Το γλέντι, ο Έβρος και ο ΟΗΕ

Η Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου χαραγμένη σε πλάκες σαπουνιού, ένα γαμήλιο γλέντι στημένο σε βενζινάδικο, ένα αλληγορικό ζωγραφικό έργο με πολλές και «πονηρές» αναγνώσεις, ο ποταμός Έβρος ως σύνορο τριών χωρών αλλά και πέρασμα μεταναστών

Η Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου χαραγμένη σε πλάκες σαπουνιού, ένα γαμήλιο γλέντι στημένο σε βενζινάδικο, ένα αλληγορικό ζωγραφικό έργο με πολλές και «πονηρές» αναγνώσεις, ο ποταμός Έβρος ως σύνορο τριών χωρών αλλά και πέρασμα μεταναστών.

Το κρίσιμο θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς και τον αντίκτυπό της στις ζωές των λαών σε ολόκληρο τον πλανήτη προσεγγίζουν με τη δική τους ματιά τέσσερις καλλιτέχνες με καταγωγή από την Παλαιστίνη, το Ιράκ, την Τουρκία και το Βέλγιο, μέσα από τα έργα τους που παρουσιάζονται στην 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.

Με τον δικό του διαφορετικό τρόπο ο καθένας, και χρησιμοποιώντας διάφορα εικαστικά μέσα (πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, φωτογραφίες), ο Παλαιστίνιος Taysir Batniji, η Ιρακινή Hayv Kahraman, η Τουρκάλα Meric Algun Ringborg και ο Βέλγος Nick Hannes παρουσιάζουν πτυχές του παγκόσμιου προβλήματος, στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε, που λειτουργεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου στο Περίπτερο 6 της Helexpo - ΔΕΘ.

Η κεντρική έκθεση έχει τίτλο «Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης» και την επιμελείται η ιστορικός τέχνης - ανεξάρτητη επιμελήτρια Κατερίνα Γρέγου.

Δικαιώματα

Ο Taysir Batniji, από τους κορυφαίους εννοιολογικούς καλλιτέχνες της Παλαιστίνης, έφυγε από τη Γάζα σε ηλικία 25 ετών και έκτοτε ταξιδεύει περιστασιακά στη γενέτειρά του, από το Παρίσι, όπου ζει μόνιμα.

Το έργο του «Ουκ επ' άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος» παρουσιάζει τη γαλλική μετάφραση του άρθρου 13 της Οικουμενικής Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου («Καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπει οποιαδήποτε χώρα, ακόμα και τη δική του, και να επιστρέψει σ' αυτή»), σμιλευμένη σε μπάρες σαπουνιού. Ο τίτλος αναφέρεται στην αποστέρηση του δικαιώματος κυκλοφορίας, ενώ το υλικό που επέλεξε ο καλλιτέχνης παραπέμπει στην έλλειψη τροφίμων, αναλώσιμων και ανέσεων που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι.

Η Hayv Kahraman, ως πρόσφυγας και η ίδια που εγκατέλειψε το Ιράκ και ζει στη Σουηδία, θέτει με το έργο της ερωτήματα για την ταυτότητά της, την αίσθηση αποξένωσης από τις ρίζες της και τον πόθο της επανασύνδεσης με αυτές. Η γλώσσα παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωγραφική της. Στο αλληγορικό της έργο «Το όνομά της είναι Gun», που παρουσιάζεται στην Μπιενάλε, ο τίτλος βρίθει γλωσσικών αναφορών, αφήνοντας το κοινό να διερωτάται πώς πρέπει να το αναγνώσει. Η λέξη «gun» σημαίνει «όπλο» στα Αγγλικά, «γυναίκα» στα Σουηδικά και «όρχεις» στα Κουρδικά…

Ο Βέλγος φωτογράφος Nick Hannes έχει επισκεφθεί είκοσι μεσογειακές χώρες τα τελευταία πέντε χρόνια και προϊόν αυτών των ταξιδιών του είναι η φωτογραφική σειρά «Mediterranean. The Continuty of Man».

Στις ποικιλόμορφες και ενίοτε σουρεαλιστικές εικόνες που αποτύπωσε με τον φακό του βλέπουμε το γαμήλιο πάρτι που έχει στηθεί σε ένα βενζινάδικο, τον Αφρικανό γυρολόγο να πουλάει σουβενίρ σε μία ηλικιωμένη κυρία που κάθεται ολόγυμνη στην ξαπλώστρα της παραλίας κ.ά.

Στη σειρά «Γάντζος ή Ουρά», η Τουρκάλα Meric Algun Ringborg θίγει το θέμα της διέλευσης των συνόρων και τις ρευστές και συχνά επισφαλείς ταυτότητες που αποκτούν οι άνθρωποι στην εποχή μας, καθώς διασχίζουν τα σύνορα από επιλογή ή από ανάγκη. Εξετάζει τον ποταμό Έβρο, Μερίτς ή Μαρίτσα, όπως ονομάζεται σε Ελλάδα, Τουρκία και Βουλγαρία αντίστοιχα, που οριοθετεί τα σύνορα των τριών χωρών και αποτελεί ένα από τα κύρια σημεία παράνομης εισόδου μεταναστών.

Πηγή: ethnos.gr (Βασίλης Ιγνατιάδης)