούνται στις αρχές Σεπτεμβρίου και έχουν μικρές ρώγες - στη ροζέ το τσαμπί είναι πυκνόρωγο και στην κόκκινη αραιόρωγο.
Καράπαπας: Κόκκινη πυκνόρωγη ποικιλία, που τείνει να εξαφανιστεί. Υπάρχουν ελάχιστα φυτά στους αμπελώνες του νομού.
Μαυρούδι ή Σέφκα: Κόκκινη ποικιλία, ανθεκτική, με ιδιαίτερα αρώματα και τρύγο στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Σενζώ ή Γαλλικό (Cinsault): Κόκκινη ποικιλία, κι αυτή από το ένδοξο παρελθόν, ανθεκτική, με μέτριο τσαμπί και αρώματα ιδανικά για κρασί nouveau.
του Ντίνου Κιούση
Πηγή: Οινοχόος (εφημερίδα Καθημερινή)
Πηγή: Οινοχόος (εφημερίδα Καθημερινή)
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω