Η κυρα-Μαριάνθη της οδού Ζαρίφη

Τι σου κάνει ένα ελικόπτερο! Επαναφέρει στην επικαιρότητα μία από τις πόλεις που μ’ έχουν σημαδέψει. Είναι η Αλεξανδρούπολη, η γενέθλια πόλη του Ξανθούλη, στην οποία συχνά επιστρέφει για να βουτήξει τη γραφίδα του στη μνήμη του τόπου και της περιοχής

Οι τηλεοπτικές εικόνες από τα τελευταία γεγονότα, με τους αυτομολήσαντες Τούρκους στρατιωτικούς, επανέφεραν μνήμες από μια άλλη κρίση με την Τουρκία.

του Ευάγγελου Αυδίκου*

Τι σου κάνει ένα ελικόπτερο! Επαναφέρει στην επικαιρότητα μία από τις πόλεις που μ’ έχουν σημαδέψει.

Είναι η Αλεξανδρούπολη, η γενέθλια πόλη του Ξανθούλη, στην οποία συχνά επιστρέφει για να βουτήξει τη γραφίδα του στη μνήμη του τόπου και της περιοχής.

Παλιότερα ήταν ο τόπος εξορίας και εκτοπισμού όσων δεν ήταν αρεστοί στην πολιτική και τη δημόσια διοίκηση.

Γνώρισα τον Έβρο μέσα από αυτές τις απειλές. «Θα σε στείλω στον Έβρο» ήταν η φράση που εκτοξευόταν στα αγύριστα πολιτικά κεφάλια.

Σ’ αυτούς που δεν λύγιζε η μέση τους στα κελεύσματα και τις ανομολόγητες επιθυμίες των καρεκλοκένταυρων της μεταπολεμικής - ενίοτε και της μεταπολιτευτικής - Ελλάδας.

Ο Έβρος, η Θράκη ολόκληρη, ήταν ο πολιτικός «ΧΥΤΑ» που φιλοξενούσε τον κοινωνικό κίνδυνο. Τους «απροσάρμοστους».

Όσους δεν χωρούσαν στη στενόχωρη Ελλάδα που δημιουργούνταν στη μεταπολεμική Ελλάδα.

Έτσι, διαμορφώθηκαν δυο Ελλάδες. Σύνορό τους ήταν η γέφυρα του ποταμού Νέστου που αποτελούσε τη συνοριογραμμή ανάμεσα στην Ανατολική Μακεδονία - αλλά και την πέρα του Νέστου Ελλάδα - και τη Θράκη.

Για όσους κατοικούσαν στην «Ελλάδα» η Θράκη ήταν τόπος ανασφάλειας και μιαρότητας: κοινωνικής και εθνικής.

«Πού θα πας; Το σκέφτηκες καλά;» με ρώτησε φίλος όταν του ανακοίνωσα πως θα μετακομίσω στην Αλεξανδρούπολη. Ότι άρχιζα την ακαδημαϊκή καριέρα μου από τη Θράκη.

Οι τηλεοπτικές εικόνες από τα τελευταία γεγονότα, με τους αυτομολήσαντες Τούρκους αξιωματικούς να πηγαινοέρχονται στα δικαστήρια της Αλεξανδρούπολης, επανέφεραν μνήμες από μια άλλη κρίση με την Τουρκία.

Ήταν η κρίση των Ιμίων, το 1996. Στον ίδιο δρόμο με τα Δικαστήρια βρίσκεται η Μεραρχία.

Εκείνη τη νύχτα είχε γίνει μέρα. Όλα τα γραφεία ήταν ολόφωτα.

Η κυρα-Μαριάνθη γκρίνιαζε: «Άφησα τη Θεσσαλονίκη κι ήρθα εδώ. Από αγάπη. Ο αναποδόχρονος έφυγε. Μ’ άφησε μόνη. Χωρίς παιδί. Τίποτε. Θ’ αφήσω τα κόκαλά μου εδώ. Σ’ αυτό το κλουβί».

«Φύγε», μου έλεγε. «Μην κάθεσαι εδώ. Τι κέρδισα εγώ; Μόνη μου έμεινα».

Τη συνάντησα νωρίς εκείνο το βράδυ. Ήταν η μέρα να της δώσω το νοίκι.

«Φοβάμαι», μου είπε. «Θα ρίξουν καμιά βόμβα, θα μας μαζεύουν με το κουταλάκι. Βρε, καλύτερα έτσι. Θα γλιτώσω κι από το δέντρο. Ένα χρόνο σε παρακαλάω να το κόψεις. Μου κρύβει το φως. Μα με πριόνι, μα με ποτάσα στη ρίζα θα το ξεπάστρευες. Θα 'βρισκα την υγειά μου. Έχω που έχω τον φάρο με τις ακτίνες από την μπροστινή μεριά. Σαρώνει τον τόπο. Έχω κι αυτό το άτιμο δέντρο. Με συγχωρείς, παιδί μου, που θα το πω. Είσαι κιοτής. Ούτε ένα δέντρο δεν μπορείς να κόψεις. Φαντάσου να γίνει πόλεμος με τους Τούρκους και να πάρεις όπλο στα χέρια σου».

Σταμάτησε για λίγο. Με κοίταξε εξεταστικά. Ήταν μέτριου ύψους, που πρόσεχε την εμφάνισή της.

Στα νιάτα της θα 'ταν αρκετά νόστιμη. Το υπέθεσα. Κοκέτα όμως ήταν. Κραύγαζε το σουλούπι της.

Το μαλλί βαμμένο ξανθό, τα νύχια περιποιημένα.

Στο πρόσωπό της φαινόταν η επίστρωση της κρέμας που άπλωνε, οι πόροι του δέρματος δεν μπορούσαν να απορροφήσουν όλη την ποσότητα.

Κάθε Κυριακή μεσημέρι ακουγόταν ο θόρυβος που έκανε το ταξί. Πήγαινε με παρέα στη Μάκρη.

«Έχει υπέροχα ψάρια, είναι μια καλή έξοδος για σένα και τη γυναίκα σου. Καλή κυρία. Και γενναία. Συμφωνεί στο κόψιμο του δέντρου. Εσύ όμως; Πού έμοιασες;»

Τι να της εξηγήσω της κυρα-Μαριάνθης.

Μου θύμισε τον πατέρα μου που έτρεμε περισσότερο ο ίδιος από τον κόκορα που ανέλαβε υποχρεωτικά να θυσιάσει στα θεμέλια του καινούργιου μας σπιτιού.

Το δέντρο δεν κόπηκε. Προς απογοήτευση της κυρα-Μαριάνθης.

Ούτε από την πόλη έφυγα εκείνο το βράδυ, μόλο το τηλεφώνημά της τα μεσάνυχτα. «Πάρε την οικογένειά σου και φύγε. Να σε βρει το χάραμα στην Καβάλα».

Το βλέμμα της, όταν συναντιόμασταν έκτοτε, είχε - έτσι νόμιζα - συμπόνια για την ατολμία μου.

Η κυρα-Μαριάνθη δεν ζει πια.

Η Αλεξανδρούπολη έχει γίνει μια όμορφη, δυναμική πόλη που κρύβει πολλά μυστικά.

Οι ακτίνες του φάρου συνεχίζουν να σαρώνουν την παραλία.

Χρειάζεται μια άλλη διαδρομή για να ανακαλύψει κάποιος την ψυχή του τόπου.

* Ο κ. Ευάγγελος Αυδίκος είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή: evangelosavdikos.blogspot.gr