Λίγο μετά την εκδήλωση της κρίσης ένας νεαρός, ονόματι Πελαγίδης, αρθρογραφώντας υποστήριξε με στόμφο ότι “ο ελληνικός μικρομεσαίος καπιταλισμός εκμέτρησε το ζην”. Υποτίθεται λόγω διαφθοράς, ανορθολογισμού
Το πρόβλημα είναι ότι ο κ. Πελαγίδης είναι πανεπιστημιακός, καθηγητής Οικονομικών, ενώ είχε διατελέσει και σύμβουλος του κ. Βενιζέλου κατά τη θητεία του τελευταίου στο Υπουργείο Οικονομικών...
Δεν ομνύουμε στην ανύπαρκτη αθωότητα των Ελλήνων μικρομεσαίων τε και μεγαλομεσαίων. Αλλά όταν εισηγητές πολιτικής και διδάσκοντες τα μελλοντικά στελέχη υποστηρίζουν τόσο ανώριμες θέσεις, γίνεται αντιληπτό γιατί η χώρα έφτασε κάποια στιγμή να οδεύει στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα και τα Μνημόνια.
Τουλάχιστον σε οικονομίες που δεν σχεδιάζονται κεντρικά η οικονομική δραστηριότητα ξεκινά από κάτω προς τα πάνω.
Ακόμα και η μεγαλύτερη πολυεθνική ξεκίνησε κάποτε ως μικρό κατάστημα ή ατομική επιχείρηση. Γνωστή και πρόσφατη η ιστορία των Apple και Microsoft, για να χρησιμοποιήσουμε ως παραδείγματα δυο πασίγνωστα brand names αιχμής.
Πολυεθνικές όμως στην πλήρη ισχύ τους είναι δυσκολότερο να βοηθήσουν σήμερα στην πολυπόθητη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, από ό,τι η δράση μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Γιατί;
Οι πολυεθνικές, σχηματικά, συνήθως έχουν τρία βασικά, διακριτά τμήματα.
Πρώτον, τη Διοίκηση, τα Headquarters, που συνήθως εδρεύει είτε σε γεωγραφικά κέντρα, όπως στην Ευρώπη η Φραγκφούρτη, είτε στη χώρα καταγωγής των ιδρυτών, είτε σε ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον, όπως η Ιρλανδία. Η Ελλάδα δεν ικανοποιεί ιδιαίτερα τα κριτήρια.
Δεύτερον, το Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης, τα γνωστά R&D, που συνήθως εδρεύουν σε χώρες με διακεκριμένα πανεπιστημιακά ή άλλα ερευνητικά κέντρα επιστήμης και τεχνολογίας. Είναι κάτι που θα μπορούσε να φιλοξενήσει η Ελλάδα, αλλά θα έπαιρνε τη μπουκιά από το στόμα πλούσιων χωρών, που οφείλουν την ευμάρειά τους και σε αυτό, των δανειστών της, οι οποίοι φυσικά δεν έχουν καμία διάθεση να το επιτρέψουν.
Τρίτον, το Τμήμα Marketing, που, συνήθως, επίσης τοποθετείται στρατηγικά σε μεγάλες ή αναπτυσσόμενες αγορές με περίγυρο που προσφέρει αυξημένες προσδοκίες πωλήσεων.
Έτσι λοιπόν, χωρίς βέβαια να αποκλείονται συνέργειες, όπως αυτή που επιτεύχθηκε με την συμφωνία Cosco - HP, από την οποία όμως αναμένουμε να δούμε ποια απτά οφέλη από εισροές θα αποκομίσει η ελληνική οικονομία, η Ελλάδα μάλλον στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα περισσότερο μπορεί να ελπίζει.
Όμως εδώ, ένας από τους βασικούς άξονες των Μνημονίων υπήρξε η οικονομική εξόντωση των μικρομεσαίων δια της φοροεπιδρομής. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για το ποιοι υπήρξαν οι σχεδιαστές της εξόντωσης και οι "ψιθυριστές" στην Τρόικα, αλλά σημασία έχει να ανασχεθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις από την εφαρμογή αυτών των πολιτικών και η ενίσχυση των ανθρώπων που εν δυνάμει μπορούν να αποτελέσουν φορείς μιας καινούριας επιχειρηματικότητας.
Στην Ελλάδα, από "καθυστέρηση" στην εξέλιξη της οικονομίας, δεν φτάσαμε ποτέ στο στάδιο ενός σκληρού καπιταλισμού όπως της Αμερικής, με τη υπερσυγκέντρωση κεφαλαίων και τις επακόλουθες χαώδεις κοινωνικές ανισότητες.
Μείναμε χώρα με σχετική κοινωνικοοικονομική αναλογικότητα – που αλλοιώθηκε μόνο την τελευταία 20ετία. Στη συγκυρία αποτελεί πλεονέκτημα, το οποίο όμως, με τις πολιτικές κατά των μικρομεσαίων που εφαρμόζουμε, εξουδετερώνουμε μόνοι μας, τη στιγμή που η Αμερική, της κυριαρχίας των πολυεθνικών, καλλιεργεί ώστε να βγει οριστικά από την κρίση.
Στοιχεία για τις ΗΠΑ, από το ΒΗΜΑ:
α) Ένα σημαντικό σκέλος της οικονομίας των ΗΠΑ το οποίο φανερώνει σημάδια ανάκαμψης είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
β) Πριν από την οικονομική κρίση ο όρος "μικρή επιχείρηση" δεν υπήρχε στο οικονομικό λεξιλόγιο των Αμερικανών. Και όμως είναι ο τομέας της οικονομίας που γεννά περί το 82% της απασχόλησης. Μετά την κρίση η νοοτροπία άλλαξε. Ειδικά στις τελευταίες προεδρικές εκλογές και οι δύο υποψήφιοι αναφέρθηκαν στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες ως τους στυλοβάτες της αμερικανικής οικονομίας
γ) Για χρηματοδότηση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας αναπτύχθηκαν ραγδαία τα τελευταία χρόνια οι ομοσπονδιακοί πιστωτικοί συνεταιρισμοί. Αυτά, δηλαδή, τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που υπήρχαν σε πολλές ελληνικές, επαρχιακές πόλεις από τις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά εμείς τα παροπλίσαμε, σε όφελος ορισμένων τραπεζιτών, και έρχεται τώρα ο κ. Σόιμπλε να μάς φέρει τις γερμανικές Sparkasse σαν νεωτερισμό (με το θέμα θα ασχοληθούμε διεξοδικότερα)
δ) Για να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις χρειάζονταν κεφάλαιο που το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα ήταν απρόθυμο να προσφέρει. Οι πιστωτικοί συνεταιρισμοί εκμεταλλεύθηκαν αυτό το «κενό» και έγιναν οι βασικοί πάροχοι ρευστότητας για τους μικρομεσαίους στις ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, οι πιστωτικοί συνεταιρισμοί έχουν αγγίξει ρεκόρ ύψους καταθέσεων στα 880 δισ. δολάρια, ενώ τα καθαρά τους έσοδα στο τέλος του 2012, συνολικά 4,2 δισ. δολάρια, ήταν διπλάσια από τα έσοδα του 2008.
ε) Καθώς η οικονομική ανάκαμψη αυξάνει τη ρευστότητα, οι μικρομεσαίοι ανακτούν σταδιακά την πρόσβαση στις παραδοσιακές αγορές κεφαλαίων. Ο όγκος των επιχειρηματικών δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχει αυξηθεί ως και 50% στο πρώτο τρίμηνο του 2013, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2012
στ) Το σημαντικό στοιχείο είναι όχι ο όγκος αλλά η ποιότητα των εν λόγω δανείων. Τα επιχειρηματικά δάνεια των μικρομεσαίων διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: δάνεια κεφαλαίου κίνησης και αναπτυξιακά δάνεια. Τα πρώτα είναι το "καταφύγιο" των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όταν έχουν προβλήματα ρευστότητας. Ενώ τα δεύτερα χρησιμοποιούνται όταν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Ως τα μέσα του 2012 το 60% των δανείων ήταν κεφαλαίου κίνησης και μόλις το 40% ήταν αναπτυξιακά. Πλέον, αυτή η αναλογία έχει αντιστραφεί, γεγονός που φανερώνει ότι το οικονομικό κλίμα έχει αλλάξει.
Εδώ υπάρχει ένας αντίλογος. Οι ΗΠΑ, καθορίζοντας τις εξελίξεις και την αιχμή της τεχνολογίας, διαθέτουν σήμερα συγκριτικό πλεονέκτημα στην ανάπτυξη μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Για παράδειγμα, μόνο γύρω από τους κολοσσούς της Silicon Valley μπορούν να "ανθίσουν" δεκάδες επιχειρήσεις που θα λειτουργούν ως υπεργολάβοι τους, και δίπλα στους δεύτερους άλλοι που θα επιτελούν τον ίδιο ρόλο.
Στην Ελλάδα του 2013, ποιο μπορεί να είναι το περιεχόμενο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας;
Κι άλλα rooms to let, προπύργια φοροδιαφυγής;
Κι άλλες καφετέριες ή πρατήρια άρτου, που έχουν πλημμυρίσει τον τόπο;
Μπαρ γιαουρτιού – η τελευταία μόδα ;
Ή κομμωτήρια, που με την επιδότηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας έχουν ανοίξει τόσα ώστε κουρεύει η μία την άλλη;
Προβάλλει μια αχνή αχτίδα φωτός, παρά τις ενστάσεις που επιδέχεται, την περιγράφει ο Αρίστος Δοξιάδης εδώ.
Ουσιαστικά πρόκειται για μεταφορά από τις ΗΠΑ των start-ups, επιχειρηματικών νεοσσών με όχημα τεχνολογίες, που με συνδρομή κεφαλαιακών συμμετοχών ανοίγονται στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Κάποιες θα κλείσουν σύντομα, κάποιες αργότερα, κάποιες θα γίνουν οι ισχυροί του αύριο. Δεδομένο δεν υπάρχει τίποτα, η ανθρώπινη ιστορία αποτελεί διαρκή μάχη.
Δεν διατυπώνουμε προς το παρόν εξειδικευμένες προτάσεις παρά μια γενική, πολιτική:
Εάν θέλουμε νέες θέσεις εργασίας αντί να συνεχίζουμε να "βγάζουμε τα μάτια μας" πυροβολώντας τους μικρομεσαίους σε όφελος μεγαλο-κάτι, εργολάβων, προμηθευτών, ξενοδόχων, θα ήταν σκόπιμο ο πρωθυπουργός να εξετάσει την ανάθεση σε έναν άνθρωπο από τα σπλάχνα της επιχειρηματικότητας της παρακολούθησης και του σχεδιασμού της ενίσχυσης όποιων τάσεων υπάρχουν.
Επιμένουμε σε άνθρωπο του χώρου, διότι όλοι οι επιτελείς στο Υπουργείο Οικονομικών και στο Ανάπτυξης είναι είτε προϊόντα ασφαλών οικονομικά χώρων, είτε ακαδημαϊκοί δίχως επαφή με την πραγματική οικονομία, είτε στελέχη ελεγκτικών πολυεθνικών, είτε έχουν υπάρξει αποκλειστικά κομματικοί οικόσιτοι.
Προφήτης
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω