Μπλόκαρε και ο ελληνο-ιταλικός αγωγός φυσικού αερίου

Ένα ακόμα πλήγμα στο σχέδιο ανάδειξης της χώρας σε ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή έδωσε η απόρριψη του ελληνο-ιταλικού αγωγού ITGI από τη διεκδίκηση για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Πρόκειται για το δεύτερο «όχι» που εισπράττει η ελληνική πλευρά μέσα σε διάστημα λίγων μηνών μετά τη ματαίωση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη.

Ορισμένα διεθνή πρακτορεία αποδίδουν την απόρριψη του ITGI στην ελληνική κρίση και στις αμφιβολίες για το αν η κρατική και υπό πώληση ΔΕΠΑ θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις... οικονομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή της στο πρότζεκτ σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα σχετικά με το μελλοντικό ιδιοκτήτη της.

Παρότι η απόφαση της BP, που ηγείται του κονσόρτσιουμ το οποίο αναπτύσσει το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2 στην Κασπία, να αποκλείσει τον ITGI, δεν αφήνει την Ελλάδα εκτός παιχνιδιού, το πλήγμα για την Αθήνα είναι ισχυρό.

Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις είχαν «ποντάρει» στον ΙΤGI έως τον επίσημο εκφραστή της πολιτικής τους στη γεωστρατηγική των αγωγών ενώ ανάλογο πολιτικό προβάδισμα στον ITGI είχε δώσει και η Ιταλία, καθώς στο πρότζεκτ συμμετέχει η ιδιωτική ιταλική εταιρεία Edison, της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ελέγχεται από το γαλλικό κολοσσό EdF.

H αντίδραση των Ιταλών στην είδηση για τον αποκλεισμό του ITGI υπήρξε ακαριαία. Σε κοινή δήλωση με το ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας, το ιταλικό υπουργείο Ενέργειας επιβεβαίωσε τη στήριξή του στο πρότζεκτ, χαρακτήρισε τον ITGI ως το πιο προηγμένο και ώριμο έργο μεταξύ των υποψηφίων και άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο ο ελληνο-ιταλικός αγωγός να χρησιμοποιηθεί (και) για τη μεταφορά του αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ευρώπη.

Προσωρινή η απόφαση

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Χάρης Σαχίνης χαρακτήρισε προσωρινή την απόφαση του κονσόρτσιουμ, ενώ η Edison δήλωσε ότι ο αγωγός θα πραγματοποιηθεί. Η κοινοπραξία, υπό τη BP, όμως, έχει άλλη άποψη και έδωσε το χρίσμα στον αγωγό Τransadriatic Pipeline (TAP), στην περίπτωση βέβαια, όπως δήλωσε το στέλεχος της πολυεθνικής, που επιλεγεί η διαδρομή της μεταφοράς του αερίου στην Ιταλία.

Γιατί στη διεκδίκηση παραμένουν δύο ακόμα πρότζεκτ, ο ακριβός «Nαμπούκο» και ο οικονομικότερος «SEEP» που ακολουθούν παράλληλη διαδρομή Τουρκία- Βουλγαρία έως την Αυστρία, παρακάμπτοντας πλήρως την Ελλάδα και την Ιταλία. Ο ΤΑΡ είναι πρότζεκτ της νορβηγικής Statoil, της ελβετικής EGL και της γερμανικής E-on. Θα διασχίζει 800 χλμ. στην Ελλάδα από την Κομοτηνή έως τα σύνορα με την Αλβανία και με υποθαλάσσιο αγωγό θα καταλήγει κοντά στο Σαν Φόκα της Ιταλίας.

Στο τουρκικό έδαφος, ευνοεί τη χρήση και την αναβάθμιση των υφιστάμενων τουρκικών δικτύων, το πιθανότερο κάνοντας το πρότζεκτ συμβατό με τον νέο αγωγό Ttrans-Anatolian (TANAP), έργο του οποίου ηγείται η κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar και συμμετέχει η τουρκική Botas.

H Statoil του ΤΑΡ είναι ο άλλος μεγάλος εταίρος στην κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ ΙΙ με ποσοστό 25,5% όσο της BP. To υπόλοιπο ποσοστό μοιράζονται η αζέρικη Socar, η ρωσική Lukoil, η ιρανική Nioc, η γαλλική Τotal και η τουρκική ΤPAO. Ο ΤΑΡ θα τεθεί σε λειτουργία το 2017 και θα μπορεί να μεταφέρει 10 δισ. κ.μ. κασπιακού αερίου το χρόνο, με δυνατότητα αναβάθμισης στα 20 δισ. κ.μ. Τότε περίπου αναμένεται να είναι έτοιμο το Σαχ Ντενίζ 2, του οποίου τα αποθέματα εκτιμώνται σε 1,2 τρισ. κ.μ. To παζλ περιπλέκεται αν σκεφθεί κανείς ότι στον SEEP (South East Europe Pipeline - Aγωγός νοτιοανατολικής Ευρώπης), ένα πρότζεκτ που εμφανίστηκε στον ορίζοντα μόλις το 2011, τις παραμονές της προθεσμίας υποβολής των προσφορών στο κονσόρτσιουμ, συμμετέχει η ΒΡ, ο άλλος μεγάλος εταίρος της κοινοπραξίας Σαχ Ντενίζ ΙΙ.

Μειονεκτήματα

Το μέχρι σήμερα μειονέκτημα του ΤΑΡ ήταν ότι αφενός δεν είχε την πολιτική στήριξη της Αθήνας και της Ρώμης και αφετέρου δεν περιελάμβανε στους μετόχους του, εταιρείες από τις χώρες διέλευσης, π.χ. τη ΔΕΠΑ ή τη βασική καταναλώτρια χώρα, που είναι η Ιταλία.

Εξάλλου, μέχρι πριν από λίγα χρόνια στο μετοχικό του σχήμα δεν υπήρχε εταιρεία χώρας μέλους της Ε.Ε., έως τη στιγμή που η Eon Ruhrgas μπήκε στην κοινοπραξία με μειοψηφική συμμετοχή. Επίσης δεν έχει εξασφαλίσει τη διακρατική συμφωνία Ελλάδας - Αλβανία ς- Ιταλίας αν και στο σκέλος Αλβανία - Ιταλία η συμφωνία έχει υπογραφεί από το 2009.

Πληροφορίες φέρουν την προσφορά που κατέθεσε ο ΤΑΡ στο κονσόρτσιουμ να εξασφαλίζει περισσότερα πλεονεκτήματα για το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία απ' ό,τι ο ITGI, χωρίς να αφήνει κενά στη χρηματοδότηση του έργου, το οποίο αναλαμβάνουν οι εταιρείες-μέτοχοι χωρίς να διεκδικούν κοινοτική ενίσχυση. Κύκλοι του υπουργείου Περιβάλλοντος άφηναν ανοικτό το ενδεχόμενο συμμετοχής της ΔΕΠΑ στον ΤΑΡ, σε ένα ποσοστό της τάξης του 10%-15%, όσο φέρεται να είχε προτείνει στα παρελθόν η νορβηγική Statoil προς την ελληνική πλευρά. Όλα θα κριθούν στη δεύτερη φάση, όταν ληφθεί η τελική απόφαση για τον αγωγό και τη διαδρομή που θα ακολουθήσει, αφού ακόμα τίποτα δεν έχει ξεκαθαριστεί.

Πηγή: Εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ (Μανταλένα Πίου)