Το νέο άλμπουμ «Ormenion» από την μπάντα «Εβρίτικη Ζυγιά» είναι ό,τι πιο «φευγάτο» μπορεί να ακούσει κάποιος τον καιρό του #μένουμεσπίτι. Αυτή είναι η ιστορία του.
Και όλα αυτά κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μου, ακούγοντας ξανά και ξανά, και εννοείται δυνατά, το «Ormenion» της «Εβρίτικης Ζυγιάς», ένα άλμπουμ που έμελλε να δει το φως την άνοιξη του #ΜένουμεΣπίτι, μια συλλογή επτά συνθέσεων παραδοσιακών αλλά και πρωτότυπων, παιγμένων από παθιασμένους βιρτουόζους, οι οποίοι πήραν τη μακραίωνη παράδοση της γενέτειράς τους και την έβαλαν στην πρίζα. Σαράντα τέσσερα λεπτά «θρακικής ψυχεδέλειας», εκρηκτικής και εκστατικής, «ριζωμένης στο παρελθόν, αλλά όχι εγκλωβισμένης απ’ αυτό», όπως γράφει στην κριτική του στο UKVibe o Kevin Ward. «Αυτή δεν είναι μουσική περισυλλογής και ενατένισης, είναι δυναμική, πανηγυρική και ενδιαφέρουσα. Είναι ένα άλμπουμ παραδοξοτήτων: διατηρεί την παραδοσιακή μουσική και ενορχήστρωση, αλλά είναι συνάμα ανοιχτό και προοδευτικό. Είναι δεμένο στα πάτρια εδάφη του, αλλά καλωσορίζει έξωθεν επιρροές. Πάλλεται από ζωή και είναι μοντέρνο, διατηρώντας την πεμπτουσία της τοπικής κουλτούρας».
Παρεμπιπτόντως, τον δύσκολο Απρίλιο του 2020, με τα δισκοπωλεία σε πολλές χώρες κλειστά, φιγουράρει στο νούμερο 4 των Ευρωπαϊκών Τσαρτ της World Music και στο νούμερο 7 του Transglobal World Music Chart.
 |
| Από αριστερά προς δεξιά: Άγγελος Στράτος, Σπύρος Στράτος, Γιώργος Ντρικούδης, Αλέξιος Παρτινούδης και Στρατής Πασσόπουλος |
Το «Ormenion» είναι αποτέλεσμα μιας ευτυχούς όσο και απρόσμενης συνάντησης ανθρώπων με πάθος για την ανακάλυψη και την ανάδειξη «χαμένων» μουσικών θησαυρών. Από τη μία πλευρά είναι η πενταμελής «Εβρίτικη Ζυγιά», μια μπάντα που από το 2007 έχει «χτίσει» πιστό κοινό και όνομα μέσα από τις επικές της εμφανίσεις (διάρκειας 6-8 ωρών) σε τοπικά γλέντια και πανηγύρια. Από την άλλη πλευρά, ο Αθηναίος Αδαμάντιος Καφετζής, ιδρυτής της δισκογραφικής εταιρείας Teranga Beat, που έχει πάθος με τη διάσωση και τη διάδοση μουσικών θησαυρών της Αφρικής, και ειδικά της Σενεγάλης. «Τους πρωτοάκουσα το 2015 σε ένα Θρακιώτικο Αντάμωμα στη Δράμα, με αφορμή τον γάμο ενός εξαδέλφου μου. Έπαιζαν σε μια αυλή σχολείου, με 2.000 άτομα από κάτω. Διονυσιακή εμπειρία, χαμός!» λέει. Αν και ο ίδιος δεν είχε εξερευνήσει ιδιαίτερα τη μουσική της Θράκης, από το πρώτο βράδυ κατάλαβε πως ο ήχος αυτός μπορούσε να εξελιχθεί. «Προσωπικά βλέπω την παραδοσιακή μουσική σαν μια δεξαμενή στην οποία μπορεί κανείς να βουτάει, να ανασύρει στοιχεία, να τα αξιοποιεί».
Έτσι ξεκίνησε η δημιουργική ζύμωση που διαμόρφωσε τον νέο ήχο της «Ζυγιάς», με ενορχηστρώσεις που έδωσαν «χώρο» στη δυναμική του κάθε οργάνου και, κυρίως, με την εισαγωγή του αρμονίου CRB-Diamond 800 και του αναλογικού συνθεσάιζερ Moog, που παραπέμπουν στον ψυχεδελικό ήχο των sixties και στους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής, Kraftwerk. Το πείραμα «αποκαλύφθηκε» σε μια αξέχαστη sold out συναυλία στο six d.o.g.s, ενώ ακολούθησαν και άλλες, με αποκορύφωμα την εμφάνιση στο μεγάλο φεστιβάλ μουσικών του κόσμου WOMEX στο Λας Πάλμας, το 2018 - την πρώτη τους σε διεθνές κοινό.
«Δεν ξέρω αν υπάρχουν σύνορα στη μουσική και γενικά στην τέχνη. Μάλλον δεν υπάρχουν, εμείς τουλάχιστον δεν το σκεφτήκαμε έτσι», μου λέει ο Σπύρος Στράτος, εκπαιδευτικός σε σχολείο ειδικής αγωγής, που παίζει γκάιντα στην «Εβρίτικη Ζυγιά» (όλα τα μέλη της έχουν και «πρωινές» δουλειές). «Είμαστε ένα καθαρά παραδοσιακό συγκρότημα που παίζει σε γλέντια και πανηγύρια, και αυτό δεν το πειράζουμε! Από εκεί και πέρα, δημιουργήσαμε ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο, που μας δίνει την ελευθερία να παίζουμε τις δικές μας συνθέσεις, να ενορχηστρώνουμε τα κομμάτια μας διαφορετικά, να εξελίσσουμε ο καθένας το παίξιμό του. Δεν είμαστε οι πρώτοι – κορυφαία ονόματα, όπως ο Σωκράτης Σινόπουλος, ο Γιώργος Ξυλούρης και τόσοι άλλοι, το έχουν κάνει με επιτυχία».
Η ιδρυτική πράξη και αδιαπραγμάτευτη αποστολή της «Εβρίτικης Ζυγιάς», όπως επαναλαμβάνει πολλές φορές στην κουβέντα μας ο Σπύρος, είναι να συμβάλει στη διάσωση της μουσικής παράδοσης της Θράκης. Το πρώτο άλμπουμ, του 2013, περιείχε ανέκδοτα τραγούδια από το χωριό Χιονάδες του βόρειου Έβρου και το δεύτερο, του 2016, επίσης ανέκδοτα κομμάτια από την περιοχή της Μακράς Γέφυρας της Ανατολικής Θράκης. Την έρευνα και την καταγραφή του πρωτογενούς υλικού από τους ντόπιους είχε κάνει ο ερευνητής και χοροδιδάσκαλος Απόστολος Πολυσάκης. «Η παραδοσιακή μουσική όλης της Ελλάδας διαθέτει τεράστιο πλούτο, που ακόμα δεν έχει καταγραφεί. Ειδικά στη Θράκη και τη Μακεδονία, πολλά χωριά προσφύγων έχουν μουσικούς θησαυρούς, τόσο σε παιξίματα από οργανοπαίκτες όσο και σε τραγούδια. Από αυτά μόνο ένα μικρό μέρος έχει βγει στη δισκογραφία», λέει ο Σπύρος. Αν και παραμένει αισιόδοξος βλέποντας τα τελευταία 10-15 χρόνια πολιτιστικούς συλλόγους να δραστηριοποιούνται με μεγαλύτερο ζήλο, βήματα να γίνονται προς την κατεύθυνση της μουσικής εκπαίδευσης, νέα παιδιά να ασχολούνται με τη μουσική και ζωηρό ενδιαφέρον από το κοινό, κάποιες στιγμές η φωνή του βγάζει αγωνία: «Το κίνητρό μας είναι ηθικό και συναισθηματικό, δεν περιμένουμε να βγάλουμε χρήματα από αυτή την ενασχόληση. Το θέμα μας είναι ότι εδώ πάνω τα χωριά μας πεθαίνουν. Πεθαίνουν οι άνθρωποι που γνωρίζουν τραγούδια, ιστορίες, παιξίματα, μελωδίες. Σκοπός είναι να διασώσουμε αυτό το υλικό, για να μείνει και σ’ εμάς, και στους επόμενους».
Στις 18 Μαΐου του 2019, η «Εβρίτικη Ζυγιά» μπήκε στο στούντιο Αρκαδικόν της Θεσσαλονίκης για να ηχογραφήσει το άλμπουμ της. Η κοινή απόφαση ήταν ότι όλα τα κομμάτια θα παίζονταν ζωντανά, για να βγάλουν όλη τη «χημεία» των μουσικών και την ενέργεια των συναυλιών τους. Και μόνο η διαμόρφωση του χώρου και η τοποθέτηση των οργάνων και των μικροφώνων (ειδικά του νταουλιού, που «καπάκωνε» τα πάντα) κράτησε έξι ώρες. «Ήταν δύο μέρες μεγάλης έντασης και προσπάθειας, και ένας άθλος των ηχοληπτών», λέει ο Αδαμάντιος. «Κάποια μέλη είναι και ιδιαίτερα τελειομανείς, οπότε δεν άφηναν τίποτα να πέσει κάτω. Δεν είχαμε και δυνατότητα για edit, γι’ αυτό, αν κάτι δεν πήγαινε καλά, ξαναπαιζόταν από την αρχή». Ο τίτλος «Οrmenion» δεν επιλέχτηκε τυχαία. Τόπος ιδιαίτερος γεωγραφικά και πολιτιστικά, σχεδόν στο όριο Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας - ένα κέντρο διερχόμενων πληθυσμών και ωσμώσεων που διαμόρφωσαν την ταυτότητά του. Η κυκλοφορία του, βέβαια, συνέπεσε με μια περίοδο απόλυτης... ακινησίας. «Στην πραγματικότητα, μόνο στην Ιαπωνία πρόλαβε να κυκλοφορήσει σε μορφή βινυλίου. Αυτή τη στιγμή, και μέχρι να ξανανοίξουν τα δισκοπωλεία ανά τον κόσμο, είναι διαθέσιμο μόνο σε ψηφιακή μορφή. Τουλάχιστον οι θερμές κριτικές που έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα αποτελούν το διαβατήριό του για να ταξιδέψει, όταν η κατάσταση ομαλοποιηθεί», λέει ο Αδαμάντιος. «Ομολογώ ότι είναι η πρώτη φορά που βγάζω ένα άλμπουμ και δεν έχω προγραμματίσει το επόμενο...».
Και η «Εβρίτικη Ζυγιά»; «Η πρώτη ακρόαση της δουλειάς ήταν συναρπαστική. Και η αλήθεια είναι ότι παλέψαμε πολύ γι’ αυτό ακριβώς το ηχητικό αποτέλεσμα. Οι κριτικές από το εξωτερικό μάς γεμίζουν ικανοποίηση. Ανυπομονούμε να μας δοθεί η ευκαιρία να ξανανέβουμε στη σκηνή! Κι ελπίζουμε να σας φέρει ο δρόμος και στον Έβρο, να δείτε τι ωραία γλέντια έχουμε εδώ πάνω...».
INFO
Eβρίτικη Ζυγιά - «Ormenion»
Aλέξιος Παρτινούδης: Θρακιώτικη λύρα
Σπύρος Στράτος: Γκάιντα
Στρατής Πασσόπουλος: Φωνή, Καβάλι
Άγγελος Στράτος: Νταούλι, Κρουστά
Γιώργος Ντρικούδης: CRB Elettronica Diamond 800, Moog
Ηχοληψία: Θεόδωρος Μπουρνάς
Μείξη: Άγγελος Μπουρνάς
Βοηθός ηχολήπτη: Σωκράτης Γουγουλίδης
Κυκλοφορεί από την Teranga Beat σε MP3, CD και πολυτελή έκδοση βινυλίου terangabeat.bandcamp.com
Ρεπορτάζ: Γιώργος Τσίρος - Φωτογραφίες: © Αδαμάντιος Καφετζής / Teranga Beat
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο "ΤΑΞΙΔΙΑ" της εφημερίδας "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω