Οι αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτικότητά μας από τη γενικευμένη εφαρμογή του πλαστικού χρήματος

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Οικονομικών για την υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος για την πληρωμή των ιατρικών υπηρεσιών βάζει σε μεγάλο κίνδυνο την ιδιωτικότητα μας, αυξάνει το κόστος των υπηρεσιών

Επιστολή προς τους Βουλευτές Ν. Έβρου του ΣΥΡΙΖΑ, Καΐσα Γεώργιο, Γκαρά Αναστασία, Ρίζο Δημήτριο:

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Οικονομικών για την υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος για την πληρωμή των ιατρικών υπηρεσιών βάζει σε μεγάλο κίνδυνο την ιδιωτικότητα μας, αυξάνει το κόστος των υπηρεσιών και δημιουργεί κακό προηγούμενο ώστε να εφαρμοστεί αυτό το μέτρο σταδιακά σε κάθε οικονομική συναλλαγή.

Τη στιγμή που οι πολίτες στρέφονται ξανά στην προμήθεια πολλών αγαθών και υπηρεσιών απευθείας από τους παραγωγούς, προσπαθώντας να μειώσουν τους μεσάζοντες ώστε να πετύχουν καλύτερες τιμές, η κυβέρνηση θέλει να τοποθετήσει άλλο έναν υποχρεωτικό μεσάζοντα στις συναλλαγές με τους ιατρούς: την τράπεζα, που είναι γνωστό ότι όσα και αν κερδίζει θέλει περισσότερα και μάλιστα σε μία περίοδο που το τραπεζικό σύστημα έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Λίγους μήνες πριν, τα χρήματα όσων είχαν καταθέσεις βρέθηκαν σε τραπεζική ομηρία, η οποία συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, και χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρήθηκαν στις ουρές των ΑΤΜ.

Η κυβέρνηση, αντί να αναζητήσει τις ευθύνες για τη ζημιά που προκάλεσε το τραπεζικό καρτέλ στην Ελλάδα, φαίνεται να συστρατεύεται με τους τραπεζίτες, αφού οι πρόσφατες δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη και του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτριου Παπαδημούλη θυμίζουν πλασιέ τραπεζικών υπηρεσιών.

Συγκεκριμένα, στις 6.10.2015, ο κύριος Αλεξιάδης δήλωσε ότι: «οι πολίτες που χρησιμοποιούν πλαστικό χρήμα θα έχουν φορολογικές ελαφρύνσεις, συμμετοχή σε κληρώσεις με δώρα και επιστροφές από τράπεζες και οι επιχειρήσεις που δέχονται πλαστικό χρήμα θα έχουν φορολογικές ελαφρύνσεις και διαδικαστικές διευκολύνσεις» [1].

Στις 30.05.2015, ο κύριος Παπαδημούλης έστειλε ερώτηση προς την ευρωπαϊκή επιτροπή με θέμα που μιλάει από μόνο του: «Ενίσχυση χρήσης ηλεκτρονικών καρτών για τις συναλλαγές». Μέσα από τις ερωτήσεις του ψάχνει και τρόπο για χρηματοδότηση του κόστους εγκατάστασης των τερματικών αποδοχής καρτών από πόρους του ΕΣΠΑ [2]. Αξίζει να διαβάσει κανείς και την απάντηση του επιτρόπου, όπου μεταξύ άλλων του λέει οτι μέχρι σήμερα δεν έχει υποβληθεί στην Επιτροπή τέτοιο συγχρηματοδοτούμενο σχέδιο έργου [3]. Η καλύτερη λύση για την κάλυψη του κόστους εγκατάστασης τερματικών αποδοχής καρτών θα ήταν η παραχώρηση από τις τράπεζες των μηχανισμών αυτών με μορφή χρησιδανείου, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι με ένα παράλογο έξοδο.

Με λίγα λόγια, αυτό που δεν κατάφεραν τα προηγούμενα χρόνια τα τμήματα marketing των τραπεζών όπου με συχνά ενοχλητικά τηλεφωνήματα προσπαθούσαν να πλασάρουν πιστωτικές κάρτες σε όλους, πάει να το πραγματοποιήσει η κυβέρνηση με το έτσι θέλω, καθιστώντας τις υποχρεωτικές μέσω νόμου.

Σχετικά με την υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος στις συναλλαγές των πολιτών με τους ιατρούς από τις 01.01.2016, ο κύριος Αλεξιάδης πρότεινε συγκεκριμένες ενέργειες για τη διασφάλιση του ιατρικού απορρήτου, μέσω ενός ειδικού κωδικού για κάθε γιατρό το οποίο θα πιστοποιούν οι Ιατρικοί Σύλλογοι σε συνεργασία με τις τράπεζες. Συγκεκριμένα, όπως είπε, η τράπεζα δεν θα μπορεί να βλέπει το όνομα και την ειδικότητα του γιατρού, αλλά μόνο έναν κωδικό, προκειμένου να διασφαλιστεί πλήρως το ιατρικό απόρρητο για τον ασθενή [4].

Εδώ βέβαια δημιουργείται το εύλογο ερώτημα: αφού ο ασθενής πληρώνει με πλαστικό χρήμα στο γραφείο του ιατρού, η τράπεζα θα πρέπει να χρεώσει τον τραπεζικό λογαριασμό του ασθενή και να πιστώσει τον τραπεζικό λογαριασμό του ιατρού, άρα γνωρίζει ακριβώς ποιός πολίτης επισκέφτηκε ποιόν γιατρό με τα ονοματεπώνυμά τους. Που σημαίνει ότι η τράπεζα, κάποιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ενδεχομένως συνεργαζόμενες εταιρίες με τις τράπεζες θα γνωρίζουν με ακρίβεια ποιος ασθενής και πότε επισκέφτηκε ποιόν ιατρό. Έτσι γνωρίζοντας και την ειδικότητα του ιατρού μπορούν στη συνέχεια να γνωρίζουν και την πάθηση του ασθενή παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο το ιατρικό απόρρητο.

Όταν ένας ασθενής γνωρίζει ότι η χρήση πλαστικού χρήματος βάζει σε κίνδυνο το ιατρικό απόρρητο, είναι πολύ πιθανό να αποφύγει την επίσκεψη στον ιατρό, γιατί δυστυχώς ορισμένες παθήσεις, όπως τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και οι ψυχικές διαταραχές, φέρουν ένα κοινωνικό στίγμα. Έτσι μπαίνει σε κίνδυνο τόσο η υγεία του ασθενή όσο και των ανθρώπων γύρω του.

Η πρόθεση της κυβέρνησης για μία γενικευμένη εφαρμογή του πλαστικού χρήματος, όπως κατά λέξη δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης στις 11/10/2015 [5] βάζει σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο την ιδιωτικότητα των πολιτών, καθώς η υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος στις συναλλαγές μας ισοδυναμεί με υποχρεωτική καταγραφή των αγοραστικών συνηθειών των πολιτών.

Η παρακολούθηση των συναλλαγών μας γίνεται με τον εξής απλό τρόπο: όταν μία επιχείρηση ξεκινά να δέχεται μία από τις πιστωτικές/χρεωστικές κάρτες (American Express, MasterCard, VISA κλπ), χορηγείται σε αυτήν ένας τετραψήφιος αριθμός που ονομάζεται “Κωδικός κατηγορίας εμπόρου” [6]. Από εκεί και πέρα, σε κάθε συναλλαγή που κάνει ένας πολίτης με την επιχείρηση, ο τετραψήφιος κωδικός καταχωρείται στα πληροφοριακά συστήματα μαζί με πληροφορίες σχετικά με τη συναλλαγή του. Έτσι η τράπεζα και οι συνεργαζόμενες με αυτήν εταιρίες γνωρίζουν ακριβώς τί τύπου αγορές έκανε ο πολίτης. Φυσικά, η λίστα με τις κατηγορίες των εμπόρων είναι λεπτομερέστατη [7]. Ενδεικτικά:

• 3551 – Ενοικιάσεις αυτοκινήτων
• 3790 – Ξενοδοχεία/Μοτέλ
• 4121 – Ταξί/Λιμουζίνες
• 4131 – Λεωφορεία
• 4784 – Διόδια
• 4899 – Δορυφορική/Συνδρομητική τηλεόραση
• 5462 – Αρτοποιεία
• 5611 – Αντρικά και παιδικά ρούχα και αξεσουάρ
• 5651 – Καταστήματα οικογενειακής ένδυσης
• 5812 – Εστιατόρια/ταβέρνες
• 5912 – Φαρμακεία
• 5973 – Θρησκευτικά είδη

Με λίγα λόγια, καθιστώντας υποχρεωτική την χρήση πλαστικού χρήματος για τις συναλλαγές των πολιτών, οι τράπεζες, οι συνεργαζόμενες με αυτές εταιρίες και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μπορούν να γνωρίζουν με ακρίβεια το πού βρισκόμαστε, με τί μέσο ταξιδεύουμε, πού πήγαμε και πότε, το θρήσκευμά μας, τη συχνότητα που πηγαίνουμε στο φαρμακείο και πάρα πολλές άλλες λεπτομέρειες για την καθημερινότητά μας που δεν έχουν κανένα λόγο να γνωρίζουν.

Η παρακολούθηση και καταγραφή των συναλλαγών με πλαστικό χρήμα γινόταν μέχρι πρόσφατα μυστικά και από την υπηρεσία εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA). Σε έγγραφα που δημοσίευσε ο Edward Snowden στο εβδομαδιαίο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, περιγράφει με ακρίβεια πώς γινόταν αυτή η υποκλοπή από τις εταιρίες που εκδίδουν τις χρεωστικές/πιστωτικές κάρτες [8]. Αυτές οι υποκλοπές γινόντουσαν και στην Ευρώπη.

Ευτυχώς στην Ελλάδα, οι πολίτες χρησιμοποιούν το πλαστικό χρήμα με μέτρο και αυτό γίνεται συνειδητά. Το πρόσφατο παράδειγμα της τραπεζικής ομηρίας στην οποία βρέθηκε ολόκληρη η χώρα, όπου σε μια νύχτα οι τράπεζες έκλεισαν αιφνιδιαστικά τις πόρτες, κρατώντας τις καταθέσεις των πολιτών υπό τον απόλυτο έλεγχό τους, μας λέει ότι η εμπιστοσύνη μας προς αυτές πρέπει να είναι ανάλογη με τον τρόπο λειτουργίας τους. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση θέλει να υποχρεώσει τους πολίτες να χρησιμοποιούν μια υπηρεσία από μία επιχείρηση που δεν εμπιστεύονται είναι τουλάχιστον απογοητευτικό και δημιουργεί υπόνοιες ότι πίσω από τον νόμο που επιβάλλεται για το υποτιθέμενο καλό της χώρας, κρύβεται δόλος.

Η ιδιωτικότητα είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Το Σύνταγμα [Άρθρο 9, 9Α] αναγορεύει την κατοικία του καθενός σε άσυλο και ορίζει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου απαραβίαστη. Είναι αγαθό με σημασία τόσο μεγαλύτερη, όσο συνειδητοποιούμε την ύπαρξή του και αποκτούμε επίγνωση των απειλών εναντίον αυτού του ουσιώδους συστατικού της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας μας [9]. Οι βουλευτές και οι νομοθέτες θα πρέπει να νομοθετούν προστατεύοντας αυτό το αγαθό, κάτι που δεν γίνεται στην περίπτωση της γενικευμένης χρήσης πλαστικού χρήματος με νόμο του κράτους.

Γιάννης Μπουρκέλης
Αλεξανδρούπολη, 14.10.2015

Αναφορές:

[1]: Προγραμματικές Δηλώσεις: Ομιλία Τ. Αλεξιάδη, Αν. Υπ. Οικονομικών (06/10/2015) https://youtu.be/075xWFh7qBo?t=7m19s

[2]: Ερώτηση του ευρωβουλευτή Δημήτριου Παπαδημούλη προς την ευρωπαϊκή επιτροπή με θέμα: “Ενίσχυση χρήσης ηλεκτρονικών καρτών για τις συναλλαγές” http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2015-008702+0+DOC+XML+V0//EL

[3]: Απάντηση του λόρδου Hill, εξ ονόματος της επιτροπής στο ερώτημα του ευρωβουλευτή Δημήτριου Παπαδημούλη με θέμα: “Ενίσχυση χρήσης ηλεκτρονικών καρτών για τις συναλλαγές” http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2015-008702&language=EL

[4]: Με κάρτα θα αμείβονται όλοι οι γιατροί από το νέο χρόνο http://www.avgi.gr/article/5916683/me-karta-tha-ameibontai-oloi-oi-giatroi-apo-to-neo-xrono

[5]: 11.10.2015, δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ με αναφορά στην εκπομπή Mega Σαββατοκύριακο. Λεπτό: 06:08 http://webtv.ert.gr/katigories/eidiseis/11okt2015-1500-deltio-idiseon/

[6]: Κωδικός κατηγορίας εμπόρου https://en.wikipedia.org/wiki/Merchant_category_code

[7]: Merchant Category Codes https://www.irs.gov/irb/2004-31_IRB/ar17.html

[8]: Der Spiegel: “Follow the money” http://www.spiegel.de/international/world/spiegel-exclusive-nsa-spies-on-international-bank-transactions-a-922276.html

[9]: Νίκος Φραγκάκης: “Τα όρια μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας, δημόσιου και ιδιωτικού”