ΣΕ «ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ» επικίνδυνων ουσιών μετατρέπονται τα ελληνικά ποτάμια. Αστικά, βιομηχανικά και αγροτικά απόβλητα ρυπαίνουν σημαντικούς υδάτινους αποδέκτες της χώρας όπως είναι ο Έβρος, ο Αξιός και ο Πηνειός. Νιτρικά, νιτρώδη, αμμωνιακά άλατα και φώσφορος προκαλούν ευτροφισμό και τοξικοί ρύποι υποβαθμίζουν το οικοσύστημα και τη βιοποικιλότητα.
Και σαν να μην έφτανε η ρύπανση, χρόνο με τον χρόνο τα ελληνικά ποτάμια χάνουν σημαντικό ποσοστό των υδάτων τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παροχές του Αξιού μειώθηκαν κατά 57% τη χρονική περίοδο 1961-2000, του Σπερχειού κατά 48% την περίοδο 1950- 1990 και του Αλιάκμονα κατά 12% την περίοδο 1963- 2006.
Αυτά προκύπτουν από μελέτη για την περιβαλλοντική κατάσταση των 15 σημαντικότερων ποταμών στα Βαλκάνια του ερευνητή στο Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών) κ. Ν. Σκουλικίδη. Οπως συμπεραίνει ο ερευνητής για τα επιφανειακά ύδατα των Βαλκανίων, οι πόλεμοι, η πολιτική αστάθεια, οι οικονομικές κρίσεις κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, σε συνδυασμό με την απουσία αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος, την ανεπάρκεια του κράτους στην εφαρμογή περιβαλλοντικών ελέγχων και την έλλειψη παιδείας και αξιών εκ μέρους της μεγάλης μάζας των πολιτών, ευθύνονται για την υποβάθμισή τους.....
Συνολικά σε όλα τα Βαλκάνια μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα τμήματα των ποταμών που διατρέχουν πεδινές εκτάσεις, κυρίως εξαιτίας της εκβιομηχάνισης, των ανεξέλεγκτων γεωργικών πρακτικών, της έλλειψης Κτηματολογίου, της αυθαίρετης δόμησης και του τουρισμού.
Οι συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και οργανικών ρυπαντών περιστασιακά υπερβαίνουν τα ευρωπαϊκά όρια- τα πιο υψηλά επίπεδα καταγράφονται στους διασυνοριακούς ποταμούς που εισέρχονται στην Ελλάδα. Πέρα από την εισαγόμενη ρύπανση, η χώρα μας, όπως σημειώνει ο κ. Σκουλικίδης, πάσχει κυρίως εξαιτίας της αναποτελεσματικής εθνικής πολιτικής για το περιβάλλον σε συνδυασμό με την ανεπαρκή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Στον Έβρο, στη λεκάνη του οποίου συνολικά διαμένουν περί τα 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι, καταλήγουν βαρέα μέταλλα από τα μη επεξεργασμένα απόβλητα μεταλλευτικών δραστηριοτήτων της Βουλγαρίας και τις βιομηχανίες της Τουρκίας οι οποίες συγκεντρώνονται γύρω από την Αδριανούπολη. Το ελληνικό τμήμα της λεκάνης είναι λιγότερο βιομηχανοποιημένο. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ, τα επίπεδα νιτρικών, νιτρωδών, αμμωνιακών αλάτων και ολικού φωσφόρου στα σημεία όπου το ποτάμι εισέρχεται στη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλά.
Οι περιορισμένες βροχοπτώσεις και η κακή διαχείριση έχουν οδηγήσει σε δραματική μείωση των παροχών στους ελληνικούς ποταμούς κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Μεγάλοι υγρότοποι αποστραγγίστηκαν υπέρ της εντατικής γεωργίας, ενώ η λειτουργία φραγμάτων επηρέασε τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των ποταμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε ο κ. Σκουλικίδης, από 15 βαλκανικά ποτάμια, μόνο ο Σπερχειός και ο Ευρώτας έχουν ελεύθερη ροή.
Το ποτάμι που έχει υποστεί τις περισσότερες τροποποιήσεις είναι ο Αχελώος (τέσσερις μεγάλοι ταμιευτήρες και άλλοι δύο υπό κατασκευή). Στον Έβρο έχουν κατασκευαστεί 21 ταμιευτήρες (οι περισσότεροι βρίσκονται στο έδαφος της Βουλγαρίας). Στην κοιλάδα του Νέστου υπάρχουν έξι ταμιευτήρες στο έδαφος της Βουλγαρίας και δύο στην Ελλάδα. Άλλοι δύο «συγκρατούν» τα νερά στα πεδινά του Αραχθου. Στον Αξιό (στην ΠΓΔΜ) 17 μεγάλοι ταμιευτήρες κατασκευάστηκαν για άρδευση και έλεγχο των πλημμυρών και ένας μικρός για άρδευση στο δέλτα του ποταμού.
Οι σημερινές πρακτικές διαχείρισης νερού (κατασκευή και λειτουργία ταμιευτήρων, διευθετήσεις υδατορευμάτων, αρδευτικά συστήματα, απολήψεις αδρανούς υλικού από τις κοίτες), όπως αναφέρεται σε έγγραφο του γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ, έχουν επιφέρει σημαντικές υδρομορφολογικές τροποποιήσεις. Ετσι, πολλά υδάτινα οικοσυστήματα παρουσιάζουν σήμερα διαταραγμένο υδρολογικό καθεστώς, έχουν αποκτήσει εποχικό χαρακτήρα ή έχουν υποστεί τις συνέπειες της διείσδυσης της θάλασσας (λόγω υπεραντλήσεων), ενώ τα Δέλτα σε πολλούς ποταμούς έχουν συρρικνωθεί και υποβαθμισθεί, συνήθως κατάντη των φραγμάτων.
Πηγή: Βήμα Online
Και σαν να μην έφτανε η ρύπανση, χρόνο με τον χρόνο τα ελληνικά ποτάμια χάνουν σημαντικό ποσοστό των υδάτων τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παροχές του Αξιού μειώθηκαν κατά 57% τη χρονική περίοδο 1961-2000, του Σπερχειού κατά 48% την περίοδο 1950- 1990 και του Αλιάκμονα κατά 12% την περίοδο 1963- 2006.
Αυτά προκύπτουν από μελέτη για την περιβαλλοντική κατάσταση των 15 σημαντικότερων ποταμών στα Βαλκάνια του ερευνητή στο Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών) κ. Ν. Σκουλικίδη. Οπως συμπεραίνει ο ερευνητής για τα επιφανειακά ύδατα των Βαλκανίων, οι πόλεμοι, η πολιτική αστάθεια, οι οικονομικές κρίσεις κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, σε συνδυασμό με την απουσία αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος, την ανεπάρκεια του κράτους στην εφαρμογή περιβαλλοντικών ελέγχων και την έλλειψη παιδείας και αξιών εκ μέρους της μεγάλης μάζας των πολιτών, ευθύνονται για την υποβάθμισή τους.....
Συνολικά σε όλα τα Βαλκάνια μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα τμήματα των ποταμών που διατρέχουν πεδινές εκτάσεις, κυρίως εξαιτίας της εκβιομηχάνισης, των ανεξέλεγκτων γεωργικών πρακτικών, της έλλειψης Κτηματολογίου, της αυθαίρετης δόμησης και του τουρισμού.
Οι συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και οργανικών ρυπαντών περιστασιακά υπερβαίνουν τα ευρωπαϊκά όρια- τα πιο υψηλά επίπεδα καταγράφονται στους διασυνοριακούς ποταμούς που εισέρχονται στην Ελλάδα. Πέρα από την εισαγόμενη ρύπανση, η χώρα μας, όπως σημειώνει ο κ. Σκουλικίδης, πάσχει κυρίως εξαιτίας της αναποτελεσματικής εθνικής πολιτικής για το περιβάλλον σε συνδυασμό με την ανεπαρκή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Στον Έβρο, στη λεκάνη του οποίου συνολικά διαμένουν περί τα 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι, καταλήγουν βαρέα μέταλλα από τα μη επεξεργασμένα απόβλητα μεταλλευτικών δραστηριοτήτων της Βουλγαρίας και τις βιομηχανίες της Τουρκίας οι οποίες συγκεντρώνονται γύρω από την Αδριανούπολη. Το ελληνικό τμήμα της λεκάνης είναι λιγότερο βιομηχανοποιημένο. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ, τα επίπεδα νιτρικών, νιτρωδών, αμμωνιακών αλάτων και ολικού φωσφόρου στα σημεία όπου το ποτάμι εισέρχεται στη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλά.
Οι περιορισμένες βροχοπτώσεις και η κακή διαχείριση έχουν οδηγήσει σε δραματική μείωση των παροχών στους ελληνικούς ποταμούς κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Μεγάλοι υγρότοποι αποστραγγίστηκαν υπέρ της εντατικής γεωργίας, ενώ η λειτουργία φραγμάτων επηρέασε τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των ποταμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε ο κ. Σκουλικίδης, από 15 βαλκανικά ποτάμια, μόνο ο Σπερχειός και ο Ευρώτας έχουν ελεύθερη ροή.
Το ποτάμι που έχει υποστεί τις περισσότερες τροποποιήσεις είναι ο Αχελώος (τέσσερις μεγάλοι ταμιευτήρες και άλλοι δύο υπό κατασκευή). Στον Έβρο έχουν κατασκευαστεί 21 ταμιευτήρες (οι περισσότεροι βρίσκονται στο έδαφος της Βουλγαρίας). Στην κοιλάδα του Νέστου υπάρχουν έξι ταμιευτήρες στο έδαφος της Βουλγαρίας και δύο στην Ελλάδα. Άλλοι δύο «συγκρατούν» τα νερά στα πεδινά του Αραχθου. Στον Αξιό (στην ΠΓΔΜ) 17 μεγάλοι ταμιευτήρες κατασκευάστηκαν για άρδευση και έλεγχο των πλημμυρών και ένας μικρός για άρδευση στο δέλτα του ποταμού.
Οι σημερινές πρακτικές διαχείρισης νερού (κατασκευή και λειτουργία ταμιευτήρων, διευθετήσεις υδατορευμάτων, αρδευτικά συστήματα, απολήψεις αδρανούς υλικού από τις κοίτες), όπως αναφέρεται σε έγγραφο του γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ, έχουν επιφέρει σημαντικές υδρομορφολογικές τροποποιήσεις. Ετσι, πολλά υδάτινα οικοσυστήματα παρουσιάζουν σήμερα διαταραγμένο υδρολογικό καθεστώς, έχουν αποκτήσει εποχικό χαρακτήρα ή έχουν υποστεί τις συνέπειες της διείσδυσης της θάλασσας (λόγω υπεραντλήσεων), ενώ τα Δέλτα σε πολλούς ποταμούς έχουν συρρικνωθεί και υποβαθμισθεί, συνήθως κατάντη των φραγμάτων.
Πηγή: Βήμα Online
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω