Γυμναστήριο και πνευματική καλλιέργεια ζητούσαν οι Αλεξανδρουπολίτες το 1924

Το 1924 οι κάτοικοι της Αλεξανδρούπολης ζητούσαν από τους αρμόδιους γυμναστήριο, θέατρο, κινηματογράφο και ένα κέντρο διασκέδασης. Ήταν τα ΗΛΥΣΙΑ ο πρώτος κινηματογράφος της Αλεξανδρούπολης;

της Ουρανίας Πανταζίδου

Η Αλεξανδρούπολη σε σύντομο χρονικό διάστημα, μετά την απελευθέρωση στις 14 Μαΐου 1920, θα βρεθεί στη δίνη της Μικρασιατικής Καταστροφής. Χιλιάδες πρόσφυγες θα κατακλύσουν την πατρίδα μας και όπως ήταν επόμενο το βάρος του κράτους αλλά και της τοπικής κοινωνίας θα εστιαστεί στην περίθαλψη και αποκατάσταση εκείνων των ανθρώπων.

Πολύ σύντομα όμως οι άνθρωποι εκείνοι θ΄ αρχίσουν να ονειρεύονται ξανά, να ελπίζουν και να διεκδικούν, μετά την επιβίωσή τους και την πνευματική τους καλλιέργεια.

Έτσι στο άρθρο της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 29/1/1924, θα δούμε ότι οι κάτοικοι της Αλεξανδρούπολης ζητούν από τους αρμόδιους γυμναστήριο (γήπεδο) για το αθλητικό σωματείο ΕΡΜΗΣ, καθώς επίσης θέατρο και κινηματογράφο, αλλά και ένα κέντρο διασκεδάσεως, για να μην κοιμούνται με τις… κότες, όπως συνέβαινε την περίοδο της Τουρκοκρατίας. «Η πόλις μας είναι βυθισμένη στο σκοτάδι… Σκοτάδι εννοώ την πνευματική εν γένει μονοτονία πού απλώθηκε γύρω μας. Ακούστηκε ποτέ μιά πόλι σαν την δική μας, να μην έχη ένα θέατρο, ένα κινηματογράφο, ένα κέντρο διασκεδάσεως; Ημείς δεν έχουμε και αναγκαζόμεθα να κοιμούμεθα με της κότες. Η χρονιά αυτή μας θυμίζει την εποχή της τουρκοκρατίας, πού από 6 μ.μ. και έπειτα, δεν εύρισκες άνθρωπο στο δρόμο…» γράφει ο Μ.Π.Ζ. στην εφημερίδα.

Μάλιστα όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το δημοσίευμα, όταν επισκέφθηκε την πόλη ο θίασος του Ρέντζου, αναγκάστηκε ν’ αποχωρήσει ελλείψει… πελατείας.

Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται και η σχολική γιορτή που διοργάνωσαν οι μαθητές του Γυμνασίου με ποιήματα και χορούς. Σκοπός της γιορτής ήταν η εξεύρεση χρημάτων για την ίδρυση μιας βιβλιοθήκης, η βοήθεια απόρων μαθητών αλλά και η δημιουργία ενός γυμναστηρίου. Και όπως υπογραμμίζει ο αρθρογράφος, τα καημένα τα παιδιά, είναι όλη την εβδομάδα κλεισμένα στο σχολείο και σαν έρχεται η αργία της Κυριακής δεν έχουν με τι να ασχοληθούν και χαζεύουν στους δρόμους. Έχουν τον γυμναστικό σύλλογο τον "ΕΡΜΗ", ο οποίος εργάζεται καλά… στα χωράφια, λόγω ελλείψεως γυμναστηρίου.

Ο αθλητικός σύλλογος ΕΡΜΗΣ είχε ιδρυθεί το 1919. Ήταν δημιούργημα της τότε ισχυρής ελληνικής παροικίας που κατοικούσε στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) και εύπορων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην πόλη την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ο ΕΡΜΗΣ φάνταζε αρχοντικός, αριστοκρατικός, ήταν σύλλογος της καλής κοινωνίας της Αλεξανδρούπολης και της εμπορικής τάξης.

9/8/1924. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες του Ερμή Αλεξανδρούπολης
και της Ροδόπης Κομοτηνής (φωτογραφία Αλ. Παναγιώτου)

Έτσι οι πρόσφυγες θα δημιουργήσουν τις δικές τους ανεπίσημες ομάδες, που όμως θα παραμένουν ξεκομμένοι από τα επίσημα αθλητικά δρώμενα. Επίσης το Εργατικό Κέντρο της Αλεξανδρούπολης θα δημιουργήσει την ποδοσφαιρική ομάδα "Εργατικός Αστέρας" το 1926. Την ίδια χρονιά στην πόλη άρχισε να κατασκευάζεται το δημοτικό γυμναστήριο, ενώ αμέσως μετά ένα νέο αθλητικό σωματείο θα γεννιόταν, ο ΜΓΣ Εθνικός Αλεξανδρούπολης… (sportsaddict.gr).

Πηγή: ΓΑΚ Έβρου

Στην παραπάνω φωτογραφία, πρόσφυγες στην Αλεξανδρούπολη αθλούνται σε χωράφι. Όπως με ενημέρωσαν είναι πρόσφυγες από τη Χηλή της Μαύρης Θάλασσας.

➤ Διαβάστε επίσης: Η κατασκευή του Σταδίου της Αλεξανδρούπολης και οι πρώτοι επίσημοι αγώνες Στίβου το 1930

Ήταν τα ΗΛΥΣΙΑ ο πρώτος κινηματογράφος της Αλεξανδρούπολης;

Φαίνεται ότι η Αλεξανδρούπολη την περίοδο 1924-1926 είχε αποκτήσει και τον κινηματογράφο της… Μέχρι στιγμής μου είναι άγνωστη η ακριβής ημερομηνία λειτουργίας του κινηματογράφου αλλά και σε ποιο σημείο της πόλης βρισκόταν.

Από δημοσίευμα της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (φύλλο 18/1/1926), μαθαίνουμε ότι μεγάλη πυρκαγιά εξερράγη στον κινηματογράφο "Πατέ" στις 11 το βράδυ της 17ης Ιανουαρίου 1926 εξαιτίας της ανάφλεξης της κινηματογραφικής μηχανής. Η πυρκαγιά μεταδόθηκε δια των ταινιών στο οίκημα και το αποτέφρωσε ολόκληρο. Από την πυρκαγιά υπήρξαν μόνο δυο εγκαυματίες. Ο ένας ήταν ο διευθυντής του κινηματογράφου κ. Πολίτης, ο οποίος προσπαθώντας να σώσει τα παιδιά του υπέστη σοβαρά μάλλον εγκαύματα και ο άλλος ήταν ο μηχανικός του κινηματογράφου. Πολλοί από τους θεατές διασώθηκαν πηδώντας από τα παράθυρα.

Στη συνέχεια οι Αλεξανδρουπολίτες θ΄ αποκτήσουν τον ιστορικό κινηματογράφο ΗΛΥΣΙΑ, στο κτίριο ιδιοκτησίας του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων Αλεξανδρούπολης απέναντι από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου. Όπως μας πληροφορεί ο κ. Θεόδωρος Ορδουμποζάνης, το κτίριο στην αρχική του μορφή ήταν μια καπναποθήκη του Δημοσίου που παραχωρήθηκε στο Σύλλογο Κυριών και Δεσποινίδων Αλεξανδρούπολης μεταξύ 1925 και 1927. Αρχικά νοικιάστηκε στον Αρμένιο καπνέμπορο Ατζαριάν.

Αργότερα με κάποιες παρεμβάσεις θα λειτουργήσει ως κινηματογράφος με πολλή περιορισμένη κίνηση στην αρχή, γιατί ο κόσμος δεν ήταν συνηθισμένος σ’ αυτό το θέαμα (εποχή του βωβού κινηματογράφου). Τα εγκαίνιά του, ως κινηματογράφου, έγιναν από τον Μητροπολίτη Γερβάσιο Σαρασίτη, ο οποίος και έδωσε το όνομα «Ηλύσια». Ο πρώτος μισθωτής των «Ηλυσίων» ήταν ο αυστριακής καταγωγής υπάλληλος της Γαλλοελληνικής Εταιρίας Σιδηροδρόμων, Φιλκεστάιν, ο οποίος συνεταιρίσθηκε με τον Γ. Κόπανο, που διέθεσε για κεφάλαιο τις 400 καρέκλες που είχε στην κατοχή του. Επόμενος μισθωτής του ήταν κάποιος Στεφανίδης, μέχρι να αναλάβει τη διεύθυνσή του ο Νίκος Ιωαννίδης ο οποίος κράτησε τον κινηματογράφο για πάνω από 40 χρόνια (μέχρι τη δεκαετία του 1980) και συνέβαλε στη ριζική του ανακαίνιση το 1968, ενώ στη συνέχεια λειτούργησε υπό την διεύθυνση του Ηλία Φωτιάδη.

Λίγα λόγια για τη Γαλλική κινηματογραφική εταιρεία ΠΑΤΕ (PATHE FRERES)

Οι κινηματογράφοι ΠΑΤΕ οφείλουν το όνομά τους στους Γάλλους αδελφούς Pathe οι οποίοι είχαν ιδρύσει τη μεγαλύτερη εταιρεία κινηματογραφικού εξοπλισμού και παραγωγής ταινιών στον κόσμο που μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο κυριαρχεί στην παγκόσμια κινηματογραφική αγορά. Επίσης οι ίδιοι είχαν μεγάλη εταιρεία διανομής ταινιών.

Στην Ελλάδα, μια σειρά κινηματογράφων χρησιμοποιούσαν τις κινηματογραφικές μηχανές ΠΑΤΕ, οπότε, μάλλον, χρησιμοποιούσαν και την επωνυμία της εταιρείας στις κινηματογραφικές τους αίθουσες, όπως θα λέγαμε το Franchising της εποχής.

Στη Θεσσαλονίκη αυτός που έφερε τα μηχανήματα ΠΑΤΕ και πρόβαλλε στις κινηματογραφικές αίθουσες κυρίως γαλλικές ταινίες, ήδη από το 1911, ήταν ο Αρών Κοέν.

Κινηματογράφος PATHE στη Θεσσαλονίκη το 1911

Σύμφωνα με τον Φρίξο Ηλιάδη, το 1926 στην Ελλάδα υπήρχαν 71 κινηματογράφοι: 13 στην Αθήνα, 6 στον Πειραιά, 7 στη Θεσσαλονίκη, 5 στην Καβάλα, 4 στο Βόλο, 3 στα Χανιά, από δύο σε Ηράκλειο, Καλαμάτα, Κόρινθο, Λαμία, Μυτιλήνη, Ξάνθη, Πάτρα και από ένας σε Αγρίνιο, Αίγιο, Αλεξανδρούπολη, Αμαλιάδα, Άργος, Αργοστόλι, Γαργαλιάνους, Δράμα, Έδεσσα, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Κομοτηνή, Πρέβεζα, Πύργο, Σάμο, Σύρο, Τρίκαλα, Τύρναβο και Χίο (Νίκος Θεοδοσίου: "Οι πρώτες κινηματογραφικές αίθουσες" - www.academia.edu).

Πηγή: ΓΑΚ Καβάλας

Στο παραπάνω έγγραφο, «Κατάλογος ταινιών διά την πόλιν της Καβάλλας, με δράματα και επεισοδιακά» που απέστειλε ο αντιπρόσωπος της εταιρείας κινηματογραφικών επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη "Σπλέντιτ", στους Ηλία Κρεμαμλή και Π. Πετρόπουλο, ιδιοκτήτες της κινηματογραφικής αίθουσας "ΠΑΤΕ" στην Καβάλα (Χρονολογία: 1924).

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]