Ο Άη Γιώργης ο δρακοκτόνος και η ιστορία της εκκλησίας της Νέας Χηλής Αλεξανδρούπολης

Το όνομα του Αγίου Γεωργίου φέρει ο Ιερός Ναός της Νέας Χηλής Αλεξανδρούπολης. Η πέτρινη εκκλησία θεμελιώθηκε το 1953, ενώ σήμερα δίπλα στον πέτρινο ορθώνεται ένας ακόμη μεγαλύτερος ναός.

“Άγιε μου Γιώργη αφέντη μου κι αφέντη καβαλάρη,
αρματωμένε με σπαθί και με αργυρό κοντάρι.
Θεριό έπεσε στη χώρα μου σ’ ένα βαθύ πηγάδι,
ανθρώπους το ταΐζανε κάθε πρωί και βράδυ.
Μια μέρα δεν του πήγανε ανθρώπους να δειπνήσει,
σταλιά νερό δεν άφησε τη χώρα να δροσίσει.
Ας ρίξουμε τα μπουλεθιά κι ότινος θέλει ας πέσει,
να πάει το παιδάκι του του λιονταριού πεσκέσι.
Τα μπουλεθιά επέσανε σε μια βασιλοπούλα,
όπου την είχε ο βασιλιάς μόνη και μοναχούλα.
Ξένος αγνώριστος περνά, την κόρη χαιρετάει,
κι η κόρη του αποκρίνεται, κι η κόρη του μιλάει.
Τράβηξε ξένε από δω και το νερό αφρίζει,
κι ο δράκοντας τα δόντια του για μένα τα τροχίζει.

Ο Αη-Γιώργης, όντας τ' άκουσε, τρέχει να τη γλυτώσει,
κι απ' το βαρύ το θάνατο να την ελευθερώσει.
Γυρίζει ανατολικά και κάνει το σταυρό του,
και βγάζει το σπαθάκι του και κόβει το λαιμό του.
Για πες μου ξένε, να χαρείς, ποιο είναι τ’ όνομά σου,
κι εγώ θα κάνω χάρισμα στην οικογένειά σου.
Γιώργη, με λένε τ' όνομα, απ’ την Καππαδοκία,
κι αν θες να κάνεις χάρισμα, χτίσε μια εκκλησία.
Βάλε δεξιά την Παναγιά, ζερβά έναν καβαλάρη,
αρματωμένο με σπαθί και μ' αργυρό κοντάρι”

Το παραπάνω είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι της Καππαδοκίας, τον τόπο απ' όπου καταγόταν ο Άγιος Γεώργιος, ο Τροπαιοφόρος ή δρακοκτόνος. Ο κατ' εξοχήν στρατιωτικός Άγιος.

της Ουρανίας Πανταζίδου

Μετά τη λατινική και τουρκική κατάκτηση οι Έλληνες χρειάζονταν πάνω απ' όλα προστασία από τους κατακτητές. Η προστατευτική λειτουργία των στρατιωτικών αγίων έγινε πάλι επίκαιρη. Παρουσιάζονται σε αμέτρητες αναπαραστάσεις, κυρίως στις προσόψεις ή στις εισόδους των ναών. Ένας από αυτούς ήταν και ο Άγιος Γεώργιος. Τον συναντάμε στις εικόνες να σκοτώνει έναν εχθρό ή ένα αντιπαθητικό τέρας. Αυτό χρησίμευε ως ένας γλωσσικός κώδικας: στη θέση του τέρατος εννοούνταν οι Τούρκοι.

Ένας Γάλλος Βυζαντινολόγος, ο A.J. Festugiere, συσχετίζει αρκετές από τις επεμβάσεις του Αγίου για να σώσει ανθρώπους με τη στρατιωτική του θέση, όπως το γνωστό θαύμα της διάσωσης της πριγκίπισσας από τον δράκο.

Εξίσου γνωστή είναι και η διάσωση του νέου από τη Μυτιλήνη. Ο Άγιος είχε σώσει και άλλους αιχμαλώτους, όπως έναν νεαρό Παφλαγόνα και το γιο ενός στρατηγού, τον Λέοντα, καθώς επίσης και αιχμαλώτους που βρίσκονταν στα χέρια των Σαρακηνών και Βουλγάρων.

Ο Festugiere προσθέτει σε αυτά τα θαύματα (στρατιωτικού ενδιαφέροντος) την επέμβαση του Αγίου Γεωργίου προκειμένου να σώσει τη ζωή ενός αλόγου που είχε τραυματιστεί στη μάχη ως απάντηση στις προσευχές του στρατιώτη μπροστά από την εικόνα του Αγίου στο ιερό του στη Λύδα, και την νεκρανάσταση ενός στρατιώτη του οποίου οι δολοφόνοι είχαν παρακινηθεί από την επιθυμία να ληστέψουν τα χρήματα που ο στρατιώτης μετέφερε.

Αυτά τα περιστατικά υπενθυμίζουν ότι οι στρατιώτες είχαν μία συγκεκριμένη προτίμηση για τον Άγιο.

Ο Άγιος Γεώργιος υιοθετήθηκε από τους Σταυροφόρους και κυρίως από τους Άγγλους. Ο Εδουάρδος Γ΄ τον ανακήρυξε εθνικό προστάτη στην θέση των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Οι Άγγλοι των επικαλέστηκαν εναντίον των Γάλλων στον πόλεμο των 100 χρόνων. Ο Άγιος βοήθησε τον Αλέξανδρο Νέφσκυ, Μεγάλο Δούκα του Νόβγκοροντ, εναντίον των Σουηδών το 1240 και εναντίον των Τευτόνων ιπποτών το 1242.

(Τα παραπάνω αποσπάσματα προέρχονται από το βιβλίο: Christopher Walter, The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition, Ashgate 2003, σ. 109, 115-120, 126, 131, 280-281) Γενικό Επιτελείο Στρατού.

Πολλές είναι οι παραδόσεις και οι θρύλοι που σχετίζονται με τη ζωή του Αγίου. Όπως πολλοί ναοί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό φέρουν το όνομα του Αγίου.

Ο Άη Γιώργης της Νέας Χηλής Αλεξανδρούπολης

Το όνομα του Αγίου Γεωργίου φέρει ο Ιερός Ναός της Νέας Χηλής. Η πέτρινη εκκλησία θεμελιώθηκε το 1953, ενώ σήμερα δίπλα στον πέτρινο ορθώνεται ένας ακόμη μεγαλύτερος ναός, η δημιουργία του οποίου κρίθηκε αναγκαία για να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων της Νέας Χηλής που αυξήθηκαν με γεωμετρική πρόοδο.

Η θεμελίωση του ιστορικού για τη Νέα Χηλή ναού, πραγματοποιήθηκε, σύμφωνα με την αναθηματική πλάκα το 1953 από τον Μακαριστό Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ιωακείμ Καβύρη - Δαπάναις των Ευσεβών Χριστιανών.

Οι κάτοικοι - μικροί και μεγάλοι - βοηθούσαν με κάθε τρόπο το ναό (ακόμη και εάν κάποιες φορές ήταν υποχρεωμένοι). Όταν π.χ. έβγαιναν στο βουνό για να μαζέψουν τα ξύλα του χειμώνα υπολόγιζαν και τα ξύλα της εκκλησίας και του σχολείου. «Έπρεπε να κουβαλάμε κάθε Κυριακή το ξύλο της εκκλησίας για τη θέρμανση της» μας λέει παλιός κάτοικος του οικισμού.

Επίσης την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου βοηθούσαν οι κάτοικοι με διάφορους τρόπους ώστε να συγκεντρωθούν χρήματα για την εκκλησία, όπως με τη λοταρία των ζώων (κατσικάκια και αρνάκια) τα οποία προσέφεραν οι κάτοικοι σε ένδειξη της πίστης τους στον άγιο. Παράλληλα ο αγώνας πάλης που διεξάγονταν στον αύλειο χώρο της εκκλησίας, ανάμεσα σε παλικάρια της Νέας Χηλής και φίλους από άλλα γειτονικά χωριά, προσέλκυε πολύ κόσμο… Οι πιστοί προσέφεραν το δώρο τους για την ενίσχυση της εκκλησίας και ως αντίδωρο εισέπρατταν ένα λευκό χαρτάκι με τη σφραγίδα της εκκλησίας καρφιτσωμένο στο πέτο τους.

Επίσης γνωστό ήταν και το έθιμο με το ιπτάμενο αερόστατο… Γέμιζαν ένα τεράστιο μπαλόνι με καπνό και το άφηναν να πετάξει στον ουρανό. Και έτρεχαν τα παιδιά και οι νέοι για να δουν που θα προσγειωθεί…

Στον κεντρικό δρόμο, απέναντι από το πάρκο, έστηναν οι πραματευτάδες τους πάγκους τους με διάφορα παιχνίδια και καλούδια.

Εκείνη την ημέρα ήταν μια ευκαιρία να ανταμώσουν και οι συγγενείς μεταξύ τους που έρχονταν είτε από την πόλη είτε από τα γύρω χωριά. Για τη Νέα Χηλή ήταν ημέρα γιορτής.

Πολύ κοντά στο σημερινό ναό (στη θέση όπου βρίσκεται το κτίριο της πρώην Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών) βρισκόταν η πρώτη εκκλησία, που έφερε το όνομα του αγίου. Κάτοικοι του χωριού θυμούνται τις διάφορες κοινωνικές τους εκδηλώσεις που τελούνταν εκεί. Η εκκλησία εκείνη κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 50. Στη θέση της κτίστηκε η αποθήκη της Ένωσης για την εξυπηρέτηση των αγροτών κατοίκων της Νέας Χηλής.

Στη θέση αυτή σήμερα υπάρχει ένα μικρό παρεκκλήσι. Το εκκλησάκι χτίστηκε με χρήματα του πρώην Αγροτικού Συνεταιρισμού της Νέας Χηλής σε ανάμνηση της πρώτης εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου.

Η αείμνηστη Συμέλα Τσαουσίδου έγραφε το 2007 για την πρώτη εκκλησία του χωριού: «Η εκκλησία του Αη Γιώργη ήταν εκεί που σήμερα είναι η Ένωση. Την θυμάμαι την εκκλησία εκείνη. Θυμάμαι που την γκρέμισαν και πήγαμε να πάρουμε τα τούβλα. Πλιθιά ήτανε. Τα φτιάχνανε οι γονείς με χώμα και άχυρο. Έτσι λοιπόν καθώς "παίρναμε" τα τούβλα από την εκκλησιά, έπεσα και χτύπησα τα δάκτυλα μου, σπάζοντας το νύχι μου. Μέχρι σήμερα με παιδεύει το νύχι... τιμωρία από τον Θεό γι' αυτό που έκανα. Πάντως ακούστηκε πως ο Αη Γιώργης ήθελε πίσω τα τούβλα του και την επομένη όλο το χωριό τα επέστρεψε πίσω από το φόβο του».

Εμείς οι νεότεροι δε θυμόμαστε πολλά από το πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου που γιορτάζονταν τα παλιά χρόνια στο τότε χωριό μας. Θυμόμαστε όμως τη λαχειοφόρο αγορά με τα κατσικάκια και τα αρνάκια που φέρνανε για τον άγιο, για την ενίσχυση της εκκλησίας.

Ποιο από τα παιδιά της δικής μας ηλικίας δε θυμάται τους πραματευτάδες που έφερναν διάφορα καλούδια. Παιδιά εμείς τρέχαμε όλο λαχτάρα να εξαργυρώσουμε το λιγοστό χαρτζιλίκι μας. Ένα βραχιολάκι, ένα γλειφιτζούρι, ένα καλαμάκι γεμάτο καραμελίτσες.

Οι ακόμη μεγαλύτεροι θυμούνται τα παλικάρια από το χωριό μας που έδιναν αγώνα πάλης όπως τον Στέλιο Τοροσιάδη, τον Γιώργο Καρβουνίδη, τον Στέφανο Κοσμίδη, που πάλευαν με παλικάρια γειτονικών χωριών.

Παλιοί κάτοικοι επίσης μας θύμισαν το αερόστατο, που πέταγαν στον ουρανό. Τα τελευταία χρόνια ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Χηλής «Άγιος Γεώργιος» αναβιώνει το έθιμο αυτό. Όμως αντί για αερόστατο πετάνε φαναράκια τα οποία «πλημμυρίζουν» τον ουρανό.

Μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Χηλής «Άγιος Γεώργιος» με παραδοσιακές ποντιακές φορεσιές συμμετέχουν κάθε χρόνο στις πανηγυρικές εκδηλώσεις εορτασμού του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου.