Η νέα Ελλάδα και η νέα Τουρκία

Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι γύρω μας αλλάζει ο κόσμος που ξέραμε. Οι ΗΠΑ και οι Ρωσίες ανακατανέμουν τις επιρροές τους στην περιοχή μας. Η Ευρώπη ολοένα και χαλαρώνει ως Ένωση και ίχνη ενός ανελέητου δίπολου Βορρά-Νότου, είναι πλέον παγιωμένα

Άρθρο του Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου

Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι γύρω μας αλλάζει ο κόσμος που ξέραμε. Οι ΗΠΑ και οι Ρωσίες ανακατανέμουν τις επιρροές τους στην περιοχή μας. Η Ευρώπη ολοένα και χαλαρώνει ως Ένωση και ίχνη ενός ανελέητου δίπολου Βορρά-Νότου, είναι πλέον παγιωμένα. Οι αλυτρωτισμοί των Βαλκανίων φοβίζουν ακόμα και με την «ησυχία» τους. Η Τουρκία δίπλα μας πασχίζει να σώσει ό,τι προλάβει από την υπόστασή της. Η Αραβική Άνοιξη προξένησε αλλεργία στη Μέση Ανατολή και τιμωρεί τη Γάζα...

Υποπτεύομαι ότι ήρθε η ώρα να δοκιμαστεί η δραστικότητα και η αντοχή των υλικών του πολιτισμού μας. Είναι η ώρα ενός μεγάλου ιστορικού στοιχήματος. Όλοι πια έχουμε πεισθεί ότι η οικονομική κρίση υπήρξε αναλυτικώς σχεδιασμένη και ακριβώς κατευθυνόμενη. Έχει συγκεκριμένους γεωπολιτικούς στόχους και γεωστρατηγικούς σκοπούς. Είναι ο καπνός που κρύβει τα τεκταινόμενα.

Η σημερινή Τουρκία είναι ο χώρος στον οποίο δραστηριοποιήθηκαν δύο πολιτισμοί, ο Ελληνικός και ο Περσικός. Οι σημερινοί Τούρκοι νιώθουν ότι μόνο η χρήση της γεωγραφικής αυτής εκτάσεως τους ανήκει. Γι’ αυτό η τουρκική Κυβέρνηση χρειάστηκε ειδική άδεια για να κτίσει γέφυρα στο Βόσπορο ή για να διέλθει το Istanbul Metrosu στην αντίπερα όχθη. Όσο λησμονούμε το παραπάνω, οι Τούρκοι παριστάνουν τους ιδιοκτήτες και «αποκτούν» δικαιώματα, έστω στο επίπεδο των εντυπώσεων, που όμως, οι διεθνείς συνθήκες δεν τους αναγνωρίζουν.

Η Τουρκία, είναι τεχνητό έθνος-κράτος. Η τουρκική Δημοκρατία είναι γέννημα μιας Συνθήκης, της Λωζάννης το 1923. Άραγε, πόσο διήρκεσε η δυναμική της, πόσο η ισχύς της; Μήπως ήταν ένα «πουκάμισο αδειανό»; Κι αν όχι η επαίσχυντη Λωζάννη; τότε τι; μήπως οι Σέβρες; (Αλήθεια, τί σύμπτωση! η Συνθήκη των Σεβρών υπογράφηκε στις 10 Αυγούστου (1920) και στις 10 Αυγούστου (2014) είναι η ημέρα του πρώτου γύρου των μεθαυριανών προεδρικών εκλογών στην Τουρκία!)

Σε δυο μέρες, λοιπόν, ο Tayip Erdoǧan θα εκλεγεί Πρόεδρος με υψηλό ποσοστό και η γειτονική μας Χώρα θα αρχίσει να οδεύει σε ταχεία τροχιά Προεδρικής Δημοκρατίας (αμερικανικού τύπου), βάσει και του δημοψηφίσματος του Οκτωβρίου 2007. Οι ιδεολογικές ρίζες του «ΑK PARTI» ως η αντιπολιτευτική ομάδα στον Mustafa Kemal Atatürk, ήταν απ’ αρχής ενάντια στην έννοια «έθνος-κράτος», οπότε, συνεπής σ’ αυτήν την κομματική γραμμή, ο σημερινός Τούρκος Πρωθυπουργός, εξήγγειλε επανειλημμένα ότι μέχρι το 2023 θα έχει αναδυθεί στο χάρτη μια «νέα Τουρκία».

Το καταπληκτικό είναι ότι και ο δικός μας Πρωθυπουργός κ. Σαμαράς ομιλεί για μια «νέα Ελλάδα». Υπάρχει άραγε στις δηλώσεις τους, κοινός «πολιτικός τόπος»; Υπάρχει περίπτωση να μετατραπεί σε Προεδρικό το πολίτευμα και στην Ελλάδα; Σε πρόταση των κ.κ. Σαμαρά και Βενιζέλου για το νέο Σύνταγμα, ακούσαμε την ιδέα να εκλέγεται ο Πρόεδρος από το λαό και να υπάρχει Γερουσία.

Αυτοί οι σχεδιασμοί, αν είναι «επί θύραις», υπό ποιες συνθήκες θα πραγματοποιηθούν; Η «νέα Ελλάδα» και η «νέα Τουρκία» θα συνάψουν νέα Συνθήκη ή θα υπαχθούν σε προϋπάρχουσα; Αν τα πολιτεύματα αμφοτέρων των Χωρών μετατραπούν σε Προεδρικές Δημοκρατίες (αμερικανικού τύπου), τότε τι; Θα εγκαινιάσουν τον ευρωπαϊκό μονόδρομο για τη σύσταση Αυτόνομων Ομοσπονδιών (με την λογική των States των ΗΠΑ) στην περιοχή;

Τα Ομόσπονδα Κράτη πρέπει να έχουν δύο πράγματα: κοινή πολιτιστική συνείδηση και ενισχυμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το πρώτο, κτίζεται στα Μικρασιατικά παράλια με τα αποκαλυπτήρια προτομών των «ανθρώπων του Αιγαίου», την «αξιοποίηση» δικεφάλων και την ανάδειξη βυζαντινών μνημείων. Για το δεύτερο, θυμηθείτε ότι ο Erdoǧan ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ στην Πατρίδα μας, οι αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως αυξήθηκαν ραγδαία επί ΠΑΣΟΚ και ολοένα αναβαθμίζονται με τον «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ».

Στην Ελλάδα, για να γίνει Προεδρική Δημοκρατία χρειάζεται να προηγηθεί πολιτική αστάθεια και ολιγόμηνη ακυβερνησία (εξαιτίας πολλών μικρών κομμάτων που δεν θα συγκροτούν αυτοδύναμη Κυβέρνηση). Αυτό λέγεται τεχνητή συστημική κρίση και τα σημερινά Κόμματα το προετοιμάζουν με φιλότιμες και επίπονες προσπάθειες!

Άραγε, ποιοι θα αποτελέσουν τους δύο ιδεολογικούς πόλους της Ελληνικής Προεδρικής Δημοκρατίας; (χρειάζονται ένας κεντροδεξιός και ένας κεντροαριστερός, πάντοτε αμερικανικού τύπου).

Όπως και να 'ναι, μια τέτοια μετάλλαξη, περισσότερο για τους Τούρκους και λιγότερο για μας, δεν θα είναι εύκολη. Όχι πολιτικά, αλλά κοινωνικά. Γι’ αυτό θα επιστρατευτούν να διαδραματίσουν ρόλο και οι «θρησκείες» των Κρατών.

Ο ρόλος της ελλαδικής Εκκλησίας και του τουρκικού Ισλάμ

Θα μπορούσε κάποιος να διερωτηθεί αν σ’ αυτή τη διαδικασία, χρειάζεται να έχουν ρόλο οι «θρησκείες» των δύο Χωρών. Αν ναι, ποιος είναι αυτός; και πόσος;

Υπάρχει θεωρία του μεταρρυθμιστή προτεστάντη Karl Barth, περί της νέας Δεξιάς και της διαλεκτικής των θρησκειών, δηλ. «περί προτεσταντοποίησης των θρησκειών». Αυτός πλέον είναι ο διεθνής όρος που προετοιμάζει θρησκείες light.

Είναι σχέδιο πολύ σοβαρό και σε πλήρη εξέλιξη. Οι αφελείς θα το θεωρήσουν θρησκευτικό θέμα, όμως είναι κυρίως πολιτικό. Οι ζώνες της οικονομικής κρίσεως το επιδεικνύουν. Νομίζω ότι το οξυδερκέστερο σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Πατρίδα μας, είναι του Θ. Κουκάκη: «ΕΥΡΩ και ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ – Η δοκιμασία των ορθοδόξων από τον εγκλεισμό τους στο προτεσταντικό μοναστήρι της ευρωζώνης» (BHMAGAZINO 17/3/2013). Ίσως γι’ αυτό «σβήνουν» τα φώτα του κλασσικού ελληνορωμαϊκού παρελθόντος της Ευρώπης. Ίσως γι’ αυτό συρρικνώθηκαν οι ακαδημαϊκές ελληνικές Έδρες (αλλά και τα σχολεία της ομογένειας) σε Ευρώπη και ΗΠΑ. (Θα επανέλθουν -όπως και η αρχαιοελληνική γλώσσα- αλλά με άλλους μέντορες).

Η ελλαδική Ορθοδοξία, τόσο στη θεωρία της όσο και στη δομή της, είναι διαλεκτική, ανεκτική, φιλάνθρωπη. Όμως πρέπει ξανά να αποδείξει περίτρανα ότι γνωρίζει να συζητά, να αποδέχεται και να συζεί. Λέω «να αποδείξει» επειδή, δυστυχώς, κατά τα τελευταία χρόνια στην Πατρίδα μας επέδειξε ένα προσωπείο ξένο προς τη διδασκαλία της, ανοίκειο με την ιστορία της, επικίνδυνο και φονταμενταλιστικό. Αν η απροσεξία μας συνεχιστεί, τότε θα μας κοστίσει ακριβά! Ήδη οι Εκθέσεις του State Department άρχισαν να μας το επισημαίνουν και να μας στοχοποιούν.

Πλέον, η προτεσταντική οικονομία των βορείων Χωρών της Ευρώπης και οι ΗΠΑ, μας προσπέρασαν τους Ορθοδόξους Έλληνες και αρχίζουν πια να αναζητούν ως συνομιλητή, την παραδοσιακά αντιοχειανή μονοφυσιτική Σχολή, επειδή το μονοφυσιτικό χριστιανισμό τον αποδέχεται και το Κοράνι, όπως τον ενέπνευσε σ’ αυτό, ο μοναχός Παχώμιος.

Είναι καιρός ν’ αποφασίσουμε οι Ορθόδοξοι ένα σοβαρό θεολογικό διάλογο με τα εκατομμύρια των μεταχαλκηδονίων χριστιανών. Ήτοι με Αρμενίους, Κόπτες, Αιθίοπες (Χαμπέσιους), Συριάνους και Συροϊακωβίτες. Ο 50ετής διάλογος Ορθοδόξων και Καθολικών, τελικά απέβη άκαρπος και αλυσιτελής και οι «δύο κόσμοι» (εξαιρουμένων των Ρωσιών) εγκλωβιστήκαμε στον ευρωπαϊκό Νότο, με ό,τι αυτό σημαίνει, γι΄αυτό και «ριχτήκαμε» στην ίδια οικονομική κρίση. Αν αργήσουμε ένα τέτοιο ιστορικό τόλμημα, τότε, η επιτακτική ανάγκη της Ευρώπης θα αναζητήσει άλλους πνευματικούς τρόπους, άλλους δρόμους και τακτικές.

Ήδη, ο κ. Σόιμπλε μίλησε για το πόσο σημαντικά ενοποιό φαντάζει στη Δύση, το Δίκαιο της Παλαιάς Διαθήκης. Είδαμε στις μέρες μας και την εβραϊκή θρησκευτική Οργάνωση Neturei Karta να διαμαρτύρεται για την επίθεση στη Γάζα!

Εξάλλου το Ισραήλ είναι τόσο δυνατό πια στη Ρωσία, «παίζει στα δάκτυλα» την Τουρκία και είναι τόσο κοντά στο Ιράν, όπως και στην Κρήτη! (Μα, τελικά το «Σήφης» σημαίνει Ιωσήφ; και αλήθεια! η σύμβαση της Ενώσεως της Κρήτης με την Ελλάδα, γιατί δεν ανανεώθηκε; οι εκκλησιαστικώς λεγόμενες «Νέες Χώρες», γιατί πιέζονται από την Αυτοκέφαλο να επισπεύσουν το ρόλο τους; και τα εκκλησιαστικά Δωδεκάνησα γιατί συνεχίζουν τον μοναχικό τους δρόμο;)

Μήπως έτσι θα αρχίσει να κτίζεται η "νέα Ελλάδα", που εξήγγειλε ο κ. Σαμαράς;

Η "νέα Τουρκία" άρχισε την πορεία της, με το ταξίδι του Tayip Erdoǧan στην Ιαπωνία όπου εξήγγειλε ότι «…η Τουρκία δεν φιλοδοξεί να είναι περιφερειακή δύναμη». Ο ίδιος, από κείνη τη στιγμή «πήρε τα πάνω του». Δεν εξουθένωσε τελείως τον Fethullah Gülen, αλλά τον περιθωριοποίησε «άχρι καιρού», για να του δώσει ρόλο αργότερα. Αφού πια αποσοβήθηκε ο φόβος θρησκευτικής αυτονομίας του Gülen (εξάπαντος επικίνδυνο πράγμα για το Ισλάμ), ο Ιμάμης από την Πενσυλβάνια θα «παίξει» πλέον με όρους πολιτικούς.

Στην πλατεία Gezi αποκαλύφθηκε η ανεπάρκεια της παλαιάς αντιπολίτευσης στην Τουρκία και η ανάγκη δημιουργίας νέας. Προ ημερών ο κ. Σαμαράς μίλησε για τη «νέα μεταπολίτευση» που άρχισε στην Ελλάδα.

Το προβληματισμένο κομμάτι του τουρκικού λαού δεν αισθάνεται καμιά πνευματική συγγένεια με το Ισλάμ των τζιχαντιστών και της μπούργκας. Μπορεί να αποστρέφονται γενικά το Χριστιανισμό, επειδή τους θυμίζει τις σταυροφορίες, όμως η Ορθοδοξία είναι οικεία σ’ αυτούς. Αν ο μέσος Τούρκος, μπορούσε να κατανοήσει το δόγμα της Αγ. Τριάδος (ότι δεν παραπέμπει σε ειδωλολατρία, την οποία βδελύσσεται), τότε θα ήταν καλός θεολογικός συνομιλητής.

Στη γειτονική μας Χώρα, ράτσες, φυλές και αιρέσεις αναδιφούν πρωτόγνωρα στο παρελθόν τους, αναζητούν σύμβολα, επιζητούν ταυτότητα και συζητούν τη δημιουργία ομοσπονδιών. Οι χάρτες κυκλοφορούν σαν φέϊγ-βολάν και το πρόβλημα (!) αγγίζει τον Πόντο. Ίσως εκεί γυρεύει λύτρωση, μια παλιά αδικία. Ίσως, η διώρυγα στην Ανατ. Θράκη να είναι η διέξοδος μιας άλλης εγχώριας επικοινωνίας, όταν ο Βόσπορος επανέλθει στο ρόλο του.

Άρα λοιπόν, παράλληλα με το τέλος του Κεμαλισμού (έθνους-κράτους) στην Τουρκία, άρχισε να οικοδομείται σταθερά και συστηματικά ένα νέο Ισλάμ, το οποίο δεν θα έχει καμμιά σχέση με το σημερινό, αλλά ούτε και με των άλλων μουσουλμανικών χωρών.

Ας δούμε, όμως, τη δική μας παράλληλη πορεία.

Στην Ελλάδα, «σκοτώσαμε» την έννοια του έθνους-κράτους με την υπογραφή μας το 1981 στο Ζάππειο. Και στο Μάαστριχτ, τη θάψαμε οριστικά. Ήταν τότε που η Ε.Ο.Κ. έγινε Ε.Ε. (δηλ. η Κοινότητα έγινε Ένωση) και νιώσαμε όλοι, πως όλα γύρω μας άλλαξαν και μπήκαμε σε άλλη τροχιά. Στο κέντρο της Αθήνας θάφτηκε η έννοια της κοινότητος. Έκλεισαν από το φόβο των λαθρομεταναστών τα κλασσικά ελληνικά «μαγαζάκια» και τώρα, το κέντρο «καθαρίζεται», ανοίγουν αμερικανοποιημένα καταστήματα-αλυσίδες και η ιστορική Αθήνα θα αναβαθμιστεί. Όμως ιδιοκτησιακά θα ανήκει σε λίγους... που ξέρουν κι αγοράζουν τώρα, μέσα στην κρίση, κατά εκατοντάδες τα ακίνητα.

Με την απάλειψη του θρησκεύματος από την αστυνομική ταυτότητα, επί Σημίτη και με την συζήτηση περί καταργήσεως των παρελάσεων, άρχισε η «προτεσταντοποίηση» της ελλαδικής κοινωνίας και της ελλαδικής Ορθοδοξίας. Ο Κώστας Καραμανλής συνέχισε αμείωτα κι ο Γιώργος Παπανδρέου πρότεινε «…να απορρίψουμε τη βυζαντινή νοοτροπία». Ο στόχος επιδιώκεται ακάθεκτα μέχρι το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, την κατάργηση της Κυριακής αργίας και έπεται συνέχεια.

Προέκυψαν ήδη νέα Κόμματα που συνειδητά ή όχι τόσο, μετέχουν στο σχεδιασμό. Γυρεύουν ρόλο ρυθμιστικό, «θέση στον ήλιο» κι αρχίζουν τις εξαγγελίες τους με το Χωρισμό Εκκλησίας - Πολιτείας, όπως το "ΠΟΤΑΜΙ".

Ο κ. Τόμσεν αρχίζει να «απλώνει χέρι», δειλά αλλά σταθερά, στη μοναστηριακή περιουσία, τελευταίο αποκούμπι των Ελλήνων. Ένας «βελούδινος χωρισμός» ήδη άρχισε και τα συσσίτια θα τα πληρώσουμε ακριβά η ελλαδική Εκκλησία, επειδή ξεθύμαναν την οργή του λαού κι απομάκρυναν χρονικά την έκβαση των γεγονότων.

Η πολεμική κατά του Χριστοδούλου και το «σκάνδαλο» της Βατοπαιδίου, άνοιξαν το δρόμο για να σταματήσει η παρεμβατικότητα της ελλαδικής Εκκλησίας στην ελληνική κοινωνία. Και πρυτάνευσε η φίμωσή της. Οι ανυποψίαστοι και αφελείς Έλληνες, ακόμα κολακεύονται να «φοβερίζουν» την Εκκλησία τους και να της θυμίζουν τον «διακριτό» της ρόλο! Που με σειρά «κομψών» νόμων τους οποίους ανυποψίαστα (τα δυο τελευταία χρόνια) ψήφισε το Ελληνικό Κοινοβούλιο, έκαναν τη σχέση από ευδιάκριτη μέχρι και διάφανη!

Αν έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Εξουσία, θα δοθούν ξαφνικά πολλά χρήματα στη Χώρα, θα ελεεινολογηθούν τα Μνημόνια, θα ψευτο-ανασάνει ο λαός μας, θα επιβληθεί αμέσως ο Χωρισμός Εκκλησίας-Πολιτείας και η παραδοσιακή Αριστερά, με το ξεψύχισμά της (καθώς θα σβύνει για πάντα από τον ελληνικό χάρτη) θα ολοκληρώσει, εν αγνοίᾳ της, τη «νέα Ελλάδα». Πνευματικός προσανατολισμός εκείνης, θα είναι η αρχαία Ελλάδα, όπως το δήλωσε ο ισραηλινός Πρόεδρος Shimon Peres στον Πρόεδρο Κάρολο Παπούλια, προ διετίας στην Αθήνα: «…εσείς, με τους αρχαίους σοφούς κι εμείς με τους αρχαίους προφήτες…».

Απρόβλεπτος παράγοντας μπορεί να αναδειχθεί η Ορθοδοξία, αν «κάνει το θαύμα της». Αν αποδείξει στη σημερινή ανθρωπότητα, ότι η θεολογία της δεν έχει διαχωριστικές γραμμές μεταξύ χριστιανών και μη χριστιανών. Ότι περικλείει και την υγιή αρχαία φιλοσοφία: «ὅσα παρὰ πᾶσι καλῶς εἴρηται, ἡμῶν τῶν χριστιανῶν εἰσιν» (Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυς, Β΄ Απολ. 13,4). Ότι η αγκαλιά της είναι ανοιχτή, σαν την καρφωμένη ανοιχτή αγκαλιά του Ναζωραίου. Ότι ξέρει, ότι μπορεί και θέλει να αναλάβει ρόλο γεφυροποιού, ώστε να ενώσει τα διαιρεμένα. Να φανερώσει ότι η Εκκλησία του Χριστού δεν είναι θρησκεία. Ότι στόχος της είναι η «μία ποίμνη με ένα ποιμένα». Κι ότι όλοι οι λαοί είναι «δικοί της» και πριν να βαπτισθούν, χριστιανοί «κατά πρόθεσιν», είτε το ξέρουν είτε όχι ακόμα, είτε το θέλουν είτε όχι τόσο.

Δηλ. χρειάζεται η Ορθοδοξία να πει την αλήθεια της, να καταθέσει το βίωμά της, χωρίς μίσος, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς στείρους βερμπαλισμούς, διχαστικούς εθνικισμούς και απομόνωση σε «παραδόσεις» που καταργούν την καθολικότητά της.

Άραγε, θα κερδίσει η Ορθοδοξία αυτό το ιστορικό στοίχημα; Θα γίνει ξανά «το αλάτι της γης»;

Το 1981, μετά την επίσημη εισδοχή της Ελλάδος στην ΕΟΚ, η «Le Monde» έγραφε: «Καλωσορίζουμε στην Ευρώπη τη Χώρα της φιλοκαλίας». Απογοητεύσαμε, δεν την προσκομίσαμε. Τώρα έχουμε μια ύστατη ευκαιρία. Ειδ’ άλλως ας σιωπήσουμε για πάντα κι ας «κολλήσουμε» στη στυγνή διαδικασία επιβίωσης των επιγόνων μας, για να μη μείνουν πνευματικά άκληροι οι αποκλειστικοί κληρονόμοι της βασιλείας…

Οι πολιτισμοί που φαντάστηκαν ότι μπορούν να ζήσουν αποστασιοποιημένοι από τις θρησκείες, δεν τα κατάφεραν και πεθαίνουν. Τώρα, περιμένουν το φιλί της ζωής από τα πνευματικά τους γονίδια.

Η Τουρκία κινδυνεύει φανερά από το Ισλάμ της. Για να μην το εκπαραθυρώσει τελείως, το ωθεί να μετατραπεί σε light! το προτεσταντοποιεί και μεταλλάσσεται ριζικά.

Είθε η Ελλάδα να μην κινδυνεύσει από την ελλαδική Ορθοδοξία της, αλλά να σωθεί μέσα στην κιβωτό της. Για να φέρει το βιωμένο χριστιανικό της μήνυμα σ’ ένα νέο κόσμο, που είτε μ’ εμάς, είτε ερήμην μας, ανατέλλει.