Ξεπουλάμε και τις ακτές μας

Είναι γεγονός ότι οι ελεύθερες παραλίες, σε όλη την Ελλάδα, κάθε χρόνο και λιγοστεύουν. Από τη μια μεριά, αυτοί που καταπατούν ανενόχλητοι τμήματά τους, χτίζοντας παράνομα και περιμένοντας την επομένη νομοθετική «ρύθμιση αυθαιρέτων»

του Νίκου Παπανικολόπουλου

Είναι γεγονός ότι οι ελεύθερες παραλίες, σε όλη την Ελλάδα, κάθε χρόνο και λιγοστεύουν.

Από τη μια μεριά, αυτοί που καταπατούν ανενόχλητοι τμήματά τους, χτίζοντας παράνομα και περιμένοντας την επομένη νομοθετική «ρύθμιση αυθαιρέτων» της πολιτείας, για τη νομιμοποίησή τους...

Από την άλλη, ευκαιριακοί αετονύχηδες του καλοκαιριού οι οποίοι πολλές φορές με την ανοχή των ΟΤΑ, «ιδιωτικοποιούν» τις παραλίες, μετατρέποντας το μπάνιο των πολιτών, σε ένα ακόμη πρόβλημα καθημερινότητας και τις ελεύθερες παραλίες σε είδος εν ανεπαρκεία.

Με τη σημερινή οικονομική κρίση, το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, όταν στην συνυφασμένη με τη θάλασσα πατρίδα μας, με τα 18.400 χλμ ακτογραμμή, τα «μπάνια του λάου» πρέπει να πληρώνονται, μέσω της ξαπλώστρας και της ομπρέλας.

Για πρώτη φορά, με σύνθημα «οι ακτές ανοικτές», από 1η Οκτωβρίου 1983, με το άρθρο 23 «προστασία ακτών», του πρωτοποριακού Οικιστικού Νόμου 1337/1983, θεσπίστηκε η ελεύθερη πρόσβαση του λαού στις ακτές. Είναι δε άξιο προσοχής, ότι αυτό έγινε με βάση τον Α.Ν 2344/1940 «Περί Αιγιαλού και παραλίας», ο οποίος τότε όχι μόνο δεν καταργήθηκε αλλά βελτιώθηκε με την αύξηση μάλιστα της «ζώνης της παραλίας» από τα 20 μέτρα που ήταν, στα 50.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, τα πράγματα άλλαξαν και συνεχώς αλλάζουν. Τα συμφέροντα, οι πολιτικές σκοπιμότητες και η διαφθορά, υπερκεράζουν το Σύνταγμα και τους νόμους, ακυρώνοντας ακόμα και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα που έχουν οι ακτές μας.

Το 2001, με το Ν. 2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις» καταργήθηκε ο Α.Ν 2344/1940 «Περί Αιγιαλού και παραλίας».

Σήμερα, στο νέο πνεύμα της μνημονιακής εποχής, όπου το ΤΑΙΠΕΔ πήρε τη δημόσια γη και μαζί τεράστιες παραλιακές εκτάσεις, ως προίκα για «αξιοποίηση», το Υπουργείο Οικονομικών έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, στις 17 Απριλίου 2014, το νομοσχέδιο με τίτλο: «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία του αιγιαλού και της παραλίας».

Το νομοσχέδιο αυτό, εύλογα, συνάντησε τις έντονες αντιδράσεις χιλιάδων πολιτών (1.113 σχόλια στο www.opengov.gr/minfin), του συνόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων (ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ, Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Greenpeace, Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, MEDASSET, MOm, Καλλιστώ και WWF), δημοτικών αρχών, ακόμη και κυβερνητικών βουλευτών, αφού μεταξύ άλλων: Επιτρέπει την ολοκληρωτική κατάληψη των παραλιών από επιχειρηματικές δραστηριότητες, απειλεί το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στην παραλία και νομιμοποιεί αυθαίρετα κτίσματα επαγγελματικής χρήσης στην παραλία και επιτρέπει να εξαφανιστεί τελείως η «ζώνη της παραλίας».

Για όλα αυτά και πολλά άλλα, ζητήθηκε η άμεση απόσυρσή του. Το Υπουργείο Οικονομικών μπροστά σε αυτή την κατάσταση παρέτεινε τη διαβούλευση η οποία έληγε στις 2 Μαΐου 2014, μέχρι τις 13 Μαΐου 2014.

Με αφορμή τα παραπάνω καθώς και τη φιλολογία που αναπτύσσεται αυτές τις μέρες για το θέμα, ας δούμε μερικά χρήσιμα στοιχεία, τα οποία σήμερα ισχύουν για τον αιγιαλό και την παραλία και αφορούν την καθημερινότητά μας, ειδικά το καλοκαίρι.

«Αιγιαλός» είναι η ζώνη της ξηράς, που βρέχεται από τη θάλασσα από τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της.

«Παραλία» είναι η ζώνη ξηράς που προστίθεται στον αιγιαλό, καθορίζεται δε σε πλάτος μέχρι και πενήντα (50) μέτρα από την οριογραμμή του αιγιαλού, προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα.

«Αιγιαλός» και «Παραλία» είναι πράγματα κοινόχρηστα και ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο. Ο κύριος προορισμός των ζωνών αυτών είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση προς αυτές. Υπό όρους και χωρίς να παραβιάζεται ο προορισμός τους ως κοινοχρήστων, επιτρέπεται η παραχώρηση της απλής χρήσης τους (άρθρα 1, 2 και 13 του Ν. 2971/2001).

Το 2009, με έρεισμα το Ν. 2971/2001, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 1038460/2439/Β0010/15-4-2009 (ΦΕΚ 792Β/29-4-2009) «περί απευθείας παραχώρησης με αντάλλαγμα του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού - παραλίας στους ΟΤΑ».

Μεταγενέστερα συμπληρώθηκε με τις ΚΥΑ 1052758 /1451/Β0010/10-4-2012 (ΦΕΚ 1411Β/30-4-2012) και Δ10Β1027032ΕΞ214/1033/11-2-2014 (ΦΕΚ 328Β/13-2-2014) όπου μεταξύ άλλων προβλέπονται και τα εξής:

• Απαγορεύεται η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού - παραλίας όταν τίθεται θέμα ασφάλειας των λουομένων π,χ πλησίον βραχώδους και απόκρημνης ακτής.
• Απαγορεύεται η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού όταν το εύρος του είναι μικρότερο των έξη (6) μέτρων .
• Η μέγιστη κάλυψη χρήσης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% του παραχωρουμένου χώρου.
• Στον παραχωρούμενο χώρο πρέπει να υπάρχουν ελεύθεροι, οριζόντιοι και κάθετοι διάδρομοι για την πρόσβαση του κοινού στη θάλασσα καθώς και ειδικές διευκολύνσεις για την εξυπηρέτηση των ΑμεΑ.
• Τίθενται συγκεκριμένες προδιαγραφές για τις ομπρέλες, τραπεζάκια, ξαπλώστρες, φωτιστικές και ηχητικές εγκαταστάσεις.
• Αρμόδια για τον έλεγχο όργανα είναι τα εντεταλμένα όργανα των ΟΤΑ, τα οποία σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης, ενημερώνουν την Κτηματική Υπηρεσία και τον Εισαγγελέα, για επιβολή διοικητικών και τυχόν ποινικών κυρώσεων αντίστοιχα.
• Οι ΟΤΑ υποχρεούνται στον καθημερινό καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων αιγιαλού - παραλίας, την τοποθέτηση δοχείων απορριμμάτων και γενικά για την εξασφάλιση της καθαριότητας και της αισθητικής του χώρου.
• Οι ΟΤΑ αποδίδουν το 20% του μισθώματος στο Δημόσιο.
• Οι ΟΤΑ μεριμνούν για την ύπαρξη ναυαγοσώστη σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Π.Δ 23/2000.
• Οι Λιμενικές Αρχές, έχουν αρμοδιότητα για τον έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων μόνο για αυθαίρετες κατασκευές στον καθορισμένο χώρο αιγιαλού-παραλίας και όχι για την απλή παραβίαση των όρων παραχώρησης αιγιαλού-παραλίας ή παραβίασης του κοινόχρηστου του χαρακτήρα τους.

Η προτροπή του ΔΝΤ, την 11η Φεβρουαρίου 2011, μέσω του εκπροσώπου του στην Ελλάδα Ολλανδού Bob Traa, στο συνέδριο που συνδιοργάνωσαν στην Αθήνα η Τράπεζα της Ελλάδας και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, για την επαναγορά του Ελληνικού χρέους με πώληση της δημόσιας περιουσίας, ίσως φαινόταν εξωπραγματική.

Στις μέρες μας, δυστυχώς υλοποιείται. Λιμάνια, αεροδρόμια, μαρίνες, Ελληνικό… και τώρα… η σειρά όλων των ακτών μας.

Πολίτες, φορείς, τοπικές κοινωνίες, δημοτικοί άρχοντες, βουλευτές, οφείλουμε να ενώσουμε τις φωνές μας και να εμποδίσουμε το σχεδιαζόμενο ανοσιούργημα.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)