Βίντεο: "Ύμνος προς την Παναγία Κοσμοσώτηρα"
Οι πλατείες των χωριών "φοράνε τα καλά τους", οι κοινότητες και οι πολιτιστικοί σύλλογοι στήνουν γλέντια για να τιμήσουν τη Μεγαλόχαρη και οι πιστοί προσεύχονται και ευχαριστούν για το "θαύμα" της Παναγίας.
Η μεγαλύτερη, κάθε καλοκαίρι, θρησκευτική γιορτή των Ελλήνων, στην "καρδιά" των διακοπών, δίνει την ευκαιρία σε όλους να βγουν στην ύπαιθρο, στα ξωκλήσια και στις εκκλησιές. Ημερήσια, διήμερα, ακόμη και τριήμερα πανηγύρια και εκδηλώσεις οργανώνονται σε όλη τη χώρα.
Η παράδοση των πανηγυριών συνδέεται κυρίως με τον αγροτικό χώρο, με επίκεντρο τόσο τις εκκλησίες των οικισμών όσο και τα υπαίθρια ξωκλήσια.
Παλαιότερα, την οργάνωση των πανηγυριών αναλάμβαναν οι κοινότητες, οι επαγγελματικές συντεχνίες, καθώς και οι γεωργικοί και κτηνοτροφικοί σύλλογοι. Σήμερα, τη διοργάνωσή τους αναλαμβάνουν στις περισσότερες περιπτώσεις πολιτιστικοί σύλλογοι που προσπαθούν να αναβιώσουν και να διατηρήσουν τα ιδιαίτερα έθιμα κάθε τόπου...»
Έντονα θρησκευτικός ο χαρακτήρας των πανηγυριών σε παλαιότερες εποχές, σήμερα έχει περισσότερο ψυχαγωγικό χαρακτήρα, η συμμετοχή όμως παραμένει η ίδια, ίσως και μεγαλύτερη. Χιλιάδες Ελληνες τα καλοκαίρια παρακολουθούν και συμμετέχουν σε πανηγύρια της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Πελοποννήσου και φυσικά των νησιών του Αιγαίου, όπου η Παναγία η θαλασσινή έχει την τιμητική της.
Εκτός από την Παναγία της Τήνου, την Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο και την Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, που τον Δεκαπενταύγουστο προσελκύουν πλήθος προσκυνητών, στην υπόλοιπη Ελλάδα διοργανώνονται μικρά και μεγάλα πανηγύρια που αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή.
Για την ιδιαίτερη φήμη του, την ειδυλλιακή τοποθεσία, το χαμηλότερο μέσο όρο ηλικίας συμμετεχόντων, αξίζει προσοχής το πανηγύρι στην εκκλησία της Κοιμήσεως, στη Φολέγανδρο, όπου στήνεται ένα και μοναδικό τραπέζι για όλους, ντόπιους κι επισκέπτες.
Το πανηγύρι της Παναγίας της Καστριανής, στην Τζιά, διοργανώνεται κάθε χρόνο στον απότομο βράχο στα βορειοανατολικά της Ιουλίδας, που ατενίζει από ψηλά τα κύματα του Αιγαίου.
Στην Παναγία την Πανοχωριανή, στην Αμοργό, το πανηγύρι ξεχωρίζει για τις τοπικές σπεσιαλιτέ πατατάτο και ξιδάτο, και βέβαια για τα θρυλικά αμοργιανά ρακόμελα, όπως και στην Παναγία τη Θαλασσινή της Άνδρου, για τη φρουτάλια και την ντόπια σουμάδα. Στην Πέτρα της Λέσβου, το πανηγύρι ξεχωρίζει, εκτός των άλλων, για τη σπιτική σπεσιαλιτέ, που σερβίρεται σε όλους τους παρευρισκόμενους, το κισκέσι, ταύρο βρασμένο με σιτάρι, ενώ στην Παναγία την Πορταΐτισσα της Αστυπάλαιας σερβίρεται γεμιστό αρνί που οι ντόπιοι ονομάζουν λαμπριανό.
Στα μεγαλύτερα σε διάρκεια πανηγύρια ξεχωρίζουν αυτά της Παναγίας της Σπηλιανής στη Νίσυρο, όπου οι εορτασμοί για το Δεκαπενταύγουστο διαρκούν εννέα μέρες. Το πανηγύρι στο Τσεπέλοβο, στην Τύμφη Ιωαννίνων, διαρκεί τρεις ημέρες. Παραπάνω από μία ημέρες κρατάει και το πανηγύρι στην Αγιάσο της Λέσβου, οι προετοιμασίες για το οποίο ξεκινούν ήδη από τις αρχές Αυγούστου.
Το πανηγύρι της Παναγιάς στη Σέριφο, κρατά τρεις ολόκληρες ημέρες, με το παλιό έθιμο να θέλει το ζευγάρι που "ανοίγει" το χορό γύρω από την ελιά της εκκλησίας να παντρεύεται μέσα στο χρόνο. Επειδή, όμως, το ποιο ζευγάρι θα είναι το τυχερό, δεν είναι μόνο θέμα ταχύτητας, οι καβγάδες που στήνονταν εδώ γι΄ αυτόν ακριβώς το λόγο έδωσαν στο πανηγύρι το εύγλωττο όνομα «της Ξυλοπαναγιάς».
Στην Αλόννησο, οι παρευρισκόμενοι έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την αναβίωση του παραδοσιακού γάμου, δοκιμάζοντας τοπικά γλυκά και συνοδεύοντας τη σπεσιαλιτέ της ημέρας, γίδα με μακαρόνια, με άφθονο ντόπιο κρασί.
Κανένα πανηγύρι δεν είναι το ίδιο χωρίς την παραδοσιακά μουσική: στην Παναγία της Κάσου, ακούγονται παραδοσιακές λύρες και λαούτα, ενώ σε τέσσερα χωριά της Καρπάθου -τις Μενετές, τις Πυλές, το Απέρι και τον Όλυμπο- το ρυθμό δίνουν λαούτα, λύρες και τσαμπούνες.
Στο Μαρκόπουλο και την Πάστρα της Κεφαλονιάς παρατηρούνται το Δεκαπενταύγουστο δύο μοναδικά φαινόμενα: στο πρώτο εμφανίζονται μέσα στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγκουβάρδας μικρά ακίνδυνα φίδια με σταυροειδές σημάδι στο κεφάλι, τα οποία θεωρείται ότι φέρνουν καλή τύχη, ενώ στο δεύτερο οι κρίνοι που τοποθετούνται στην εικόνα της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας ανθίζουν για δεύτερη φορά μέσα στο χρόνο. Και στα δύο χωριά τα πανηγύρια συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου και θεωρούνται, μαζί με το πανηγύρι των πυροτεχνημάτων της Περλιγκού, από τα καλύτερα του νησιού.
Παμπελοποννησιακοί διαγωνισμοί λαϊκών χορών και τραγουδιών, αγώνες στίβου "Αλέαια" (αναβίωση των αρχαίων αγώνων), χορευτικές εκδηλώσεις, Παντεγεατικό Συνέδριο με ομιλίες-εισηγήσεις σε διάφορα θέματα που αφορούν την Τεγέα και την Αρκαδία, δεξίωση στον κήπο της Οικοκυρικής Σχολής, βράβευση μαθητών, ομιλίες και θεάματα, είναι μερικές μόνο από τις εκδηλώσεις που πλαισιώνουν, μαζί με την τεράστια εμπορική έκθεση, το πανηγύρι στο ναό της Επισκοπής της Τεγέας, στην Αρκαδία, οι οποίες διαρκούν μία ολόκληρη εβδομάδα, από τις 13 έως τις 20 Αυγούστου.
Στη Μακεδονία, σαράντα οκτώ χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη των Γρεβενών και σε υψόμετρο 1.650 μέτρων βρίσκεται το μεγαλύτερο και πιο φημισμένο βλαχοχώρι της Ελλάδας, η Σαμαρίνα. Κάτω από το δάσος της Κιούριστας ο παραδοσιακός οικισμός του χωριού είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στις ανατολικές πλαγιές της υψηλότερης κορυφής της Πίνδου, του Σμόλικα, με υψόμετρο 2.637 μέτρων, του δεύτερου υψηλότερου βουνού μετά τον Ολυμπο. Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται ένα ονομαστό πανηγύρι. Οι χοροί και τα τραγούδαι ξεκινούν στις 14 Αυγούστου και διαρκούν μέχρι τις 16 του μήνα. Εντυπωσιακό είναι επίσης και το πανηγύρι που γίνεται στις 15 Αυγούστου στη Βλάστη, ένα γραφικό ορεινό χωριό του νομού Κοζάνης.
Υπήρξε ένα από τα σημαντικά προπύργια του Ελληνισμού και ένα από τα μεγαλύτερα κεφαλοχώρια της Δυτικής Μακεδονίας. Το πανηγύρι κρατάει τρεις ημέρες. Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο μετά τη Θεία Λειτουργία γίνεται περιφορά της εικόνας στην κοινότητα. Και τις τρεις ημέρες του πανηγυριού οι πανηγυριστές χορεύουν κυρίως τον παραδοσιακό χορό που ονομάζουν «τρανό». Στη Σιάτιστα οι πανηγυριστές του Δεκαπενταύγουστου δίνουν εξαιρετική σημασία στο έθιμο των καβαλάρηδων. Την ημέρα αυτή μεγάλες παρέες με στολισμένα τα άλογα πηγαίνουν στο μοναστήρι του Μικροκάστρου για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και το μεσημέρι επιστρέφουν στη Σιάτιστα, όπου ακολουθεί γλέντι και χορός στις πλατείες και στα σπίτια ως τις πρωινές ώρες.
Στην Πλατριθειά Ιθάκης γίνεται κάθε χρόνο το φημολογούμενο καλύτερο πανηγύρι του Ιονίου, που διατηρεί αλώβητο το παραδοσιακό του χρώμα. Το πανηγύρι στα Κουφονήσια έχει, επίσης, άρωμα νησιώτικης παράδοσης, με τα τηγανιτά ψάρια να έχουν τον πρώτο λόγο στα τραπέζια, ενώ το πανηγύρι στο παλιό σχολείο στο χωριό της Χάλκης μοιάζει με ταξίδι στο χρόνο.
Ύμνος στην Παναγία Κοσμοσώτηρα
Ο Πέτρος Γαϊτάνος ερμήνευσε τον ύμνο στην παρουσίαση του βιβλίου του Δήμου Φερών «H πόλη των Φερών και η περιοχή της - Μια ιχνηλάτηση στο Δέλτα της ιστορίας»
Βίντεο: ΘΡΑΚΗΝΕΤ
Σκηνοθεσία: Μάκης Αδαμίδης
Μουσική: Στάθης Καραμανίδης
Στίχοι: Βάσω Χατζηβασιλειάδου
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω