Πετρελαιαγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη...

«Η σημαντικότερη διεθνής παρέμβαση για να μειωθούν οι κίνδυνοι θαλάσσιου ατυχήματος με δεξαμενόπλοιο στα Δαρδανέλια και το Βόσπορο»

(Υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης, 13/12/2010)

του Νικολάου Παπανικολόπουλου

Το ιστορικό του προβλήματος και η ιδέα - λύση

Ο λόγος που γέννησε, το 1993, την ιδέα κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, ήταν οι καθυστερήσεις των δεξαμενόπλοιων, στα Στενά του Βοσπόρου, από τις Τουρκικές Αρχές, για λόγους ασφάλειας ναυσιπλοΐας.
Πράγματι, το 1993 η Τουρκία, επικαλούμενη λόγους ασφάλειας ναυσιπλοΐας ανακοίνωνε ότι από 1-1-1994, θα εφήρμοζε – όπως και έκανε – ειδικό αυστηρό Κανονισμό (Marmara Traffic Regulations) για τη διέλευση των δεξαμενόπλοιων από το Βόσπορο...»

Τότε, μετά από έντονες διαμαρτυρίες των χωρών της Μαύρης Θάλασσας και άλλων θιγομένων κρατών (όπως της Ελλάδας λόγω της ναυτιλίας της) και της Ρωσίας (λόγω των πετρελαίων της), παρενέβη ο IMO (International Maritime Organization) οπότε, το 1998 η Τουρκία,εξέδωσε νέο Κανονισμό με ελαστικότερες διατάξεις (Marmara Traffic Regulations,Revised Version).
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η συγκεκριμένη στάση της Τουρκίας για τα Στενά τότε, είχε σκοπό να «εκβιάσει» την επιτάχυνση - όπως και έγινε - των διαδικασιών για την κατασκευή και λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μπακού – Τσεϋχάν.

Πέρασαν 15 χρόνια συζητήσεων, διαβουλεύσεων, συναντήσεων εμπειρογνωμόνων, υπογραφής μνημονίων, αντεγκλήσεων κλπ, μεταξύ Αθήνας, Σόφιας και Μόσχας μέχρι που το 2007 υπογράφτηκε η τελική Συμφωνία.

Η Συμφωνία αναφέρει: «…οι Κυβερνήσεις προτίθενται να δημιουργήσουν μια αξιόπιστη και αποτελεσματική δίοδο μεταφοράς πετρελαίου που θα έχει ως στόχο την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας των χωρών της Ευρώπης και τη μείωση των οικολογικών κινδύνων που συνδέονται με την αυξημένη πίεση των παραδοσιακών οδών μεταφοράς υδρογονανθράκων…».

Το πρόβλημα σήμερα

Τα Στενά του Βοσπόρου είναι, μεταξύ άλλων, και η παραδοσιακή οδός - θαλάσσια έξοδος - του πετρελαίου από τις πλούσιες πετρελαιοπηγές των χωρών της Ευρασίας. Έχουν μήκος 31 χιλιόμετρα και πλάτος 770 – 1500 μέτρα.
Έχουν ιδιαίτερη σημασία στην ναυσιπλοΐα καθώς τα πλοία που διέρχονται από αυτά πρέπει να αλλάξουν 12 φορές πορεία με στροφές που φθάνουν τις 80 μοίρες και ταχύτητες που πέφτουν και στα 7 μίλια.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 1995 πέρασαν από τα Στενά 4.284 δεξαμενόπλοια και το 2007 πέρασαν 10.054. Αύξηση 134%.
Το 2009, πέρασαν 51.422 πλοία, αριθμός που είναι τετραπλάσιος από αυτά που πέρασαν από τη διώρυγα του Παναμά και τριπλάσιος σε σχέση με τη διώρυγα του Σουέζ.

Η τουρκική πλευρά

Η Τουρκία το 2010, επανέφερε το πρόβλημα των Στενών του Βοσπόρου. Η ενέργεια αυτή εκ πρώτης όψεως δείχνει ότι επικροτεί την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Τίποτα όμως δεν αποκλείει να αποσκοπεί σε επιτάχυνση των διαδικασιών του πετρελαιαγωγού Samsun - Cheyhan ή στο να έλθει στο προσκήνιο ο πετρελαιαγωγός Kiyikoy – Ibrice (στην Ανατ. Θράκη) για τον οποίο αναφέρθηκε μόνο το 2004 όποτε τον είχε χαρακτηρίσει ως εναλλακτική λύση του Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.

Δυο γεγονότα το 2010 στην Κωνσταντινούπολη, έχουν ιδιαίτερη σημασία.
Την 1η Ιουλίου 2010, κλήθηκαν από τις Τουρκικές Αρχές στην Κωνσταντινούπολη, οι 20 μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες του κόσμου να συζήτησαν τα προβλήματα με τη διέλευση των δεξαμενόπλοιων από τα Στενά. Τους ενημέρωσαν δε, ότι σε 3 – 4 χρόνια, η Τουρκία θα πάρει νέα μέτρα για τη διέλευση των πλοίων από τα Στενά.

Οι Τούρκοι υπουργοί, Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ και Περιβάλλοντος Βεισέλ Έρογλου που πήραν μέρος στη συνάντηση δήλωσαν μεταξύ άλλων ότι «υπάρχουν δυο εναλλακτικές λύσεις για την παράκαμψη των Στενών. Είναι οι αγωγοί Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και Σαμψούντα - Τσευχάν» και «δεν μπορούμε να κάνουμε διαπλάτυνση στα Στενά. Υπάρχουν δυσκολίες λόγω της γεωγραφικής δομής».
Σύμφωνα με τον Έρογλου «δεν υπάρχει στον κόσμο άλλη πόλη με πληθυσμό 13 εκατομμυρίων, από όπου κάθε τρία λεπτά περνούν 400 τόνοι επικίνδυνα απόβλητα. Τα τελευταία δέκα χρόνια έγιναν στο Βόσπορο 11 μεγάλα ατυχήματα, ενώ τα τελευταία 15 χρόνια η θάλασσα του Μαρμαρά μολύνθηκε με 115.000 τόνους πετρελαίου».

Την 26 - 28 Οκτωβρίου 2010, διοργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη η 12η Συνάντηση Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου με έμφαση στις διεθνείς μεταφορές.
Στη Συνάντηση, όπου συμμετείχαν και εκπρόσωποι της διεθνούς εταιρείας του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, Trans - Balkan Pioeline B.V., το κύριο θέμα ήταν ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου της Ευρώπης και οι εξελίξεις στους πετρελαιαγωγούς Μπακού – Τυφλίδα – Τσεϊχάν και Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη.

Η ελληνική πλευρά

Οι δηλώσεις της Υπουργού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, κας Τίνας Μπιρμπίλη, την 25η Οκτωβρίου, στο διεθνές φόρουμ στη Μόσχα «Ο ενεργειακός διάλογος της Μόσχας», όπου η Υπουργός είχε δηλώσει για συμφωνία με το Ρώσο Υπουργό Ενέργειας Sergei Shmatko να δημιουργηθεί κοινή ομάδα εργασίας, Ρωσίας – Ελλάδας, που θα επεξεργαστεί την υλοποίηση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη.

Οι δηλώσεις του Πρόεδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, για τη σημασία της κατασκευής τόσο του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη όσο και του αγωγού South Stream, που έγιναν στη Σόφια την 17η Νοεμβρίου, λίγες μέρες αφότου ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός είχε βάλει τέλος στα σχέδια κατασκευής του πρώτου αγωγού.

Η ομιλία του Υφυπουργού ΠΕΚΑ κ. Γιάννη Μανιάτη στην Ημερίδα του Ελληνορωσικού Συνδέσμου, με θέμα «Ρωσία – Ελλάδα – Κύπρος: Πολιτικές, Οικονομικές και Πολιτιστικές Συνέργειες. Παρόν και Μέλλον» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την 13η Δεκεμβρίου, υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών

Οι παραπάνω τοποθετήσεις, που έγιναν το τελευταίο τρίμηνο του 2010, δίνουν ελπίδες για την αίσια έκβαση του θέματος.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Νικόλαος
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α.)
Πρώην Κεντρικός Λιμενάρχης Αλεξανδρούπολης
Πρόεδρος Ένωσης Πολιτών ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΡΑΚΗΣ