Θρακικό Πέλαγος: Ελληνο-Τουρκικά συμβάντα με αλιευτικά σκάφη - Ιστορικό και προτάσεις

Το περιστατικό, που συνέβη την Παρασκευή 31-10-2014 στο Θρακικό πέλαγος, στις εκβολές του Έβρου, μεταξύ ελληνικού αλιευτικού σκάφους και τουρκικής ακταιωρού, δεν είναι σίγουρα το πρώτο αλλά μπορεί γίνει το τελευταίο, κάτι που το ευχόμαστε ολόψυχα

Το περιστατικό, που συνέβη την Παρασκευή 31-10-2014 στο Θρακικό πέλαγος, στις εκβολές του Έβρου, μεταξύ ελληνικού αλιευτικού σκάφους και τουρκικής ακταιωρού, δεν είναι σίγουρα το πρώτο αλλά μπορεί γίνει το τελευταίο, κάτι που το ευχόμαστε ολόψυχα.

Για να γίνει όμως η ευχή πραγματικότητα, χρειάζεται σωστή πληροφόρηση, αποβολή της καχυποψίας, επικοινωνία... και συζήτηση μεταξύ των δυο πλευρών. Το ερώτημα είναι ποιος θα πάρει τη σχετική πρωτοβουλία.

Μήπως, κάποια από τις Δημοτικές Αρχές της Θράκης που κατά καιρούς έχει διοργανώσει "Φεστιβάλ Ελληνοτουρκικής Φιλίας" με ποικίλη θεματολογία, σε επόμενο Φεστιβάλ πάρει την πρωτοβουλία να βάλει για θέμα την αλιεία φέρνοντας σε επαφή τους αλιείς για μια πραγματική προσέγγιση και επίλυση των προβλημάτων;

Η έντονη παρουσία πολεμικών και ακταιωρών στην περιοχή, εκτιμώ ότι δεν θα λύσει αλλά θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Άλλωστε η τεχνολογία του 21ου αιώνα μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά. Μη μας διαφεύγει ότι στα πλαίσια της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Ένωση με τους Κανονισμούς 2847/93, 686/97, 1489/97 και 2244/03 υιοθέτησε από 01-01-2002 την εφαρμογή της δορυφορικής τεχνολογίας (V.M.S - Vessel Monitoring System) και στην αλιεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Ε.Ε. χρηματοδότησε το σχετικό κόστος μέχρι και το 100%.

Στο ΥΕΝ Ιδρύθηκε το «Κέντρο Παρακολούθησης Αλιείας - Κ.Π.Α, Fishing Monitoring Centre - F.M.S.», υπαγόμενο στη Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας, μέσω του οποίου παρακολουθείται επί 24ωρου βάσεως το στίγμα των αλιευτικών σκαφών. Το ΚΠΑ δημιουργήθηκε μεν για να καλύψει τις απαιτήσεις της Ε.Ε. αλλά συγχρόνως μπορεί να αξιοποιηθεί και για άλλους σκοπούς όπως έρευνα - διάσωση, αστυνόμευση κλπ, μειώνοντας συγχρόνως σημαντικά το λειτουργικό κόστος του Δημοσίου.

Από την άλλη πλευρά, οι εκατέρωθεν αλιείς οφείλουν να γνωρίζουν ότι:

Στη θαλάσσια περιοχή των εκβολών του Έβρου, τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας είναι οριοθετημένα στα 3 ν.μ. βάσει του "Πρωτοκόλλου των Αθηνών" της 26ης Νοεμβρίου 1926. σε εκτέλεση της "Συνθήκης της Λωζάννης" του 1923.

Από τις εκβολές του Έβρου έως τα Δωδεκάνησα, όπου η απόσταση μεταξύ των αντικειμένων ακτών Ελλάδος και Τουρκίας δεν υπερβαίνει τα 12 ν.μ. (ήτοι το άθροισμα 6+6 της αιγιαλίτιδας ζώνης των δύο χωρών), τα ελληνο-τουρκικά θαλάσσια σύνορα προσδιορίζονται βάσει της αρχής της ίσης απόστασης (μέσης γραμμής) μεταξύ των αντικειμένων ακτών.

Σε όλες τις άλλες περιοχές, η ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) εκτείνεται στα 6 ν.μ (1 ν.μ. = 1.852 μ.) σύμφωνα με τον Α.Ν. 230/1936 «Περί καθορισμού της αιγιαλίτιδος ζώνης της Ελλάδος» και το Ν.Δ. 187/1973 «Περί Κώδικος Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου».

Η νησίδα Ζουράφα ναι μεν δεν κατονομάζεται στη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) αλλά η Συνθήκη αναφέρει: «…αι νήσοι αι κείμεναι εις μικρότεραν απόστασιν των τριών μιλίων της ασιατικής ακτής, παραμένωσιν υπό τουρκικήν κυριαρχίαν…» (Τμήμα Α', Εδαφικοί όροι, άρθρο 12) και σαφέστατα είναι ελληνική (6 ν.μ.) με ελληνικά χωρικά ύδατα πέριξ αυτής. Φέρει φάρο ο οποίος σε όλες τις ελληνικές και ξένες ναυτικές εκδόσεις (χάρτες, πλοηγούς, φαροδείκτες κλπ) αναφέρεται ελληνικός με α/α 6900 και Ε 4556,8.

Τα σημαντικότερα, προγενέστερα καταγεγραμμένα περιστατικά μεταξύ ελληνικών αλιευτικών και τουρκικών ακταιωρών, είναι:

1978: Το αλιευτικό «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ψ», μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, 4 ν.μ ΝΑ από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, εμβολίστηκε από Τούρκικη τορπιλάκατο. Η Αλεξανδρούπολη θρήνησε για τον πνιγμό ενός 20χρονου παλικαριού, μέλους του πληρώματος του αλιευτικού.

1981: Το αλιευτικό «ΠΛΑΝΗΤΗΣ» ενώ αλίευε μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, 3 ν.μ. ΝΑ από τη Σαμοθράκη κατελήφθη από το πλήρωμα Τουρκικού πολεμικού πλοίου και οδηγήθηκε στην Ίμβρο. Το αλιευτικό και το πλήρωμά του απελευθερώθηκαν μετά από 3 μέρες.

1982: Τα αλιευτικά «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» και «ΓΛΑΡΟΣ», ενώ αλίευαν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, 4 ν.μ. ΝΑ από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, κατελήφθησαν από το πλήρωμα Τουρκικού πολεμικού πλοίου και οδηγήθηκαν στο λιμάνι της Αίνου. Τα αλιευτικά και το πλήρωμά τους απελευθερώθηκαν μετά από 10 ώρες.

1993: Το αλιευτικό «ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΙΩΡΓΗΣ», ενώ αλίευε στα διεθνή ύδατα 10 ν.μ. ΝΑ, από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, πήρε εντολή από Τουρκικό πολεμικό να το ακολουθήσει στο λιμάνι της Αίνου. Ο κυβερνήτης του ελληνικού αλιευτικού αρνήθηκε με αποτέλεσμα από το Τουρκικό πολεμικό να πετάξουν κάβο για να το ρυμουλκήσουν αναγκαστικά. Μετά από «ναυμαχία» το αλιευτικό ξέφυγε με πολλές ζημιές και κατέπλευσε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, ρυμουλκούμενο από άλλο ελληνικό αλιευτικό.

2002: Το αλιευτικό «ΔΕΣΠΟΙΝΑ», ενώ αλίευε μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, πλησίον της βραχονησίδας Ζουράφα κατελήφθη από το πλήρωμα Τουρκικού πολεμικού πλοίου και οδηγήθηκε στο λιμάνι της Αίνου. Το πλήρωμα του αλιευτικού ελευθερώθηκε μετά από λίγες ημέρες ενώ το σκάφος μετά από 10 μήνες.

Στο Θρακικό, εκτός από αυτά τα περιστατικά, υπάρχουν ακόμα περισσότερα μεταξύ ελλήνων και τούρκων αλιέων με ή χωρίς την εμπλοκή των εκατέρωθεν Λιμενικών Αρχών.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)