Εμπρησμοί με πολιτικά κίνητρα ή «άλλοθι»;

Διανύουμε το μέσον της φετινής αντιπυρικής περιόδου και είναι πολύ λογικό, όσο πηγαίνουμε προς τον Αύγουστο, να παρατηρείται συχνή εμφάνιση δασικών πυρκαγιών, δεδομένου ότι η βλάστηση, εξ αιτίας των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν το τελευταίο διάστημα

του Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου Π.Σ. ε.α

Διανύουμε το μέσον της φετινής αντιπυρικής περιόδου και είναι πολύ λογικό, όσο πηγαίνουμε προς τον Αύγουστο, να παρατηρείται συχνή εμφάνιση δασικών πυρκαγιών, δεδομένου ότι η βλάστηση, εξ αιτίας των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν το τελευταίο διάστημα σε πολλές περιοχές, έχει απολέσει μεγάλο ποσοστό υγρασίας και αναφλέγεται πιο εύκολα. Εξάλλου το τελευταίο μάλιστα διάστημα προς τα μέσα του Ιουλίου και πιο συγκεκριμένα την 17η Ιουλίου 2015, εκδηλώθηκαν μέσα σε ένα 24ωρο 79 συνολικά αγροτοδασικές πυρκαγιές σε διάφορες περιοχές της επικράτειας, από τις οποίες οι δύο πυρκαγιές, στον Υμηττό και στη Νεάπολη Λακωνίας ήταν αρκετά μεγάλες, αφού έκαψαν μεγάλες εκτάσεις και διάφορες δομές.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το EFFIS, καταστράφηκαν 11.250 και 40.930 αντίστοιχα στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης καθώς υπήρξαν και άλλες καταστροφές σε δομές και άλλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Το γεγονός αυτό, όπως άλλωστε συμβαίνει πάντοτε, όταν εκδηλώνονται στη χώρα τουλάχιστον δύο ή περισσότερες μεγάλες πυρκαγιές, έσπευσαν ορισμένοι πολιτικοί και μάλιστα από αυτούς που ανήκουν στα κόμματα της Κυβέρνησης, αλλά ακούστηκαν και άλλες φωνές από αρμόδια "χείλη", όπως από το ΠΣ και την τοπική αυτοδιοίκηση, οι μεν πρώτοι να ισχυρίζονται, ότι πρόκειται για "σχέδιο αποσταθεροποίησης", ή "πολιτική συνωμοσία", οι τελευταίοι δε, άφησαν να εννοηθεί έμμεσα πλην σαφώς, ότι πρόκειται για σκόπιμες πυρκαγιές με άγνωστα κίνητρα των δραστών. Μάλιστα δε από τα αρμόδια χείλη του ΠΣ, ανακοινώθηκε δημόσια, ότι την ως άνω ημερομηνία, δηλαδή την 17η Ιουλίου εκδηλώθηκαν στην επικράτεια συνολικά 79 πυρκαγιές σε ένα 24ωρο, αφήνοντας έμμεσα να εννοηθεί, ότι πρόκειται για πολύ μεγάλο και ασυνήθιστο αριθμό πυρκαγιών, ένδειξη που παραπέμπει σε εκ προθέσεως δασικές πυρκαγιές.

Επίσης, ορισμένοι τοπικοί άρχοντες δήλωσαν δημόσια στα διάφορα τηλεοπτικά δίκτυα για την πυρκαγιά του Υμηττού, ότι πρόκειται για εκ προθέσεως πυρκαγιά, και απόδειξη τούτου αποτελεί το γεγονός, ότι ακούστηκαν εκρήξεις και έγιναν αντιληπτές περισσότερες από μια εστίες.

Κανείς όμως από τους προαναφερόμενους δεν εμφάνισε δημόσια ή αρμοδίως δεν προσκόμισε στη Δικαιοσύνη ικανά αποδεικτικά στοιχεία για να εδραιώσουν τους σχετικούς ισχυρισμούς τους, περί "πολιτικής αστάθειας" και διάφορες άλλες παρόμοιες δικαιολογίες. Θεσμικά μόνον οι αρμόδιες Δικαστικές Αρχές μπορεί να καταλήξουν στο συμπέρασμα αυτό, κρίνοντας κάποια ποινική υπόθεση, με τα στοιχεία που συνέλεξαν και προσκόμισαν σε αυτές οι αρμόδιες διωκτικές αρχές της χώρας, όπως η ΔΑΕΕ και τα αρμόδια κατά τόπους Ανακριτικά Γραφεία των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών. Κάτι τέτοιο λοιπόν μέχρι σήμερα δεν έχει δικαστικά αποδειχθεί, ούτε βέβαια σε επίπεδο προανακριτικό, και συνεπώς, όσο δεν αποδεικνύεται κάτι τέτοιο, βρίσκεται στην σφαίρα της φαντασίας κάποιων που βλέπουν πίσω από κάθε μεγάλη πυρκαγιά οργανωμένους "εμπρηστές" και σχέδια "πολιτικής αποσταθεροποίησης", όπως ακριβώς συνέβη και το 2007, με τις πρωτόγνωρες στην Ελληνική Ιστορία καταστροφικές πυρκαγιές, που μιλούσαν κάποιοι για "ασύμμετρες απειλές", δράση ξένων πρακτόρων και άλλες τέτοιες δικαιολογίες.

Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε την έννοια "εμπρησμός δάσους". Και τούτο γιατί από την πιο πρόσφατη Μελέτη μου ("Εγκληματικότητα των Εμπρησμών και Προφίλ των εμπρηστών 2000 - 2010", Ιούνιος 2014), το 90% των δασικών πυρκαγιών οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια και το 10% σε φυσικά αίτια. Από το ποσοστό δε των πυρκαγιών που οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια, το 29% περίπου των πυρκαγιών οφείλεται σε αμελή συμπεριφορά, το 23% περίπου των πυρκαγιών οφείλεται σε εμπρησμό από πρόθεση, ενώ στο 38% των πυρκαγιών τα αίτια δεν έχουν διαπιστωθεί.

Αντίθετα, μέχρι σήμερα οι αρμόδιες διωκτικές αρχές του ΠΣ αλλά και της Αστυνομίας, όπως έχει ανακοινωθεί με σχετικά δελτία τύπου του Γραφείου Τύπου του Αρχηγείου ΠΣ, οδήγησαν στη Δικαιοσύνη μόνον άτομα κατηγορούμενα για εμπρησμό δάσους από αμέλεια, όπως για παράδειγμα, συνέβη τόσο στην πυρκαγιά της 16/6/2015 στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής, όσο και στην πυρκαγιά της 17/7/2015 στον Υμηττό, όπου η πυρκαγιά εκδηλώθηκε από αμελή συμπεριφορά 2 ατόμων που επιχειρούσαν κάπνισμα μελισσών, καθώς και στην πυρκαγιά της 23/7/2015 στην Άτταλη (Ψαχνά) του Δήμου Διρφύων - Μεσσαπίων στην Εύβοια, 2 άτομα προκάλεσαν αυτήν την πυρκαγιά από αμελή συμπεριφορά στην προσπάθειά τους να κόψουν ξυλεία. Εξάλλου ούτε και στη μεγαλύτερη φετινή και μέχρι σήμερα πυρκαγιά της 17/7/2015 στη Νεάπολη Λακωνίας έχει αποδειχθεί από τις αρχές, ότι πρόκειται για εμπρησμό δάσους εκ προθέσεως.

Επίσης, επιπλέον των ανωτέρω υπάρχουν και άλλοι λόγοι που καταρρίπτουν τους προαναφερόμενους αβάσιμους και αναπόδεικτους ισχυρισμούς για εμπρησμούς με σκοπό πολιτικά ή άλλα κίνητρα και αντίθετα, δικαιολογούν την συχνή εμφάνιση μεγάλων και σε μεγάλο αριθμό πυρκαγιών σε διάφορες περιοχές σε ένα 24ωρο, όπως είναι οι εξής:

α) Ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα αριθμός πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν μέσα σε ένα 24ωρο και συγκεκριμένα την 17 Ιουλίου 2015, δεν μπορεί να αποτελέσει ένδειξη πρόκλησης εμπρησμών εκ προθέσεως. Και τούτο γιατί η συχνότητα εμφάνισης μεγάλου αριθμού πυρκαγιών μέσα σε ένα 24ωρο και μάλιστα πολύ μεγαλύτερου από τις 79 πυρκαγιές της 17/7/2015, παρουσιάζεται κάθε χρόνο, όπως το έτος 2014, μια χρονιά με τις λιγότερες αγροτοδασικές πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια, εξ αιτίας των δυσμενών για την εκδήλωση πυρκαγιών καιρικών συνθηκών, και συγκεκριμένα την 4η Ιουλίου και 17η Αυγούστου 2014, εκδηλώθηκαν 90 και 77 αντίστοιχα πυρκαγιές μέσα σε κάθε ένα από αυτά τα 24ωρα, Επίσης τον Αύγουστο του έτους 2009, εκδηλώθηκαν 124 πυρκαγιές μέσα σε ένα 24ωρο, τον Ιούλιο του έτους 2008 εκδηλώθηκαν 108 πυρκαγιές μέσα σε ένα 24ωρο, τον Ιούλιο του έτους 2006 εκδηλώθηκαν 107 πυρκαγιές μέσα σε ένα 24ωρο, τον Ιούλιο του έτους 2005, εκδηλώθηκαν 92 πυρκαγιές μέσα σε ένα 24ωρο, τον Σεπτέμβριο του έτους 2004, εκδηλώθηκαν 123 πυρκαγιές σε ένα 24ωρο κλπ.

β) Επίσης τον μήνα που διανύουμε, δηλαδή τον Ιούλιο του έτους 2015, σύμφωνα με σχετική έρευνα των Μετεωρολόγων κ.κ. Κ. Λαγουβάρδου και Β. Κοτρώνη, που ανακοινώθηκε στο meteo.gr, την 22/7/2015, είχε μεγάλη συχνότητα εμφάνισης μελτεμιών. Πιο συγκεκριμένα οι 19 πρώτες μέρες του Ιουλίου από τις συνολικά 22 ημέρες, πληρούν το κριτήριο που έχει επιστημονικά τεθεί δηλαδή καταγραφή ριπές ανέμου πάνω από 50 km/h στην Σταθμό Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στην Τήνο.

Σε όλα τα σχετικά ρεπορτάζ, τα δελτία ειδήσεων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών και τις σχετικές τηλεοπτικές εκπομπές, είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι (μάρτυρες, τοπικοί άρχοντες και παράγοντες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί κ.α.), αποδίδουν πάντοτε τις δασικές πυρκαγιές σε «εμπρησμό». Όλοι μιλούν με τόση ευκολία, άνεση, προχειρότητα και σιγουριά για την αιτία των δασικών πυρκαγιών, τις οποίες αποδίδουν με βεβαιότητα σε «εμπρησμούς» και άγνωστους δράστες (εμπρηστές), οι οποίοι εκτελώντας «οργανωμένα σχέδια» τις προκάλεσαν με κίνητρα ιδιοτελή, όπως οικοπεδοποίηση ή για λόγους, που εξυπηρετούν ποικίλες και απροσδιόριστες ή συγκεκριμένες σκοπιμότητες. Είναι χαρακτηριστική η ευκολία των περισσοτέρων, που μιλούν, ως ειδικοί εμπειρογνώμονες, επιχειρώντας να αιτιολογήσουν αυθαίρετα βέβαια τους «εμπρησμούς». Οτιδήποτε «ύποπτο» γι’ αυτούς αντικείμενο έτυχε να βρεθεί από τον οποιοδήποτε αναρμόδιο σε οποιοδήποτε σημείο της καμένης δασικής περιοχής ή και πλησίον της, όπως χρησιμοποιημένα πεταμένα γκαζάκια, αποτσίγαρα, σπιρτόκουτα, καλωδιώσεις, ρολόγια, δοχεία εταιρειών πετρελαιοειδών, το «βαπτίζουν» αυθαίρετα και επιπόλαια «εμπρηστική βόμβα ή μηχανισμό αυτοσχέδιο» και τον ενοχοποιούν για τη συγκεκριμένη δασική πυρκαγιά.

Αποκαλούν εμπρηστές όποιους έτυχε συμπτωματικά να διέρχονται από την καμένη περιοχή και να απομακρύνονται είτε με σπορ μηχανή ή αυτοκίνητο, είτε να έχουν ιδιαίτερη και προκλητική εμφάνιση. Μιλούν επίσης για «εμπρησμό» κάθε φορά που αντιλαμβάνονται να ξεσπούν διάφορες εστίες, μη γνωρίζοντας ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο φαινόμενο της «κηλίδωσης» δηλαδή μεταφορά καύτρας από την αρχική εστία λόγω ανοδικών ρευμάτων και ισχυρών ανέμων σε μικρότερες αποστάσεις δημιουργώντας νέες εστίες. Ακόμη μιλούν για «εμπρησμό» με πολλές εστίες έστω και αν είναι αναζωπύρωση καμένης περιοχής που δεν φυλάσσεται επαρκώς ή δεν κατεστάλη πλήρως. Για εμπρησμούς μιλούσαν στη μεγάλη πυρκαγιά της Χαλκιδικής το 2005, και ας προκλήθηκε όπως αποδείχθηκε επιστημονικά από κεραυνούς.

Για όσους λοιπόν γνωρίζουν και έχουν εξειδικευμένες γνώσεις και σχετική εμπειρία η εξακρίβωση της αιτίας μιας δασικής πυρκαγιάς και μάλιστα μεγάλης έκτασης δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Οι μόνοι που νομιμοποιούνται και εν τέλει δικαιούνται να ομιλούν για την αιτία των δασικών πυρκαγιών, χωρίς βέβαια να παραβλέπεται η μυστικότητα της προανάκρισης, είναι μόνον οι αρμόδιοι κατά τόπον ανακριτικοί υπάλληλοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, που διενεργούν προανάκριση για την εξακρίβωση της αιτίας και την ανακάλυψη του υπαιτίου αυτής. Οι ίδιοι πολλές φορές δεν κατορθώνουν να εξάγουν με βεβαιότητα συμπεράσματα για την αιτία και απλά πιθανολογούν γι’ αυτήν. Στην τελευταία βέβαια περίπτωση η δικογραφία τίθεται στο Αρχείο της αρμόδιας Εισαγγελίας, αφού δεν κατέστη δυνατόν οι αρμόδιοι ανακριτικοί υπάλληλοι να εντοπίσουν με βεβαιότητα την αιτία. Είναι δύσκολη υπόθεση η εξακρίβωση της αιτίας μιας δασικής πυρκαγιάς ακόμη και για έμπειρους ανακριτικούς υπαλλήλους της Πυροσβεστικής γιατί απαιτείται προηγούμενα να εντοπισθεί η εστία της πυρκαγιάς. Και αυτή η εργασία απαιτεί ειδικές τεχνικές και επιστημονικές γνώσεις καθώς και πολύ μεγάλη σχετική εμπειρία. Οι εν λόγω ειδικές γνώσεις, μπορούν να αποκτηθούν μόνον μέσα από ειδική εκπαίδευση. Βέβαια η απόδοση των δασικών πυρκαγιών σε «εμπρησμό» το μόνο που εξυπηρετεί είναι ότι προσφέρει ένα πολύ καλό και προς στιγμήν αξιόπιστο «άλλοθι» για όλους εκείνους που μπορεί να έχουν επιχειρησιακές, νομικές, πολιτικές και κοινωνικές ευθύνες και εξυπηρετούν ποικίλες σκοπιμότητες.

Η αναφορά λοιπόν στην αιτία μιας δασικής πυρκαγιάς από οποιοδήποτε τρίτο αναρμόδιο, πριν εξακριβωθεί από τους αρμόδιους για τον σκοπό αυτό ανακριτικούς υπαλλήλους της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, πέρα του ότι συνιστά αξιόποινη συμπεριφορά για διασπορά ψευδών ειδήσεων, το μόνον που προσφέρει στο κοινό είναι η δημιουργία ενός κλίματος ανασφάλειας και φόβου από την παραπληροφόρηση του κι αυτό καθίσταται πολύ επικίνδυνο για την εμπέδωση της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου κι ας εξυπηρετεί τις όμοιες σκοπιμότητες των υπευθύνων.

Κατόπιν των ανωτέρω οι προαναφερόμενοι λοιπόν πρόσφατοι ισχυρισμοί για "πολιτική συνωμοσία ή αστάθεια" διαφόρων πολιτικών ή ακόμη και οι πεποιθήσεις διαφόρων τοπικών αρχόντων για σκόπιμες πυρκαγιές με άγνωστα κίνητρα, είναι αναπόδεικτοι, αβάσιμοι, ανυπόστατοι και βέβαια εξυπηρετούν και την Ηγεσία του ΠΣ. Μάλιστα μετά από την εκδήλωση κάθε μεγάλης πυρκαγιάς, συνηθίζεται να γίνονται δημόσια δηλώσεις πολιτικών ή άλλων αρμοδίων οργάνων για δήθεν οργανωμένους εμπρησμούς και εγκληματικά σχέδια πολιτικής αστάθειας, γιατί όλα αυτά εξυπηρετούν συγκεκριμένες σκοπιμότητες.

Πιο συγκεκριμένα, μπροστά σε ενδεχόμενη καταστροφική εξέλιξη μιας μεγάλης πυρκαγιάς ή περισσοτέρων, οι εν λόγω ισχυρισμοί μπορεί να χρησιμοποιηθούν και αποτελέσουν ένα πειστικό, για όσους δεν γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει, πολιτικό αλλά και υπηρεσιακό "άλλοθι", με σκοπό να αποσείσουν οι αρμόδιοι τις όποιες πολιτικές, ποινικές και πειθαρχικές ευθύνες, που ενδεχομένους τους αναλογούν. Τα αρμόδια όργανα της Κυβέρνησης, θα προσπαθήσουν να απεμπολήσουν τις πολιτικές ευθύνες τους σε μια καταστροφική πυρκαγιά, ενώ και η Ηγεσία του ΠΣ εξυπηρετείται από τις ανωτέρω δικαιολογίες των πολιτικών και το εν λόγω "άλλοθι" μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συγκαλύψει τυχόν φαινόμενα επιχειρησιακών δυσλειτουργιών ή ενδεχόμενο έλλειμμα επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και επάρκειας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού σε κάποια μεγάλη πυρκαγιά.

Περαιτέρω και οι αρμόδιοι κατά τόπον τοπικοί άρχοντες, θα προσπαθήσουν να αποσείσουν τις όποιες υπηρεσιακές αλλά και ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες τους αναλογούν, όπως κάτι αντίστοιχο συνέβη με τις πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007, που τελικά καταδικάστηκαν ποινικά, πέραν από υπηρεσιακά όργανα του ΠΣ και οι αρμόδιο τοπικοί άρχοντες της καταστραφείσης περιοχής στην Ηλεία.

Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος - Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικός
andrianos-firedepartment.blogspot.gr