Ιστορική Θεία Λειτουργία στη Παναγία Σουμελά μετά 88 χρόνια

Την Κυριακή 15 Αυγούστου και ώρα 10:00, η ΕΡΤ μέσα από τις συχνότητες της ΕΤ3, της ERTworld και της ΕΡΑ5, θα μεταδώσει ζωντανά τη Θεία Λειτουργία από την ιστορική Μονή

Χιλιάδες ορθόδοξοι χριστιανοί, κυρίως ποντιακής καταγωγής, από την Ελλάδα και τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και μέλη ποντιακών συλλόγων και σωματείων της χώρας και της ομογένειας προετοιμάζουν τη μετάβασή τους στο Όρος Μελά της Τραπεζούντας, για να πάρουν μέρος στο προσκύνημα του Δεκαπενταύγουστου και να παρακολουθήσουν από κοντά την πρώτη, ύστερα από 88 ολόκληρα χρόνια, Θεία Λειτουργία, που θα τελεστεί στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Είναι η πρώτη φορά που τελείται πατριαρχική θεία λειτουργία στο ιστορικό μοναστήρι του Πόντου, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών.
Η τουρκική κυβέρνηση, δια μέσω του υπουργού Πολιτισμού, Ερτουγρούλ Γκιουνάι, έκανε δεκτό το αίτημα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και έδωσε την άδεια να τελείται, ελεύθερα, κάθε χρόνο, η ορθόδοξη θρησκευτική τελετή, στην ιστορική μονή της Παναγίας του Όρους Μελά, που πλέον λειτουργεί ως μουσείο...»

Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση από τους απανταχού Ποντίους, που εδώ και αρκετές εβδομάδες έχουν κλείσει όλες τις θέσεις σε αεροπορικά εισιτήρια και ξενοδοχεία, σε ακτίνα 150 χιλιομέτρων από τη Μονή. Η πληρότητα φτάνει σε τέτοιο σημείο, που από τη Ριζούντα (Ρίζε) ως το Ορντού, λόγω και της τουριστικής περιόδου, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν καταλύματα. Κανένας επίσημος φορέας δεν παίρνει το ρίσκο της πρόβλεψης και της ανακοίνωσης συγκεκριμένων αριθμών. Τα σωματεία μιλούν για 4.000-5.000, ακόμη και 10.000 άτομα. Ορισμένοι εκδρομείς έχουν αναγκαστεί να παραμείνουν σε πόλεις που απέχουν έως και 400 χιλιόμετρα από την Τραπεζούντα, όπως η Σαμσούντα, ενώ πολλοί θα ξεκινήσουν, τα ξημερώματα της ίδιας μέρας, ακόμη και από την Κωνσταντινούπολη.

Οι τοπικές αρχές κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να διευκολύνουν τις διαδικασίες, αφού η τουριστική κίνηση, για προσκυνηματικούς λόγους, αναμένεται να είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων ετών.
Ο δήμαρχος της Μάτσκα, Ερτουγλούλ Γκενς, παρότρυνε τους δημότες του «να ανοίξουν τα σπίτια τους και να φιλοξενήσουν τους χριστιανούς προσκυνητές», που θα σπεύσουν να συμμετάσχουν στον εορτασμό. Το ίδιο βράδυ, ο δήμαρχος θα παραχωρήσει επίσημο δείπνο («Ιφτάρ Σοφρασί») στις τοπικές αρχές και στους υψηλούς επισκέπτες, στο οποίο έχουν κληθεί και μέλη ελληνικών ποντιακών σωματείων.

Από την άλλη πλευρά, από το Φανάρι και τα ποντιακά σωματεία γίνονται συστάσεις στους προσκυνητές να αποφεύγονται οι δημόσιες συνεστιάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς από χθες άρχισε η ιερή για τους μουσουλμάνους νηστεία του Ραμαζανιού, ώστε να αποφευχθεί οτιδήποτε θα μπορούσε να εκληφθεί ως πρόκληση για το θρησκευτικό συναίσθημα του τοπικού πληθυσμού. 'Άλλωστε, παραδοσιακά, το μοναστήρι, την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, επισκέπτονται και αρκετοί ντόπιοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, που αποδίδουν θαυματουργές ιδιότητες στην πηγή, που κυλά από τους γρανιτώδεις βράχους, πάνω στους οποίους είναι χτισμένο το μοναστήρι.

Τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, που αναχωρεί το απόγευμα του Σαββάτου από την Κωνσταντινούπολη για την Τραπεζούντα, θα πλαισιώσει, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, ο ποντιακής καταγωγής μητροπολίτης Δράμας, Παύλος (πρώην ηγούμενος της μονής της Παναγίας Σουμελά του Βερμίου), ο οποίος θα ταξιδέψει μαζί με άλλους προσκυνητές (δημάρχους ποντιακής καταγωγής, μέλη ποντιακών σωματείων), με απευθείας πτήση από τη Θεσσαλονίκη για την Τραπεζούντα. Στο συλλείτουργο θα συμμετάσχει, επίσης, και ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου της Μόσχας, επίσκοπος Τύχων. Την πατριαρχική συνοδεία θα πλαισιώνουν, επίσης, δύο ιερείς και δύο διάκονοι. Στην τελετή θα παραστούν και ιερωμένοι της Εκκλησίας της Ελλάδος, μεταξύ αυτών και ο μητροπολίτης Μεσσηνίας.

Τα ξημερώματα της Κυριακής αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη για την Τραπεζούντα με πτήση "τσάρτερ" μια ακόμη αποστολή προσκυνητών -όπως πέρυσι και πρόπερσι- που διοργανώνει ο πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων (ΔΙ.ΣΥ.ΠΕ), συντονιστής της ΕΑ΄ Περιφέρειας του ΣΑΕ και βουλευτής της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ιβάν Σαββίδης. Αντίστοιχα, θα υπάρξουν άλλες πτήσεις "τσάρτερ", την ίδια μέρα, μία από τη Μόσχα και μία από το Ροστόφ, με τις οποίες θα μεταφερθούν Ρώσοι προσκυνητές και ιερωμένοι.

Η θεία λειτουργία θα τελεστεί στον περίβολο του ναού, λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας του καθολικού. Οι άδειες που έχουν εκδοθεί για τους επισκέπτες, στους οποίους θα επιτραπεί η πρόσβαση στον περίβολο του ναού, είναι συνολικά πεντακόσιες. Οι μισές απ' αυτές θα διακινηθούν μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι άλλες μισές έχουν δοθεί στον Ιβάν Σαββίδη, που διοργανώνει το προσκύνημα από τη Ρωσία. Οι επισκέπτες θα εισέλθουν στον περίβολο της μονής, φορώντας τις ειδικές κάρτες, ενώ οι υπόλοιποι θα παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία έξω από το μοναστήρι, όπου θα υπάρχουν γιγαντοοθόνες. Μετά το πέρας της λειτουργίας θα επιτραπεί η είσοδος με τη σειρά και κατά ομάδες σε όλους όσοι επιθυμούν να προσκυνήσουν.

Η Πατριαρχική Λειτουργία στο Όρος Μελά θα μεταδοθεί από την ΕΤ3 στην Ελλάδα και δορυφορικά από την ERTworld και τον δορυφόρο Hellas Sat στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Προετοιμασίες και στο Βέρμιο

Με επισημότητα και λαμπρότητα θα γιορταστεί ο Δεκαπενταύγουστος και στο όρος Βέρμιο. Στον Ιερό Ναό της Παναγίας Σουμελά έχουν προσκληθεί να παραστούν εκπρόσωποι της πολιτικής και εκκλησιαστικής ηγεσίας της χώρας, οι τοπικές αρχές, εκπρόσωποι ποντιακών συλλόγων και σωματείων, ενώ μεγάλο αναμένεται να είναι και φέτος το πλήθος των απλών προσκυνητών, ένα σημαντικό τμήμα των οποίων συνηθίζει να κατασκηνώνει, από την προηγούμενη ημέρα, στις πλαγιές του βουνού.

Η θεία λειτουργία θα τελεστεί από τον ηγούμενο της Μονής, ενώ θα ακολουθήσουν στον περίβολο του ναού, υπό την υπόκρουση της ποντιακής λύρας (κεμετζέ) οι καθιερωμένοι χοροί, από μέλη ποντιακών σωματείων με παραδοσιακές φορεσιές.

Η ιστορία της Παναγίας Σουμελά

Το ιστορικό μοναστήρι της Παναγιάς των Ποντίων ιδρύθηκε στα τέλη του 4ου αι. (380- 386 μ.Χ.) στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο (κατά κόσμον Βασίλειος και Σωτήρχος), που κατόρθωσαν να χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας, σκαλιστή στην κατωφέρεια του βουνού, σε υψόμετρο 1.063 μέτρων.

Από τότε έγινε γνωστή ως Παναγία Σουμελά (Εις του Μελά, Σου-Μελά). Σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, η ιστορική εικόνα της Παναγίας των Ποντίων φιλοτεχνήθηκε από τον ίδιο τον ευαγγελιστή Λουκά. Έγινε τους πρώτους αιώνες γνωστή ως «Αθηνιώτισσα» και μεταφέρθηκε από τους αγγέλους στο ιστορικό μοναστήρι, όπου παρέμεινε σε περίοπτη θέση μέσα στην κόχη, που γύρω της χτίστηκε το καθολικό της μονής.

Με την ανταλλαγή των πληθυσμών το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε και η πρώτη ενέργεια για να επιστραφούν τα κειμήλια έγινε οκτώ χρόνια αργότερα. Είχε στο μεταξύ υπογραφεί η ιστορική συμφωνία φιλίας μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, στην 'Αγκυρα, το 1930, από τις κυβερνήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Ισμέτ Ινονού. Μετά την επίσκεψη του Ινονού στην Αθήνα, το 1931, δόθηκε το «πράσινο φως» να μεταβεί ο πρώην μοναχός της μονής (και τότε πρεσβύτερος του Ι.Ν. του Αγίου Θεράποντα Τούμπας Θεσσαλονίκης) ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης, με συνοδεία Τούρκων αστυνομικών, στο Όρος Μελά και να παραλάβει την εικόνα της Παναγίας μαζί με άλλα ιερά κειμήλια, που ήταν κρυμμένα μέσα σ' ένα κιβώτιο, σε κόχη, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Σουμελά, στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας.

Η εικόνα επέστρεψε τον Οκτώβριο του 1931, φυλάχθηκε για είκοσι χρόνια στο βυζαντινό μουσείο της Αθήνας και μετά την ίδρυση του ομώνυμου σωματείου και της νέας μονής στις πλαγιές του Βερμίου, το 1951-52, μεταφέρθηκε εκεί και εκτίθεται κάθε Δεκαπενταύγουστο σε λαϊκό προσκύνημα.

Πηγή: express.gr