Στο χωριό μου υπήρχε Ελπίδα…

του Κώστα Ροδινού

Ο παππούς μου έλεγε, πώς όπου και να πάω, όπου και να ταξιδέψω, όσα μέρη και να δώ, ακόμα και αν γυρίσω όλο τον κόσμο, στο τέλος θα επιστρέφω στο χωριό μου! Γιατί το χωριό μου είναι το ωραιότερο μέρος του κόσμου! Εκεί βρίσκονται οι ρίζες μου.

Όταν τα άκουγα αυτά μικρός, δεν έδινα καμιά σημασία. Πρώτον γιατί, όπως όλα τα παιδιά, ήθελα να και εγώ να φύγω απ’ το χωριό μου. Να πάω να γνωρίσω και να ζήσω στις ωραίες πόλεις, που βλέπαμε στις ταινίες, που έπαιζε μια φορά το μήνα στην κεντρική πλατεία του χωριού ένα στρατιωτικό συνεργείο. Δεύτερον, γιατί στο χωριό μου στον Έβρο, εκεί στη δεκαετία του ’60 περίσσευε η ανέχεια και η σκληρή δουλειά στα χωράφια. Το μισό χρόνο ήμασταν βουτηγμένοι στις λάσπες και τα χιόνια, ενώ τα καλοκαίρια μας έκαιγαν τα λιοπύρια...»

Όμως, όταν έρχονται οι γιορτές άλλαζαν τα πάντα. Κυρίως άλλαζε η διάθεση! Λές και ένα μαγικό χέρι (ο παππούλης, έλεγε η γιαγιά μου και εννοούσε τον Θεό) απλώνονταν προστατευτικά πάνω μας και τα έδιωχνε όλα.

Η Μεγάλη Εβδομάδα, μεταμόρφωνε όλα τα σπίτια σ’ ένα απέραντο εργαστήριο παραγωγής φαγητών και γλυκών! Οι υπαίθριοι φούρνοι δούλευαν ασταμάτητα. Ψηλές στήλες καπνού ανέβαιναν και έφταναν μέχρι τα σύννεφα και γίνονταν ένα. Βλέπαμε τα τσουρέκια να βγαίνουν ροδοκόκκινα απ΄ το φούρνο, έσπαγε η μύτη μας απ΄ τη μυρωδιά, αλλά έπρεπε να περιμένουμε μέχρι την Ανάσταση! Αν και πολλές φορές, την κάναμε κρυφά την… αμαρτία μας. Και η γιαγιά μου, που είχε το γενικό πρόσταγμα, προσποιόταν τάχαμου πως δεν μας έβλεπε…

Η μάννα μου ασβέστωνε το σπίτι, τα περβάζια και τους κορμούς των δέντρων. Τα ζουμπούλια, οι πασχαλιές, τα κρίνα και κάποιες πρώιμες τριανταφυλλιές από τον κήπο, σε συνδυασμό με τις μυρωδιές από τα μπαχαρικά της γιαγιάς μου (Ανατολικές συνταγές), δημιουργούσαν μια αιθέρια αρωματική πανδαισία που δεν θα την ξεχάσω ποτέ μου.

Με τον παππού μου και το μπαμπά μου πηγαίναμε να δούμε τα χωράφια με το στάρι. Τα αγριολούλουδα είχαν και αυτά την τιμητική τους. Καμάρωναν σαν το έβλεπαν να παίζει κυματίζοντας με το ανοιξιάτικο αεράκι. Με το δίκιο τους γιατί ήταν η σοδειά που θα μας βοηθούσε να βγάλουμε το χρόνο. Να μείνουν και κάτι οικονομίες στην άκρη, αν ήταν καλή χρονιά.

Τα λελέκια είχαν κτίσει τις φωλιές τους, ερχόταν ήδη από τον Μάρτη, κάθε λίγο και λιγάκι χτυπούσαν παρατεταμένα τα ράμφη τους. Τα χελιδόνια και τα πετροχελίδονα, μαζί με τα σπουργίτια που άντεξαν το δύσκολο χειμώνα, έσκιζαν τον αέρα σε περίτεχνους σχηματισμούς, ή λιάζονταν στο περβάζι τιτιβίζοντας χαρούμενα. Και στο ποτάμι, τα βατράχια δεν κουράζονταν ποτέ! Μια έκρηξη ζωής παντού! Η φύσις «ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα»…

Η εκκλησιά κάθε βράδυ ήταν γεμάτη κόσμο. Ο ένας δίπλα στον άλλον. Σιωπηλοί, συγκινημένοι, καθηλωμένοι από τη μυσταγωγία του Θείου Δράματος.

Όταν ήμουν στην Έκτη Τάξη του Δημοτικού ο δάσκαλος, σε συνεννόηση με τον παπά, αποφάσισε να ψάλλουν οι μαθητές το «Η Ζωή Εν Τάφω». Έκανε μια πρόχειρη ακρόαση, απέκλεισε δυο-τρείς κακόφωνους και από τον Φεβρουάριο αρχίσαμε τις δοκιμές. Πηγαίναμε κάθε απόγευμα στο σχολείο από τις 5, μέχρι που βράδιαζε. Έτσι μάθαμε απ’ έξω το «Η Ζωή εν Τάφω», το «Άξιον Εστί» και το «Αι γεννεαί αι πάσαι». Μερικές μέρες πριν τη Μ. Εβδομάδα, οι πρόβες έγιναν στην Εκκλησία, για να εξοικειωθούμε με την ατμόσφαιρα.

Την Μεγάλη Παρασκευή όλα τα παιδιά από το σχολείο πηγαίναμε να περάσουμε κάτω από τον Επιτάφιο. Μετά την ολοκλήρωση της Σταύρωσης, στον Επιτάφιο υπήρχε φρουρά από στρατιωτικό άγημα. Βλέπαμε τους φαντάρους, με τα όπλα υπό μάλης, να στέκονται ευθυτενείς, ακοίμητοι φρουροί του Σώματος του Χριστού και ζηλεύαμε! Βιαζόμασταν πολύ! Να μεγαλώσουμε και εμείς. Να πάμε φαντάροι. Να γίνουμε άντρες! Να μας κοιτάνε κρυφά τα κορίτσια και να χασκογελάνε! Να έχουμε όπλα, γιατί απέναντι καραδοκεί ο τούρκος, όπως έλεγε ο παππούς μου.

Εκείνη τη Μεγάλη Παρασκευή, δεν θα την ξεχάσω ποτέ μου. Ο δάσκαλος μας είχε βάλει ανά 7 σε κάθε γωνιά του Επιταφίου. Κορίτσια και αγόρια μαζί. Όλη μέρα με είχε καταβάλλει το άγχος και ο φόβος! Φοβόμουνα ότι θα δεν θα βγαίνει η φωνή μου. Ότι θα ξεχάσω τα λόγια. Ότι μόλις αρχίσουμε να ψέλνουμε οι άλλοι θα γελάνε σε βάρος μας. Όπως, μου εξομολογήθηκαν, το ίδιο άγχος είχαν και οι άλλοι της ομάδος!

Όμως, μόλις έψαλλε πρώτος ο παππάς το «Η ζωή εν τάφω κατετέθης Χριστέ…» και μας έκανε νεύμα να πάρουμε εμείς σειρά, αυτό ήταν…
Δεν θυμάμαι τίποτα…

Ύστερα βγήκαμε έξω και άρχισε η περιφορά του Επιταφίου στο δρόμους του χωριού. Αλλά, ήταν πλέον αλλιώς… Ένα κρύο βοριαδάκι μας χτυπούσε το πρόσωπο, αλλά μας ζέσταιναν εκατοντάδες κεριά, το άγημα των στρατιωτών που περπατούσε δίπλα μας, οι συγχωριανοί που μας συνόδευαν και κυρίως η προσδοκία της Αναστάσεως…

Στο χωριό μου υπήρχε Ελπίδα…

Το βράδυ της Ανάστασης, βάζαμε τα καλά μας ρούχα και πηγαίναμε στην εκκλησιά. Με το κόκκινο αυγό στη τσέπη, διαλεγμένο από τη Μεγάλη Πέμπτη! Όπου και να γυρνούσες, χαρούμενα πρόσωπα. Χαραγμένα από το χρόνο και τα βάσανα, αλλά μ’ ένα χαμόγελο ελπίδας! Γιατί «έχει ο Θεός για όλους»! Μετά το στοίχημα ήταν να μεταφέρουμε πρώτοι το φώς της Αναστάσεως στο σπίτι, χωρίς να μας σβήσει στη διαδρομή. Και έβλεπες παντού, μες το σκοτάδι, νησίδες φωτός, να μεταφέρουν την Ελπίδα.

Την ημέρα της Λαμπρής, το γλέντι στήνονταν στο μεσοχώρι. Μπροστά από τον στρατώνα οι φαντάροι σούβλιζαν αρνιά… Ύστερα άρχιζαν τα τραγούδια και οι χοροί…

«Εδώ στα Λιανοχουρταρούδια, τι τρανός χορός θα γένει! Τι τρανός χορός θα γένει, σαν γαϊτάνι θα παένει…»

Παλληκάρια και ομορφονιές, με τις παραδοσιακές φορεσιές, έπιαναν το ζωναράδικο και τελειωμό δεν είχαν…

Η θεϊκή φωνή του Χρόνη Αηδονίδη!

«Με γέλασαν τα πουλιά της Άνοιξης τα αηδόνια! Με γελάσανε και μου είπανε, ποτέ δεν θα πεθάνω…»

Και ο Καριοφύλλης Δοϊτσίδης…

Μετά αρχίζανε τα φαντάρια τους δικούς τους χορούς. Τσάμικα, Καλαματιανά, Νησιώτικα, Κρητικά, Μακεδονίτικα…

Οι χοροί και τα τραγούδια των Ελλήνων…

Αχ, ρε πατρίδα…

Μια κουκίδα στον χάρτη της γεωγραφίας, μια χούφτα άνθρωποι και τα παιδιά σου έφτιαξαν τραγούδια και χορούς, ανά τους αιώνες, για τους αιώνες των αιώνων….

Για χαρές και λύπες, για αποχωρισμούς και ανταμώματα, για νίκες και ήττες. Μ’ αυτά άντεξαν, αντρώθηκαν και επιβίωσαν…

Και με την οικογένεια δίπλα, ο ένας στον άλλον και στις καλές και στις κακές στιγμές…

Καιρούς να ξαναβρούμε εκείνο το νήμα που μας ενώνει…

Χρόνια Πολλά

Κώστας Ροδινός