Γκότζι Μπέρι (Goji Berry) με πλούσια θρεπτικά συστατικά και ευεργετικές ιδιότητες

Γκότζι Μπέρι (το μούρο της ευτυχίας) είναι η κοινή ονομασία που έχει επικρατήσει εκτός Κίνας για ένα φρούτο, που παράγεται από δύο πολύ συγγενικά μεταξύ τους είδη και τα οποία έχουν πολύ μικρές διαφορές: το Lycium barbarum και το Lycium chinense

Γράφει η Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, Μοριακή Βιολόγος

Γκότζι Μπέρι (το μούρο της ευτυχίας) είναι η κοινή ονομασία που έχει επικρατήσει εκτός Κίνας για ένα φρούτο, που παράγεται από δύο πολύ συγγενικά μεταξύ τους είδη και τα οποία έχουν πολύ μικρές διαφορές: το Lycium barbarum και το Lycium chinense, που ανήκουν στην οικογένεια των σολανοειδών (Solanaceae). Είναι ενδημικά είδη της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ασίας.

Το φυτό Γκότζι Μπέρι (Goji Berry) είναι γνωστό εδώ και αιώνες στην Κίνα και στην περιοχή του Θιβέτ. Στην Κίνα αναφέρεται στις λαϊκές παραδόσεις από το 2.800 π.Χ. Χρησιμοποιείται στην κινεζική ιατρική για τις ευεργετικές του ιδιότητες όσον αφορά την τόνωση της λειτουργίας του ήπατος και των νεφρών.

Τα Γκότζι Μπέρι παράγουν φρούτα όπως τα μούρα σε έντονο πορτοκαλι-κόκκινο χρώμα και ελλειψοειδές σχήμα 1–3 cm μήκος και είναι πολύ τρυφερά και μαλακά. Ο κάθε καρπός Γκότζι Μπέρι περιέχει μεγάλο αριθμό από σπόρους. Σε κάθε Γκότζι Μπέρι ο αριθμός των σπόρων ποικίλει ανάλογα με την ποικιλία και το μέγεθος του καρπού, περιέχοντας 10-60 μικροσκοπικούς κίτρινους σπόρους, που βρίσκονται συμπιεσμένοι μέσα σε καμπύλο έμβρυο.

Το Γκότζι Μπέρι έχει ιστορία πολλών αιώνων χρήσης στην Κίνα, όπου εκτιμάται ιδιαίτερα για τις ιατρικές, θεραπευτικές και ευεργετικές ιδιότητές του. Μεταξύ άλλων το Γκότζι Μπέρι θεωρείται ισχυρό αντιγηραντικό και ενισχυτικό της μακροζωίας. Ως επιβεβαίωση αυτής της άποψης, άνθρωποι που ζουν σε κάποιες περιοχές της Κίνας, όπου το Γκότζι Μπέρι καλλιεργείται και χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό, απολαμβάνουν ένα πολύ υψηλό προσδόκιμο ζωής και μια καλή γενική υγεία.

Τα Γκότζι Μπέρι δεν βρίσκονται σχεδόν ποτέ φρέσκα, εκτός από τις περιοχές παραγωγής τους, και συνήθως πωλούνται σε ανοιχτά κουτιά και μικρές συσκευασίες, σε ξηρά μορφή. Ο βαθμός αποξήρανσης ποικίλλει. Κάποιοι καρποί παραμένουν μαλακοί και κάπως κολλώδεις, όπως οι σταφίδες, ενώ άλλοι μπορεί να είναι πολύ σκληροί.

Θρεπτική Αξία των Γκότζι Μπέρι

• Το Γκότζι Μπέρι είναι πλούσια πηγή θρεπτικών συστατικών και αμινοξέων.
• Θεωρείται ως μια από τις πλουσιότερες φυσικές πηγές θρεπτικών συστατικών.
• Περιέχει 18 αμινοξέα, 21 ιχνοστοιχεία και μερικές βιταμίνες και μέταλλα.
• Έχει 6 φορές περισσότερα αμινοξέα από την γύρη μελισσών.
• Έχει 500 φορές περισσότερη βιταμίνη C αναλογικά σε βάρος από τα πορτοκάλια.
• Έχει περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι και περισσότερη βήτα καροτίνη από τα καρότα.
• Το Γκότζι Μπέρι περιέχει μέταλλα όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο και βιταμίνες Β1, Β2, Β6 και βιταμίνη Ε, το οποίο συνήθως συναντάμε στα σιτηρά και τους σπόρους και σπάνια στα φρούτα.
• Άλλα χαρακτηριστικά είναι τα υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης (το 13% των μούρων είναι πρωτεΐνη, περισσότερο από προϊόντα ολικής άλεσης) και υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών.
• Επιπλέον τα Γκότζι μπέρι περιέχουν βητα-σιτοστερόλη, βηταΐνη και απαραίτητα λιπαρά οξέα.
• Η μεγάλη συγκέντρωση σε αντιοξειδωτικές ουσίες (10 φορές παραπάνω από τους υπόλοιπους κόκκινους καρπούς και 30 φορές περισσότερο από το κόκκινο κρασί) αλλά και η περιεκτικότητα σε αμινοξέα και μέταλλα (έχουν 11% πρωτεΐνη) και βοηθούν σημαντικά στην αναγέννηση των κυττάρων και όχι μόνο.

Αυτές οι ιδιότητες το κάνουν να αποτελεί ένα άκρως υγιεινό φρούτο και με όλα αυτά τα θρεπτικά συστατικά, δεν είναι να απορεί κανείς γιατί έχουν τόσο σημαντική αξία για την υγεία και την φαρμακευτική.

Θρεπτικά συστατικά

Διατροφική αξία:

• 345 θερμίδες/100 γρ.
• 0,1% λιπαρά.
• 13% πλήρη φυτική πρωτεΐνη, με 18 αμινοξέα, τα μισά εκ των οποίων σε ελεύθερη μορφή - όχι δεσμευμένες σε πρωτεΐνες.
• 8,2% βασικά λιπαρά οξέα, τα μισά εκ των οποίων είναι πολυακόρεστα.
• 67,7% υδατάνθρακες, 10% σε ίνες, 36% σε πολυσακχαρίδια και μόλις 21,7% σε σάκχαρα.

Βιταμίνες:

• Α
• Β1, Β2, Β5 σε μικρή ποσότητα, Β6
• C σε αρκετά μεγάλες ποσότητες
• Ε, η οποία σπάνια βρίσκεται σε φρούτα.

Μέταλλα και Ιχνοστοιχεία:

• Ασβέστιο
• Χαλκό
• Γερμάνιο
• Σίδηρο
• Μαγνήσιο
• Φώσφορο
• Κάλιο
• Σελήνιο
• Νάτριο
• Ψευδάργυρο
• και πολλά άλλα ιχνοστοιχεία.

Αντιοξειδωτικά:

Έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, επιβεβαιώνοντας την υπόθεση των Κινέζων ότι πρόκειται για το φυτό της μακροζωΐας και της αντιγήρανσης:

• 5 καροτονοειδή: βήτα-καροτίνη, λουτεΐνη, λυκοπαΐνη, κρυπτοξανξίνη και ζεαξανθίνη
• Ριβοφλαβίνη
• Ασκορβικό οξύ
• Κυστίνη
• Μαγγάνιο

Φυτοθρεπτικά συστατικά - Phytonutrients:

• 5 LbGp πολυσακχαρίτες, οι οποίοι ρυθμίζουν τα αντισώματα, αποτρέπουν μεταλλάξεις του DNA, και αυξάνουν τα επίπεδα δισμουτάσης στο αίμα.
• Βηταΐνη, που προστατεύει το DNA, αυξάνει την παραγωγή χολής στο συκώτι, ηρεμεί τα νεύρα, βελτιώνει την μνήμη, συμβάλλει στην αύξηση των μυών, αποτρέπει ασθένειες του συκωτιού, και αποτοξινώνει το συκώτι.
• Φυσαλίνη, αντικαρκινογόνα, αποτρέπει την εμφάνιση λευχαιμίας, δυναμώνει το ανοσοποιητικό και θεραπεύει την ηπατίτιδα Β.
• Σεσκιτερπενοειδή, εκκριταγωγός της αυξητικής ορμόνης του αδένα της υπόφυσης, αντιμετωπίζει τον καρκίνο του τραχήλου, τα προβλήματα από την εμμηνόπαυση, ενώ ενισχύει την καρδιά και βοηθά στα προβλήματα πίεσης.
• Σολαβετιβόνη, μυκητοκτόνο και βακτηριοκτόνο.
• Βήτα-σιτοστερόλη, αντιφλεγμονώδες, χαμηλώνει την χοληστερόλη, θεραπεύει την σεξουαλική ανικανότητα και τα προβλήματα του προστάτη.

Σημαντική είναι η παρουσία της βηταΐνης μιας ουσίας προδρόμου της χολίνης η οποία βοηθά στο απαλλαγούμε από το λίπος του ήπατος, μας ηρεμεί από την νευρικότητα και μας ενισχύει την μνήμη. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι το φυτό έχει την ιδιότητα να αυξάνει τη libido και στα δύο φύλα. Ενισχύει το μεταβολισμό, χωρίς όμως να θεωρείται προϊόν αδυνατίσματος. Μια ακόμη από τις ευεργετικές ιδιότητες του φυτού Goji Berry είναι το όφελος στη θεραπεία γαστρεντερικών παθήσεων, όπως είναι το έλκος, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και η δυσκοιλιότητα.

Το Γκότζι Μπέρι δεν έχει καμία απολύτως τοξικότητα, όμως, όπως και με τα περισσότερα φρούτα, δεν θα πρέπει να το καταναλώνετε αν πάσχετε από ανεπάρκεια του σπλήνα με συσσώρευση υγρού, ή από διάρροια. Το Γκότζι τώρα χρησιμοποιείται σε κλινικό περιβάλλον για την θεραπεία μιας σειράς κοινών νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της θεραπείας της εξασθένησης που συνοδεύεται από δίψα και μπορεί να είναι αρχική ένδειξη για την εμφάνιση διαβήτη, για την θεραπεία της φυματίωσης, της ζάλης, της θολής όρασης και του χρόνιου βήχα.

Στην θεραπεία του διαβήτη 8-10 γραμμάρια Γκότζι Μπέρι που παρασκευάζονται στον ατμό (για να μαλακώσει το φρούτο), χορηγείται στον ασθενή τρεις φορές την ημέρα. Η ημερήσια δόση κυμαίνεται από 8 ως 30 γραμμάρια και είναι χαρακτηριστική των ιατρικών εφαρμογών που πραγματοποιούνται την δεδομένη στιγμή σε αρκετές χώρες. Ο καρπός του Γκότζι έχει επίσης χρησιμοποιηθεί σε έναν μεγάλο αριθμό πρόσφατων κλινικών δοκιμών για την θεραπεία της ανεπάρκειας του μυελού των οστών (χαμηλή παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων).

Το Ινστιτούτο Παραδοσιακής Ιατρικής της Μογγολίας ανέφερε ότι το Γκότζι Μπέρι έχει χρησιμοποιηθεί στην θεραπεία της ατροφικής γαστρίτιδας και στην εξασθένηση της πέψης που οφείλεται σε μειωμένη δραστηριότητα του στομάχου. Οι ασθενείς κατανάλωναν 10 γραμμάρια ολόκληρων φρούτων κάθε φορά, τρεις φορές την ημέρα πριν από τα γεύματα, για δύο μήνες, ή και περισσότερο, με άριστα αποτελέσματα. Ο χυμός Γκότζι περιέχει 8 είδη αμινοξέων (έξι φορές υψηλότερη ποσότητα από την γύρη των μελισσών), τα οποία είναι απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό (όπως είναι η ισολευκίνη και η τρυπτοφάνη).

Τα Γκότζι Μπέρι είναι γνωστά για τις ιδιότητές τους να αποκαθιστούν την νεανική ζωτικότητα και να ενδυναμώνουν την υγεία.

Ο ξακουστός Li Qing Yuen, ο οποίος φαίνεται ότι έζησε ως την ηλικία των 252 ετών (1678-1930), κατανάλωνε Γκότζι Μπέρι καθημερινά, και αυτή είναι μια πολύ γνωστή και εξακριβωμένη περίπτωση ακραίας μακροζωίας.

Πως επηρεάζει τον οργανισμό μας:

• Διώχνει την κόπωση, ειδικά κατά την ανάρρωση από ασθένειες.
• Η βηταΐνη του γκότζι μπέρι αποκαθιστά το κατεστραμμένο DNA.
• Τα καροτονοειδή του βελτιώνουν την όραση και αποτρέπουν τον αστιγματισμό και τον καταρράκτη.
• Προστατεύει το συκώτι και τα νεφρά
• Επίσημες έρευνες αναφέρουν ότι πολύ πιθανά να προστατεύει από καρδιοαγγειακές και φλεγμονώδεις ασθένειες, ότι προστατεύει το νευρικό σύστημα και μπορεί να λειτουργήσει ως αντικαρκινικός και ανοσολογικός παράγοντας.
• Στην Κίνα θεωρείται ήδη καρδιοτονωτικό.
• Ενισχύει το ανοσοποιητικό.
• Βοηθάει τα κύτταρα να απορροφήσουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών.
• Αντιμετωπίζει τις ζαλάδες και την εμβοή των αυτιών.
• Με επιθέματα από τη ρίζα αντιμετωπίζεται ο πυρετός, αλλά και η εφίδρωση και η δίψα.
• Η ρίζα ελαττώνει επίσης την αιμόπτυση και ανακουφίζει από τον βήχα.
• Πρόσφατες έρευνες κατέδειξαν την χρησιμότητά του στην αντιμετώπιση της υπέρτασης.
• Αντιμετωπίζει την σεξουαλική ανικανότητα στους άνδρες.
• Βοηθά στους πόνους της πλάτης και της μέσης.
• Επιδρά θετικά στην νυκτοουρία.
• Αντιμετωπίζει τους ιλίγγους.
• Μειώνει τα επίπεδα των λιπιδίων.

Πώς τα καταναλώνουμε

Η γεύση από τα Γκότζι Μπέρι (Goji Berry) μοιάζει με της σταφίδας, αφήνοντας και μια μικρή αίσθηση ντομάτας και κερασιού.

Τα Γκότζι Μπέρι μπορούν να φαγωθούν ωμά ή να μαγειρευτούν. Οι Κινέζοι κάνουν σούπες με Γκότζι Μπέρι και παρασκευάζουν επίσης κρασί.

Τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί των Γκότζι Μπέρι καταναλώνονται ως λαχανικό. Ως τρόφιμο, τα αποξηραμένα Γκότζι Μπέρι (Goji Berry), παραδοσιακά μαγειρεύονται πριν την κατανάλωση. Τα ξερά Γκότζι Μπέρι προστίθενται συχνά σε ρύζι, μούσλι, γιαούρτι, κλπ. Χρησιμοποιείται επίσης σε κινέζικες τονωτικές σούπες, σε συνδυασμό με κοτόπουλο ή χοιρινό κρέας, με λαχανικά, ή μαζί με άλλα βότανα, όπως άγρια γλυκοπατάτα και με τη ρίζα γλυκόριζας.

Οι καρποί Γκότζι Μπέρι επίσης βράζονται για τσάι, συχνά μαζί με άνθη χρυσάνθεμου ή και κόκκινα τζίτζιφα, ή με κάποιο άλλο βότανο για τσάι, και είναι διαθέσιμοι και σε συσκευασίες ως τσάι.

Επίσης, παράγονται διάφορα κρασιά που περιέχουν Γκότζι Μπέρι, και μερικά από αυτά είναι μείγμα σταφυλιού και Γκότζι Μπέρι.

Οι πλήρως ώριμοι καρποί τους μπορούν να φαγωθούν ωμοί, να αποξηρανθούν ή να μαγειρευτούν.

Το Γκότζι Μπέρι είναι ένα νόστιμο και θρεπτικό επιδόρπιο. Αντί να καταναλώσετε λίγες σταφίδες, μπορείτε να προτιμήσετε μια χούφτα από αυτό το θρεπτικό σνακ. Επίσης, μπορείτε να τα προσθέσετε στα δημητριακά σας.

Πολλοί είναι εκείνοι που προτιμούν το χυμό των Γκότζι Μπέρι, κυρίως λόγω της υψηλής διατροφικής τους αξίας. Μπορείτε να τον προμηθευτείτε, έτοιμο σε μπουκάλια σε επιλεγμένα καταστήματα τροφίμων.

Αρκετά είναι και τα παράγωγα προϊόντα που θα βρείτε στα καταστήματα τροφίμων, όπως γκότζι μπέρι σε μορφή σκόνης, που χρησιμοποιείται κυρίως σε smoothies και παρόμοια ροφήματα.

Πηγή: medlabnews.gr

Πώς τα Γκότζι Μπέρι έγιναν… ελληνικά

Τώρα πια υπάρχουν κι ελληνικά Γκότζι Μπέρι, που επιχειρούν να συνεπάρουν και τον ουρανίσκο μας.

Ο καρπός θεωρείται ότι είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες καλλιέργειες, αφού κατά καιρούς γίνεται κάτι μόδα στη γεωργία, αλλά αν θα έχει συνέχεια, αυτό θα το δείξει η Ιστορία. Από το 2009 έχουν μπει 27 παραγωγοί στην καλλιέργεια goji berry στο Cluster, που έχει δημιουργηθεί με ομόκεντρους κύκλους σε τέσσερα σημεία της Ελλάδας.

Για την προσπάθεια αυτή που γίνεται αλλά και για τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί, αφού η καλλιέργεια goji berry είναι σχετικά καινούργια καλλιέργεια στην Ελλάδα και οι απορίες των παραγωγών πολλές, μιλούν ο πρόεδρος Χρήστος Τράντης και ο αντιπρόεδρος του Cluster Goji Berry, Σωτήρης Γκατζιούφας.

Τι ακριβώς όμως είναι το cluster, για το οποίο μιλά διαρκώς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το θεωρεί λύση για τα διαρθρωτικά προβλήματα της γεωργίας;

Το cluster, όπως λένε οι άνθρωποι που έχουν προχωρήσει στο goji berry, είναι καθετοποίηση της παραγωγής, από τον καλλιεργητή ως τον καταναλωτή, ώστε τα κόστη να είναι μικρότερα και το τελικό προϊόν, υπό την επίβλεψη γεωπόνων, ποιοτικότερο.

Ως μορφή συνεργατισμού είναι συνηθισμένη στο εξωτερικό, προβλέπει εργαλεία μάρκετινγκ, αν κι εδώ στην Ελλάδα η οργάνωση σε cluster δεν είναι κάτι ιδιαίτερα συνηθισμένο.

Υπάρχουν συνεταιρισμοί οι οποίοι λειτουργούν έτσι, αλλά όχι απαραίτητα από την αρχή, αφού συχνά παραδίδουν την παραγωγή τους και δεν δημιουργούν οι ίδιοι το τελικό προϊόν, με αποτέλεσμα να πιέζονται από την αγορά και να μην παίρνουν και την προστιθέμενη αξία του.

«Οι περισσότεροι καλλιεργητές του Cluster Goji Berry είναι στην Κεντρική Μακεδονία. Οι 12 παραγωγοί μας είναι σε Θεσσαλονίκη, Πέλλα, Ημαθία, Σέρρες, Κιλκίς», αναφέρει ο Χρήστος Τράντης. Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλες 3 ομάδες, η πρώτη στη Θράκη, η 2η σε Άρτα, Πρέβεζα, η τρίτη σε βόρεια Πελοπόννησο - Στερεά Ελλάδα.

Τα φυτά τους αγοράστηκαν από τη Γερμανία και οι ίδιοι έχουν ήδη προχωρήσει στην παραγωγή μπισκότων και μπαρών, με δημητριακά και γκότζι μπέρι.

«Έχουμε διαπιστώσει ότι το μικροκλίμα για το φυτό είναι καλύτερο στη Δυτική Μακεδονία, κυρίως στην περιοχή της Κοζάνης, αλλά εδαφολογικά είναι πιο καλά προσαρμοσμένο στις συνθήκες της Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίως στην Ημαθία και την Πέλλα. Βάλαμε πειραματικά φυτά, είδαμε πώς πάει, υπήρχαν περιοχές στις οποίες είχαμε κι απώλειες λόγω της υγρασίας και των βροχών: το ωίδιο ή ο τετράνυχος (ασθένειες) ταλαιπώρησαν τους παραγωγούς σε Αγρίνιο, Σέρρες, Σκύδρα», αναφέρει ο κ. Τράντης.

Στο ερώτημα αν μπορεί η Ελλάδα να είναι ανταγωνιστική, τη στιγμή που αυτό το προϊόν το παράγει η Κίνα, απαντούν κατηγορηματικά «ναι», διότι «εμείς πάμε σε βιολογικό γκότζι μπέρι και μάλιστα έχουμε πιο χαμηλό κοστολόγιο. Συν τοις άλλοις δεν μας απασχολεί το προϊόν καθεαυτό αλλά οι περαιτέρω χρήσεις του, η προστιθέμενη αξία του, που προκύπτει από την εκμετάλλευση των σπόρων, για έλαιο στην καλλυντική βιομηχανία, μέχρι τη φαρμακευτική του χρήση ή τη χρήση του ως καθημερινού σνακ, λειτουργικού τροφίμου, συμπληρώματος διατροφής».

Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ