Ελληνικό κρασί: Ο κλάδος συγκλονίζεται από εσωτερικές διαμάχες…

…με αποτέλεσμα να απειλούνται σοβαρά όχι μόνο τα μέχρι τώρα επιτεύγματα, αλλά και η παράδοση χιλιετηρίδων που έχει η χώρα μας στους αμπελώνες του Διόνυσου

Το ελληνικό κρασί, το θείο δώρο της Ελληνικής γης, κινδυνεύει πολύ σοβαρά να καταρρεύσει κάτω από το βάρος διαφόρων προβλημάτων που συνθέτουν μια εικόνα παρακμής, κρίσης αλλά και ξεπερασμένης αντίληψης ή ανεπαρκούς ευρύτητας πνεύματος κάποιων ανθρώπων που βρίσκονται σε κρίσιμα σημεία και καθορίζουν την πορεία και το μέλλον του.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά, ταξινομώντας αναλυτικά την σημερινή, οξύτατη, ουσία των προβλημάτων: ...

Η οικονομική κρίση επηρέασε σαρωτικά τον χώρο της Ελληνικής οινοποιίας. Η πραγματική «επανάσταση» που σημειώθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες με την ανάδειξη εξαιρετικών κρασιών, κυρίως από τα διάφορα Κτήματα που δημιουργήθηκαν σταδιακά σε ολόκληρη την χώρα, βρέθηκε «στο μάτι του κυκλώνα». Η συρρίκνωση των οικογενειακών εισοδημάτων και της καταναλωτικής δαπάνης δεν επιτρέπει πλέον την πληρωμή του αυξημένου κόστους που συνεπάγεται η παραγωγή κρασιών υψηλής ποιοτικής (αλλά και οικονομικής) αξίας. Αλλά και το σύνολο των οινοποιών της χώρας μας, από το μικρότερο Κτήμα μέχρι τις μεγαλύτερες Οινοβιομηχανίες βρίσκονται μπροστά σε μεγάλα προβλήματα που αυξάνονται ακόμα περισσότερο από την κάθετη αύξηση του πιστωτικού κινδύνου.

Αντίθετα, στις χώρες του εξωτερικού το ελληνικό κρασί κερδίζει συνεχώς έδαφος και στο αποτέλεσμα αυτό συμβάλλει η πιο αξιόλογη προσπάθεια που έγινε τις τελευταίες δεκαετίες με ένα πρόγραμμα (επιδοτείται κατά 50% από την ΕΕ) με τίτλο «Στρατηγικός Σχεδιασμός Βranding και Μarketing για το ελληνικό κρασί στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές». Το πρόγραμμα αυτό που σημειώνει μεγάλη επιτυχία μετά την ολοκλήρωση των δύο πρώτων φάσεων του (η τρίτη είναι άγνωστο αν θα γίνει ποτέ) αποτελεί δημιούργημα της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ), που σύστησαν πριν από μια δεκαετία οι δύο βασικοί «εταίροι» της Ελληνικής Οινοποιίας, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) και η Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ). Οι «διαφορές» που προέκυψαν μεταξύ των φορέων, αλλά και μεταξύ των μελών του ιδίου φορέα φάνηκε πως ξεπεράστηκαν αλλά το πιθανότερο είναι πως απλά αδρανοποιήθηκαν.

Εκεί λοιπόν που θα περίμενε κανείς μια άριστη συνεργασία μεταξύ των βασικών εταίρων της Ελληνικής Οινοποιίας για την κοινή αντιμετώπιση των οξύτατων προβλημάτων που σπέρνει η μεγαλύτερη οικονομική κρίση που γνώρισε μεταπολεμικά η χώρα μας, εκεί που θα περίμενε κανείς μια αγαστή συνεργασία για την μεγιστοποίηση των ωφελειών που προκύπτουν από την επιτυχημένη εφαρμογή ενός κοινού προγράμματος στις αγορές του εξωτερικού (στο εσωτερικό δεν έχει σχεδιαστεί ακόμα η εφαρμογή του), εκεί που θα περίμενε κανείς την αξιοποίηση σε Κοινοτικό επίπεδο των αναμφισβήτητων «διασυνδέσεων» βασικών παραγόντων για την ανακούφιση των Ελλήνων αμπελουργών και της Ελληνικής Οινοποιίας, παρακολουθεί έκπληκτος ένα σκυλοκαβγά (με την αυθεντική έννοια της λέξης) που οφείλεται σε μια ξεπερασμένη νοοτροπία που δεν βλέπει ούτε ένα χιλιοστό πέρα από τα στενά, ατομικά συμφέροντα του καθενός!

Ορισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι δυστυχώς επηρεάζουν τις αποφάσεις των φορέων, θεωρούν πως ο αποκλειστικός σκοπός του φορέα τους είναι να υπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντα των μελών του, αγνοώντας τελείως τα συμφέροντα ολόκληρου του κλάδου, (μαζί με την κινητήρια δύναμη, τους Αμπελουργούς), υποβαθμίζοντας επιδεικτικά όλες τις παρανομίες των μελών του και μεγενθύνοντας όλες τις παρανομίες του «αντίπαλου» φορέα. Η αρρωστημένη αυτή νοοτροπία διακρίνει ευτυχώς λίγους, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του Οινοποιητικού κλάδου ιεραρχεί πρώτα τα συμφέροντα ολόκληρου του κλάδου, την πλήρη εφαρμογή της υφιστάμενης οινικής νομοθεσίας και μετά τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μελών του κάθε φορέα.

Αυτή η αυτονόητη αλήθεια κατάντησε δυστυχώς να αποτελεί ζητούμενο στις μέρες μας με ορισμένους από τους «ιθύνοντες» των φορέων να βάζουν στο σιδερένιο κρεβάτι του Προκρούστη μόνο τα συμφέροντα των μελών τους και να τα «προσαρμόζουν» στις δικές τους ανάγκες, ενώ δεν παραλείπουν να φωνάζουν στη διαπασών για τις «παρανομίες» της άλλης πλευράς, παριστάνοντας τους «αγανακτισμένους»!

Σαν φυσικό επακόλουθο, σήμερα παρατηρείται μια απελπιστική έλλειψη συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των δύο βασικών φορέων της Ελληνικής Οινοποιίας που (ουσιαστικά) ρυθμίζουν τις τύχες του κλάδου. Η «συνεργασία» τους βρίσκεται όχι απλά στο ναδίρ αλλά σε κατάσταση ανοιχτού πολέμου.

Σαν αποτέλεσμα της σφοδρής αντιπαράθεσης των φορέων και της μεταξύ τους διαμάχης, το καθ΄ ύλη αρμόδιο υπουργείο (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης) βρίσκεται σε μια ιδιότυπη κατάσταση: Αντί να αξιολογεί, να προωθεί και να εφαρμόζει κοινές προτάσεις των φορέων (που έχουν και καταλυτική δύναμη) επιδίδεται σε ρόλο διαιτητού εξετάζοντας ξεχωριστά τις (συχνά) αντιτιθέμενες προτάσεις των δύο βασικών φορέων της Ελληνικής Οινοποιίας που υποβάλλονται με μοναδικό κριτήριο τα συμφέροντα των μελών τους και όχι απαραίτητα του συνόλου της Ελληνικής Οινοποιίας! Και όχι μόνο αυτό: Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) που δημιούργησαν (μετά βασάνων και κόπων) οι δύο βασικοί φορείς, βρίσκεται στα πρόθυρα της διάλυσης σαν συνέπεια της εντεινόμενης διαμάχης!

Μια τουλάχιστον από τις αιτίες της σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ των φορέων θα μπορούσε να θεωρηθεί τουλάχιστον αστεία: Δύο άνθρωποι που για ολόκληρες δεκαετίες «μάχονται» με διαφορετικές αντιλήψεις και διαφορετικά επιχειρήματα, επηρεάζουν σημαντικά την σημερινή «εικόνα» που παρουσιάζει ο οινικός κλάδος.

Ο Ντίνος Στεργίδης, εκδότης της μοναδικής μηνιαίας εφημερίδας για την αμπελουργία, την οινοποίηση και την εμπορία του κρασιού (Αμπελοτόπι) στο τεύχος 76 (Μάιος/Ιούνιος 2011), γράφει πολύ χαρακτηριστικά, μεταξύ πολλών άλλων, στο άρθρο του με τίτλο «Την διαμάχη των φορέων θα την πληρώσει το κρασί» και τα εξής:

…Πόσο διατεθειμένοι είναι να επικεντρωθούν σε όσα τους ενώνουν παρά σε όσα τους χωρίζουν, είναι το ερώτημα που θέτουν όλοι, ύστερα από τη δημόσια ανταλλαγή επιστολών και ανακοινώσεων μεταξύ των δύο πιο σημαντικών φορέων του ελληνικού κρασιού, του Σεο και της Κεοσοε. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι ενώ κατά την εκπόνηση του στρατηγικού σχεδίου, που διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια, δεν άνοιξε μύτη (ενώ ήταν το ιδανικό πεδίο διατύπωσης αντιρρήσεων ώστε στο τέλος να γίνει η μεγάλη σύνθεση), τώρα που το σχέδιο ολοκληρώθηκε και έχει αρχίσει και η εφαρμογή του, οι δύο φορείς ερίζουν.

Φαινομενικά, τόσο ο Σεο όσο και η Κεοσοε υποστηρίζουν τα ίδια ακριβώς πράγματα: την ανάδειξη των περιοχών ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης, την προάσπιση των γηγενών ποικιλιών, την ανάγκη να αποκτήσει υπεραξία το επώνυμο ελληνικό κρασί και, πάνω απ’ όλα -θα έλεγαν και οι δύο με μια φωνή- την επιτακτική ανάγκη να σωθεί ο ελληνικός αμπελώνας από το φάσμα της εκρίζωσης.

Πού βρίσκεται, λοιπόν, η μεταξύ τους διαφορά; Τι είναι εκείνο που έχει οδηγήσει ολόκληρο τον κλάδο στο χείλος του γκρεμού, αφού η διάλυση, τη συγκεκριμένη αυτή στιγμή, της Εδοαο, θα ήταν ό,τι χειρότερο για το ελληνικό κρασί;

Διαφορετικές νοοτροπίες

Κατ’ αρχάς υπάρχει θέμα ανθρωπίνων σχέσεων, εξ αριστερών, βρίσκεται ο Χρήστος Μάρκου από τα Σπάτα: αμπελουργός και συνδικαλιστής, δια βίου πρόεδρος της Κεοσοε (εκλέγεται ανελλιπώς από το 1991), με βαθιά γνώση του αμπελοοινικού τομέα και λάτρης των πύρινων λόγων και των ανακοινώσεων που συχνά έχουν ως στόχο τους «ιδιώτες οινοποιούς».

Εκ δεξιών, ο Βασίλης Κουρτάκης από την Κηφισιά: οινολόγος και ιδιοκτήτης της 3ης μεγαλύτερης οινοβιομηχανίας της χώρας, επίτιμος πρόεδρος του Σεο (έχοντας πλέον εξαντλήσει τα περιθώρια επανεκλογής του ως «κανονικού» προέδρου), με εξίσου βαθιά γνώση του αμπελοοινικού τομέα και εξαιρετικά καυστική αίσθηση του χιούμορ. Και οι δύο έχουν καλλιεργήσει συμμαχίες πέραν των συνόρων μας, ο μεν κ. Μάρκου με την Copa-Cogeca (το λόμπι των συνεταιρισμών στις Βρυξέλλες) ο δε κ. Κουρτάκης με την Comite Vins (το λόμπι των οινοβιομηχάνων)…

Μετά από όλα αυτά, το εύλογο ερώτημα κάθε αμερόληπτου παρατηρητή είναι πως είναι δυνατόν να μην υπάρχουν φωνές λογικής τόσο μέσα στον ΣΕΟ όσο και μέσα στην ΚΕΟΣΟΕ ώστε να επιβάλλουν επιτέλους ένα αμοιβαία αποδεκτό Modus Vivendi χωρίς εχθροπραξίες, καταγγελίες και σκυλοκαβγάδες που υπονομεύουν σε επικίνδυνο βαθμό ολόκληρο τον κλάδο;

Τόσο δύσκολο είναι να συμφωνήσουν σε αυτό που συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματιών της Ελληνικής Οινοποιίας, δηλαδή πως η μοναδική βάση συνεργασίας είναι (αντικειμενικά) το καλό ολόκληρου του κλάδου και η πιστή εφαρμογή της κειμένης νομοθεσίας; Στο κάτω-κάτω αν δεν τους συμφέρει, έχουν την κοινή δύναμη να την αλλάξουν με αμοιβαίους συμβιβασμούς. Αυτό είναι προτιμότερο από την σημερινή, θλιβερή εικόνα που παρουσιάζει στο σύνολό της η Ελληνική Οινοποιία!

Λεωνίδας Κουμάκης
casss.gr