Σκουριασμένα οράματα αειφορίας…

Μέσα στους τόμους υλικού τεκμηρίωσης για τις μοναδικές αξίες της ελληνικής φύσης, στεκόμαστε σε μια σημαντική δουλειά για τα «Τα 32 πιο σημαντικά δάση της Ελλάδας», ένα εκ των οποίων ήταν το Στρατωνικό Χαλκιδικής

Μέσα στους τόμους υλικού τεκμηρίωσης για τις μοναδικές αξίες της ελληνικής φύσης, στεκόμαστε σε μια σημαντική δουλειά για τα «Τα 32 πιο σημαντικά δάση της Ελλάδας», ένα εκ των οποίων ήταν το «Στρατωνικό Χαλκιδικής».

Με αφορμή τη μάχη που δίνεται από κατοίκους της Χαλκιδικής κατά των μεταλλείων χρυσού, η αποτύπωση της οικολογικής αξίας της περιοχής «Στρατωνικό Χαλκιδικής» (περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000) μας δίνει μια εικόνα των σημαντικών οικοσυστημάτων που... απειλούνται και στο γειτονικό δάσος των Σκουριών.

Λέει λοιπόν η καταγραφή μας ότι στην περιοχή του Στρατωνικού «συναντώνται οι ζώνες των αειφύλλων πλατυφύλλων, των φυλλοβόλων δρυών και της Ελάτης. Σε μικρή έκταση βόρειας έκθεσης και μεγάλης κλίσης υπάρχει δάσος με οξυές, αριές και ίταμους (Fagus / Ilex / Taxus). Η οξιά βρίσκει εδώ το οικολογικό της άριστο εμφανίζοντας μεγάλη ζωτικότητα και ανταγωνιστική ικανότητα. Βρίσκεται σε Β, ΒΔ και ΒΑ εκθέσεις. Η οξιά είναι ανταγωνιστικότερη της καστανιάς και τείνει να την εκτοπίσει. Η καστανιά καταλαμβάνει Β., ΒΔ. και ΒΑ πλαγιές αλλά στις νότιες προσήλιες εκθέσεις βρίσκεται σε πολύ καλή ανάπτυξη και κυριαρχεί της οξιάς. Η Quercus dalechampii έχει μικρή εξάπλωση. Στο μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται σε μίξη με την πυκνοβελανιδιά (Q. frainetto). Η αριά (Quercus ilex) φύεται σε υψόμετρο μεταξύ 400 και 500 μέτρων. Οι αναδασώσεις με Pinus maritima, P. brutia, P. radiata καταλαμβάνουν μέρος του οικοτόπου της αριάς».

Οι Σκουριές είναι συνέχεια αυτού του σημαντικού δάσους.

Καταγράφει επίσης ότι το δάσος του Στρατωνικού είχε ανθρώπινη οικονομική δραστηριότητα, που θα μπορούσε, με σωστό βέβαια σχεδιασμό, να αποτελεί πηγή οικονομικής βιωσιμότητας για την τοπική κοινωνία:

• Ξυλεία: Τα δάση προμηθεύουν ξυλεία από οξυά, καστανιά, και βελανιδιά.
• Μελισσοκομία: Η μελισσοκομία ασκείται εντατικά.
• Βόσκηση: Η ένταση της βόσκησης στην περιοχή είναι μέτρια.
• Αναψυχή: Υπάρχουν 40 μονάδες ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων.
• Βιοτεχνία: Υπάρχουν 50 βιοτεχνικές μονάδες.
• Παραγωγή ξυλάνθρακα.

Και καταλήγει πως μεγαλύτερες απειλές είναι (κατά σειρά σημασίας), η εξόρυξη χρυσού, οι πυρκαγιές, η υπερβόσκηση, η υλοτομία, η λαθροθηρία και η ανεξέλεγκτη οικιστική ανάπτυξη (πρόβλημα που δυστυχώς ισχύει, σε εντονότερο βαθμό, στις περισσότερες περιοχές της Χαλκιδικής).

Εγκαταλελειμμένη σήραγγα από παλιότερη
δραστηριότητα στο δάσος των Σκουριών

Αν κάποιος επισκεφθεί την Ανατολική Χαλκιδική μέσα από το ΟΙΚΟΣΚΟΠΙΟ, το σημαντικότερο εργαλείο γνώσης της ελληνικής οικο-γεωγραφίας, βλέπει ότι τόσο η συγκεκριμένη περιοχή που αποτύπωσε το WWF Ελλάς, όσο και ο γύρω τόπος, φιλοξενούν πυκνό και σε πολύ καλή κατάσταση δάσος μεγάλης οικολογικής αξίας και ομορφιάς. Μάλιστα, ο τόπος διασχίζεται από δασωμένα ρέματα, ορισμένα από τα οποία φιλοξενούν οικότοπους υψηλής οικολογικής αξίας.

Μπορεί το γειτονικό δάσος των Σκουριών, που έχει δικαιολογημένα γίνει πεδίο οικολογικής μάχης, να μην ονομάζεται «εθνικό πάρκο» ή «περιοχή Natura 2000», αλλά είναι ένας πράσινος πνεύμονας από εκείνους που θα έπρεπε να βρίσκονται στην αγκαλιά του νόμου. Αυτό είχε διαπιστώσει και η ομάδα του WWF που είχε επισκεφθεί για αυτοψία την περιοχή τον Ιούνιο του 2009. Αυτός ο πνεύμονας τώρα κινδυνεύει…

Όπως είχαμε τονίσει σε επιστολή μας προς το ΥΠΕΚΑ, εκτός από την καταστροφή του δάσους, το έργο «θα έχει σαν αποτέλεσμα να καταργηθούν στην πράξη τα δύο ρέματα και στη θέση τους να μείνουν επιφάνειες με χαρακτήρα λοφώδη…». Όμως, σύμφωνα με τη νομολογία, η προστασία των ρεμάτων αποτελεί συνταγματική επιταγή, που αποκλείει εργασίες επιχωμάτωσης ή κάλυψης.

Τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια; Η οικονομική κρίση μας πιέζει για εγκρίσεις επενδύσεων και δουλειές; Σίγουρα η ανεργία που συννεφιάζει την κοινωνία της περιοχής είναι κορυφαίο πρόβλημα. Είναι όμως αυτές οι δουλειές βιώσιμες για τον τόπο; Αφήνουν πραγματική ωφέλεια στην κοινωνία και στην οικονομία; Ποιος μπορεί με βεβαιότητα να τα απαντήσει αυτά, πριν την αποψίλωση τού δάσους; Πριν απειληθούν τα νερά της περιοχής με περισσότερη ρύπανση από αυτήν που άφησε πίσω της η προηγούμενη εξορυκτική δραστηριότητα; Θα μας βγάλουν τελικά από την οικονομική κρίση αυτές οι επενδύσεις με το μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα ή θα μας βυθίσουν σε ένα δυσθεώρητο οικολογικό χρέος που ίσως να μην αποπληρώσουμε ποτέ; Είναι επιτακτικό να δοθούν πειστικές απαντήσεις σε όλα αυτά, προτού χάσουμε μια φυσική κληρονομιά που δεν θα μπορέσουμε να αναπληρώσουμε.

Θεοδότα Νάντσου, Συντονίστρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής WWF Ελλάς
Γιώργος Χασιώτης, Συντονιστής Νομικής ομάδας WWF Ελλάς

Φωτογραφίες: WWF Ελλάς / Ε. Κορακάκη
Πηγή: WWF action