Ελλάδα ώρα μηδέν: Η μεγάλη κρίση θα γίνει άραγε και η μεγάλη ευκαιρία για μια νέα πορεία;

του Λεωνίδα Κουμάκη

Αποτελεί ιστορικά επιβεβαιωμένο, διαχρονικό κανόνα η αναγέννηση να αναδύεται μέσα από τα ερείπια, τα συντρίμμια ή την καταστροφή. Σήμερα στην Ελλάδα δεν έχουμε φθάσει ακόμα στο σημείο αυτό αλλά δεν πρόκειται να το αποφύγουμε, αν δεν προβάλλουμε και δεν αντιμετωπίσουμε κατάματα, τα αίτια των ερειπίων που δημιουργήσαμε γύρω μας με συγκεκριμένες... συνήθειες, νοοτροπίες και πρακτικές. Αν δεν προσπαθήσουμε, ο καθένας στο μέτρο που του αναλογεί, να βελτιωθούμε ώστε να μην μεταδώσουμε και στην επόμενη γενιά την «αρρώστια» που κολλήσαμε εμείς από την προηγούμενη.

Είναι πλέον φανερό και καθίσταται ολοένα και περισσότερο αποδεκτό πως η μεταπολίτευση με την «γενιά του Πολυτεχνείου» σαν αφετηρία, οδήγησε την Ελλάδα σε πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Και επειδή πολλοί από εμάς έχουμε την κακή συνήθεια να ξεχνάμε γρήγορα, ας προσπαθήσουμε να θυμηθούμε λίγα μόνο από αυτά που μας οδήγησαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα, σαν στοιχειώδη ένδειξη αυτογνωσίας, αυτοκριτικής και αυτοσυγκέντρωσης:

Διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα σε ανησυχητικό βαθμό: Ποιος πολίτης αμφιβάλλει σήμερα πως οι «εκπρόσωποι του λαού» απέτυχαν παταγωδώς να εμποδίσουν την υπερ-χρέωση της χώρας μας τις τελευταίες δεκαετίες, απορροφημένοι από την εικονική ευδαιμονία που εξασφάλιζαν τα εύκολα δανεικά από απρόσωπους και επικίνδυνους τοκογλύφους, σε ένα κράτος που συστηματικά ξόδευε περισσότερα από όσα έβγαζε; Ποιος πολίτης αμφιβάλλει σήμερα πως οι περιπτώσεις Τσοχατζόπουλου, Παυλίδη, Μαντέλη, Τσουκάτου και δεκάδων άλλων (γνωστών ή άγνωστων) πολιτικών, δεν αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου της πολιτικής διαφθοράς και της «μαζικής» ατιμωρησίας; Για να είμαστε όμως δίκαιοι πρέπει να δεχτούμε πως σίγουρα υπάρχει ένα πλήθος πολιτικών (ιδιαίτερα νέων) που αντιλαμβάνονται τόσο την σημασία όσο και την σπουδαιότητα που έχει η σχολαστική τήρηση αρχών στην εκπλήρωση του έργου τους.

Διεφθαρμένος δημόσιος μηχανισμός σε ανησυχητικό βαθμό: Με καταλυτικό όπλο την πολυνομία, δηλαδή το μέγα πλήθος νόμων, υπουργικών αποφάσεων, επεξηγηματικών εγκυκλίων, ειδικών διατάξεων, ειδικών ρυθμίσεων και πολλών άλλων που δημιουργούν ένα πραγματικό λαβύρινθο για τον πολίτη, ο δημόσιος τομέας, με την βοήθεια συμπληρωματικών «βοηθημάτων» όπως η αρμοδιότητα πολλαπλών φορέων για το ίδιο θέμα, η επικάλυψη αρμοδιοτήτων που παράγουν αντιφατικές καταστάσεις, οι ατέλειωτες «επιτροπές», τα διάφορα «συμβούλια» κ.α. δημιούργησε το τέρας της γραφειοκρατίας.

Ο δημόσιος υπάλληλος, όταν αποφασίσει να ενταχθεί στις τάξεις των διεφθαρμένων, μαθαίνει αργά ή γρήγορα, ποια «διάταξη» ή ποια «λύση» πρέπει να εφαρμοστεί (κατά το δοκούν) ανάλογα με τα ανταλλάγματα που θα εισπράξει ή την διάθεση που θα έχει. Τα διάσημα σε ολόκληρη την Ελλάδα (και όχι μόνο) «φακελάκια», ιδιαίτερα στον τομέα της δημόσιας υγείας και της πολεοδομίας, το σύστημα 4-4-2 που εφαρμόζεται για δεκαετίες στις σχέσεις του πολίτη με την «φορολογούσα αρχή», η σαπίλα που παλαιότερα ήταν τελείως άγνωστη στον χώρο της δικαιοσύνης και ήρθε στην επιφάνεια με τις υποθέσεις της Κωνσταντίνας Μπουρμπούλια και του Ευάγγελου Καλούση (οι ποινές που τους επιβλήθηκαν πρωτόδικα, μειώθηκαν σημαντικά στο εφετείο κακουργημάτων τον Σεπτέμβριο του 2010), η καθιερωμένη πρακτική του «γρηγορόσημου» για την εξυπηρέτηση του πολίτη, ο χρηματισμός «αρμοδίων» υπαλλήλων προκειμένου να κάνουν την δουλειά για την οποία πληρώνονται από τα κρατικά ταμεία, η δράση ποικιλόμορφων κυκλωμάτων στα σπλάχνα του δημοσίου για την καταλήστευση κρατικού χρήματος με διάφορες μορφές, η χορήγηση, με χαρακτηριστική θρασύτητα, «αναπηρικών συντάξεων», σε συγκεκριμένες περιοχές – πρωταθλήτριες της διαπλοκής και μάλιστα σε ποσοστά που ξεπερνούν το 20% του συνολικού πληθυσμού, είναι λίγες μόνο «πινελιές» από αυτές που συνθέτουν την εικόνα του δημόσιου τομέα της χώρας μας.

Μπροστά όμως στην εικόνα αυτή δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχει και ένα μεγάλο πλήθος δημοσίων λειτουργών που δεν εντάσσονται στην κατηγορία των διεφθαρμένων, που φροντίζουν να εκτελούν το έργο τους ευσυνείδητα, τίμια και αποτελεσματικά προς όφελος του πολίτη. Με τον ίδιο τρόπο που στιγματίζουμε τους διεφθαρμένους δημόσιους υπάλληλους, θεωρούμε αναγκαίο να διαχωρίζουμε και να επικροτούμε τους ευσυνείδητους, ακόμα κι αν αυτό θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο. Στο κάτω-κάτω αποτελούν την σημαντική πλειοψηφία και όχι την «δυναμική μειοψηφία» που χρηματίζεται!

Διαπλοκή ΜΜΕ και κέντρων εξουσίας με «αμοιβαίες εξυπηρετήσεις»: Σήμερα ολοένα και περισσότεροι αποδέχονται πως η πλέον πλουραλιστική, πολύφωνη και ελεύθερη ενημέρωση προέρχεται από το αδέσμευτο διαδίκτυο. Ελάχιστα «μεγάλα» έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, μετρημένα στα δάχτυλα των χεριών μας σε ολόκληρη την Ελλάδα, συγκεντρώνουν τα ίδια χαρακτηριστικά αντικειμενικής και ελεύθερης ενημέρωσης αφού το συντριπτικό ποσοστό τους, εδώ και δεκαετίες, υπηρετεί συγκεκριμένες «κατευθύνσεις» είτε εξυπηρετώντας διάφορα «παράπλευρα» συμφέροντα των ιδιοκτητών τους, είτε (απλά) εξασφαλίζοντας οικονομικά οφέλη.

Διαλυτικές νοοτροπίες για την ποιότητα, την συνοχή και την συναίνεση της κοινωνίας: Είναι δυστύχημα για την χώρα μας το γεγονός ότι οι πρόσφατες γενιές των Ελλήνων γαλουχήθηκαν με κάποιες νοοτροπίες και συνήθειες που υπήρξαν διαλυτικές για την κοινωνική συνοχή, την συναίνεση, την οικονομική ευημερία των πολλών και που σημάδεψαν την ραγδαία υποχώρηση του κοινού καλού μπροστά στο προσωπικό συμφέρον.

Ο κατάλογος των «πεπραγμένων» που οδήγησαν οι νοοτροπίες και οι συνήθειες αυτές, είναι ατέλειωτος – ας θυμηθούμε μόνο μερικές: Η υστερία της ξενομανίας του εγχώριου καταναλωτικού κοινού που διέλυσε την ελληνική μεταποιητική βιομηχανία ή βιοτεχνία με τρομακτικό κοινωνικό κόστος, η συστηματική καλλιέργεια αρνητικής ή εχθρικής αντίληψης απέναντι όχι μόνο σε ξένες επενδύσεις αλλά και σε έλληνες επιχειρηματίες με συνέπεια να εμπεδωθεί τόσο στην ελληνική κοινωνία όσο στον γραφειοκρατικό μηχανισμό της κρατικής διοίκησης μια αόρατη «διάθεση τιμωρίας» όποιου (Έλληνα ή ξένου) τολμούσε να ασχοληθεί με το επιχειρείν στην χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες, η εκτροπή του συνδικαλισμού σε μονοπάτια κομματικών ή «οικονομικών» εξαρτήσεων με αποτέλεσμα να αναδύεται μια ολοένα και εντονότερη δυσοσμία που δεν γνωρίζει κανένα απολύτως «χρώμα» ή «παράταξη», η κατάλυση των συγκοινωνιών ή της ομαλής οικονομικής λειτουργίας μεγάλων πόλεων (ιδίως της πρωτεύουσας) από, συνήθως, μια χούφτα «διαμαρτυρομένων», πολλών και διαφορετικών κατηγοριών, με μια αφόρητη συχνότητα που δεν επιτρέπει οποιαδήποτε, στοιχειωδώς οργανωμένη οικονομική λειτουργία, η καταχρηστική, ενάντια σε κάθε λογική ή νόμο κατάληψη δημοσίων κτιρίων, γραφείων, δρόμων, πλοίων κλπ. από κάθε μορφής και κατηγορίας συντεχνίες οι οποίες (σπάνια χωρίς να έχουν αυστηρά κομματικές εντολές) δεν διστάζουν, εν ονόματι των δικών τους ή των κομματικών τους συμφερόντων, να δολοφονούν εν ψυχρώ τα συμφέροντα των πολιτών, της κοινωνίας και της χώρας, η επί δεκαετίες ανικανότητα ή ανεπάρκεια των πάσης φύσεως «υπευθύνων» πολιτικών φορέων (και διαφόρων ψευτο-προοδευτικών ή ψευτο-κουλτουριάριδων) να εμποδίσουν την μετατροπή των ελληνικών πόλεων όχι απλά σε δρόμους της Καμπούλ (όπως κάποτε κεραυνοβολούσε τους πολιτικούς του αντιπάλους ένας μετέπειτα «υπεύθυνος») αλλά και σε δρόμους του Μογκαντίσου, του Ναϊρόμπι, της Ντάκα και του Ισλαμαμπάντ!

Υπό τις παραπάνω συνθήκες (και πολλές, πολλές άλλες που εκφεύγουν των ορίων ενός σύντομου άρθρου) ήταν απόλυτα φυσιολογικό ακόμα και η Ελλάδα (μια από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου), αργά ή γρήγορα, να καταλήξει σε ένα εξαιρετικά δύσκολο και ανηφορικό σταυροδρόμι. Ιδίως όταν οι συνθήκες που οι ίδιοι διαμορφώσαμε για τον τόπο μας, προσφέρουν μια θαυμάσια ευκαιρία σε «φίλους», δεδηλωμένους εχθρούς και απρόσωπους αλλά αδίστακτους τοκογλύφους, να «βάλουν χέρι» στον ελληνικό πλούτο και μάλιστα σε τιμές ευκαιρίας!

Η μεγάλη όμως κρίση που διέρχεται η Ελλάδα σίγουρα προσφέρει και μια εξ ίσου μεγάλη ευκαιρία.

Οι χωρίς ουσία φωνές, οι διάφορες «αντιδικίες» από τα τηλεοπτικά παράθυρα ή τις ραδιοφωνικές συχνότητες με αποκλειστικό στόχο τον πρόσκαιρο εντυπωσιασμό ή τον λαϊκισμό, οι επικίνδυνες πολιτικές του άσπρου – μαύρου χωρίς καμιά ενδιάμεση σύνθεση, πρέπει να αποτελούν πρακτικές του παρελθόντος που έχουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης της σημερινής κατάστασης.

Το πολιτικό σύστημα, ίσως πιο ώριμο από την κρίση και αποστασιοποιημένο από την «παραδοσιακή» σχέση του πολιτικού με τον πολίτη-πελάτη, αλλά και η απόλυτα αναγκαία παραίτηση όλων ανεξαιρέτως των πολιτικών παρατάξεων από το «αλάθητο» των αρχών που ο καθένας θεωρεί ότι πρεσβεύει, είναι μια καλή και απόλυτα αναγκαία «βάση» για να ασχοληθούμε με την μεγάλη ευκαιρία που έχει η Ελλάδα να κάνει μια νέα αρχή.

Σήμερα αποτελεί πεποίθηση της συντριπτικής πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας πως η χώρα μας χρειάζεται σημαντικές τομές, είτε παραμείνει στο Ευρώ είτε όχι.

Για την Ελλάδα, οι σημαντικές αυτές τομές είναι απαραίτητες όχι για να πληρώσει τους δανειστές της, αλλά για να βάλει τάξη στα του οίκου της, για να ανακτήσει την χαμένη αξιοπρέπεια και αξιοπιστία της απέναντι στους λαούς της Ευρώπης και του κόσμου και τέλος, για να παραδώσει στις επόμενες γενιές της μια καλύτερη χώρα.

Μπορεί να το κάνει αν η πολιτική της ηγεσία, μπροστά στην μεγάλη κρίση της χώρας, καταφέρει επιτέλους να ξεπεράσει τους καρκινογόνους μικροκομματισμούς που κατέστρεψαν στο παρελθόν την Ελλάδα και συμφωνήσει σε ένα γενικό πλαίσιο στο οποίο, μεμονωμένα, το πιθανότερο είναι ότι δεν διαφωνεί κανένας! Το γενικό αυτό πλαίσιο, θα μπορούσε να περιλαμβάνει μόνο βασικά θέματα και αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα, όπως π.χ.:

Κοινή, συμφωνημένη αντιμετώπιση κάθε φαινομένου διαπλοκής και διαφθοράς με αποφασιστικότητα, χωρίς καμιά απολύτως εξαίρεση.

Νέο, σταθερό φορολογικό πλαίσιο που θα ισχύει, τουλάχιστον σε βασικά του σημεία για μια δεκαετία, και η άρση των εκατοντάδων αντικινήτρων απέναντι στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.

Στόχευση τομέων στους οποίους θα κατευθυνθεί οργανωμένα η ανάπτυξη της οικονομίας (τουρισμός, μεταποίηση, πράσινη ενέργεια κ.α.).

Συμφωνημένος προγραμματισμός αξιοποίησης υπόγειου, υποθαλάσσιου ή άλλου πλούτου της χώρας με ορίζοντα την επόμενη δεκαετία καθώς και σε ευαίσθητα εθνικά και αμυντικά θέματα.

Κατάργηση της πολυνομίας, κατά κατηγορία και τομείς, για όλα τα θέματα της δημόσιας διοίκησης και απλοποίηση των διαδικασιών σε όλες τις σχέσεις Κράτους – Πολίτη.

Αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων της δημόσιας διοίκησης (αμοιβές, προσλήψεις, μετατάξεις) σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας και τις δυνατότητες της χώρας.

Συμφωνία στους τρόπους πρακτικής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης του κρίσιμου για τη χώρα προβλήματος της λαθρομετανάστευσης το οποίο αποτελεί απειλή για την χώρα σε πολλούς σημαντικούς τομείς (εθνική και δημόσια ασφάλεια, υγεία, εγκληματικότητα κ.ο.κ.).

Συμφωνία στον μεγάλης σπουδαιότητας τομέα της εκπαίδευσης που θα στοχεύει στην ποιοτική του αναβάθμιση και στην αντιστοιχία των στόχων μιας οργανωμένης ανάπτυξης με τις διάφορες εκπαιδευτικές κατευθύνσεις - κατάργηση όλων ανεξαιρέτως των «κεκτημένων» που δεν υπάρχουν στην ΕΕ και εφαρμόζονται μόνο στην Ελλάδα.

Ασφαλώς και υπάρχουν πολλά ακόμα θέματα που θα μπορούσαν να ενταχτούν σε ένα παρόμοιο γενικό πλαίσιο. Αρκεί, για πρώτη φορά μετά την μεταπολίτευση, η πολιτική ηγεσία του τόπου να μάθει από τα σφάλματα της και να αρθεί στο ύψος των κρίσιμων καταστάσεων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα!

Λεωνίδας Κουμάκης
www.x-hellenica.gr