«Στα όρια» η μεταναστευτική πολιτική της ΕE

Μια ομάδα ανώτερων αξιωματούχων της ΕΕ στις Βρυξέλλες θέλει να διασώσει και να δώσει νέα ώθηση στην πανευρωπαϊκή προσέγγιση για τη μετανάστευση. Η ώθηση από τις Βρυξέλλες έρχεται τη στιγμή που η Αυστρία

Μια ομάδα ανώτερων αξιωματούχων της ΕΕ στις Βρυξέλλες θέλει να διασώσει και να δώσει νέα ώθηση στην πανευρωπαϊκή προσέγγιση για τη μετανάστευση.

Η ώθηση από τις Βρυξέλλες έρχεται τη στιγμή που η Αυστρία και κάποια άλλα κράτη της ΕΕ εγκρίνουν μονομερείς εθνικές λύσεις για να σταματήσει η ροή των προσφύγων, υπονομεύοντας τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - που υποστηρίζεται έντονα από τη Γερμανία - για τη δημιουργία και την εφαρμογή μιας κοινής πολιτικής για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Ενώ οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες για να βελτιωθεί η εφαρμογή της υπάρχουσας πολιτικής, που θεωρείται ευρέως αποτυχημένη, κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των ηγετών των δύο κύριων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι οποίοι συνθέτουν την αποκαλούμενη ομάδα G5, θα συγκεντρωθούν τη Δευτέρα για να συζητήσουν εναλλακτικές λύσεις.

Οι υπέρμαχοι μιας κοινής προσέγγισης επιδιώκουν να εμποδίσουν τις χώρες να υποχωρήσουν επαναφέροντας τα σύνορα και να εντείνουν τις πιέσεις για να τηρηθούν οι δεσμεύσεις που έγιναν πέρυσι, συμπεριλαμβανομένης της μετεγκατάστασης των προσφύγων που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και την Ιταλία και σε άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και για να κρατήσουν τα σύνορα ανοιχτά για τους νεοαφιχθέντες αιτούντες άσυλο.

Σε συνέντευξή του στο Politico την Τρίτη, ο Manfred Weber, πρόεδρος της κεντροδεξιάς ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μέλος της G5, δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειές της σε διάφορα μέτωπα -από την ανθρωπιστική βοήθεια ως τον έλεγχο των συνόρων.

«Χρειαζόμαστε πρώτα μια προσέγγιση για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη», δήλωσε ο Βέμπερ. «Στη συνέχεια, έναν μηχανισμό κατανομής των βαρών στην ΕΕ. Πρέπει να επενδύσουμε, τρίτον, σε περισσότερους πόρους στις περιφέρειες και πρέπει να εντείνουμε την αναπτυξιακή βοήθεια».

Είπε επίσης ότι «αν μια χώρα δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τα εξωτερικά σύνορα, ο Frontex πρέπει να έχει το δικαίωμα να κάνει τους ελέγχους στα σύνορα για να εξασφαλίσει τα ευρωπαϊκά εξωτερικά σύνορα».

Ο Βέμπερ πρόσθεσε: «Έχουμε συμφωνήσει με την προεδρία της Ολλανδίας, ότι θέλουμε να ολοκληρώσουμε τη νομοθετική διαδικασία (σχετικά με τις προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί) μέχρι το τέλος της προεδρίας, αυτό το καλοκαίρι».

Η G5 είναι μια άτυπη ομάδα που συνεδριάζει τακτικά για να συντονίσει πολιτικές. Περιλαμβάνει τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον Αντιπρόεδρο Φρανς Τίμερμανς, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και τους ηγέτες των δύο κύριων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Βέμπερ του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και τον Τζιάνι Πιτέλα των κεντροαριστερών Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.

Η μορφή και το περιεχόμενο της ανανεωμένης ώθησης παραμένει ασαφής, αλλά η κίνηση από κορυφαίους πολιτικούς ηγέτες της ΕΕ δείχνει ότι θα μπορούσε να ετοιμάζεται μία ακόμα συντονισμένη προσπάθεια για να καθορίσουν την αποτυχημένη πολιτική. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σχεδιάζουν να συγκεντρωθούν και πάλι για μια σύνοδο κορυφής στις 6 Μαρτίου με την Τουρκία, η οποία θεωρείται ως ένας κρίσιμος εταίρος στη στρατηγική.

Η στρατηγική της ΕΕ για το προσφυγικό είναι ήδη μπερδεμένη, καθώς χιλιάδες πρόσφυγες συνεχίζουν να φθάνουν και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να χτίζουν φράχτες στα σύνορα, ενώ ένα νέο πλήγμα σημειώθηκε στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της περασμένης εβδομάδας, όταν η Αυστρία εισήγαγε ένα ανώτατο όριο για τις αιτήσεις ασύλου, λέγοντας ότι θα επεξεργάζεται μόνο 80 την ημέρα και δεν θα επιτρέψει σε περισσότερους από 3.200 μετανάστες να διέρχονται στη χώρα την ημέρα.

Αυτό προκάλεσε μια σκληρή αντίδραση από ηγέτες και αξιωματούχους της ΕΕ, οι οποίοι φοβούνται ότι η απόφαση της Βιέννης θα ενθαρρύνει και άλλες χώρες να αναλάβουν μονομερείς αποφάσεις για να αντιμετωπίσουν την εισροή προσφύγων. Έτσι εξελίσσονται τα πράγματα τις ημέρες μετά τη σύνοδο κορυφής, προκαλώντας μια λακωνικά διατυπωμένη δήλωση την Τρίτη από τον Επίτροπος της ΕΕ για τη Μετανάστευση Δημήτρη Αβραμόπουλο και τον ολλανδό υπουργό Μετανάστευσης Κλάας Ντίζκχοφ που κάνει έκκληση για μια "ευρωπαϊκή προσέγγιση" στο πρόβλημα.

Η Ελλάδα απομονωμένη

Η Επιτροπή είναι ήδη αναστατωμένη επειδή η Αυστρία δεν την ενημέρωσε για την απόφαση να επιβάλει ένα ανώτατο όριο, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο της ΕΕ. Εξοργίστηκε περαιτέρω όταν η Αυστρία αποφάσισε να οργανώσει μια συνάντηση την Τετάρτη στη Βιέννη με τις χώρες της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά δεν κάλεσε ούτε την Επιτροπή ούτε την Ελλάδα, προκαλώντας μια σφοδρή αντίδραση από την Αθήνα.

Ο πρεσβευτής της Αυστρίας στην Ελλάδα κλήθηκε την Τρίτη στο υπουργείο Εξωτερικών για να λάβει μια καταγγελία. Και ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι «ανησυχούμε ότι ορισμένα κράτη-μέλη ενεργούν έξω από το συμφωνημένο πλαίσιο».

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η Σλοβενία, μια χώρα της Σένγκεν, δήλωσε ότι θα ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορά της με την Κροατία. Νοτιότερα, η Σερβία και η ΠΓΔΜ θέλουν τον περιορισμό της ροής των προσφύγων από την Ελλάδα, κινούμενες ουσιαστικά προς το να κλείσουν οριστικά τα σύνορα, κάτι που θα αφήσει εκατοντάδες μετανάστες στην ελληνική πλευρά.

Την Τρίτη, η βελγική κυβέρνηση κοινοποίησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την προσωρινή αναστολή της συμφωνίας της Σένγκεν για την ελεύθερη κυκλοφορία, αναπτύσσοντας έως και 290 αστυνομικούς στα γαλλικά σύνορα για να αποτρέψει τους μετανάστες από το στρατόπεδο του Καλέ, το αποκαλούμενο και "ζούγκλα", να περάσουν στο Βέλγιο.

Η κίνηση αυτή ήρθε τη στιγμή που η Γαλλία περιμένει μια δικαστική απόφαση που θα μπορούσε να διατάξει τις γαλλικές αρχές να διαλύσουν καταυλισμούς και οικισμούς των μεταναστών κοντά στο Καλέ. Το Βέλγιο είναι η έβδομη χώρα που ζητά την προσωρινή αναστολή των κανόνων Σένγκεν κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Οι άλλες περιλαμβάνουν την Αυστρία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία, η οποία είναι μέλος της Σένγκεν αλλά όχι της ΕΕ.

Η αυστριακή απόφαση και τα σημεία συμφόρησης έχουν ενεργοποιήσει σε όλο το μήκος της διαδρομής της μετανάστευσης αυτό που φαίνεται όλο και περισσότερο ότι είναι η μοίρα της Ελλάδας: να γίνει ένα τεράστιο στρατόπεδο προσφύγων. «Αυτή είναι η χειρότερη δυνατή στρατηγική, διότι αφήνει την Ελλάδα απομονωμένη και επειδή είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί» υποστήριξε η Αλεξάνδρα Στιγκλμάγερ, ανώτερος αναλυτής πολιτικής στο think tank Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας. «Οι φράχτες δεν αρκούν», προειδοποίησε. «Θα απαιτηθεί επίσης και αστυνομία και αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δυνατότητα χρήσης βίας κατά των προσφύγων».

Η προοπτική της Ελλάδα να είναι τόσο η αρχή όσο και το τέλος της γραμμής για τους πρόσφυγες που προσπαθούν να φτάσουν στην βόρεια Ευρώπη είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής οι ηγέτες της ΕΕ χαιρέτισαν την πρόθεση της Επιτροπής να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις το συντομότερο δυνατόν για να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια και να στηρίξει τις χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών.

Σχεδόν 50 αξιωματούχοι της ΕΕ εργάζονται στην Ελλάδα, προσπαθώντας να βρουν τρόπους παροχής βοήθειας. Εν τω μεταξύ, οι πρόσφυγες συνεχίζουν να καταφθάνουν σε τεράστιους αριθμούς.

Η Ελλάδα έχει δεχθεί περίπου 102.547 πρόσφυγες από την αρχή του έτους, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Συγκριτικά, το 2015, οι 100.000 αφίξεις ξεπεράστηκαν τον Ιούνιο, αναφέρει η οργάνωση. Δηλαδή, όσοι πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν στην Ελλάδα το α' εξάμηνο του 2015, τόσες αφίξεις υπήρξαν φέτος σε λιγότερο από δύο μήνες.

Πηγή: POLITICO
Author: Jacopo Barigazzi with the contribution of Florian Eder