Η αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη, με αφορμή το επεισόδιο στο Φαρμακονήσι

Στο Αιγαίο, η αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά μας ύδατα είναι η θαλάσσια περιοχή πλάτους 6 ναυτικών μιλίων που περιβάλει το ηπειρωτικό μέρος και τα νησιά.

του Νικόλαου Παπανικολόπουλου

Σύντομο ιστορικό

Όπως είναι γνωστό η Τουρκία δεν έχει αποδεχτεί τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, την γνωστή ως UNCLOS 82. Άλλωστε, από την περίοδο (1973-1982) που αυτή καταρτιζόταν, την πολέμησε. Ο λόγος ήταν ότι τα άρθρα της Σύμβασης, που ασχολούνται διεξοδικά με τα χωρικά ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) και την ΑΟΖ, ευνοούσαν τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο πέλαγος.

Έκτοτε, και ιδιαίτερα μετά την κρίση των Ιμίων (1996) με το «γκριζάρισμα», όλου του Αιγαίου, άρχισε ένα «πόλεμο» εφ όλης της ύλης, για τα χωρικά μας ύδατα, για την ΑΟΖ, για τα νησιά μας, για τους υδρογονάνθρακες, αλλά και για τα ψάρια μας!!!

Στόχος να διεκδικήσει στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο την συνεκμετάλλευση τόσο των υδρογονανθράκων όσο και των αλιευμάτων καθώς, εκτός της αιγιαλίτιδας ζώνης, και στην ΑΟΖ προβλέπεται η εκμετάλλευση όλων των φυσικών πόρων περιλαμβανομένης και της αλιείας.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι, στο Αιγαίο στις μέρες μας, έχουν ανοίξει ένα διπλό μέτωπο και στο θέμα της αλιείας. Από τη μια αυξάνοντας τις απειλές τους προς τους ψαράδες μας μέσα στα χωρικά μας ύδατα και από την άλλη στηρίζοντας την παράνομη αλιεία τούρκων ψαράδων μέσα στα χωρικά μας ύδατα.

Η παρενόχληση των Ελλήνων αλιέων, στην άσκηση της αλιευτικής τους δραστηριότητας, είναι σχεδόν καθημερινή με έντονη παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων και ακταιωρών. Από την άλλη πλευρά, τα τουρκικά αλιευτικά αυξήθηκαν και άρχισαν όχι μόνο να παρεμποδίζουν την αλιευτική δραστηριότητα των ελληνικών, «υπό την προστασία» των τουρκικών ακταιωρών αλλά και να αλιεύουν, χωρίς να υπόκεινται στους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που υπόκεινται τα ελληνικά.

Όταν, στις 25 Ιανουαρίου 1983 (Council Resolution No.170/83) η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ζήτησε από όλα τα παράκτια κράτη της να δημιουργήσουν από 1η Ιανουαρίου 1993 μια αλιευτική ζώνη 12 ν.μ. ανεξάρτητα εάν διέθεταν χωρικά ύδατα 6 ή 12 ν.μ, η Τουρκία αντέδρασε και ζήτησε να μην υλοποιηθεί η ζώνη αυτή.

Στις 25 Οκτωβρίου 1990, το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας κάλεσε στην Άγκυρα όλους τους πρέσβεις των κρατών μελών της Κοινότητας εκτός από τον Έλληνα πρέσβη, για να διαμαρτυρηθεί και να ζητήσει να μην ισχύει για τη Μεσόγειο. Δυστυχώς, η τότε ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο δεν παραπονέθηκε για τον αποκλεισμό του Έλληνα πρέσβη αλλά ούτε αντέδρασε στη θέση της Τουρκίας που έθιγε τα δικαιώματά μας στο Αιγαίο και δυστυχώς το αίτημα της Τουρκίας έγινε αποδεκτό.

Η αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη

Οι άδειες αλιείας των σκαφών εκδίδονται σύμφωνα με το Β.Δ. 666/1966 «Περί αδειών αλιευτικών σκαφών» (ΦΕΚ 160 Α/22-8-1966) έχουν διετή ισχύ, ανανεώνονται το τελευταίο τρίμηνο του έτους λήξης τους και ισχύουν για την "Ελληνική επικράτεια".

Στο Αιγαίο, η αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά μας ύδατα είναι η θαλάσσια περιοχή πλάτους 6 ναυτικών μιλίων που περιβάλει το ηπειρωτικό μέρος και τα νησιά. Στην έννοια του νησιού περιλαμβάνονται οι νησίδες, οι βραχονησίδες και οι βράχοι. Στη ζώνη αυτή, ασκούμε πλήρη κυριαρχία (Ελληνική επικράτεια), η οποία εκτείνεται και στον υπερκείμενο εναέριο χώρο, στο βυθό και το υπέδαφός του.

Σχετικά: Τα άρθρα 2–7 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 82) που κυρώθηκε με το Ν.2321/1995 και το άρθρο 136 του Ν.Δ 187/73 που κυρώθηκε ο Κώδικας Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου.

Στην αιγιαλίτιδα ζώνη του Ελληνικού Κράτους:

• Απαγορεύεται η αλιεία με πλοία ανήκοντα, τόσο από πλευράς εθνικότητας, όσο και πλοιοκτησίας, κατά πλειοψηφία σε υπηκόους τρίτων χωρών.
• Επιτρέπεται κατ΄ εξαίρεση, ύστερα από άδεια που χορηγείται από τον Υπουργό Γεωργίας, η αλιεία με πλοία της προηγούμενης παραγράφου, εφόσον είναι δυνατή η αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη των ως άνω χώρων με πλοία ελληνικής σημαίας και πλοιοκτησίας, κατ΄ εφαρμογή σχετικής διακριτικής συμφωνίας.
• Με αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της αλιευτικής δραστηριότητας στην αιγιαλίτιδα ζώνη του Ελληνικού Κράτους, καθώς και το ύψος του παραβόλου που καταβάλλεται για τη χορήγηση της άδειας της προηγούμενης παραγράφου.

Σχετικά: Ν.Δ. 420/1970 (Αλιευτικός Κώδικας) ΦΕΚ 27 Α/31-1-1970 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα.

Κυρώσεις (Ποινικές και Διοικητικές)

Η παράνομη αλιεία στα χωρικά μας ύδατα διώκεται αφενός ποινικά σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και αφετέρου διοικητικά με τις αλιευτικές παραβάσεις που μπορούν να βεβαιωθούν από τις Λιμενικές Αρχές.

Από το 1950 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2019 ίσχυε το άρθρο 401 του Π.Κ (Νόμος 1492/1950 ΦΕΚ 182 Α/17-8-1950) με τίτλο «Αλιεία σε χωρικά ύδατα» που ανέφερε: «Αλλοδαπός που ψαρεύει χωρίς δικαίωμα στην αιγιαλίτιδα ζώνη του ελληνικού κράτους τιμωρείται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών».

Από 1ης Ιουλίου 2019 με το Ν. 4619/ 2019 (ΦΕΚ 95 Α/11-6-2019) το άρθρο 401 του Π.Κ καταργήθηκε.

Από 12 Νοεμβρίου 2021, με το Ν. 4855/ 2021 (ΦΕΚ 215 Α/12-11-2021) με τον οποίον επήλθαν εκτενείς τροποποιήσεις τόσο στον Π.Κ και όσο και στον ΚΠΔ, το καταργημένο άρθρο 401 επανήλθε τροποποιημένο με νέα διατύπωση ως άρθρο 398 στο νέο Π.Κ με τίτλο «Αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη και τα εσωτερικά ύδατα». Αυτό ισχύει μέχρι σήμερα και αναφέρει : «Όποιος ασκεί αλιευτική δραστηριότητα με σκάφος ή άλλο πλωτό μέσο που φέρει σημαία τρίτης χώρας, χωρίς την προβλεπόμενη κατά τις οικείες διατάξεις άδεια της αρμόδιας αρχής, εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης και των εσωτερικών υδάτων της Ελληνικής Επικράτειας, τιμωρείται με φυλάκιση».

Η νομοθετική ρύθμιση όλων των θεμάτων και δράσεων της αλιείας (θαλάσσιας αλιείας και αλιείας εσωτερικών υδάτων) ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Η αστυνόμευση της θαλάσσιας αλιείας, δηλαδή ο έλεγχος τήρησης της σχετικής νομοθεσίας στην αιγιαλίτιδα ζώνη (και στην ΑΟΖ όταν καθοριστεί), είναι αρμοδιότητας του Λιμενικού Σώματος / Ελληνικής Ακτοφυλακής (Ν. 4001/2011 και 4150/2013). Το προσωπικό του, βεβαιώνει τις αλιευτικές παραβάσεις που διαπιστώνει και επιβάλλει τις προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα, κατασχέσεις, αργίες κλπ) ενώ παραπέμπει συγχρόνως τους υπαιτίους και στη Δικαιοσύνη οσάκις προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις.

Ε.Ε. και παράνομη αλιεία

Με αφορμή και το επεισόδιο στο Φαρμακονήσι, στις 5 Ιανουαρίου, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ζήτησε από την Ε.Ε., εφόσον η γειτονική χώρα συνεχίσει την παράνομη πρακτική της, να λάβει μέτρα τα οποία θα της επιβάλουν οικονομικό κόστος με την εφαρμογή του Κανονισμού (1005/2008) για την καταπολέμηση της Παράνομης Λαθραίας και Άναρχης αλιείας, ο οποίος προβλέπει ότι εάν δεν συμμορφώνεται μια τρίτη χώρα, χαρακτηρίζεται ως «μη συνεργαζόμενη» και μπορούν να απαγορευθούν τα προϊόντα αλιείας της στην αγορά της Ε.Ε.

Θα περιμένουμε για μια ακόμη φορά, η Ε.Ε. να αποδείξει εμπράκτως την αλληλεγγύη της προς ένα κράτος-μέλος της, το οποίο σε σχεδόν καθημερινή βάση αντιμετωπίζει αμφισβήτηση της εθνικής του κυριαρχίας και απειλές πολέμου.

ΟΨΟΜΕΘΑ.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)
[post_ads]