Εγκύκλιος Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου για την εορτή των Τριών Ιεραρχών

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία γιορτάζει τοὺς 3 Ἱεράρχες της, τὸν Βασίλειο, ποὺ ἀναγνώρισε ὡς Μεγάλο, τὸν Γρηγόριο, ποὺ ἀπεκάλεσε Θεολόγο, καὶ τὸν Ἰωάννη, ποὺ ἡ ποιότητα τῶν λόγων του τὸν χαρακτήρισε ὡς Χρυσόστομο. Εἴμαστε ἡ μόνη Χώρα στὸν κόσμο

Ἀγαπητά μας παιδιά,

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία γιορτάζει τοὺς 3 Ἱεράρχες της, τὸν Βασίλειο, ποὺ ἀναγνώρισε ὡς Μεγάλο, τὸν Γρηγόριο, ποὺ ἀπεκάλεσε Θεολόγο, καὶ τὸν Ἰωάννη, ποὺ ἡ ποιότητα τῶν λόγων του τὸν χαρακτήρισε ὡς Χρυσόστομο. Εἴμαστε ἡ μόνη Χώρα στὸν κόσμο ποὺ ἔχει θεσπίσει γιορτὴ τῶν Γραμμάτων καὶ τῆς Παιδείας. Καὶ προστάτες αὐτῆς τῆς Παιδείας ὁρίστηκαν, ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση κιόλας τῆς Πατρίδος μας, οἱ Τρεῖς αὐτοὶ Ἱεράρχες μας.

Τὸ γεγονὸς αὐτό, ἴσως μοιάζει ἀδιανόητο σήμερα, σὲ μιὰ Εὐρώπη ποὺ μέχρι τώρα, δὲν ἐπεδίωξε τὴν πνευματική της σύγκλιση καὶ ἀπέφυγε κάθε πνευματικὸ χρωματισμό. Οἱ Χῶρες ἐπιδιώκουν δύναμη καὶ πλούτη, γι’ αὐτὸ καὶ διαγκωνίζονται ἀνεβοκατεβαίνοντας μιὰ ἀνάλογη παγκόσμια ἀξιακὴ πυραμίδα. Ὁπότε καὶ οἱ λαοί, μεταχειριζόμενοι κάθε θεμιτὸ καὶ ἀθέμιτο μέσο, ἐπενδύσαμε τὶς ἐλπίδες μας στὴν ξέφρενη μανία ἀποκτήσεως ὑλικῶν ἀγαθῶν. Ὅμως, ἐπειδὴ «τοῦ πλούτου ἡ ἀχορταγιὰ καὶ ἡ πείνα τῆς δόξας» δὲν ἔχουν τέλος, γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Εὐρώπη ἄρχισε, δυστυχῶς, νὰ φοβᾶται. Τὰ οἰκονομικὰ μεγέθη, εἶναι τεράστια γιὰ τὶς πλάτες μας, τὰ κέντρα ἐξουσίας παραμένουν ἄγνωστα, οἱ προοπτικὲς τῶν θυσιῶν μας εἶναι θολές καὶ τὸ τελικὸ ἐπιδιωκόμενο φοβίζει, ἐπειδὴ τὸ κόστος ποὺ θὰ ἀπαιτηθεῖ φαίνεται νὰ εἶναι τρομερό καὶ θὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ μιὰ «ἀλλιώτικη Εὐρώπη».

Οἱ πνευματικὲς φωνὲς στὴν Εὐρώπη εἶναι σαθρὲς καὶ ἀδύναμες. Μετὰ τὴν ἐκδίωξη τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸν παραμερισμὸ τῆς διδασκαλίας Του, τὸ κενὸ ποὺ ἔχασκε στὶς ψυχὲς τῶν εὐρωπαίων ἦρθαν καὶ τὸ κάλυψαν ἄλλες ἰδεολογίες καὶ κοσμοθεωρίες, παντελῶς διαφορετικὲς ἀπὸ τὴν παραδοσιακὴ εὐρωπαϊκὴ πολιτιστικὴ παράδοση.

Βεβαίως, κάτι τέτοιο εἶναι ἀναπόφευκτο καὶ ἀναγκαῖο, ἐπειδὴ ὅλος «ὁ κόσμος ἔγινε μιὰ γειτονιά» καὶ οἱ μετακινήσεις τῶν λαῶν, γιὰ πολλοὺς λόγους, ἔγιναν δεδομένο. Ὅμως, ἀποδεικνύεται ἀδήριτη ἀνάγκη νὰ διατηροῦνται τὰ πολιτισμικὰ στεγανὰ πού, φυσικά, θὰ μπορεῖ νὰ τὰ διέρχεται ὅποιος θέλει καὶ ἐὰν τὸ ἐπιθυμεῖ, νὰ συζεῖ μ’ αὐτά. Ὅμως, ἀλίμονο, ἂν οἱ λαοὶ δὲν ἔχουν «κόκκινες γραμμές» πνευματικοῦ προσανατολισμοῦ, ὡς ὁδοδεῖκτες στὴν πολυ-πολιτισμική τους πορεία. Κάθε Χώρα, εἶναι ἀνάγκη νὰ συνεισφέρει μὲ τὴν δική της πινελιὰ στὸν ἑνιαῖο εὐρωπαϊκὸ πολιτιστικὸ καμβά, χωρὶς νὰ ἀποκλείει κανέναν ἄλλον, ἀλλὰ καὶ χωρὶς νὰ ὑφίσταται ὑπερφαλαγγίσεις. Κενὰ στὴν ψυχὴ τῶν ἀνθρώπων δὲν μποροῦν νὰ ὑπάρξουν. Ἂν ἡ ψυχὴ μείνει νηστική, τότε θὰ ἀναζητήσει «διατροφικὰ συμπληρώματα» ἢ «διατροφικὰ γενόσημα» καὶ θὰ ἀνοίξει τὶς πόρτες της σὲ θυελλώδεις ἀνέμους, ξέφρενους καὶ ἐνδεχομένως ἐπικίνδυνους.

Πιστεύω ὅτι ἀφοῦ ἀπέτυχε παταγωδῶς κάθε ἄλλη προσπάθεια ἑνοποίησης τῆς Εὐρώπης, ἀπομένει ὡς τελευταία ἐλπίδα, μόνο ἡ πνευματικὴ σύγκλιση. Χρειάζονται πρότυπα, μεγάλες προσωπικότητες, ντυμένες μὲ ἱερὸ κῦρος, μὲ οἰκουμενικὸ διαχρονικὸ λόγο ποὺ νὰ ἑνώνει, χωρὶς ἀποκλεισμούς. Προσωπικότητες ποὺ νὰ προέρχονται ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ ἡ εὐεργετική τους παρουσία νὰ ἔχει ἤδη δοκιμασθεῖ στὴ Δύση ἐπὶ αἰῶνες, μέτοχοι κάθε ἀνθρωπιστικῆς παιδείας ἀπ’ ὁπουδήποτε κι ἂν προέρχεται, ἀρκεῖ νὰ διακονεῖ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὶς ἀνάγκες του καὶ νὰ δίνει σκοπό, νόημα καὶ προοπτικὴ στὸν ἀνθρώπινο βίο.

Τέτοιοι, μποροῦν νὰ εἶναι οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες μας, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Γρηγόριος Θεολόγος καὶ ὁ Ἰωάννης Χρυσόστομος.

Γιὰ νὰ παύσει ἡ Εὐρώπη νὰ φοβᾶται, ἡ μόνη λύση γιὰ τοὺς λαούς της εἶναι:

Νὰ γυρίσει πίσω στοὺς Πατέρες !
τῆς μακραίωνης, κοινῆς, πνευματικῆς παραδόσεως.

• Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, προέρχονται ἀπὸ τὸν γεωγραφικὸ χῶρο τῆς Ἀνατολῆς,
• θεράπευσαν μὲ σεβασμὸ τὶς θετικὲς ἐπιστῆμες τῆς ἐποχῆς τους,
• κατέκτησαν κάθε γνώση ποὺ δὲν εἰδωλοποιοῦσε τὸν ἑαυτό της,
• ἀπελευθέρωσαν τοὺς ἐπιστήμονες στὴν ἔρευνες καὶ στὴ σκέψη,
• ἀναπτέρωσαν τὴν θεολογία χωρὶς νὰ ἀπαιτοῦν θυσία τῆς λογικῆς,
• ὑπηρέτησαν τὶς βιοποριστικὲς ἀνάγκες τῶν συνανθρώπων τους,
• ὑποβίβασαν τὴν ἀπόλυτη ἐξουσία στὰ ἐπίπεδα τῆς διακονίας τοῦ λαοῦ,
• δημιούργησαν ἱεραρχία ἀξιῶν καὶ «σκάλα» ποὺ ἀνεβοκατεβαίνει σ’ αὐτές,
• μίλησαν ἀπευθυνόμενοι σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, χωρὶς ἀποκλεισμούς,
• ἔγραψαν προσκαλώντας σὲ παναθρώπινους προβληματισμούς,
• ἀνέτρεψαν αἰωνόβια «κακῶς κείμενα» ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς συνέπειες,
• ἀψήφισαν Ἀρχὲς καὶ Ἐξουσίες, ὅταν ξεπερνοῦσαν τὰ κοσμικά τους ὅρια,
• λειτούργησαν ὡς ἱερεῖς τοῦ Θεοῦ «ὑπὲρ τοῦ σύμπαντος κόσμου»,
• ἔζησαν λιτά, ἀσκητικά, ὄμορφα καὶ μὲ ταπεινὸ φρόνημα καὶ ἦθος,
• ἀγνόησαν ὅσους ἀπειλοῦσαν ὅτι θὰ τοὺς βλάψουν μόνο τὴ ζωή,
• «ἄρπαξαν» τὸν κόσμο τους, τὴν ἐποχή τους καὶ τὰ πρόσφεραν στὸ Θεό,
• ψηλάφισαν τὸ Θεὸ καὶ τὸν ἔδειξαν μὲ τὸ δάκτυλο στοὺς ἀνθρώπους,
• θέσπισαν Νόμους ποὺ ἐλευθερώνουν καὶ Κανόνες ποὺ ὁρθοτομοῦν,
• ἦρθαν, ἔζησαν, ἔφυγαν, ὅμως τὰ ἴχνη τους παραμένουν ἀκόμα βαθειά.

Ἀγαπητά μας παιδιά,

Βλέπετε γύρω σας ὅτι ἡ δική σας Εὐρώπη εἶναι σὲ ἀδιέξοδο. Χρειάζεται τρόπους νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸ οἰκονομικὸ καὶ ἀνταγωνιστικὸ δίχτυ στὸ ὁποῖο βρίσκεται ἐγκλωβισμένη. Ἐσεῖς ἢ εἶστε Ἕλληνες ἢ -ἂν εἶστε ἀλλοδαποί- μετέχετε στὴν ἑλληνικὴ Παιδεία καὶ στὸν ἑλληνικὸ Πολιτισμό. Σᾶς παρακαλῶ νὰ δώσετε ἕνα στιβαρὸ χέρι βοηθείας στὴν Γηραιά μας Ἠπειρο. Κατὰ τὴν τελευταία ἑξαετία, Ἕλληνες ἐπιστήμονες θετικῶν Ἐπιστημῶν κατέκλυσαν εὐεργετικὰ τὶς εὐρωπαϊκὲς Χώρες. Ὅμως, ἡ Εὐρώπη χρειάζεται φῶς καὶ ὀξυγόνο. Φῶς ἐξ ἀνατολῶν καὶ ὀξυγόνο πνευματικό. Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, εἶναι γνώριμες, ἀποδεκτὲς προσωπικότητες τῆς κοινῆς πολιτισμικῆς μας παραδόσεως, πρὶν τὸ σχῖσμα. Προέρχονταν, ἀντλοῦσαν καὶ ἄρδευαν ἀπὸ τὴν πλήρως ἐξελληνισμένη ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία, τὰ ὅρια τῆς ὁποίας ἦταν περίπου ἴδια μὲ τὰ ὅρια τῆς σημερινῆς Εὐρώπης.

Φέτος, ποὺ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ὅρισε τὸν σοβαρὸ αὐτὸ ἑορτασμὸ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, σᾶς ζητῶ νὰ προβληματιστεῖτε μὲ τρόπους καὶ μεθόδους ποὺ θὰ συνεισφέρουν σωστικὰ στὴν τραγωδία τοῦ πολιτισμοῦ μας. Ἡ Εὐρώπη σᾶς περιμένει, ὄχι μὲ τὰ ἄδεια χέρια, ἐπαιτῶντας δανεικά, ἀλλὰ μὲ χέρια γεμᾶτα, ἕτοιμα νὰ προσφέρουν. Καὶ τὰ δικά μας «πνευματικὰ ὁμόλογα» εἶναι πολὺ ὑψηλὰ στὶς διεθνεῖς χρηματιστηριακὲς ἀγορές:

εἶναι τὸ ἀνέσπερο Φῶς τοῦ Χριστοῦ
καὶ τὸ ὀξυγόνο τῆς ἑλληνικῆς μας Παραδόσεως καὶ Παιδείας.

Ἀδράξτε καὶ τὰ δύο, ἀπὸ τὴν ἀνεξάντλητη πηγὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καὶ σκορπίστε τα σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Γιὰ νὰ ζήσει ὁ κόσμος!

Αὐτοὶ οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες μας, ἂς ὀμορφαίνουν καὶ ἂς χαριτώνουν τὴν ζωή σας πάντοτε.

Μὲ πατρικὴ ἀγάπη καὶ τιμή,

Ο Μητροπολίτης σας

† Ὁ Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμος

Από τον Παρθενώνα στον Γολγοθά, από τη Σοφία στην Αγάπη

Βιβλίο αφιέρωμα στους Τρεις Ιεράρχες, Βασίλειο τον Μέγα, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τους προστάτες της Ελληνικής Παιδείας και των Γραμμάτων, που με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως και σε συνεννόηση με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Έβρου θα μοιραστεί σήμερα στα παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου της περιφερείας της Ιεράς Μητροπόλεως.

Το τεύχος προσφέρεται για ανάγνωση και "κατέβασμα" ηλεκτρονικά για το αρχείο σας στον παρακάτω σύνδεσμο:

Από τον Παρθενώνα στο Γολγοθά, από τη σοφία στην αγάπη