Εβρίτες αιχμάλωτοι στη μεγάλη απόδραση της Κρήτης το 1941

Μεταξύ των 71 Ελλήνων αιχμαλώτων στρατιωτών που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης και απέδρασαν τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου 1941 από το Καπετανάκειο του Ηρακλείου ήταν και τρεις ήρωες από τον Έβρο.

Το ημερολόγιο έδειχνε Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 1941. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, μια ομάδα αιχμαλώτων αποφάσισε το μεγάλο ρίσκο. Βρίσκονταν αιχμάλωτοι στο Καπετανάκειο του Ηρακλείου Κρήτης. Οι σκληρές μάχες που είχαν δώσει στο νησί, Έλληνες και Εγγλέζοι δεν κατάφεραν να κρατήσουν ελεύθερη την Κρήτη. Η μπότα του Γερμανού κατακτητή, έπειτα από σκληρές πολυήμερες μάχες, που δόθηκαν από αέρος και θαλάσσης, πάτησε το ηρωικό νησί.

Είναι γνωστό ότι στο προσκλητήριο για την υπεράσπιση της Κρήτης έδωσαν το παρών τους και 300 Θράκες στρατιώτες. Μετά την κατάκτηση του νησιού πολλοί από αυτούς αιχμαλωτίστηκαν.

Δε γνωρίζω εάν η απόδραση των 71 ηρώων της Κρήτης (4 αξιωματικοί και 67 στρατιώτες) ήταν εφάμιλλη των 76 συναδέλφων τους που απέδρασαν από ναζιστικό στρατόπεδο στην Πολωνία και που η πράξη τους έγινε ταινία με τον Στιβ Μακ Κουίν.

Το γεγονός είναι ότι λίγο πριν χαράξει η αυγή της 26ης Σεπτεμβρίου 1941, αιχμάλωτοι στρατιώτες, μεταξύ των οποίων 52 Κρητικοί και 19 από την υπόλοιπη Ελλάδα, πήραν το μεγάλο ρίσκο να αποδράσουν. Μεταξύ αυτών και τρεις ήρωες από τον Έβρο:

• Στέφανος Γρηγοριάδης γεν. το 1920 στην Ιάνα
• Γεώργιος Νικολαΐδης γεν. το 1920 στα Πάταρα
• Στέφανος Αθανασιάδης γεν. το 1919 στον Λαγκαδά, κάτοικος Έβρου

Έκκληση του Νομάρχου Ηρακλείου όπως παραδοθούν
οι αποδράσαντες αιχμάλωτοι και η λίστα αυτών

Αμέσως μετά τη Μάχη της Κρήτης και την κατάληψη του νησιού, ζητήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές, να παρουσιαστούν στο Σταθμό Χωροφυλακής Καστελλίου, όσοι από τους κατοίκους πολέμησαν στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη Μάχη της Κρήτης. Σκοπός των Γερμανών ήταν να συγκεντρώσουν άντρες για να τους οδηγήσουν προσωρινά στο Ηράκλειο για καταναγκαστικά έργα και αγγαρείες, όπως περισυλλογή και θάψιμο νεκρών Γερμανών, άνοιγμα των δρόμων του Ηρακλείου που είχαν κλείσει με μπάζα από τους βομβαρδισμούς, εργασίες στο αεροδρόμιο κ.λ.π. Πολλοί από αυτούς αργότερα κατέληξαν σε στρατόπεδα στη Γερμανία.

Καπετανάκειο (γιαπί του Γηροκομείου Ηρακλείου)
το στρατόπεδο αιχμαλώτων απ' όπου απέδρασαν οι 71 στρατιώτες

Στη Μάχη της Κρήτης πολέμησαν και 300 στρατιώτες από τη Θράκη (www.paratiritis-news.gr/article/202938/Sto-fos-i-sugklonistiki-istoria-300-Thrakioton-pou-polemisan-sti-Maxi-tis-Kritis)

Την τύχη των τριών Εβριτών που αναγράφω παραπάνω δε τη γνωρίζω - πιθανόν να έχει στοιχεία η κ. Μαρία Τζιβελέκη - η οποία έχει κάνει μακροχρόνια σχετική έρευνα. Αν όχι, ίσως να προσθέσει άλλα τρία ονόματα στο μακρύ κατάλογό της.

Επίσης, δεν αποκλείεται, τα ονόματα των τριών Εβριτών να αναφέρονται στο βιβλίο που αφορά τον Εβρίτη Χρήστο Ρουσσόπουλο, ο οποίος πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης (www.alexpolisonline.com/2014/07/oi-300-tou-evrou-sti-maxi-tis-kritis.html).

Ο κρητικός ήρωας Γεώργιος Πολεμαρχάκης, ο πρώτος που απέδρασε τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου από το Καπετανάκειο, μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για εκείνη την αποκοθιά. Ο ίδιος πήρε μέρος στην Αντίσταση και έχασε τον αδερφό του Στέλιο στην Αθήνα το 1944 όταν εκτελέστηκε από τους Γερμανούς. Ο πατέρας τους Νικόλαος Πολεμαρχάκης, ήταν ο ήρωας της μάχης της Δοϊράνης στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αξίζει να διαβάσει κανείς τα γεγονότα της μεγάλης απόδρασης της 25ης Σεπτεμβρίου 1941, όπως περιγράφονται στην έρευνα του δάσκαλου Γεωργίου Καλογεράκη, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Κρήτης ΠΑΤΡΙΣ: archive.patris.gr/articles/66011.

Αιωνία τους η μνήμη!

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]