31η Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος

Στις 31 Μαΐου κάθε χρόνο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος δίνοντας έμφαση στους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με τη χρήση καπνού και υποστηρίζοντας αποτελεσματικές πολιτικές για τον περιορισμό του καπνίσματος.

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας εστιάζεται στη Σύμβαση - Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού, και συγκεκριμένα στην ευρεία αποδοχή της από τα Κράτη - Μέλη, στη τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την επικύρωση της καθώς και στα πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή μέτρων σύμφωνων με τις κατευθυντήριες οδηγίες της...»

Η χώρα μας σε εναρμόνιση της νομοθεσίας της με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, επικύρωσε τη Σύμβαση Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού, (F.C.T.C.- W.H.O.- for tobacco control) με το Νόμο υπ’ αρ. 3420 (ΦΕΚ 298/τ.α΄/6.12.2005), με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας.

Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Υ.Υ.Κ.Α.) λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερόμενα πλαίσια εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και ειδικότερα σε συμμόρφωση με τα Άρθρα 8 & 16 της Σύμβασης Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού, εξέδωσε το Νόμο υπ’ αριθμ. 3730/ΦΕΚ 262, τ.α΄, 23.12.08, περί προστασίας ανηλίκων από τον καπνό, τα αλκοολούχα ποτά κ.α. διατάξεις.

Ο Ν. 3730/2008 είχε ημερομηνία έναρξης εφαρμογής την 1η /7/2009 και περιελάμβανε διατάξεις για την απαγόρευση της πώλησης προϊόντων καπνού από και προς ανηλίκους (Άρθρο 2), την προστασία της υγείας από το παθητικό κάπνισμα (Άρθρο 3) και προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις σε περιπτώσεις μη εφαρμογής (Άρθρο 6)

Κατ’ εξουσιοδότηση του Άρθρου 3 του Ν.3730/2008 εκδόθηκε η υπ. αρ. 88208/30.06.2009 Υπουργική Απόφαση περί καθορισμού των όρων και των προϋποθέσεων δημιουργίας χώρων καπνιζόντων, με πρόβλεψη επικαιροποίησης της από 1ης /1/2010

Εξαιτίας των υπαρχόντων εξαιρέσεων του Ν. 3730/2008 η εφαρμογή του ήταν ελλιπής. Δεδομένων των προβλημάτων που παρατηρήθηκαν και κυρίως της μη προστασίας της δημόσιας υγείας στους χώρους καπνιζόντων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, το Υ.Υ.Κ.Α. προέβη στην αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου του Ν. 3730/2008 εκδίδοντας το Ν. 3868/03.08.10, περί αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ. και άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του, θεσπίζοντας μέτρα ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους.

Στόχος του Υ.Υ.Κ.Α. είναι η αποτελεσματική εφαρμογή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για το κάπνισμα λαμβάνοντας υπόψη τη σύμβαση πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού και τη Σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 14238/2009, με την οποία προτείνεται η πλήρης και χωρίς εξαιρέσεις απαγόρευση του καπνίσματος.

Ειδικότερα στο Κεφ. Ζ΄, Άρθρο 17, του Ν. 3868/2010, περιλαμβάνονται μέτρα ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους, με τροποποίηση των Ν. 3730/2008 και 3370/2005 και προβλέπεται πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος από 1ης /9/2010 σε όλους τους κλειστούς δημόσιους και ιδιωτικούς εργασιακούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων και των χώρων εστίασης. Με το Ν. 3868/2010 αίρονται όλες οι εξαιρέσεις του προηγούμενου αντικαπνιστικού Νόμου Ν. 3730/2008.

Κατ’ εξουσιοδότηση του Ν 3868/2010 εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 104720/25.08.10 Κοινή Υπουργική Απόφαση – Κ.Υ.Α., περί «καθορισμού των οργάνων, της διαδικασίας ελέγχου, πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων, καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους του προστίμου, της διαδικασίας είσπραξης των προστίμων, καθώς και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για την εφαρμογή του Ν. 3868/2010». Στην Κ.Υ.Α. προβλέπονται διοικητικές ποινές τόσο στους παραβάτες καπνιστές, όσο και στους υπεύθυνους διαχείρισης των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Από το Υ.Υ.Κ.Α. εκδόθηκαν εγκύκλιοι, παρέχοντας διευκρινήσεις σχετικά με την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου απαγόρευσης του καπνίσματος. Με την πρόσφατη Εγκύκλιο υπ. αριθμ. 7136/19.01.2011 περί αποτελεσματικής εφαρμογής της νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος, επισημαίνεται η αναγκαιότητα εντατικοποίησης των ελέγχων των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων ελέγχου, για την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νομοθετικού πλαισίου.

Για την πολύπλευρη αντιμετώπιση του προβλήματος του καπνίσματος το Υ.Υ.Κ.Α. στα πλαίσια συνεργασίας με το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Παν/μίου Harvard των Η.Π.Α. (Harvard School of Public Health) σχεδιάζει προληπτικές δράσεις κατά του καπνίσματος και προγράμματα αγωγής υγείας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που στοχεύουν στην προστασία της υγείας των νέων, προβάλλοντας θετικά μηνύματα ζωής.

Παράλληλα στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) λειτουργεί τηλεφωνική γραμμή (1142) επικοινωνίας, ενημέρωσης και αναφορών.

Μεταφρασμένο κείμενο του ΠΟΥ για το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος:

Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος 31 Μαΐου 2011

Θέμα: Η Σύμβαση Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού

13 Ιανουαρίου 2011- Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) επιλέγει τη «Σύμβαση Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού» ως θέμα της επόμενης Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του Καπνίσματος, η οποία θα εορταστεί την Τρίτη 31 Μαΐου 2011.

Η Σύμβαση Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού είναι το πρώτιστο εργαλείο ελέγχου του καπνού παγκοσμίως. Ως η πρώτη συνθήκη που έγινε αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο του Π.Ο.Υ. αποτελεί ένα επίτευγμα – ορόσημο στην προαγωγή της δημόσιας υγείας. Βρίσκεται σε ισχύ μόλις από το 2005, ωστόσο είναι ήδη μία από τις ταχύτερα και ευρύτερα αποδεκτές συνθήκες στην ιστορία των Ηνωμένων Εθνών, με περισσότερα από 170 συμβαλλόμενα μέρη. Πρόκειται για μία συνθήκη που βασίζεται σε τεκμήρια και η οποία επιβεβαιώνει το δικαίωμα όλων των ανθρώπων για το ανώτατο επίπεδο υγείας παρέχοντας νέες νομικές διαστάσεις για συνεργασία στον έλεγχο του καπνού.

Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος 2011 θα σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να δοθεί έμφαση στη σφαιρική σημασία της συνθήκης, να τονίσει τις υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μερών στα πλαίσια της συνθήκης και να προωθήσει τον ουσιώδη ρόλο της Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών και του Π.Ο.Υ. στην υποστήριξη των προσπαθειών των χωρών προκειμένου να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις αυτές. Η Διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Μερών είναι ταυτόχρονα το κεντρικό όργανο της συνθήκης και ο εκτελεστικός της φορέας.

Ο κόσμος χρειάζεται τη Σύμβαση Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού στον ίδιο βαθμό που – ή ίσως και σε μεγαλύτερο βαθμό απ‘ ότι – την χρειαζόταν και το1996 όταν η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας υιοθέτησε ένα ψήφισμα για μία διεθνή σύμβαση πλαίσιο σχετικά με τον έλεγχο του καπνού. Η χρήση του καπνού είναι η κύρια αιτία θανάτου. Φέτος, πάνω από 5 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από μία καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό, καρκίνο, πνευμονοπάθεια ή άλλη ασθένεια σχετική με το κάπνισμα. Σε αυτό τον αριθμό δεν περιλαμβάνονται περισσότεροι από 600.000 άνθρωποι – πάνω από το ένα τέταρτο των οποίων είναι παιδιά- που θα πεθάνουν από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Το ετήσιο φορτίο θανάτου από την παγκόσμια επιδημία της χρήσης καπνού μπορεί να ανέλθει σε 8 εκατομμύρια άτομα μέχρι τι 2030. αφού έχει ήδη δολοφονήσει 100 εκατομμύρια ανθρώπους κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, το κάπνισμα μπορεί να σκοτώσει 1 δισεκατομμύριο κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα.

Όπως συμβαίνει και με οποιαδήποτε άλλη συνθήκη, η Συνθήκη Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού επιφέρει νομικές υποχρεώσεις στα συμβαλλόμενα μέρη του- δηλαδή στις χώρες (και την Ευρωπαϊκή Ένωση) οι οποίες έχουν προσχωρήσει επίσημα σε αυτήν.

Μεταξύ αυτών των υποχρεώσεων είναι:

• Η προστασία των πολιτικών δημόσιας υγείας από τα εμπορικά και άλλα επενδυμένα συμφέροντα της καπνοβιομηχανίας.
• Η υιοθέτηση τιμολογιακών και φορολογικών μέτρων για τη μείωση της ζήτησης καπνού.
• Η προστασία των ανθρώπων από την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.
• Η ρύθμιση των περιεχομένων των προϊόντων καπνού.
• Η ρύθμιση των κοινοποιήσεων των προϊόντων καπνού.
• Η ρύθμιση της συσκευασίας και των ετικετών των προϊόντων καπνού.
• Η προειδοποίηση των ανθρώπων για τους κινδύνους από τον καπνό.
• Η απαγόρευση της διαφήμισης, προώθησης και χορηγίας του καπνού.
• Η προσφορά βοήθειας σε ανθρώπους για να απαλλαγούν από τον εθισμό τους στον καπνό.
• Ο έλεγχος του παράνομου εμπορίου των προϊόντων καπνού.
• Η απαγόρευση των πωλήσεων από και προς τους ανήλικους.
• Η υποστήριξη οικονομικά βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων έναντι της καπνοκαλλιέργειας

Η συνθήκη αναγνωρίζει επίσης τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και της βοήθειας προς χώρες χαμηλού και μετρίου εισοδήματος έτσι ώστε να εκπληρώσουν τις συμβατικές υποχρεώσεις τους.

Η εκστρατεία θα εστιάσει στο ακόλουθο βασικό μήνυμα: ότι οι χώρες πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως τη συνθήκη για να προστατεύσουν τις σημερινές και τις αυριανές γενιές από την καταστροφή της υγείας, τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες από την κατανάλωση και την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.

Πολύ περισσότερα πρέπει να γίνουν για τη συνθήκη προκειμένου να έχει τη μέγιστη απόδοση της, όπως αναγνωρίζουν τα ίδια τα συμβαλλόμενα μέρη. Στην πρόσφατη συνάντηση τους στο Punta del Este της Ουρουγουάης, ζήτησαν από όλες τις χώρες να επικυρώσουν τη συνθήκη, για να εφαρμόσουν πλήρως τις διατάξεις της και να υιοθετήσουν τις οδηγίες της. Επιπλέον, επαναβεβαίωσαν τη δέσμευση τους να δώσουν προτεραιότητα στην εφαρμογή υγειονομικών μέτρων με σκοπό τον έλεγχο της κατανάλωσης καπνού.

Κατά την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος 2011 αλλά και καθ' όλη τη διάρκεια του επόμενου έτους, ο Π.Ο.Υ. θα παροτρύνει τις χώρες να θέσουν τη συνθήκη στο επίκεντρο των προσπαθειών τους για τον έλεγχο της παγκόσμιας επιδημίας του καπνίσματος.

Αν οι χώρες λάβουν σοβαρά υπόψη την προτροπή του Π.Ο.Υ., θα ενισχύσουν τη δυνατότητά τους να μειώσουν σε σημαντικό βαθμό το κόστος από τις ασθένειες και τους θανάτους που σχετίζονται με τον καπνό.