Δεν αμφιβάλλω για τις καλές προθέσεις της Κυβέρνησης και την υψίστης σημασίας προτεραιότητά της για τη θωράκιση της χώρας από τις δασικές πυρκαγιές. Όμως θα πρέπει να δούμε στην πραγματικότητα τι πραγματικά συμβαίνει για την θωράκιση αυτή.
Σύμφωνα με το από 22 Φεβρουαρίου 2020 Δελτίου Τύπου της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), που εκδόθηκε με αφορμή την πραγματοποιηθείσα την ίδια ως άνω ημερομηνία σύσκεψη υπό τον Γενικό Γραμματέα κ. Ν. Χαρδαλιά, σχετικά με το νέο επιχειρησιακό σχεδιασμό του ΠΣ και γενικά την προετοιμασία του μηχανισμού για την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο, τονίστηκε ότι προτεραιότητα για την Κυβέρνηση είναι η θωράκιση της χώρας ενάντια των καταστροφών και εν προκειμένω των δασικών πυρκαγιών. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε μεταξύ άλλων προπαρασκευαστικών ενεργειών το Γενικό Σχέδιο «ΙΟΛΑΟΣ» για τις δασικές πυρκαγιές, διότι «…η έγκαιρη προετοιμασία όλων των εμπλεκομένων αποτελεί κλειδί, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις δασικές πυρκαγιές που θα προκληθούν το ερχόμενο καλοκαίρι».
Δεν αμφιβάλλω για τις καλές προθέσεις της Κυβέρνησης, και την υψίστης σημασίας προτεραιότητά της για τη θωράκιση της χώρας από τις δασικές πυρκαγιές. Όμως θα πρέπει να δούμε στην πραγματικότητα τι πραγματικά συμβαίνει για την θωράκιση αυτή. Διαβάζοντας ενδελεχώς και με μεγάλη περίσκεψη το ως άνω Δελτίο Τύπου, δεν σας κρύβω ότι προβληματίστηκα ιδιαιτέρως από την ακόλουθη «υποκριτική» / αντιφατική στάση της ΓΓΠΠ, όσον αφορά το Γενικό Σχέδιο ΙΟΛΑΟΣ. Ειδικότερα, - και εδώ είναι το αντιφατικό / υποκριτικό - από τη μια γίνεται επίκληση από τη ΓΓΠΠ η έκδοση του εν λόγω Σχεδίου ΙΟΛΑΟΣ, το οποίο υπεραμύνεται, ως ένα από τα μέτρα που έλαβε η ΓΓΠΠ για τη θωράκιση της χώρας από τις πυρκαγιές και στο οποίο θα στηριχθεί η λειτουργία του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού για την αντιμετώπισή των πυρκαγιών και από την άλλη στην Αιτιολογική Έκθεση του πρόσφατου νόμου (Ν. 4662/2020), με τον οποίο συστάθηκε ο Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Απειλών αναφέρεται απαξιωτικά για τα Σχέδια αυτά, ότι «Δεν υφίσταται διαδικασία ανάλυσης κινδύνου ούτε τηρείται Εθνική Βάση Δεδομένων Κινδύνων και Απειλών, προσδιορισμένων κατά χώρο και χρόνο, με συνέπεια τα Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών - όπως το Σχέδιο ΙΑΛΟΣ - να χαρακτηρίζονται από γενικότητα και αφενός να μην ενσωματώνουν στο ρυθμιστικό πεδίο τους τις ιδιαιτερότητες συγκεκριμένων περιοχών από άποψη κινδύνου και αφετέρου να μην αποτυπώνουν με σαφήνεια την αρμοδιότητα έκαστου φορέα πολιτικής προστασίας, γεγονός που αναπόφευκτα καθιστά την αποτελεσματικότητά τους ελλειμματική», για τα Σχέδια που εκδόθηκαν με βάση το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» και γενικά το προϊσχύσαν νομικό πλαίσιο για το σύστημα Πολιτικής Προστασίας (Ν. 3013/2002).
Χρησιμοποιούνται λοιπόν τα συγκεκριμένα Σχέδια «ΑΛΑ ΚΑΡΤ». Μπορεί κάποιος να μας πει υπεύθυνα τι ισχύει τελικά: Είναι τα Σχέδια αυτά, μεταξύ των οποίων και το Σχέδιο τις δασικές πυρκαγιές «ΙΟΛΑΟΣ» αποτελεσματικά, έτσι ώστε να μπορεί να νιώθει ο πολίτης ασφαλής σε περίπτωση εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών ή είναι ελλειμματικής αποτελεσματικότητας, έτσι ώστε να διαπνέεται από ανασφάλεια; Περαιτέρω, παρόλο που ο Ν. 4662/2020 άρχισε να ισχύει από την 7η Φεβρουαρίου 2020, ημερομηνία δημοσίευσής του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 27/τ. Β΄), στην πράξη όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Και τούτο γιατί με εξαίρεση αυτών για τις οποίες ορίστηκε μεταβατική περίοδος εφαρμογής τους δεν έχουν υλοποιηθεί οι αναγκαίες εκ του νόμου ρυθμίσεις του, όπως λ.χ. δεν έχουν προσληφθεί μέχρι σήμερα οι 13 Περιφερειακοί Συντονιστές, δεν έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα οι αναγκαίες κανονιστικές πράξεις (συνολικά 128), όπως για τον Κανονισμό "Οργάνωση και Λειτουργία του ΕΣΚΕΔΙΚ", για τη ρύθμιση Οργανωτικών και Λειτουργικών ζητημάτων του ΣΟΠΠ (άρθρο 11, παρ. 2), του ΠΕΣΟΠΠ (άρθρο 13, παρ. 4), του ΤΕΣΟΠΠ (άρθρο 15, παρ. 3), των ΠΕΚΕΠΠ (άρθρο 7) κ.α.
Αν σήμερα δηλαδή συμβεί μια φυσική ή ανθρωπογενής καταστροφή ή απειλή, ο Εθνικός Μηχανισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη για τους προαναφερόμενους λόγους. Ωστόσο και το προϊσχύσαν νομικό και θεσμικό σύστημα Πολιτικής Προστασίας (Ν. 3013/2002, όπως ίσχυσε) στις διατάξεις του οποίου βρίσκουν έρεισμα και ασφαλώς αναφέρονται τα εκδοθέντα προσφάτως Σχέδια Πολιτικής Προστασίας με τους κωδικούς ΙΟΛΑΟΣ (πυρκαγιές), ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ (σεισμοί), ΔΑΡΔΑΝΟΣ (πλημμύρες), ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ (μεγάλης έκτασης τεχνολογικά ατυχήματα), ΤΑΛΩΣ (ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σαντορίνη) κλπ, δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη, γιατί ήδη, σύμφωνα με το άρθρο 182 περ. (δ) του Ν. 4662/2020, έχει καταργηθεί ρητώς. Εξάλλου οι διατάξεις των παρ. 15 και 16 του άρθρου 181 του ιδίου ως άνω νόμου δεν ισχύουν για τον Εθνικό Μηχανισμό, αλλά μόνον για το ΠΣ. Από τη στιγμή που το νέο θεσμικό και νομικό πλαίσιο πολιτικής προστασίας διαφέρει ουσιωδώς και σε σημαντικά σημεία, όπως είναι η διαρθρωτική δομή του νεοπαγούς Εθνικού Μηχανισμού καθώς και τα όργανα Διοίκησης, Ελέγχου και Συντονισμού των εμπλεκομένων δυνάμεων δυστυχώς τα υφιστάμενα μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4662/2020 Γενικά και Ειδικά Σχέδια Πολιτικής Προστασίας που προβλέπονται να εφαρμόζονται έως τη σύνταξη των προβλεπομένων από το άρθρο 23 του ιδίου ως άνω νόμου, όπως το ΙΟΛΑΟΣ, κλπ, στην πράξη και στα πεδία των επιχειρήσεων δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν. Βέβαια λύση υπήρχε αλλά δυστυχώς για κάποιον λόγο δεν προβλέφτηκε. Πιο συγκεκριμένα και ως τέτοια λύση θα μπορούσε να οριστεί ως χρόνος έναρξης ισχύος ειδικά του ΜΕΡΟΥΣ Α' του ως άνω νόμου που αφορά τον Εθνικό Μηχανισμό, όπως για παράδειγμα η λήψη της αντιπυρικής περιόδου 2020, έτσι ώστε η ΓΓΠΠ, που έχει και την ευθύνη εφαρμογής του Ν. 4662/2020, να έχει τον απαιτούμενο χρόνο για να προετοιμαστεί κατάλληλα ο συγκεκριμένος Μηχανισμός. Όμως η σπουδή πιθανόν για επίδειξη παραγωγής κυβερνητικού έργου οδήγησε στο αλαλούμ και στη βιασύνη και προχειρότητα νομοθέτησης που περιγράφεται παραπάνω.
Με τέτοιου είδους αναφυόμενα διλήμματα για τα εν ισχύει Γενικά Σχέδια, όπως το ΙΑΛΟΣ, εγώ τουλάχιστον ως πολίτης αυτής της χώρας αλλά και ως πρώην πυροσβέστης νιώθω ανασφαλής εν όψει της ερχόμενης αντιπυρικής περιόδου και δεν είμαι καθόλου υπερήφανος ως μέλος του κυβερνώντος κόμματος της ΝΔ και της Κυβέρνησης που ψήφισα, γιατί με τέτοια μέτρα και αντιφάσεις σαν τις παραπάνω δεν μπορεί να θωρακιστεί η χώρα μου από τις δασικές πυρκαγιές. Διερωτώμαι λοιπόν, αν ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης διάβαζε τους ως άνω προβληματισμούς μου, - να είστε βέβαιοι ότι θα του αποστείλω το παρόν άρθρο - που αποτελούν προβληματισμούς και κάθε άλλου εχέφρονος, συνετού και νοήμονος πολίτη αυτής της χώρας, θα ενστερνιστεί αυτούς, συντασσόμενος μαζί μου και προβληματισμένος και ο ίδιος θα αισθανθεί ανασφαλής, όπως κι εγώ ή θα επαινέσει το παραπάνω αλαλούμ του νέου συστήματος πολιτικής προστασίας και θα εξάρει το επικοινωνιακό τρικ της ΓΓΠΠ μόνο και μόνο για να υποστηρίξει τη συγκεκριμένη πολιτική της Κυβέρνησης του;
Τελικά, με τέτοιες ενέργειες μπορούμε να πεισθούμε, ότι η παρούσα Κυβέρνηση ήρθε να εξορκίσει το κακό που μας είχε φέρει η προηγούμενη, όπως λ.χ. κατά τη εθνική τραγωδία στο Μάτι ή μήπως εξ αιτίας του αλαλούμ που προεκτέθηκε ενδεχομένως ζήσουμε την ερχόμενη αντιπυρική περίοδο ή εφεξής μια νέα τραγωδία σε κάποια καταστροφή εξ αιτίας πυρκαγιάς; Όσο κι αν οι πυροσβέστες θέλουν να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο των πυρκαγιών με τον ορθότερο επιχειρησιακά και αποτελεσματικότερο τρόπο, αν δεν υπάρχει έγκαιρα ο αναγκαίος επιχειρησιακά σχεδιασμός και η ενδεδειγμένη οργάνωση του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και φυσικά και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας δεν μπορεί ν΄ αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά καμία φυσική ή ανθρωπογενής καταστροφή ή απειλή που δημιουργεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως λ.χ. κατά την εθνική τραγωδία στο Μάτι. Εξάλλου εγώ πάντως δεν πιστεύω στους επικοινωνιακούς στόμφους και στις μεγαλόστομες δήθεν αναδιαρθρώσεις και αναδιοργανώσεις λ.χ. με τον Ν. 4662/2020 της ΓΓΠΠ, του ΠΣ κλπ, οι οποίες εξαγγέλλονται και πραγματοποιούνται από μικροπολιτικές σκοπιμότητες μόνον και μόνον για να απαξιωθεί το προηγούμενο παρόμοιο έργο (Ν. 4249/2014) και μάλιστα Υπουργού Προστασίας του Πολίτη της ίδιας Κυβέρνησης και συγκεκριμένα του Ν. Δένδια. Με αυτά που βλέπω να συμβαίνουν στον ευαίσθητο χώρο της Πολιτικής Προστασίας, είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος και προβληματισμένος για το ουσιαστικό αποτέλεσμα αυτού του επιπόλαιου και βιαστικού εγχειρήματος που αποτυπώνεται στον Ν. 4662/2020.
Αντιλαμβάνομαι και κατανοώ πλήρως ωστόσο, ότι με το παρόν άρθρο μπορεί ν΄ αγχώνονται οι αρμόδιοι για να υλοποιηθεί πλήρως το συγκεκριμένο εγχείρημα, όμως να ξέρετε ότι οι πολίτες αυτής της χώρας αγχωνόμαστε πολύ περισσότερο, εάν αυτό θα είναι αποτελεσματικό και σωτήριο για την ανθρώπινη ζωή και περιουσία από τον κίνδυνο των πυρκαγιών και όχι μόνον. Απεύχομαι ωστόσο να είναι το άρθρο αυτό προφητικό για την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο και εφεξής. Απλά θα επιθυμούσα ν΄ αποτελέσει μόνον ένα ηχηρό καμπανάκι ανησυχίας στον πιθανό εφησυχασμό των υπευθύνων του Εθνικού Μηχανισμού, γιατί η Δικαιοσύνη σε ενδεχόμενη καταστροφή έχει ήδη εμπειρία από το Μάτι και γνωρίζει πλέον πολύ καλά πως προβλέπεται να λειτουργεί όχι μόνον αυτός ο Εθνικός Μηχανισμός αλλά και ο Δασοπυροσβεστικός Μηχανισμός. Το εάν υπό τις προεκτεθείσες συνθήκες και προϋποθέσεις, μπορεί κάποιος να αισθάνεται εφεξής ασφαλής και προστατευόμενος έναντι του κινδύνου των δασικών πυρκαγιών θα το κρίνει ο ίδιος. Εγώ απλά ανέλυσα την παρούσα κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί εν όψει του ισχύοντος πλέον Ν. 4662/2020, με τον οποίο αναμορφώθηκε το σύστημα Πολιτικής Προστασίας της χώρας, προέβην στην προσωπική μου εκτίμηση και παρέθεσα ανάγλυφα αυτήν στους αναγνώστες του παρόντος άρθρου.
Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος - Υπαρχηγού ΠΣ, ε.α, Νομικός
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω