Αίθουσες με… δελτίο παροχής ρεύματος, θέρμανση με… κουβέρτες, πλαφόν όχι μόνο στην αγορά υλικών που απαιτούνται για την εργαστηριακή εκπαίδευση των φοιτητών, αλλά ακόμη και στις κιμωλίες. Οι εικόνες αυτές δεν έρχονται από το μακρινό παρελθόν της Ελλάδας
Αιτία, η μεγάλη έως και 80% μείωση της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την αποδιάρθρωση των διοικητικών υπηρεσιών τους από την εφαρμογή του μέτρου της διαθεσιμότητας και τον υπερδιπλασιασμό των εισακτέων τους για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος λόγω μετεγγραφών.
«Καταρρέει» το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
H κατάσταση που αντιμετωπίζει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης κατά τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά είναι χειρότερη ακόμη κι από το 2005, όταν η ΔEH είχε κόψει το ρεύμα στο ίδρυμα λόγω οφειλών.
Τα οικονομικά ανέλαβε, τότε, να «νοικοκυρέψει» ο πρύτανης Αθανάσιος Καραμπίνης, ο οποίος όταν ολοκλήρωσε τη θητεία του το 2010 άφησε στα αποθεματικά του ιδρύματος 2 εκατ. ευρώ. O ίδιος βρίσκεται ξανά σήμερα στο «τιμόνι» του ιδρύματος, έχοντας να αντιμετωπίσει εκτός από τα σοβαρά προβλήματα υποχρηματοδότησης και τον κίνδυνο «συρρίκνωσης» του πανεπιστημίου λόγω μαζικής φυγής των πρωτοετών φοιτητών του με μετεγγραφές σε άλλα AEI.
Προκειμένου να εξοικονομήσουν πόρους, οι πρυτανικές αρχές του ιδρύματος έχουν βάλει πλαφόν όχι μόνο στα τηλεφωνικά τέλη, αλλά ακόμη και στις… κιμωλίες, ενώ τα μέλη ΔEΠ πληρώνουν από την τσέπη τους τα έξοδα για τη συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια.
«Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, έχουμε πολύ καλές εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης και μάλιστα τμήματά μας, όπως των Πολιτικών Μηχανικών και η Ιατρική βρίσκονται στις πρώτες θέσεις στην Ελλάδα. Επειδή δεν θέλουμε να κατεβάσουμε το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους για να ενισχύσουμε τα οικονομικά μας. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε αποφασίσει να δημιουργήσουμε αγγλόφωνο προπτυχιακό πρόγραμμα ελληνικών κλασικών σπουδών το οποίο θα λειτουργεί με δίδακτρα και θα απευθύνεται σε αλλοδαπούς φοιτητές από χώρες εκτός της E.E. Επίσης, προσπαθούμε να διευρύνουμε τις διεθνείς συνεργασίες μας και προσφάτως υπογράψαμε μνημόνιο συνεργασίας με Πανεπιστήμια της Κίνας», σημειώνει στην «HτΣ» ο Αθανάσιος Καραμπίνης.
Το οικονομικό πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει οξύ. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ το 2010 το Δημοκρίτειο διέθετε κατά μέσον όρο 451 ευρώ ανά φοιτητή, σήμερα οι δαπάνες έχουν «πέσει» στα 238 ευρώ ανά φοιτητή. Την ίδια ώρα, το Πανεπιστήμιο λειτουργεί με το μισό διοικητικό προσωπικό που θα έπρεπε να έχει με βάση τα στάνταρτς που έθεσε η επιτροπή αξιολόγησης του υπουργείου Παιδείας.
Το πρόβλημα στο Δημοκρίτειο δεν δημιουργήθηκε από το μέτρο της διαθεσιμότητας, αλλά από τη μη αντικατάσταση των διοικητικών υπαλλήλων που συνταξιοδοτήθηκαν. Αποτέλεσμα είναι σήμερα να αναλογεί ένας διοικητικός υπάλληλος ανά 120 φοιτητές όταν τα πανεπιστήμια στην Ευρώπη έχουν έναν διοικητικό υπάλληλο ανά 20 φοιτητές. H απόκλιση είναι μεγάλη και σε ό, τι αφορά την αναλογία των μελών ΔEΠ. Ένα μέλος ΔEΠ αναλογεί ανά 48 φοιτητές, όταν στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια η αναλογία είναι ένα μέλος ΔEΠ ανά 10-18 φοιτητές.
Σε «μαρασμό» το AΠΘ
H εικόνα δεν διαφοροποιείται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (AΠΘ). O προϋπολογισμός του ιδρύματος έχει μειωθεί σημαντικά την ίδια ώρα που υπάρχει υποστελέχωση τόσο των διοικητικών υπηρεσιών λόγω της διαθεσιμότητας όσο και των τμημάτων σε καθηγητές λόγω του «παγώματος» των προσλήψεων. Τα μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν τα τμήματα που έχουν εργαστήρια, τα οποία λόγω φθοράς των υποδομών οδηγούνται σε «μαρασμό».
«Αυτό που ζητάμε είναι μία έμπρακτη στήριξη από τους θεσμούς της ελληνικής πολιτείας, την κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης», σημειώνει ο αναπληρωτής πρύτανης Έρευνας και Συντονισμού του AΠΘ Θεόδωρος Λαόπουλος και προσθέτει: «Δεν αρκεί μόνο να λέμε ότι έχουμε δημόσιο πανεπιστήμιο, πρέπει και να λειτουργεί σωστά». Στο AΠΘ, η επιχορήγηση του τακτικού προϋπολογισμού από τα 40,2 εκατ. ευρώ το 2009, μειώθηκε στα 17,5 εκατ. ευρώ το 2014 και στα 15 εκατ. ευρώ (-62,7%) το 2015. Την ίδια στιγμή, κατά την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά, ο τελικός αριθμός των φοιτητών έχει αυξηθεί κατά μέσον όρο 66,5% επί των αρχικών εισακτέων λόγω των μετεγγραφών.
EMΠ: Ρεύμα με… δελτίο
«Λειτουργούμε με νύχια και με δόντια. Εάν η πολιτεία δεν στηρίξει έμπρακτα τα πανεπιστήμια, δεν θα μπορέσουμε να βγάλουμε τη χρονιά», τονίζει στην «HτΣ» ο πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) Γιάννης Γκόλιας. Αφήνει δε να εννοηθεί ότι η υποβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων αποτελεί πολιτική απόφαση. «Περιορίζουν τη χρηματοδότηση και το προσωπικό και αυξάνουν τους φοιτητές. Πρόκειται για την τέλεια συνταγή αποδόμησης των δημόσιων πανεπιστημίων. Έχω την αίσθηση ότι οι δανειστές μας δεν θέλουν καλά δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Προτιμούν η χώρα μας να αναπτύξει τον τουρισμό της», υπογραμμίζει.
Το 2015, η διοίκηση του EMΠ καλείται να τα «βγάλει πέρα» με το 1/3 των χρημάτων που είχε το 2009. Τότε η επιχορήγηση του τακτικού προϋπολογισμού του ιδρύματος ήταν 10,4 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2015 είναι 3,8 εκατ. ευρώ. «Τα χρήματα αυτά ίσα - ίσα φτάνουν για να πληρώσουμε το φως, το νερό και το τηλέφωνο. Χρειαζόμαστε άλλα τόσα για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε αξιοπρεπώς», σημειώνει ο κ. Γκόλιας. Εάν αυτό δεν συμβεί, φοιτητές και καθηγητές θα ζήσουν τριτοκοσμικές καταστάσεις. «Θα στάζουν τα κτίρια και δεν θα έχουμε χρήματα να τα φτιάξουμε», αναφέρει ο πρύτανης του EMΠ.
Ήδη, με βάση τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό καθίσταται αδύνατη η δυνατότητα συντήρησης των εργαστηρίων και των μεγάλων υποδομών του ιδρύματος, καθώς και η προμήθεια αναλώσιμων και άλλων υλικών που σχετίζονται με την εργαστηριακή εκπαίδευση των φοιτητών. Κι όλα αυτά όταν οι ανάγκες έχουν πολλαπλασιαστεί, αφού φέτος οι πρωτοετείς φοιτητές του EMΠ αυξήθηκαν κατά 75%. Από 1.325 εισακτέους, λόγω των μετεγγραφών, ο αριθμός ανήλθε τελικά στους 2.315.
Καθώς οι αίθουσες δεν επαρκούν για όλους τους φοιτητές, οι πρυτανικές αρχές του EMΠ έχουν σκεφθεί να γκρεμίσουν τοίχους για να ενώσουν κάποιες μικρές αίθουσες, αλλά και να αλλάξουν τον τύπο τον καθισμάτων ώστε να χωρούν πιο πολλοί φοιτητές.
Χωρίς επιπλέον χρήματα, όμως, τα σχέδια αυτά δεν μπορούν να υλοποιηθούν. Σε μια προσπάθεια να μπορέσει το EMΠ να επιβιώσει κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους, οι πρυτανικές αρχές σκέφτονται να λάβουν μέτρα, όπως να «κατεβάζουν» τους διακόπτες τους ρεύματος στις 3 το μεσημέρι και να περιορίσουν τη θέρμανση.
Παράλληλα, θα μειώσουν τον αριθμό των εργαστηριακών πειραμάτων, ενώ θα «κόψουν» τις εκπαιδευτικές εκδρομές των φοιτητών σε μεγάλα έργα και τα ταξίδια των καθηγητών στο εξωτερικό για συνέδρια. «Εκ των πραγμάτων, η ποιότητα της εκπαίδευσης θα υποβαθμιστεί, ενώ η εξωστρέφεια των ελληνικών πανεπιστημίων δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί», καταλήγει ο πρύτανης του EMΠ. Όλα αυτά σε ένα ίδρυμα με πολλούς θυλάκους αριστείας. Το αποδεικνύει η συνεχής βελτίωση της θέσης του στις διεθνείς αξιολογήσεις. Στις επιστήμες του μηχανικού και την τεχνολογία είναι 24ο στην Ευρώπη και 76ο στον κόσμο.
EKΠA: Θα φέρνουμε… κουβέρτες
Αδυναμία επιβίωσης αντιμετωπίζει το αρχαιότερο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας. Στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (EKΠA), το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης για το 2015 (11,5 εκατ. ευρώ) είναι μειωμένο κατά 74% σε σχέση με το 2009. Προκύπτει, έτσι, έλλειμμα τουλάχιστον 9,5 εκατ. ευρώ ως προς την αντιμετώπιση των απολύτως αναγκαίων ανελαστικών δαπανών του πανεπιστημίου.
«Βρισκόμαστε σε δεινή θέση. Δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε ούτε τη θέρμανση. Θα πρέπει να φέρνουμε… κουβέρτες από το σπίτι», τονίζει στην «HτΣ» ο πρύτανης του EKΠA κ. Θεόδωρος Φορτσάκης και προσθέτει: «Δυστυχώς, η ελληνική πολιτεία δεν αγαπά το πανεπιστήμιό της. Ουδείς άλλος φορέας έχει υποστεί μείωση έως και 80% της χρηματοδότησής του τα τελευταία χρόνια. Εάν θέλουμε δημόσιο πανεπιστήμιο θα πρέπει να το στηρίξουμε. Είναι αδιανόητο να το αφήνουμε σε μία κατάσταση που να μην μπορεί να ικανοποιήσει κατά τρόπο επαρκή ούτε τις βασικές ανάγκες του».
Το πρόβλημα είναι οξύ σε πολλά τμήματα του EKΠA, όπως στην Ιατρική, η οποία εκτός του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου, παρέχει και κλινικό έργο μέσω 85 κλινικών και εργαστηρίων σε 15 νοσοκομεία σε όλη την Αθήνα. Παρά τις δύσκολες συνθήκες, πάντως, το 2014, η Ιατρική Σχολή, μαζί με τη Φαρμακευτική, βρέθηκαν στην 109η θέση το 2014 παγκοσμίως σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη της Σαγκάης, ξεπερνώντας σημαντικές Σχολές, όπως του Πανεπιστημίου της Λωζάνης, του Πανεπιστημίου Paris 6 ή του Πανεπιστημίου του Τέξας.
«Σήμα κινδύνου» από την Πάτρα
H υποχρηματοδότηση είναι μεγάλη και στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Όπως επισημαίνει η πρύτανις κ. Βενετσάνα Κυριαζοπούλου, το 2014 ο προϋπολογισμός του ιδρύματος ήταν 7 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 50% σε σύγκριση με το 2009. «Υπάρχει αδυναμία λειτουργίας», σημειώνει η κ. Κυριαζοπούλου και προσθέτει: «Το πανεπιστήμιο σημαίνει ανάπτυξη. Δεν μπορεί να λειτουργεί με πόρους που δεν επαρκούν ούτε για την κάλυψη των βασικών αναγκών του. Είναι απαραίτητο να αυξηθούν τα κονδύλια στο επίπεδο του 2009».
Ανοιχτά Πανεπιστήμια
Πάντως, ενώ οι πρυτάνεις τονίζουν εμφατικά τα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα πανεπιστήμια, ξεκαθαρίζουν πως δεν θέλουν να… στήσουν χαρακώματα. Οι πρυτάνεις δηλώνουν ότι το πανεπιστήμιο δεν πρόκειται να κλείσει, τουλάχιστον με δική τους πρωτοβουλία.
«Ως πρυτανικές αρχές δεν έχουμε την εξουσία, εκ του νόμου, να κλείσουμε το πανεπιστήμιο. Το πανεπιστήμιο είναι ένας δημόσιος οργανισμός και επιβάλλεται να λειτουργεί συνεχώς. Για να μπορέσει να σταθεί στο ύψος του πρέπει να έχει τις πόρτες του ανοιχτές. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποί του, πρωτίστως οι διοικητικοί υπάλληλοί του και στη συνέχεια και οι καθηγητές, εάν το επιθυμούν, δεν μπορούν να απεργήσουν», τονίζει ο πρύτανης του EKΠA, κ. Φορτσάκης.
Πηγή: Εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω