Χαμένοι στον δρόμο του μεταξιού

Η κρίση δημιουργεί τάσεις αναβίωσης και εξάπλωσης στην Ελλάδα της πολιτείας σηροτρόφων που ζούσε κάποτε στο Σουφλί. Ο δρόμος τους είναι σπαρμένος με ευκαιρίες αλλά και εμπόδια

Η κρίση δημιουργεί τάσεις αναβίωσης και εξάπλωσης στην Ελλάδα της πολιτείας σηροτρόφων που ζούσε κάποτε στο Σουφλί. Ο δρόμος τους είναι σπαρμένος με ευκαιρίες αλλά και εμπόδια.

«Πόσα θα βγάλω;». Αυτή είναι η πρώτη ερώτησή τους. Μια πρώην εποχικώς εργαζόμενη της ΔΕΗ στη Μυτιλήνη, ένας χρεωμένος έμπορος στην Εύβοια, κάποιος αγρότης στην Πελοπόννησο, είναι μερικοί από εκείνους που προσπαθούν να βαδίσουν στον δρόμο του μεταξιού. Αναζητούν συμβουλές στο... Σουφλί του Έβρου, όπου κάποτε σχεδόν κάθε σπίτι εξέτρεφε μεταξοσκώληκες. Και αν τελευταία η κρίση αναγκάζει περισσότερους να στραφούν στην ξεχασμένη παράδοση, οι ευκαιρίες ανάπτυξης παραμένουν αγκυλωμένες στη γραφειοκρατία και την ψευδαίσθηση του εύκολου κέρδους.

Η συγκυρία φαίνεται εξ αρχής ευνοϊκή. Για κάθε κουτί μεταξόσπορου ο αγρότης εισπράττει κοινοτική επιδότηση 136 ευρώ. Η επένδυση εφόσον έχεις μια αποθήκη ή ένα χωράφι για να φυτέψεις μουριές, δεν κοστίζει πολύ. Το μονοπώλιο της Κίνας, η οποία ελέγχει το 99% της ευρωπαϊκής αγοράς, χτυπάει πλέον τις τιμές. Διαθέτει το κουκούλι προς 12 δολάρια το κιλό, αξία διπλάσια σε σχέση με όσα χρέωνε το 2008. Οι Έλληνες θα μπορούσαν να διεισδύσουν στην αγορά με προϊόντα χαμηλότερου κόστους, λένε όσοι ασχολούνται χρόνια με το μετάξι. Έχουν την ευκαιρία να γίνουν ανταγωνιστικοί.

«Το ενδιαφέρον υπάρχει, αλλά δεν φτάνει», λέει ο Νίκος Δενήκουρος, παραγωγός στα Ρίζια Έβρου. Μαζί του επικοινωνούν πολίτες από κάθε γωνιά της χώρας - περισσότεροι από 50 τον τελευταίο χρόνο, μόνο 10 πέρυσι - για συμβουλές και αγορά αυγών. Λίγο η ανεργία, λίγο τα φουσκωμένα στοιχεία σε δημοσιεύματα του Τύπου και διαφόρων ιστοσελίδων, δημιούργησαν σε αρκετούς προσδοκίες για νέο Ελντοράντο στον κλάδο του μεταξιού. «Η σηροτροφία έχει κέρδος. Δεν ζεις όμως αποκλειστικά από αυτή», ξεκαθαρίζει ο κ. Δενήκουρος. Κάποτε, πάντως, χάρη σε αυτήν επιβίωνε μια πόλη.

Οι πρώτες αναφορές για συστηματική εκτροφή μεταξοσκώληκα στο Σουφλί γίνονται τον 16ο αιώνα. Τότε, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπαγόταν στο Βιλαέτι (διοικητική περιφέρεια) της Αδριανούπολης, η οποία αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα σηροτροφίας στην Ευρασία. Σταδιακά το Σουφλί «εξειδικεύεται» σε αυτή τη δραστηριότητα και η παραγωγή του καλύπτει το 40% ολόκληρου του Βιλαετιού. Εξάγει κυρίως κουκούλια στην Ευρώπη. Εβραίοι επιχειρηματίες επενδύουν στον κλάδο. Το 1930, ενώ ο πληθυσμός του έφτανε τους 12.000, κοντά στους 3.000 από αυτούς ασχολούνταν με τη μεταξουργία. Ακόμα και παιδιά από τα 13 τους χρόνια έμπαιναν στην παραγωγή. Ώσπου η γερμανική κατοχή παγώνει τις εκτροφές. Από τότε έχουν να ορθοποδήσουν.

«Στην πορεία οι παραγωγοί δυσαρεστούνται όταν το μετάξι χάνει έδαφος από το νάιλον. Η ζημιά τους διαμορφώνεται σε μεγάλα ποσά», λέει ο Γιώργος Τσιακίρης, ιδιοκτήτης μεταξουργείου στο Σουφλί. Η οικογενειακή επιχείρησή του, από τις πιο παλιές στην πόλη, κρατάει εδώ και έξι δεκαετίες. Οι περισσότεροι συντοπίτες του όμως εισήλθαν στην παραγωγή τα τελευταία οκτώ χρόνια. Ο κ. Δενήκουρος είναι ένας από αυτούς. Παλαιότερα καλλιεργούσε κυρίως βαμβάκι και καλαμπόκι μέχρι που στράφηκε στον πιο αποδοτικό κλάδο της σηροτροφίας.

Με τέσσερις μήνες δουλειάς τον χρόνο τα εισοδήματα ενός εκτροφέα μεταξοσκωλήκων κυμαίνονται από 8.000 έως 30.000 ευρώ, ανάλογα και με τα διαθέσιμα τετραγωνικά μέτρα. Ωστόσο ο κ. Δενήκουρος τονίζει ότι, παρά το ενδιαφέρον, η χώρα μας δεν μπορεί να γίνει ανταγωνιστική. «Οι παραγωγοί είναι διάσπαρτοι. Όσοι μπαίνουν τώρα στη δουλειά το κάνουν διστακτικά, δεν έχουν μεγάλες ποσότητες. Δεν μπορούν να έρθουν εδώ, σε εμάς, να δουν πώς γίνεται η δουλειά», λέει.

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι από το αρχείο του Μιχάλη Πατέλη
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπαδόπουλος
Πηγή: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ