Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπο της Ευρώπης

H ελληνική κρίση είναι ένα μάθημα για όλους τους Ευρωπαίους. Τους αποκαλύπτει, αν δεν το είχαν ακόμη αντιληφθεί, το αληθινό πρόσωπο της Ευρώπης όπως οικοδομήθηκε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες: Ένα τρομακτικό εργαλείο ελέγχου των πιο αδύναμων οικονομιών και κηδεμονίας

του Ζαν-Πιερ Σεβενεμάν*

H ελληνική κρίση είναι ένα μάθημα για όλους τους Ευρωπαίους. Τους αποκαλύπτει, αν δεν το είχαν ακόμη αντιληφθεί, το αληθινό πρόσωπο της Ευρώπης όπως οικοδομήθηκε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες: Ένα τρομακτικό εργαλείο ελέγχου των πιο αδύναμων οικονομιών και κηδεμονίας της δημοκρατίας στο εθνικό πλαίσιο, το μοναδικό πλαίσιο στο οποίο μπορεί να εκφραστεί πραγματικά. Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ το είπε καθαρά: «Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία ενάντια στις ευρωπαϊκές συνθήκες».

Η ένταξη της ελληνικής οικονομίας στην Κοινή Αγορά, την 1η Ιανουαρίου 1981, την έφερε αμέσως αντιμέτωπη με μια συγκυρία την οποία για συγκεκριμένους λόγους – εμφύλιος πόλεμος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χούντα των συνταγματαρχών από το 1967 ως το 1974 – δεν μπορούσε να αντέξει: Ενιαία αγορά (1987), συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (1994), ένταξη στο ευρώ (2000), διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης προς τις χώρες με φτηνή εργατική δύναμη μετά την πτώση του κομμουνισμού.

Η ελληνική οικονομία βαθμιαία έπαθε ασφυξία, η βιομηχανία της διαλύθηκε, η γεωργία δέχθηκε αποφασιστικό πλήγμα από το απότομο άνοιγμα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και ο δανεισμός με χαμηλά επιτόκια έκαναν αυτή τη διαδικασία να φαίνεται στην αρχή ανώδυνη. Δεν πρέπει κανείς να ξεχνά εδώ, τη διαφθορά και την πελατειοκρατία, προϊόντα ενός αρχαϊκού πολιτικού συστήματος. Όμως η Ελλάδα είναι το δέντρο που κρύβει το δάσος. Το δάσος είναι ένα ενιαίο νόμισμα που προκαλεί αναιμία στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες και που αντί να οδηγεί στη σύγκλισή τους, αυξάνει τις διαφορές τους και δεν μπορεί να επιζήσει παρά με όλο και μεγαλύτερες μεταφορές πόρων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν θα επιστραφεί ποτέ.

Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει τα όρια της χρηματοπιστωτικής αλληλεγγύης που οι ευρωπαϊκοί λαοί, και πρώτα απ' όλα οι Γερμανοί, είναι διατεθειμένοι να δείξουν απέναντι σ' εκείνους που αφέθηκαν να παγιδευτούν από τον δανεισμό. Πράγματι, οι φορολογούμενοι έχουν βγει σήμερα στην πρώτη γραμμή στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία ή στην Ισπανία, καθώς γνωρίζουν ή διαισθάνονται ότι θα χάσουν συνολικά τουλάχιστον 500 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τα ποσά αυτά πρέπει φυσικά να υπολογίζονται σε σχέση με το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης, που είναι 7 τρισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικά, αν τα προσθέσουμε στα χρέη που έχουν ήδη δημιουργηθεί για να στηριχθεί το ευρώ. Προκειμένου να υποστηρίξει, για παράδειγμα, η Γαλλία την Ελλάδα, επιβαρύνει με 85 δισεκατομμύρια ένα χρέος που είναι ήδη 2,03 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα απ' όλα όμως, είναι η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ευρωζώνης (στάσιμο ΑΕΠ από το 2007, έναντι ετήσιας αύξησης 2% του ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών). Από τότε που δημιουργήθηκε το ευρώ, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε στη Γαλλία κατά 12% και στην Ιταλία και την Ελλάδα κατά 20%, ενώ αυξήθηκε στη Γερμανία κατά 34%. Το χάσμα που δημιουργείται στην Ευρώπη είναι αφόρητο. Αντί να φέρνει πιο κοντά τους λαούς, το ευρώ τους απομακρύνει και τους διχάζει.

Η κηδεμονία της Ελλάδας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Οι λαοί θέλουν να παραμείνουν κυρίαρχοι. Η άρνηση της δημοκρατίας από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών οδηγεί σε επανειλημμένες πολιτικές κρίσεις. Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει το πραγματικό και ανελέητο πρόσωπο των ολιγαρχιών που κυριαρχούν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο. Ο καθαρά τεχνοκρατικός χαρακτήρας αυτών των θεσμών έρχεται στο φως όταν κανείς στο ίδιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν τολμά να τα βάλει με τη μοναδική δύναμη που λαμβάνει αποφάσεις: Τη Γερμανία.

Τα περιθώρια ελιγμών του Αλέξη Τσίπρα περιορίστηκαν ανάμεσα στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και την Άγκελα Μέρκελ. Η Γαλλία το μόνο που έκανε ήταν να ταχθεί εναντίον ενός μη οργανωμένου Grexit. Απομονωμένη, η Ελλάδα δέχθηκε έναν πραγματικό οικονομικό πόλεμο από τη Γερμανία και τους δορυφόρους της. Μέσω της Ελλάδας, οι «ευρωπαϊκοί θεσμοί» θέλησαν να παραδειγματίσουν άλλους λαούς, και πρώτα απ' όλα τον ισπανικό που ετοιμάζεται να ψηφίσει το Podemos. Ο οικονομικός αυτός πόλεμος δικαιώνει μια φράση του Τζον Ανταμς, δεύτερου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών: «Υπάρχουν δύο τρόποι να αφαιρέσεις την εθνική κυριαρχία μιας χώρας, το σπαθί και το χρέος».

Το κουτί της Πανδώρας που άνοιξε με την ελληνική κρίση δεν θα κλείσει σύντομα. Ο κίνδυνος για τη Γαλλία είναι να παγιδευτεί στον «σκληρό πυρήνα» για τον οποίο ο Σόιμπλε και ο Λάμερς μιλούσαν από το 1994: Μία ευρωζώνη που θα περιορίζεται στη Γερμανία, τη Γαλλία και τις χώρες της Μπενελούξ. Αυτό που πρέπει να κάνει, αντίθετα, είναι να εργαστεί για μια Ευρώπη πιο ευέλικτη, που σέβεται τους λαούς που την απαρτίζουν.

* O Ζαν-Πιερ Σεβενεμάν υπήρξε υπουργός σε σειρά κυβερνήσεων της Γαλλίας και ιδρυτής του Κινήματος Πολιτών

Πηγή: Marianne, ΑΠΕ-ΜΠΕ via Mignatiou.com
Φωτογραφία: ΕΘΝΟΣ / ΑΠΕ-ΜΠΕ