Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον χορό του Ζαλόγγου, μια νέα αυτοθυσία γυναικών έμελλε να λάβει χώρα εκεί στο μακρινό τον Πόντο. Απρίλης ήταν και τότε όταν μια ομάδα από 26 γυναίκες προτίμησαν να πέσουν στα κρύα νερά του Πρύτανη ποταμού για να αποφύγουν την ατίμωση.
Ήταν παραμονές της Επανάστασης του 1821 όταν μια ομάδα γυναικών από το Σούλι θα κάνει γνωστό τον Ζάλογγο σε όλη την οικουμένη. Όλοι γνωρίζουμε την πολιορκία του Σουλίου το Δεκέμβριο του 1803 από τον Αλή Πασά και την αυτοθυσία των γυναικών εκείνων, «γιατί οι Σουλιώτισσες δε ζούνε δίχως την ελευθεριά».
Η πράξη αυτοθυσίας τους γρήγορα έγινε γνωστή σ΄ ολόκληρη την Ευρώπη, προκαλώντας ιδιαίτερη συγκίνηση και θαυμασμό. Ο πρώτος που κατέγραψε το γεγονός ήταν ο Πρώσος περιηγητής και διπλωμάτης Ιάκωβος Μπαρτόλντυ το 1827. Λογοτέχνες και ιστορικοί κατέγραψαν το γεγονός ενώ ζωγράφοι και γλύπτες αποθανάτισαν τη σκηνή του χορού του Ζαλόγγου
Ένα χρόνο μετά την Επανάσταση του 1821 μια νέα αυτοθυσία γυναικών έμελλε να γίνει γνωστή. Πρόκειται για τις γυναίκες της Νάουσας, που προτίμησαν να πέσουν στο ποτάμι της Αραπίτσας, για να μην τις μαγαρίσουν χέρια αλλοθρήσκων. Και μπορεί το γεγονός εκείνο να μην έχει τη μεγάλη φήμη της αυτοθυσίας των γυναικών του Ζαλόγγου, όμως ένα μνημείο έχει ανεγερθεί κοντά στο ποτάμι για να θυμίζει στους διαβάτες τη θυσία εκείνων των γυναικών.
 |
| Αραπίτσα Νάουσας, έργο Κατερίνας Χαλεπά - Κατσάτου |
«Διαβάτη, στάσου με ευλάβεια στη μνήμη των νεκρών. Μέσα στο βάραθρο που ξανοίγεται μπροστά σου, βρήκαν ένδοξο και ηρωικό θάνατο οι γυναίκες και τα παιδιά της Νάουσας, για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του Ελληνικού έθνους, στις 22 Απριλίου 1822».
Η πόλη της Νάουσας, σύμφωνα με βασιλικό διάταγμα του 1955, έχει τον τίτλο «ηρωική».
Απρίλης 1916, σε μαύρα καιρούς και μαύρα ημέρας
Μια νέα αυτοθυσία γυναικών έμελλε να λάβει χώρα - και δεν ήταν η μοναδική - σχεδόν έναν αιώνα μετά, εκεί στο μακρινό τον Πόντο. Απρίλης ήταν και τότε όταν μια ομάδα από 26 γυναίκες όπως λέγεται, προτίμησαν να πέσουν στα κρύα νερά του Πρύτανη ποταμού. Το ποτάμι περνούσε κοντά από το χωριό Κουνάκα της Ματσούκας, περιοχή της Τραπεζούντας. Ήταν τότε που Ρώσοι έμπαιναν κυρίαρχοι στην Τραπεζούντα και οι Οθωμανοί ξεσπούσαν όλο το μένος τους στις γύρω περιοχές.
Όμως για εσάς γυναίκες της Κουνάκα του Πόντου ποιος θα γράψει δυο λόγια; Ποιος γλύπτης θα σμιλέψει την αυτοθυσία σας;
Πάλι καλά που διασώθηκε και ανασύρθηκε από τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών το έγγραφο που είχε αποστείλει η ελληνική Πρεσβεία της Αγίας Πετρούπολης, όπου αναγράφεται η αυτοθυσία σας.
«Την 15ην Απριλίου οι κάτοικοι των 16 χωρίων της περιοχής Βαζελώνος περιφερείας Τραπεζούντας άπαντες Έλληνες λαβόντες διαταγήν των τουρκικών στρατιωτικών αρχών να φύγωσιν εις το εσωτερικόν της Αργυρουπόλεως και φοβηθέντες μη έμελλον καθ’ οδόν να σφαγώσιν, καθ’ ον τρόπον είδον σφαγέντας τους Αρμενίους, εγκατέλειπαν τας κατοικίας των και εισήλθαν εις τα δάση, ελπίζοντες να σωθώσι εκ ταχείας τινός προελάσεως του ρωσικού στρατού. Εκ τούτων, εις 6.000 ανερχομένων, 650 κατέφυγον εις την μονήν Βαζελώνος, εις ην προϋπήρχον και άλλοι 1.500 εκ Τραπεζούντας πρόσφυγες, 1.200 εισήλθον εις εν μέγα σπήλαιον του χωρίου Κουνάκα και οι λοιποί διεσκορπίσθησαν εις τα ανά δάση σπήλαια και τας διαφόρους κρύπτας. Έπεσαι αι οικίαι των χωρίων τούτων ελεηλατήθησαν και αι περιουσίαι διηρπάγησαν υπό του τουρκικού στρατού. Οι εν τω σπηλαίω της Κουνάκας κρυβέντες αναγκασθέντες εκ της πείνης, μετά συνθηκολόγησιν, παρεδόθησαν. ΕΚ ΤΟΥΤΩΝ 26 γυναίκες και νεανίδες ίνα αποφύγωσιν την ατίμωσιν έρριψαν εαυτάς εις τίνα ποταμόν κείμενον παρά το χωρίον Γέφυρα και παρά τας προσπαθείας των άλλων, προς σωτηρίαν των, επνίγησαν».
(Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας - Έκθεσις περί της θέσεως του ελληνισμού της Τραπεζούντας και της περιφερείας αυτής κατά τους τελευταίους μήνας της Τουρκοκρατίας υπό αρχμανδρίτου Παναρέτου Βαζελιώτου, Πετρούπολη [28.8.1916]. Α.Υ.Ε., Κ.Υ., 1917, Β΄ [35, 38, 45, 59]. Κωνσταντίνος Φωτιάδης, καθηγητής Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, συγγραφέας του βιβλίου «Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου»).
Την αυτοθυσία των γυναικών εκείνων αναφέρει στο βιβλίο του "Γη του Πόντου" και ο ποντιακής καταγωγής συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς.
Επίσης, κάποιοι λυράδηδες, χρόνια αργότερα εδώ στην Ελλάδα τραγούδησαν για τη σπηλιά "Αγροτσάλτ΄ς", όπου είχαν κρυφτεί οι χιλιάδες κυνηγημένοι, σα μαύρα καιρούς και μαύρα ημέρας, κάποτε, τον Απρίλη του 1916.
«Μάνα θα πάω σ΄ Αγροτσάλτ΄ς σο σπέλιον θα κοιμούμαι
σ΄ οσπίτ μάνα θα κλώσκουμαι, τοι τουσμάντ΄ς κι φογούμαι
[...]
σα ραχιά παν πως λάσκουμαι σ΄ Αγροτσαλί τον τόπον
κρυφά μανίτσα μ΄ φερον με ψωμόπον και νερόπον...»
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω