Η κατασκευή του Σταδίου της Αλεξανδρούπολης και οι πρώτοι επίσημοι αγώνες Στίβου το 1930

Το 1930 το Υπουργείο Παιδείας θα διαθέσει 150.000 δρχ για έργα στο στάδιο, ώστε η Αλεξανδρούπολη να φιλοξενήσει τους Η΄ Πανθρακικούς Αγώνες Στίβου.

της Ουρανίας Πανταζίδου

Τρία χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θράκης ο Γενικός Διοικητής Θράκης Σπύρος Δάσιος είχε την έμπνευση να διοργανώσει τους Α' Πανθρακικούς Αγώνες στην Κομοτηνή το 1923.

Στους αγώνες που διεξήχθησαν από 12 έως 15 Ιουλίου 1923 υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον και από συλλόγους τόσο από τη Μακεδονία όσο και από Αθήνα, Πειραιά, Βόλο, ακόμη και από την Κωνσταντινούπολη.

Α' Πανθρακικοί αγώνες στην Κομοτηνή το 1923

Η μεγάλη συμμετοχή και το ενδιαφέρον που υπήρξε οδήγησε στο να καθιερωθούν οι Πανθρακικοί αγώνες ως θεσμός και να επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο και σε διαφορετική πόλη της Θράκης. Έτσι βλέπουμε ότι το 1924 οι αγώνες διεξήχθησαν στην Ξάνθη. Κι ενώ θα περίμενε κανείς ότι οι επόμενοι αγώνες το 1925 θα διεξάγονταν στην Αλεξανδρούπολη, αυτό δεν κατέστη δυνατόν καθώς η πρωτεύουσα του Νομού Έβρου δεν είχε στάδιο. Έτσι η πόλη της Κομοτηνής ανέλαβε και πάλι τη διοργάνωση.

Η Αλεξανδρούπολη ήδη από το 1924 ικέτευε ν΄ αποκτήσει ένα γυμναστήριο για το αθλητικό σωματείο ΕΡΜΗΣ. Μάλιστα οι μαθητές του Γυμνασίου είχαν οργανώσει εκδήλωση με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την απόκτηση ενός γυμναστηρίου. Οι αθλητές γυμνάζονταν έως τότε σε πρόχειρες εγκαταστάσεις στους αγρούς. (www.alexpolisonline.com/2020/06/1924.html).

Πρόσφυγες στην Αλεξανδρούπολη αθλούνται σε χωράφι (Πηγή: ΓΑΚ Έβρου)

Δυστυχώς οι πολιτικές διαμάχες που επικρατούσαν την περίοδο εκείνη θ΄ απομακρύνουν τον φίλαθλο Διοικητή Θράκης, Σπύρο Δάσιο, που είχε ως όνειρο να δημιουργήσει από ένα γυμναστήριο σε κάθε πόλη. Και οι διάδοχοί του δεν ενδιαφέρθηκαν για τον αθλητισμό. Τα πάντα έμειναν στα χέρια των φιλάθλων.

Το 1925 επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Αλτιναλμάζη θα ξεκινήσουν οι εργασίες για την κατασκευή του Δημοτικού Γυμναστηρίου Αλεξανδρούπολης. Οι εργασίες όμως ελλείψει χρημάτων καθυστερούσαν το έργο. Έτσι και οι επόμενοι αγώνες θα διεξαχθούν εκτός Αλεξανδρούπολης, όπως στη Ξάνθη το 1926, στη Δράμα το 1927 και ξανά στη Ξάνθη το 1929. Ο ΕΡΜΗΣ την περίοδο αυτή έχει αθλητές που ξεχωρίζουν όπως οι Γαβριηλίδης, Εφραιμίδης, Νικολαΐδης, Καραγιαννόπουλος, Μολλάς, Ζαβγαλής (ή Σαβγαλής), Πολυμένης κ.α.

Επιστολή του γυμναστή Π. Κωνσταντινίδη για το γυμναστήριο της Αλεξανδρούπολης

Μια επιστολή που είχε στείλει ο καθηγητής γυμναστικής του Γυμνασίου και Διδασκαλείου Αλεξανδρούπολης Π. Κωνσταντινίδης στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ στις 22 Δεκεμβρίου 1927, ίσως να εξηγεί τους λόγους για τους οποίους είχε εκείνη την άθλια εικόνα το δημοτικό γυμναστήριο, την κατάσταση του οποίου περιγράφει παρακάτω ο δημοσιογράφος Νικόλαος Καβουνίδης.

Όπως γράφει ο γυμναστής βρισκόταν στην Αθήνα όταν έμαθε ότι στην Αλεξανδρούπολη χτιζόταν ένα από τα καλύτερα κι ομορφότερα γυμναστήρια στην Ελλάδα. Ετσι δέχθηκε το διορισμό του ως γυμναστής στην πόλη. Όμως στη συνέχεια θα πληροφορηθεί ότι το γυμναστήριο δε θα γίνει γιατί η έκταση ήταν των Γαλλικών Σιδηροδρόμων. Τελειώνοντας ο Π. Κωνσταντινίδης γράφει ότι το γυμναστήριο πρέπει να γίνει, γιατί η Αλεξανδρούπολη διαθέτει άφθονο και άριστο γυμναστικό υλικό, όμως υστερεί στον αθλητισμό.

Τα κτήματα του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ

Όσον αφορά την κατασκευή του γυμναστηρίου - εκτός από αυτά που γράφει ο γυμναστής Π. Κωνσταντινίδης - πιθανόν το πρόβλημα να εστιάζεται τελικά στο ότι κάποιοι κληρονόμοι του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ είχαν εμφανιστεί ζητώντας τις εκτάσεις που του «ανήκαν», οι οποίες δεν ήταν και λίγες. Μάλιστα το θέμα της διεκδίκησης είχε αναλάβει ο δικηγόρος Αλεξάντρ Μιλλεράν, πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας (ήταν ο πρώτος δικηγόρος της Αγγλικής εταιρείας που είχε αναλάβει τη διεκδίκηση των Σουλτανικών κτημάτων σε Μακεδονία και Θράκη). Έπρεπε οι νομικοί και διεθνολόγοι της εποχής να ξεκαθαρίσουν εάν αυτά ανήκαν στο Τουρκικό δημόσιο ή στον Σουλτάνο.

Οι νομικοί της εποχής είχαν αποφανθεί ότι μετά την επανάσταση των νεότουρκων και την εκθρόνιση του Σουλτάνου επήλθε δήμευση στα κτήματά του το 1909, οπότε πλέον αυτά ανήκαν στο Τουρκικό δημόσιο. Έτσι με τη Συνθήκη της Λωζάνης "περί ανταλλάξιμων" διάδοχος του Τουρκικού Δημοσίου έγινε το Ελληνικό Δημόσιο. Ο δικαστικός αγώνας υπήρξε λυσσαλέος και μακροχρόνιος. Πολλά παίχτηκαν ακόμη και από Έλληνες που προπαγάνδισαν την επιστροφή των εκτάσεων στους κληρονόμους του Σουλτάνου (ο εχθρός τις περισσότερες φορές είναι εντός των τειχών). Στο τέλος όμως η Θράκη, όπως και η Μακεδονία μπορούσε πλέον χωρίς προβλήματα να αξιοποιήσει τις εκτάσεις.

Για την ιστορία να σημειώσω ότι στα κτήματα του Σουλτάνου ανήκαν εκτός από την πολύ μεγάλη έκταση των 100.000 στρ. στο Γκιαούρ Αντά (Δέλτα Έβρου), εκτάσεις στον Άρδα και στο Διδυμότειχο, καθώς και όλη η παραλιακή περιοχή από το Πόρτο Λάγος έως τον Έβρο, εξαιρουμένων ορισμένων αστικών περιοχών της εποχής εκείνης όπως η Μαρώνεια, η Μάκρη και η Αλεξανδρούπολη (Δεδέαγατς).

Άθλια κατάσταση στο εγκαταλελειμμένο γήπεδο

Την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το γυμναστήριο της Αλεξανδρούπολης μας περιγράφει με γλαφυρό τρόπο ο συνεργάτης της εφημερίδας "ΑΘΛΗΤΙΚΗ" Νικόλαος Καβουνίδης, ο οποίος το Μάρτιο του 1929 επισκέφτηκε την πόλη.

Νικόλαος Καβουνίδης

«19 Μαρτίου 1929... Στις 8 φθάνω στην Αλεξανδρούπολη που με τους κανονικούς και ηλεκτροφωτισμένους δρόμους της προξενεί μια ευχάριστη εντύπωση που δεν περιμένει κανείς από τη μακρινή αυτή επαρχία. Την άλλη μέρα πρωί-πρωί ξεκίνησα για το στίβο. Ένας ήλιος γελαστός και ολοκάθαρος που με τις ασθενικές του ακτίνες προσπαθεί να ζεστάνει τη γη που αχνίζει και μυρίζει ευχάριστα.

Το γήπεδο δεν είναι μακρυά. Στην άκρη της πόλεως κοντά στη θάλασσα. Από μακρυά φαντάζει όμορφο, κουκλίστικο. Η τοποθεσία είναι θαυμασία, σπάνια, μαγευτική. Αυτός ο χώρος μπορούσε να γίνει ένα μελλοντικό στάδιο, με τα πιο τέλεια "κονφόρ", ελαφρή, γρήγορη πίστα, με ρύθμιση μοντέρνα και ζηλευτή.

Και η θάλασσα που στοργικά το μαγευτικό αυτό μέρος αγκαλιάζει με το γλυκό της φλοίσβο ζητάει επίμονα την ίδρυση ενός ναυτικού αθλητικού ομίλου, και μουρμουρίζει απελπιστικά την εγκατάλειψη του Δήμου, την κρατική παντελή αδιαφορία.

Λίγο πιο κάτω δεξιά, θεόρατες πέτρες αποσπασμένες από τον κόσμο τον χιλιόχρονο των αψύχων, ήρθαν και κάθισαν στην κοίτη του σκιερού χειμάρρου σαν κουρασμένοι στρατοκόποι και κοιμούνται με νανούρισμα του πολύβοου θορύβου της θάλασσας που αδιάκοπα κάτω από το στρώμα τους περνά.

Το νερό, άλλες φορές με γλυκά μουρμουρητά αγκαλιάζει απαλά το σώμα τους και το γεμίζει με υγρά μεθυστικά φιλιά και άλλοτε με άγριες ωρυγές τους δέρνει αλύπητα, ζητώντας να τους ξεριζώσει απ΄ τα σπίτια τους.

Ο στίβος έχει μια κυκλική περιφέρεια πάνω από 400 μέτρα αλλά σε μια τέτοια άθλια κατάσταση που είναι αδύνατο να βαδίσει ήσυχα κανείς - για προπόνηση ούτε λόγος - και ο παχύς καλοφτιαγμένος τοίχος περικλείει ζουλιάρικα το εγκαταλελειμμένο γήπεδο. Είδα μερικούς νεαρούς αθλητάς που προσπαθούσαν να κάμουν κάτι. Η επιμονή των ήτο μεγάλη η καρτερικότης αξιοθαύμαστος.

- Δεν έχουμε στίβο, προπονητή, μέσα, μου 'λεγαν με παράπονο όλοι τους. Ρίξτε μια ματιά στο στίβο μας και κρίνατε μόνοι σας, διήτε ο ίδιος τη γενική αδιαφορία. Λαχταρούμε να κάνουμε κάτι αλλά του κάκου. Κανείς δεν υποστηρίζει τον κλασσικό αθλητισμό, κανείς δεν ενδιαφέρεται για μάς. Και κουρασμένοι απ' αυτή την κατάσταση σπρωχνόμεθα στο ποδόσφαιρο ή όπως συμβαίνει συνήθως παραμελάμε ολότελα τον αθλητισμό και ριχνόμεθα στην παραλυσία. Η αθλητική κίνησις του γυμνασίου είναι τόσο περιορισμένη, τόσο τιποτένια, που δεν ξέρουμε αν πρέπει να σας μιλήσουμε γι΄ αυτήν. Το υπόστεγο που βλέπετε στο βάθος του στίβου χτίστηκε τυχαίως σε μια στιγμή ένθερμου ενθουσιασμού, που πολλά μας υπέσχετο αλλά που χάθηκε γρήγορα ανεπιστρεπτί κι έμεινε όπως όλα δω στην Ελλάδα - λόγια πολλά και ατελείωτες υποσχέσεις...

Έτσι μιλούσαν σε μένα, ξένο άνθρωπο, οι νεαροί αυτοί βλαστοί, που η αδιαφορία των ισχυρών τους σπρώχνει αθέλητα αλλά βέβαια στην παραλυσία, στο καφενείο, στο πιοτό».

150.000 δρχ. για έργα στο στάδιο της Αλεξανδρούπολης

Φαίνεται ότι η ανάδειξη του προβλήματος από την εφημερίδα (ναι, και πριν 90 χρόνια το ίδιο συνέβαινε) θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα για το στάδιο της Αλεξανδρούπολης. Την αμέσως επόμενη χρονιά το Υπουργείο Παιδείας, με τη σύμφωνη γνώμη και του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. θα διαθέσει 150.000 δραχμές για να γίνουν έργα, ώστε η Αλεξανδρούπολη να φιλοξενήσει τους Η΄ Πανθρακικούς Αγώνες Στίβου το 1930.

Τα έργα έτρεχαν με γρήγορους ρυθμούς καθώς είχε προκηρυχθεί η διεξαγωγή των αγώνων για τις 20-22 Ιουλίου του ιδίου έτους. Την οργάνωση και τέλεση των αγώνων είχε αναλάβει ο αθλητικός σύλλογος ΕΡΜΗΣ. Όμως επειδή τα έργα που γίνονταν στο στάδιο δεν είχαν ολοκληρωθεί, οι αγώνες αναβλήθηκαν για τις 14-16 Αυγούστου 1930.

Επιτέλους η πολυπόθητη ημέρα των αγώνων έφθασε για τον αθλητικό σύλλογο της Αλεξανδρούπολης. Η πόλη είχε λάβει πανηγυρικό χαρακτήρα. Αθλητές και πλήθος λαού θα παραβρεθούν στο Ηρώο πεσόντων και θα καταθέσουν στεφάνι.

➤ Δείτε επίσης: Το Δημοτικό Γυμναστήριο της Αλεξανδρούπολης στα πρώτα του βήματα

Ο λαός της Αλεξανδρούπολης καταθέτει στεφάνι

Οι Η΄ Πανθρακικοί Αγώνες Στίβου στην Αλεξανδρούπολη το 1930

Το Δημοτικό Στάδιο θα υποδεχθεί τους χιλιάδες φιλάθλους σημαιοστολισμένο, στις 15 Αυγούστου και ώρα 3:00 μ.μ. Η οργανωτική επιτροπή των αγώνων αποτελούνταν από τον Νομάρχη Έβρου Σάββα Χώτζη ως Πρόεδρο, τον Δήμαρχο της πόλης Κωνσταντίνο Αλτιναλμάζη ως Αντιπρόεδρο και μέλη τους Αχ. Σαμοθράκη, Γ. Διοσκουρίδη, Ι. Τέντε, Κ. Οικονόμου, Α. Καραγιάννη και Β. Πασχάλη.

Στις: 4:00 μ.μ. δόθηκε το σύνθημα της έναρξης των αγώνων με τη Μουσική του Δήμου Σουφλίου να εισέρχεται στο στάδιο, ακολουθούμενη από τους αθλητές.

Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής, το γενικό πρόσταγμα των αγώνων είχε ο Γυμνασίαρχος Γ. Διοσκουρίδης. Τα τμήματα των αθλητών αφού παρατάχθηκαν με τα λάβαρά τους σε σχήμα Π έγινε η έπαρση της σημαίας. Στη συνέχεια μίλησαν ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Κ. Αλτιναλμάζης, ο Γυμνασίαρχος των αγώνων Γ. Διοσκουρίδης και ο Πρόεδρος του ΕΡΜΗ κ. Πασχάλης. Την έναρξη των αγώνων κήρυξε ο Γενικός Διοικητής Θράκης Γ. Κακουλίδης, ενώ ο αθλητής του ΕΡΜΗ Νικολαΐδης έδωσε τον καθιερωμένο όρκο και ξεκίνησαν οι αγώνες.

Σ΄ ένα διάλειμμα των αγώνων εισήλθαν στο στάδιο 50 δεσποινίδες, από τις εκλεκτότερες οικογένειες της πόλης ντυμένες με παραδοσιακές θρακιώτικες φορεσιές με τη συνοδεία της Μουσικής της Φρουράς και περίπου 35 αθλήτριες του ΕΡΜΗ Αλεξανδρουπόλεως. Οι δεσποινίδες με τις παραδοσιακές φορεσιές χόρεψαν μπάλο και κατόπιν καλαματιανό, τον οποίον έσυρε ο δήμαρχος, καταχειροκροτούμενοι από το πλήθος. Μετά την επίδειξη συνεχίστηκε και το υπόλοιπο αγωνιστικό πρόγραμμα.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια των αγώνων παιάνιζαν τρεις φιλαρμονικές, η Δημοτική Μουσική Σουφλίου, η Μουσική της Φρουράς Αλεξανδρούπολης και της 12ης Μεραρχίας που ήρθε από την Κομοτηνή.

Αρχείο Θεόδωρου Ορδουμποζάνη

Τους αγώνες παρακολούθησαν οι επίσημοι της πόλης, καθώς και ο Γενικός Διοικητής Θράκης Γ. Κακουλίδης, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας Π. Ορεβίτροφος, ο Διοικητής του Δ' Σ.Σ. Αντιστράτηγος Δ. Καμμένος, ο αντιπρόσωπος του ΣΕΓΑΣ Γιωργόπουλος, ο Έπαρχος της Ξάνθης, ο Δήμαρχος Σουφλίου και πολλοί εκδρομείς από την Καβάλα, την Ξάνθη, την Κομοτηνή και από άλλες περιοχές της Θράκης και της Μακεδονίας, οι οποίοι κατέφθασαν στην Αλεξανδρούπολη με αμαξοστοιχίες. Την εκδρομή είχε διοργανώσει το γραφείο ταξιδίων Α. Μπέρου. Άλλοι 100 φίλαθλοι έφθασαν την 5η πρωινή της τελευταίας ημέρας των αγώνων, ακτοπλοικώς από τη Θεσσαλονίκη. Περίπου 2.000 εκδρομείς είχαν επισκεφτεί τις ημέρες των αγώνων την Αλεξανδρούπολη.

Ανάμεσα στους αθλητές του ΕΡΜΗ διακρίθηκαν ο Σοφιανίδης (1ος στα 100 μ. και στα 200 μ. και 3ος στο μήκος), ο Σκαρλάτος (1ος στα 400 μ. και στα 800 μ.), ο Νικολαΐδης (2ος στα 800 μ.), ο Λεονταρίδης (3ος στα 100 μ. και στα 200 μ.) καθώς και ο Καρούσος. Επίσης διακρίθηκε και ο Μπαρμπαγιάννης του νεοσύστατου συλλόγου Εθνικού Αλεξανδρούπολης (3ος στο τριπλούν).

Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η ομάδα του Ερμή Αλεξανδρούπολης κατέλαβε τη 2η θέση με 23 βαθμούς, ενώ πρώτος σύλλογος ανεδείχθη ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης με 34 β. και 3ος ο Φίλιππος Καβάλας με 20 β. Ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης κατετάγη 9ος.

Στους αγώνες συμμετείχαν και αθλητές από τις ομάδες του ΠΑΟΚ και του Άρη Θεσσαλονίκης, του Ορφέως Σερρών, της Δόξας Δράμας, του Αισχύλου και του Εθνικού Καβάλας, του Ορφέως Ξάνθης, της Ροδόπης και του Άτλαντος Κομοτηνής, του Έβρου Σουφλίου και της Αθλητικής Ενώσεως Διδυμοτείχου.

Εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ της Δράμας

Μετά τη λήξη των αγώνων έγιναν απονομές των επάθλων από τον Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Γερβάσιο Σαρασίτη, το Νομάρχη Έβρου Σάββα Χώτζη και το Δήμαρχο της πόλης Κωνσταντίνο Αλτιναλμάζη, ενώ ο Δήμος Αλεξανδρούπολης παρέθεσε δεξίωση στις αποστολές στη Λέσχη Αλεξανδρουπόλεως. Επίσης παρατέθηκε και δείπνο στους αθλητές στο ξενοδοχείο ΑΜΕΡΙΚΗ.

Το 1932 ο αθλητικός σύλλογος ΕΡΜΗΣ αναλαμβάνει τη διοργάνωση και των Πανέβριων αθλητικών αγώνων στην Αλεξανδρούπολη, υπό την αιγίδα του Γενικού Διοικητού Θράκης Φλωριά, στους οποίους συμμετέχουν εκτός από αθλητές του Έβρου και αθλητές από την Κομοτηνή και την Ξάνθη.

Τα επόμενα χρόνια στα αθλητικά δρώμενα της Αλεξανδρούπολης μπαίνει πλέον δυνατά ο Μουσικός Γυμναστικός Σύλλογος ΕΘΝΙΚΟΣ. Το 1934 ο ΣΕΓΑΣ του αναθέτει τη διοργάνωση των ΙΒ΄ Πανθρακικών αγώνων, με τη συμμετοχή και των ομάδων της Μακεδονίας ΗΡΑΚΛΗΣ, ΑΡΗΣ, ΠΑΟΚ, ΒΑΟ και ΜΑΚΑΜΠΗ Θεσσαλονίκης, ΦΙΛΙΠΠΟΣ Καβάλας και ΟΡΦΕΥΣ Σερρών.

Το Στάδιο της Αλεξανδρούπολης... κάποια χρόνια αργότερα
Φώτο: Τόλης Τσιάτρας, Πηγή: Περιοδικό Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Το 1937 ο ΕΘΝΙΚΟΣ θα υποχρεωθεί από το καθεστώς Μεταξά σε συγχώνευση με τον ΕΡΜΗ και τη δημιουργία της Αθλητικής Ένωσης Αλεξανδρουπόλεως.

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)

➤ Διαβάστε επίσης:

• Το Δημοτικό Γυμναστήριο της Αλεξανδρούπολης στα πρώτα του βήματα
• Οι πρώτοι αγώνες πυγμαχίας στο Δημοτικό Κήπο της Αλεξανδρούπολης το 1924

Πηγές:

• Εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
• Εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΚΗ
• Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ
• Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
• Εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ της Δράμας
• Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
• ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ - Πελαγίδης Στάθης (ejournals.epublishing.ekt.gr)

Επιμέλεια: Alexandroupoli Online
[post_ads]