Η Αλεξανδρούπολη το 1924 γίνεται Δήμος και η Νέα Χηλή, η οποία συναντάται για πρώτη φορά καταγεγραμμένη σε επίσημα έγγραφα ενσωματώνεται στο νέο Δήμο... Οι άνθρωποι βρήκαν το κουράγιο και έστησαν το νέο τους σπιτικό και ρίζωσαν στο μικρό χωριό...
Οι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα σημαδεύτηκαν από διάφορους πολέμους και ανακατατάξεις στην παγκόσμια σφαίρα. Η περιοχή μας σημαδεύτηκε από τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) αλλά και από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) και βέβαια τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Με τους Βαλκανικούς Πολέμους η πατρίδα μας διπλασιάστηκε και με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου σταθεροποιήθηκαν τα σύνορά μας, με την ενσωμάτωση και μέρους της Ανατολικής Θράκης. Όμως, δυστυχώς, αυτό δεν κράτησε πολύ. Οι περιοχές της Ανατολικής Θράκης που είχαν ενσωματωθεί επιστρέφονται στην Τουρκία (1922-1923).
Ας ξεκινήσουμε το σημερινό μας ταξίδι με τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την υπογραφή της Συνθήκης Νεϊγύ (21 Νοεμβρίου 1919). Η υπογραφή της συνθήκης επέφερε μεγάλες μετακινήσεις προσφύγων. Δυο μέρες πριν την υπογραφή της, στις 19 Νοεμβρίου 1919, ο Αθανάσιος Χαλκιόπουλος με επείγον τηλεγράφημά του ενημέρωνε το Νικόλαο Πολίτη (υπουργό Εξωτερικών) για την αναχώρηση από την Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) της ειδικής επιτροπής για την παλιννόστηση των ομογενών στο Δεδέαγατς και ζητούσε την παρουσία του (τότε) Δημάρχου Θεσσαλονίκης Χαρίσιου Βαμβακά στην πόλη (http://digilib.static.otenet.gr/rec.asp?id=6152).
Με τη συνθήκη εκείνη και την μετέπειτα Συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) ως γνωστόν χιλιάδες πρόσφυγες επαναπατρίζονταν και επίσης οι Νομοί της Αδριανούπολης, Καλλίπολης, Ραιδεστού και Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης ενσωματώνονταν στην Ελλάδα. Ο πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδας, με την παλιννόστηση των ομογενών θα άλλαζε την εικόνα της ευρύτερης περιοχής μας.
Με νέα δεδομένα πλέον το ελληνικό κράτος διενεργεί στις 19 Δεκεμβρίου 1920 την 21η επίσημη ελληνική απογραφή από ιδρύσεώς του. Σε αυτήν την απογραφή έγινε η πληρέστερη κάλυψη όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού, αφού συλλέχθηκαν στοιχεία για το φύλο, την ηλικία, τη γλώσσα, το θρήσκευμα αλλά και την απασχόληση.
Σύμφωνα με την απογραφή του 1920 ο πληθυσμός του Νομού Έβρου και των ενσωματωμένων περιοχών της Αν. Θράκης είχε διαμορφωθεί ως εξής: Νομός Αδριανουπόλεως (με τα χωριά του) 148.041 κατοίκους, Καλλιπόλεως 56.832, Ραιδεστού 147.881, Ροδόπης 116.879, Σαράντα Εκκλησιών 141.533 και Έβρου 94.042. Η Αδριανούπολις ήταν η 4η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη του ελληνικού κράτους, μετά την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά, με 50.201 κατοίκους.
Δυστυχώς τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή - Συνθήκη της Λωζάνης, έμελλαν ν΄ αλλάξουν και πάλι το χάρτη του ελληνικού κράτους, καθώς Αδριανούπολη, Καλλίπολη, Ραιδεστός και Σαράντα Εκκλησιές εκχωρήθηκαν και πάλι στην Τουρκία.
Ο Νομός Έβρου κατακλύσθηκε και πάλι από χιλιάδες πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και την ευρύτερη περιοχή της Μικράς Ασίας (Εύξεινο Πόντο, Καππαδοκία, Αρμενία, Ιωνία…).
Η άφιξη των προσφύγων δημιούργησε νέα χωριά, νέες κοινότητες ενώ πολλοί εγκαθίστανται σε παλαιότερα βουλγάρικα και τούρκικα χωριά καθώς και συνοικισμούς (τσιφλίκια) όπως αναφέρονται στις απογραφές της εποχής.
Η Αλεξανδρούπολη, που μόλις πριν τρία χρόνια (14 Μαΐου 1920) είχε αποτινάξει κάθε ξένο κατακτητή (Οθωμανοί - Βούλγαροι - Συμμαχικός Στρατός), στην πιο κρίσιμη περίοδο της ανασυγκρότησής της, υποδέχεται και περιθάλπει χιλιάδες πρόσφυγες. Επόμενο ήταν ή άφιξη των προσφύγων να επηρεάσει τον πληθυσμό της.
Η απογραφή των προσφύγων η οποία διενεργήθηκε τον Απρίλιο και επικυρώθηκε τον Οκτώβριο του 1923 εμφανίζει την Αλεξανδρούπολη να υποδέχεται 6.205 πρόσφυγες (2.707 Α. και 3.498 Θ.) ενώ ολόκληρη η Υποδιοίκηση της Αλεξανδρούπολης (με τα γύρω χωριά της) εμφανίζεται να υποδέχεται 14.666 πρόσφυγες (6.843 Α. και 7.823 Θ.)
Όμως βλέπουμε ότι ανάμεσα στα χωριά δε συναντάται πουθενά το όνομα της Νέας Χηλής.
Από καταγραφές (Ποιμενίδη, Τερζή, Αλεπάκου, Μουσιοπούλου) γνωρίζουμε ότι η θέση όπου βρίσκεται η Νέα Χηλή ονομαζόταν παλαιότερα Ουτς Κουρναλί (= τρεις βρύσες) όπου υπήρχαν και τούρκικοι στρατώνες (www.alexpolisonline.com/2017/02/blog-post_36.html).
 |
| Παλιές βρύσες στη Νέα Χηλή τη δεκαετία του '50, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου |
Όμως, ίσως τελικά η ονομασία Üç Kurnalı να μη σήμαινε τρεις βρύσες αλλά τρεις γούρνες (Üç Kurnalar). Ενδέχεται λοιπόν τις γούρνες αυτές να τις χρησιμοποιούσαν για το πότισμα των ζώων καθώς γνωρίζουμε ότι στη γύρω περιοχή υπήρχαν τσιφλίκια.
Μέχρι τώρα μου είναι άγνωστο εάν την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής (1913-1919) η περιοχή διατηρούσε το οθωμανικό της όνομα ή είχε βουλγαροποιηθεί…
Για την ύπαρξη οικισμού στην περιοχή παραθέτω τα εξής προς περαιτέρω προβληματισμό και έρευνα:
 |
| Σάββας Αραπίδης (Καράσαββας) από τη Σαμψούντα του Πόντου, στο σπίτι του στη Ν. Χηλή |
Ο εικονιζόμενος Σάββας Αραπίδης (Καράσαββας) σύμφωνα με τα λεγόμενα των εγγονών του, Μάριου και Σάββα, αλλά και της μητέρας τους, όταν πρωτοήρθε με το μικρό του γιο τον Σταύρο - μέσω Ρωσίας όπου είχαν καταφύγει - είχαν κατοικήσει στο σπίτι ενός τούρκου (ίσως από τα ανταλλάξιμα). Μάλιστα όπως μου είπαν, τα πρώτα χρόνια δεν πείραξαν καθόλου το σπίτι (κάποια στιγμή αξίζει να αναφερθώ στη μικρή του ιστορία από τη Σαμψούντα στη Ρωσία και τέλος στην εγκατάστασή του εδώ, καθώς και στη συνεισφορά του στο χωριό μας). Επίσης κατά την έρευνά μου πληροφορήθηκα ότι υπήρχαν και κάποια βουλγάρικα σπίτια (ήταν οι τελευταίοι που έφυγαν από την περιοχή μας γι΄ αυτό και ονομάζουν βουλγάρικα τα σπίτια). Πιθανόν αυτά να προϋπήρχαν της βουλγαρικής κατοχής (πριν το 1913). Πάντως η περιγραφή τους είναι πανομοιότυπη. Τα χαρακτήριζε ο μεγάλος χώρος (σάλα), που κάποιοι τη σάλα εκείνη τη μετέτρεψαν και σε καφενείο.
Ένας νέος Δήμος γεννιέται και μικρόν Χωρίον στα δυτικά του...
Η Αλεξανδρούπολη το 1924 γίνεται Δήμος και η Νέα Χηλή (η οποία συναντάται για πρώτη φορά καταγεγραμμένη σε επίσημα έγγραφα) ενσωματώνεται στο νέο Δήμο, σύμφωνα με το ΦΕΚ 194Α/14-8-1924.
Οι άνθρωποι βρήκαν το κουράγιο και έστησαν το νέο τους σπιτικό και ρίζωσαν στο μικρό χωριό. Και άρχισαν να παντρεύονται, να κάνουν παιδιά.
 |
| Θεμιστοκλής και Όλγα Σπυριδοπούλου |
Έτσι στην πρώτη απογραφή του 1928 η Νέα Χηλή εμφανίζεται να έχει 287 κατοίκους και είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό του Δήμου μετά την Άνθεια και τον Απαλό, ενώ ακολουθούσαν Αμφιτρίτη και Μαΐστρος.
Η απογραφή του πληθυσμού διενεργείται κάθε δέκα χρόνια, όμως η επόμενη καθυστέρησε κατά δύο και πλέον χρόνια. Έτσι στις 26 Οκτωβρίου 1940, στην τότε διενεργηθείσα απογραφή, το χωριό είχε 380 κατοίκους.
Τελειώνει ο πόλεμος και η μαύρη περίοδος του εμφυλίου (αφήνοντας δυστυχώς το στίγμα του και στο δικό μας χωριό) και το 1951 διενεργείται η επόμενη απογραφή, με τη Νέα Χηλή να έχει μεγαλώσει. Τώρα στο χωριό κατοικούν 476 κάτοικοι. Η αύξηση μπορεί να εξηγηθεί καθώς λόγω του εμφυλίου πολλές οικογένειες εγκατέλειψαν τα χωριά τους, π.χ. Πάταρα, Μελία, Πεύκα και μετοίκησαν στη Νέα Χηλή.
Η επόμενη δεκαετία είναι περίοδος ανασυγκρότησης της Αλεξανδρούπολης και των γύρω χωριών. Βλέπουμε ότι ο πληθυσμός της Ν. Χηλής συνεχίζει να παρουσιάζει αυξητική τάση και έτσι στην απογραφή της 19ης Μαρτίου 1961 έχει 523 ανθρώπους.
Για πρώτη φορά, στην ίδια απογραφή εμφανίζεται και ένας νέος οικισμός ανατολικά της Νέας Χηλής, η λεγόμενη Μάνα Νερού με 100 περίπου κατοίκους.
Τα χρόνια περνούν, η ευρύτερη περιοχή του Έβρου αντιμετωπίζει το φαινόμενο των γκασταρμπάιτερ (= φιλοξενούμενος εργάτης). Εκατοντάδες εγκαταλείπουν τα χωριά τους για τη Γερμανία αλλά και Ολλανδία και Σουηδία. Η πατρίδα ή δε θέλει ή δε μπορεί να τους χορτάσει ψωμί. Ακόμη και τα χάιμ (κατοικίες που στέγαζαν τους γκασταρμπάιτερ) της ξένης χώρας ήταν καλύτερα από αυτά στα χωριά τους.
Η Νέα Χηλή, παρ' όλο που έχει και αυτή μικρό αριθμό που ακολουθεί το ρεύμα των γκασταρμπάιτερ, στην επόμενη απογραφή εξακολουθεί να διατηρεί τον πληθυσμό της και έτσι στις 14 Μαρτίου 1971 έχει 522 κατοίκους.
Ο οικισμός Μάνα Νερού σ΄ αυτήν την απογραφή δεν υπάρχει, καθώς έχει ενσωματωθεί στο Δήμο Αλεξανδρούπολης.
Την επόμενη δεκαετία πραγματοποιείται η 27η απογραφή από συστάσεως του ελληνικού κράτους. Κατά την τότε απογραφή διαπιστώνουμε ότι η Νέα Χηλή πλέον δεν υπάρχει στο χάρτη ως χωριό. Από εκείνη την περίοδο (5 Απριλίου 1981) και μετά παύουν να υπάρχουν στοιχεία για τη Νέα Χηλή ως χωριό καθώς ενσωματώνεται πλέον στο Δήμο Αλεξανδρούπολης, ως συνοικισμός αυτής και όλες οι πληροφορίες που εξάγονται κατά την απογραφή αφορούν συνολικά το Δήμο.
Τα χρόνια περνούν και η Νέα Χηλή αλλάζει όψη καθώς χρόνο με το χρόνο εξαπλώνεται, τόσο ανατολικά προς την Αλεξανδρούπολη όσο και δυτικά προς τη Μάκρη, αλλά και βόρεια. Το νέο υπερσύγχρονο πανεπιστημιακό νοσοκομείο με τις σχολές του καθώς και οι παιδαγωγικές σχολές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης φέρνουν νέους εποίκους. Ταυτόχρονα παρατηρείται και η επιστροφή εκατοντάδων μεταναστών από τις φάμπρικες της Γερμανίας, επαληθεύοντας τους στίχους του Καζαντζίδη:
“Κάνε κουράγιο μετανάστη, κάνε λεβέντη μου υπομονή,
του γυρισμού σου το καράβι πάλι μια μέρα θα φανεί”
Όμως πολλοί δεν επιστρέφουν στα χωριά τους (κυρίως στο Βόρειο Έβρο) αλλά το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται στον παραθαλάσσιο οικισμό της Νέας Χηλής και επιλέγουν να αγοράσουν κτήματα και χωράφια γύρω από αυτήν. Η θάλασσα και η αναπτυσσόμενη περιοχή τραβάει το ενδιαφέρον τους. Έτσι αγοράζουν χωράφια και οικόπεδα. Τότε παρατηρήθηκε μια οικοδομική έκρηξη, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η ριζική μεταμόρφωση της Νέας Χηλής. Παλιοί και νέοι κάτοικοι αλλάζουν την εικόνα του χωριού. Το φαινόμενο της αντιπαροχής διαγράφει μια τρελή ανοδική πορεία. Όπως λέγεται, ακόμη και σχετικά καινούρια σπίτια γκρεμίζονταν για να ανεγερθούν στη θέση τους πολυκατοικίες, ενώ άλλα διαμορφώνονταν σε μικρά κυρίως διαμερίσματα για φοιτητές, γιατρούς, στρατιωτικούς κ.λ.π.
Αυτή όμως η φρενίτιδα της ανοικοδόμησης - δυστυχώς - κατέστρεψε την εικόνα του παραθαλάσσιου χωριού (συνοικισμού)… Πολυκατοικίες υψώθηκαν και στέρησαν τη θέα προς το απέραντο γαλάζιο. Το γάργαρο νερό από τη λαγκάδα (εκεί όπου είναι το γήπεδο) στέρεψε... Και η εικόνα από τους μπαξέδες, που κρατούσες ευλαβικά τη σειρά για να ποτίσεις τον δικό σου αφού πρώτα έπρεπε να κλείσεις το κανάλι της "θείας" Παναγιώτας ή της "θείας" Βαγγελιώς, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ακόμη και αυτοί οικοδομήθηκαν.
Στις επόμενες απογραφές 1991, 2001 και 2011 βλέπουμε σταδιακά να συντελούνται μεγάλες ανακατατάξεις. Διάφορα χωριά γύρω από την Αλεξανδρούπολη ενσωματώνονται στο Δήμο και αναφέρονται πλέον ως συνοικισμοί του.
Η Νέα Χηλή σήμερα αγγίζει ίσως και να ξεπερνά τις 4.000 κατοίκους.
Υ.Γ. Και το ταξίδι για την καταγραφή της ιστορίας του πάλαι ποτέ χωριού μας συνεχίζεται. Δυσκολίες σίγουρα υπάρχουν. Όμως αξίζει τον κόπο.
Άνθρωποι αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τις πατρίδες τους, αφήνοντας πίσω σπίτια και άταφους νεκρούς. Και ήρθαν εδώ και βρήκαν απάγκιο, εδώ πάλεψαν, εδώ ρίζωσαν. Εδώ χτίσανε το νέο τους σπιτικό και ανέθρεψαν τα παιδιά τους και παρέδωσαν τη γη, που με τα χέρια τους έσκαψαν και έδωσαν - κυριολεκτικά - ζωή. Ίσως κάποια στιγμή να καταφέρουμε να καταγράψουμε την ιστορία.
Ευχαριστώ όσους από τους παλαιότερους κατοίκους μοιράζονται μαζί μου τις μνήμες και τις φωτογραφίες τους.
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος ΠΝ (ε.α)
Διαβάστε επίσης:
[post_ads]
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω