Στα ίχνη του γύπα Ασπροπάρη

Μετά από 1 ώρα εξαντλητική ανάβαση
φτάνεις στην κορυφή του βράχου

Τώρα που τα πουλιά έφυγαν από τα δάση του Έβρου για την Αφρική, το WWF Ελλάς συλλέγει πληροφορίες για τη ζωή τους ψάχνοντας τα ίχνη τροφών που άφησαν στις φωλιές τους. Μαθαίνοντας περισσότερα για τη διατροφή του αρπακτικού καταλαβαίνουμε πώς λειτουργεί όλο το οικοσύστημα.

Το να φτάσεις στις φωλιές του Ασπροπάρη δεν είναι απλή υπόθεση. Πρέπει να περπατήσεις πολύ μέσα στο δάσος, και μετά είναι η εξαντλητική ανάβαση στους βράχους. Εκεί σε υποδέχεται η χαρακτηριστική οσμή της φωλιάς. Σημάδι ότι έφτασες στο σωστό σημείο...»

Ο απειλούμενος με εξαφάνιση γύπας μεταναστεύει από την Αφρική στη Βόρεια Ελλάδα, και στο προστατευόμενο δάσος της Δαδιάς, κάθε άνοιξη. Το WWF τον παρακολουθεί από την πρώτη στιγμή γιατί τους ενδιαφέρει τόσο η μετακίνηση των πληθυσμών όσο και η αυξομείωσή τους.

Τον Σεπτέμβριο ερήμωσαν οι φωλιές αφού τα πτηνά επέστρεψαν με τα μικρά τους στην Αφρική. Ευκαιρία λοιπόν για μία επίσκεψη με σκοπό να μάθουν περισσότερα για τη διατροφή και τις βιολογικές τους συνήθειες.

Το WWF σε συνεργασία με τη Βουλγαρική Ένωση Προστασίας Πτηνών (BSPB) οργάνωσε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ανάβαση στις φωλιές του γύπα, από όπου συλλέχθηκαν υπολείμματα τροφών.

Για κάθε φωλιά σημειώθηκε η ακριβής θέση της, το μέγεθός της αλλά και η θέση της στο βράχο (απόσταση από το έδαφος). Αυτά τα στοιχεία είναι σημαντικά για να καταλάβουμε τους παράγοντες στην επιλογή θέσης φωλιάσματος από τον Ασπροπάρη και την πιθανότητα επιβίωσης των νεοσσών. Όσο πιο απρόσιτη είναι η φωλιά, τόσο πιο δύσκολο είναι να πλησιάσει κάποια αλεπού και να φάει τα αυγά ή τους νεοσσούς.

* Τον Οκτώβριο του 2011 με τη συμμετοχή των βουλγαρικών ενώσεων BSPB και RSPB, της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του WWF Ελλάς, ξεκίνησε το Πρόγραμμα Life, διάρκειας 5 χρόνων, για την έρευνα και προστασία του Ασπροπάρη σε Ελλάδα και Βουλγαρία.

Πηγή: WWF action
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Πετρηνός

Ο Ασπροπάρης απειλείται με εξαφάνιση

Ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus) είναι το μικρότερο από τα τέσσερα είδη γύπα που αναπαράγονται στη χώρα μας. Οι άλλοι 3 είναι ο Μαυρόγυπας, το Όρνιο και ο Γυπαετός. Είναι και αυτό ένα είδος προς εξαφάνιση. Αν και κατά τις περασμένες δεκαετίες το είδος ήταν κοινό σε όλη την Ελλάδα, σήμερα, έχει υποστεί μείωση του πληθυσμού του μεγαλύτερη από 80%.

Λιγότερα από 50 ζευγάρια έχουν απομείνει, εξαιτίας της χρήσης παράνομων δολωμάτων, τα οποία προορίζονται για τα «επιβλαβή» ζώα (λύκους, αλεπούδες κ.ά.), καθώς και της μείωσης της ελεύθερης κτηνοτροφίας.

Είναι μεταναστευτικό είδος που έρχεται στην χώρα μας την άνοιξη από την Αφρική. Μπορείς να τους βρεις κυρίως στην περιοχή των Μετεώρων αλλά και στις περιοχές της Κόνιτσας, του Πίνοβου και στο προστατευόμενο δάσος της Δαδιάς. Κυρίως προτιμά τις πεδιάδες, τους υγρότοπους, τα υψίπεδα και τα βουνά. Εξαπλώνονται στη νότια Ευρώπη, την Αφρική, την Ινδία και τη Μέση Ανατολή.

Συγκεντρώνονται σε ομάδες περίπου 12 ατόμων και πετούν σε κύκλους, ξεκινώντας από χαμηλά και φτάνοντας σε πολύ μεγάλο ύψος. Μαζί με τα ενήλικα άτομα είναι και τα μικρά ώστε να μάθουν να πετούν καλά για να είναι έτοιμα για την πρώτη τους μεγάλη πτήση την περίοδο της μετανάστευσης.

Ο Ασπροπάρης έχει μήκος 55 – 65 εκατ. Και άνοιγμα φτερών 155 – 170 εκατ. Τα ενήλικα πουλιά έχουν ωχρό λευκό σώμα με μαύρα πτητικά φτερά. Το πρόσωπο και ο λαιμός είναι γυμνά και κίτρινα. Στο κεφάλι έχει μικρή κατσαρή κιτρινόλευκη χαίτη. Το ράμφος του είναι λεπτό και τα πόδια του ροδόχρωμα.

Όπως όλοι οι γύπες έτσι και ο Ασπροπάρης τρέφεται αποκλειστικά με νεκρά ζώα. Όλοι οι γύπες σχηματίζουν μια μικρή ομάδα και περικυκλώνουν το νεκρό ζώο. Το κάθε είδος γύπα τρέφεται με διαφορετικά τμήματα του σώματος του ζώου. Ο Ασπροπάρης πρέπει να περιμένει να τελειώσουν οι άλλοι γύπες για να πλησιάσει. Ο συγκεκριμένος γύπας λόγω του λεπτού του ράμφους τρέφεται με τα υπολείμματα που αφήνουν οι άλλοι γύπες που δεν μπορούν να φτάσουν με το χοντρό ράμφος τους.

Μέρος της διατροφής του είναι και οι χελώνες και επειδή δεν μπορεί να σπάσει το καύκαλο τους τις αρπάζει και τις πετάει από μεγάλο ύψος για να σπάσει και να μπορέσει να τις φάει. Για αυτό το λόγο τον ονόμασαν χελωνοφάη. Στο μενού του περιλαμβάνονται επίσης και έντομα, ερπετά, μικρά θηλαστικά, σάπια φρούτα και λαχανικά, ακόμα και σκουπίδια.

Ο Ασπροπάρης είναι το μόνο πουλί στον κόσμο το οποίο χρησιμοποιεί πέτρες για να φάει αυγά. Χτυπάει με επιμονή το εγκαταλελειμμένο αυγό στρουθοκαμήλου με την πέτρα και μετά χρησιμοποιεί το ράμφος του για να μεγαλώσει την τρύπα και να διαπεράσει την μεμβράνη.

Ο Ασπροπάρης κάνει τις φωλιές του σε απόκρημνα βράχια όπου γεννά συνήθως 2 αυγά των Απρίλιο που τα κλωσάνε και οι 2 γονείς για 42 ημέρες. Τα μικρά του έχουν σκούρο καστανό χρώμα στο πρώτο έτος της ζωής τους που γίνεται πιο ανοιχτό στο δεύτερο, μέχρι να πάρουν το τελικό τους χρώμα ως ενήλικα πια άτομα. Τα μικρά ενηλικιώνονται μετά από 4 – 5 χρόνια.