Ουκρανία: Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η Ευρώπη

Τη στιγμή αυτή που γράφονται οι γραμμές η Ουκρανία πραγματοποιεί επείγουσες διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να αποφύγει την πτώχευση της χώρας και μάλιστα ανακοίνωσε ως πρώτο μέτρο την πώληση

Γράφει ο Γιώργος Αργυρόπουλος

Τη στιγμή αυτή που γράφονται οι γραμμές η Ουκρανία πραγματοποιεί επείγουσες διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να αποφύγει την πτώχευση της χώρας και μάλιστα ανακοίνωσε ως πρώτο μέτρο την πώληση της πλειονότητας των 1.500 κυβερνητικών αυτοκινήτων, με στόχο να μειωθούν οι κρατικές δαπάνες...

Είναι γνωστό σε όλους πλέον ότι τα πράγματα στην Ουκρανία έχουν πάρει μια περίεργη τροπή. Οι περισσότεροι που παρακολουθούν βρίσκονται σε σύγχυση καθώς δεν μπορούν να αντιληφθούν τι ακριβώς συμβαίνει. Και πράγματι. Εκ πρώτης όψεως είναι πολύ δύσκολο. Είναι δυνατόν ακραίες δεξιές ομάδες με την κατεξοχήν ακροδεξιά οργάνωση στην Ουκρανία το «Δεξιό Τομέα» να κατατάσσονται στις φιλοευρωπαικές και φιλοδυτικές δυνάμεις; Αυτό είναι από μόνο του ικανό για να θολώσει τα πράγματα. Οι κυβερνήσεις της Δύσης στηρίζουν την πορεία των πραγμάτων και τη δύναμη που ανέπτυξε η αντιπολίτευση και που εκβίασε την αποπομπή Γιανουκόβιτς. Ίσως υπάρξει και γενική σύρραξη αλλά νομίζω ότι διπλωματικά θα βρεθεί λύση.

Η κρίση στην Ουκρανία ξεκινά από το 1954, όταν προ 60 ετών ο τότε ηγέτης της ΕΣΣΔ, Νικίτα Χρουστσόφ, έκανε ένα μεγάλο δώρο στην Ουκρανία: την Κριμαία. Η παραχώρησή της συμπεριλαμβανόταν σε μια μόνο παράγραφο που δημοσιεύτηκε στην Πράβντα στις 27 Φλεβάρη 1954. Το πώς έγινε αυτό αναλύεται είτε ως ένδειξη καλής θέλησης από πλευράς Ρωσίας είτε ως προσπάθεια εξαγνισμού στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης της Ουκρανίας και τα δεινά που είχε περάσει την περίοδο Στάλιν στη Ρωσία. Από τότε ξεκινά και το πρόβλημα της Ουκρανίας αφού και μετά της διάλυση της ΕΣΣΔ το κομμάτι της Κριμαίας αποτελούσε τη βάση επιρροής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτό συνέβαινε λόγω της γεωλογικής, γεωστρατηγικής και κομβικής θέσης της Κριμαίας που έχει έξοδο στη Μάυρη Θάλασσα και τον μεγάλο αριθμό ρωσόφωνων που διαμένουν στην περιοχή.

Η Ευρώπη από την πλευρά της ενώ θέλει να εντάξει στους κόλπους της ένα ακόμα κράτος υπερθεματίζει υπονοώντας ότι θέλει την Ουκρανία «χωρίς» τη Ρωσία με την έννοια της απεξάρτησής της. Αίσθηση προκάλεσε, όμως, άρθρο του Χένρι Κίσσινγκερ από το οποίο η ουσία του βρίσκεται κατά τη γνώμη μου στο εξής: «Πολύ συχνά το ζήτημα της Ουκρανίας παρουσιάζεται σαν αναμέτρηση: είτε η χώρα θα ενταχθεί στην Ανατολή, είτε στη Δύση. Αλλά αν η Ουκρανία επιβιώσει και ευδοκιμήσει, δεν πρέπει να είναι προπύργιο της μίας πλευράς απέναντι στην άλλη. Πρέπει να λειτουργήσει σαν γέφυρα ανάμεσά τους». Παρακάτω αναφέρει ότι πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση οι δύο πλευρές της Ουκρανίας, δυτική και ανατολική και αυτό είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ και Ρωσίας. Και τελειώνει λέγοντας: «Οι ηγέτες όλων των πλευρών πρέπει να εξετάσουν τα αποτελέσματα και όχι να ανταγωνίζονται σε πόζες. Αυτή είναι η άποψη μου για μία λύση συμβατή με τις αξίες και τα συμφέροντα όλων των πλευρών». Η ήπια αυτή ανάλυση δίνει το στίγμα ότι και οι ΗΠΑ δε θέλουν να ωθήσουν τα πράγματα σε ακραία κατάσταση ή να επιχειρήσουν κάποιους είδους επέμβαση. Ίσως περιοριστούν σε κάποια μέτρα στο Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ.

Το ζήτημα επανέρχεται επομένως στο τι στάση θέλει να κρατήσει η Ευρώπη και τα μέλη της, όπως η χώρα μας. Η ανάλυση υπέρ της μιας ή άλλης πλευράς δε δίνει ένα καθαρό πλαίσιο δράσης με μακροχρόνια επίδραση. Οι Ρώσοι δε βοήθησαν τη Κύπρο, εμάς στο οικονομικό επίπεδο και βοηθούν την Κριμαία για τα δικαιώματα των μειονοτήτων τους. Ας μας προβληματίσει αυτή η επιλεκτική στάση.

* O Γιώργος Αργυρόπουλος είναι ασκούμενος δικηγόρος, μεταπτυχιακός φοιτητής Δημοσίου Δικαίου Νομικής Δ.Π.Θ.