Άγονες ακτοπλοϊκές γραμμές και οικονομική κρίση

Από 1η Νοεμβρίου 2002, το θεσμικό πλαίσιο των ακτοπλοϊκών συνδέσεων, με την εφαρμογή του Ν.2932/2001, ο οποίος εκδόθηκε στα πλαίσια του Κοινοτικού Κανονισμού 3577/1992 «Για την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές

Από 1η Νοεμβρίου 2002, το θεσμικό πλαίσιο των ακτοπλοϊκών συνδέσεων, με την εφαρμογή του Νόμου 2932/2001, ο οποίος εκδόθηκε στα πλαίσια του Κοινοτικού Κανονισμού 3577/1992 «Για την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές», έχει ως εξής:

1ο στάδιο (ελεύθερη δρομολόγηση)

Οι πλοιοκτήτες, δρομολογούν ελεύθερα τα πλοία τους σε γραμμές της επιλογής τους. Στην περίπτωση αυτή υποχρεούνται, μέχρι την 31 Ιανουαρίου κάθε έτους, να υποβάλλουν τα δρομολόγια των πλοίων τους, στις γραμμές της επιλογής τους, για περίοδο ενός έτους (από 1η Νοεμβρίου, μέχρι 31η Οκτωβρίου του επομένου).

2ο στάδιο (αποκλειστική δρομολόγηση)

Εφόσον δεν υποβληθούν δρομολόγια, ή από αυτά που υποβληθούν δεν καλύπτονται επαρκώς οι συγκοινωνιακές ανάγκες, το Υπουργείο παρεμβαίνει για να εξασφαλίσει το απαιτούμενο επίπεδο εξυπηρέτησης με τη δημοσίευση προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη σύναψη συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας για την αποκλειστική εξυπηρέτηση συγκεκριμένων γραμμών, από τρία μέχρι πέντε χρόνια, χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. (Στο στάδιο αυτό εντάσσεται και η αριθ. 3332.8.2/09/20-4-2015 Πρόσκληση για σύναψη σύμβασης ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας για την αποκλειστική εξυπηρέτηση γραμμών του Δικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών του ΥΠ.Ο.Υ.Ν.Τ, όπου αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Σαμοθράκης).

3ο στάδιο (επιδοτούμενη δρομολόγηση)

Στην περίπτωση που, και μετά την παραπάνω διαδικασία, δεν καλυφθούν οι ανάγκες, το Υπουργείο, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, δημοσιεύει προκήρυξη για την εξυπηρέτηση δρομολογιακών γραμμών με σύναψη σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας (επιδότηση) κατόπιν δημόσιου διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού.

Στα πλαίσια αυτά, κάθε χρόνο, εκδίδεται Υπουργική Απόφαση καθορισμού του «Ενδεικτικού Γενικού Δικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών» η οποία περιλαμβάνει περίπου 350 γραμμές. Το Δίκτυο αυτό, λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή του Ν. 2932/2001 και στα τρία σταδία.

Με την οικονομική κρίση, εύλογα η Πολιτεία δεν έχει τη δυνατότατα επιδότησης όλων των «κενών» ακτοπλοϊκών συνδέσεων. Έτσι παρά το γεγονός ότι σε όλες τις κατ' έτος, μετά το 2009, εκδιδόμενες Υπουργικές Αποφάσεις καθορισμού του «Ενδεικτικού Γενικού Δικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών» περιλαμβάνονται και οι συνδέσεις: α) Κύμη – Άγιος Ευστράτιος – Λήμνος – Σαμοθράκη – Αλεξανδρούπολη, β) Λαύριο – Λήμνος – Σαμοθράκη – Αλεξανδρούπολη και γ) Σαμοθράκη – Λήμνος (βλέπε ενδεικτικά ΦΕΚ 2769 Β/30-10-2013 και ΦΕΚ 2964 Β/4-11-2014) κανένας πλοιοκτήτης δεν εκδηλώνει ενδιαφέρον αλλά και το Υπουργείο, τελικά δεν τις προκηρύσσει (3ο στάδιο) ως άγονες.

Στη Σαμοθράκη, όπως και σε κάθε νησί, όπου η κίνηση δεν επαρκεί για την κερδοφόρα λειτουργία του πλοίου, ο Κανονισμός 3577/92 παρέχει στο Υπουργείο, μέσω του Άρθρου 4, τη δυνατότητα επιδότησης για να διατηρείται ένα αποδεκτό επίπεδο ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, όπως ήδη έχει γίνει με την 3327.1/06/7-4-2011 Απόφαση του Υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων Νήσων και Αλιείας, και έχει εγκριθεί η μίσθωσή της μέχρι 31 Οκτωβρίου 2019, με το Ε/Γ-Ο/Γ ΣΑΟΣ ΙΙ, αντί μισθώματος 6.141 ευρώ ανά δρομολόγιο.

Όμως, δημόσιο συμφέρον δεν είναι η σύνδεση ενός νησιού με πολλά λιμάνια, αλλά η εξασφάλιση τακτικών, αξιόπιστων και προσιτών ακτοπλοϊκών υπηρεσιών σε όλη τη διάρκεια του έτους ανάμεσα στο νησί (Σαμοθράκη) και την ηπειρωτική χώρα (εν προκειμένω την Αλεξανδρούπολη, η οποία είναι και πρωτεύουσα του νομού), ώστε να εξασφαλίζεται η συνοχή και η κινητικότητα του πληθυσμού.

Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (COM (2014) 231/22-4-2014), η οποία αναφέρεται στην εφαρμογή του Κοινοτικού Κανονισμού 3577/1992 «Για την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές στα μέλη-κράτη της Ε.Ε», για την περίοδο 2001-2010, αναφέρεται (σελ. 11) ότι στην Ελλάδα η δημόσια χρηματοδότηση για την κάλυψη των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας (επιδότηση αγόνων γραμμών) προ του 2001, ανερχόταν σε 24 εκατομμύρια ευρώ, ενώ υπερέβη τα 100 εκατομμύρια ευρώ για τα έτη 2009 έως 2011.

Συνεπώς, κατά την άποψή μου, προσπάθειες για την επιδότηση ακτοπλοϊκών συνδέσεων, πέραν αυτής της Αλεξανδρούπολης - Σαμοθράκης, τουλάχιστον όσο διαρκεί η οικονομική κρίση, αν όχι παράλογες, είναι ανέφικτες.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)