Ο Χρόνης Αηδονίδης, το αηδόνι της Θράκης, πέταξε για την αιωνιότητα

Έφυγε στα 95 του ο μεγάλος ερμηνευτής και δάσκαλος της θρακιώτικης παράδοσης, Χρόνης Αηδονίδης.

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών ο Χρόνης Αηδονίδης, ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές της παραδοσιακής μας μουσικής. Την είδηση έκανε γνωστή με ανάρτησή του στο Facebook το Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης «Χρόνης Αηδονίδης», μέσω του προέδρου του Απόστολου Ευφραιμίδη.

«Με μεγάλη οδύνη ανακοινώνουμε πως ο αγαπημένος μας Δάσκαλος Χρόνης Αηδονίδης δεν είναι πια μαζί μας.

Σε ηλικία 95 ετών και μετά από 75 χρόνια συνεχούς διακονίας και προσφοράς στη διδασκαλία, διάσωση, διάδοση και καταγραφή της μουσικής παράδοσης της Θράκης, οδεύει για τον Παράδεισο, αφήνοντας πίσω του πολύτιμες μουσικές καταγραφές και τέσσερις γενιές μαθητών και συνεργατών που θα διαιωνίσουν το όνομα, το όραμα και τη διδασκαλία του ες αεί.

Αιωνία η μνήμη του και η ευγνωμοσύνη όλων μας για την προσφορά του».

Η εξόδιος ακολουθία του Χρόνη Αηδονίδη θα τελεστεί την Τετάρτη 25 Οκτωβρίου και ώρα 11:00 π.μ. στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Βριλησσίων στην Αθήνα.

Επίσης, την Κυριακή 29 Οκτωβρίου και ώρα 10:00 π.μ. στο Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Αλεξανδρούπολης, η Ιερά Μητρόπολις Αλεξανδρουπόλεως και το Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης «Χρόνης Αηδονίδης» θα τελέσουν Τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αγαπητού Δασκάλου Χρόνη Αηδονίδη. Θα χοροστατήσουν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος και Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίος.

Γιώργος Νταλάρας: «Ένας Αρχάγγελος στη γη!»

«Αγαπημένε μου δάσκαλε, θα είσαι πάντα φωτεινό υπόδειγμα στη ζωή μου…», έγραψε ο Γιώργος Νταλάρας στο Facebook για τον άνθρωπο που «ταξίδεψε» την παραδοσιακή μουσική μας στα πέρατα του κόσμου.

«Ένας Αρχάγγελος στη γη! Ο Χρόνης Αηδονίδης ήταν ο μελωδός των ανείπωτων μύθων και θρύλων της ιστορικής μας παράδοσης. Ένας εξάγγελος των πανάρχαιων μουσικών μας καταβολών. Αποθησαύρισε στον μακρύ του δρόμο επί γης μουσικές, ιδιώματα, τραγούδια, πολύτιμα δώρα και κειμήλια, και τα χάρισε γενναιόδωρα στους μαθητές του και σε όλο τον κόσμο.

Είχαμε μια βαθιά και μακροχρόνια σχέση και είμαι τυχερός για τις ατέλειωτες ώρες στο στούντιο στα "Αηδόνια της Ανατολής", στις συναυλίες στην Αθήνα αλλά και στο τριεθνές στην πατρίδα του τον Έβρο. Τον Χρόνη τον αγαπούσαμε οικογενειακά. Νανούρισε με τη φωνή του παιδί κι εγγόνια. Αγαπημένε μου δάσκαλε, θα είσαι πάντα φωτεινό υπόδειγμα στη ζωή μου…».

Γλυκερία: «Τον αποχαιρετώ με απέραντο σεβασμό και συγκίνηση!»

Με δική της ανάρτηση, η Γλυκερία αποχαιρέτισε τον σπουδαίο δάσκαλο της παραδοσιακής μουσικής λέγοντας: «Ο Χρόνης Αηδονίδης ήταν για όλους εμάς τους τραγουδιστές ένας από τους πιο σημαντικούς δασκάλους της παραδοσιακής μας μουσικής! Άφησε πίσω του μια σπουδαία κληρονομιά, άξια παρακαταθήκη για τη νέα γενιά! Δεν θα ξεχάσω ποτέ που ήταν πλάι μου στην πρώτη μου μεγάλη συναυλία στον Λυκαβηττό! Τον αποχαιρετώ με απέραντο σεβασμό και συγκίνηση!».

Νεκταρία Καραντζή: «Καλέ μου Δάσκαλε... πέταξε μακριά, όπως τα χελιδόνια που χιλιοτραγούδησες»

Η μαθήτρια και συνεργάτις του Νεκταρία Καραντζή αποχαιρέτησε τον «καλό της Δάσκαλο», με το τραγούδι «Νάμαν πουλί να πέταγα».

«Ήσυχη και γλυκιά σαν τη φωνή σου να είναι η αιώνια ζωή σου που εγκαινιάζεται από σήμερα, καλέ μου Δάσκαλε. Χωρίς φόβο, χωρίς αγωνία. Όση ησυχία, γαλήνη και ευγένεια μοίρασες με το τραγουδισμά σου, τόση να λάβεις στο νέο σου αιώνιο ταξίδι. Να μείνεις ήσυχος ότι έζησες μια σοφή ζωή και ενάρετη. Ότι η ανάμνησή σου θα φέρνει χαμόγελα. Λύπη καμία να μην έχεις. Πέταξε μακριά, όπως τα χελιδόνια που χιλιοτραγούδησες. Πάρε μαζί σου την αγάπη μας, τον σεβασμό και τις όμορφες ιστορίες σου να διηγηθείς στον παπα-Χρήστο και τη μητέρα σου Χρυσάνθη που σε περιμένουν. Φτιάξτε καινούριο πανηγύρι αληθινής χαράς στο όμορφο αντάμωμά σας και τραγουδήστε ξανά, απο την αρχή. Για την απλή και ευγενική ψυχή σου, ρόδινος ο δρόμος σου και αιώνια η χαρά σου».

Δείτε παρακάτω παλαιότερο αφιέρωμα της σελίδας μας στον Χρόνη Αηδονίδη...

Αφιέρωμα στον Χρόνη Αηδονίδη (2016)

Αφιέρωμα στον Χρόνη Αηδονίδη, που σήμερα έχει γενέθλια

Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του.

Στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, κι έπειτα απ' τους ντόπιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.

Μαθητής Γυμνασίου

Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και αργότερα από τον πρωτοψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το οκτατάξιο Γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος σε ένα χωριό του Έβρου, κοντά στα Βουλγαρικά σύνορα, τα Πετρωτά.

Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Τον Φεβρουάριου του ίδιου χρόνου, προσλαμβάνεται στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάζεται ως λογιστής, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή "Πυρσός". Σ’ αυτή τη θέση θα παραμείνει ως τη συνταξιοδότησή του, το 1988.

Στο Σισμανόγλειο

Στο Σισμανόγλειο, μια σημαντική συνάντηση θα του αλλάξει τη ζωή. Το 1953 ο μεγάλος λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου θα τον αναζητήσει και θα του προτείνει να συμμετέχει στην εκπομπή του "Θρακικοί Αντίλαλοι", στο κρατικό ραδιόφωνο (ΕΙΡ), προκειμένου να παρουσιάσει στον κόσμο ένα ρεπερτόριο της Θράκης άγνωστο μέχρι τότε.

Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης θα διστάσει, λέγοντάς του "Με συγχωρείτε πολύ. Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά… ντρέπομαι να τα πω. Θα με κοροϊδεύουν", τα παραινετικά λόγια και οι συμβουλές του σπουδαίου λαογράφου θα τον επηρεάσουν και θα τον προτρέψουν να αφιερώσει τελικά όλο το υπόλοιπο της ζωής του στην προσπάθεια προβολής και διάδοσης της παραδοσιακής μουσικής.

Στη χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου
σε ώρα πρόβας στην ΕΙΡ

Από τότε και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, παίρνει μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως σολίστ στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Οι «Θρακικοί Αντίλαλοι» που, πριν τον Χρόνη Αηδονίδη φιλοξενούσαν μόλις 30-40 τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, τώρα πια, με τη φωνή του, γνωρίζουν στον κόσμο για πρώτη φορά τα τραγούδια της Δυτικής και της Βόρειας Θράκης αλλά και πολλά ακόμα της Ανατολικής, που ποτέ έως τότε δεν είχαν ακουστεί πέραν από τα σύνορα της Θράκης. Αργότερα συμμετέχει στη χορωδία του Σίμωνα Καρρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της Θράκης. Παράλληλα εξακολουθεί να λαμβάνει μέρος σε πολλές συναυλίες ανά την Ελλάδα και να δισκογραφεί.

Με το Γιώργο Νταλάρα και τον Ross Daly

Το 1990 η συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα θα αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς σταθμούς στην καλλιτεχνική του πορεία.

Ο δίσκος «Τ’ Αηδόνια της Ανατολής», με ορισμένα από τα πιο ωραία παραδοσιακά τραγούδια, και με τη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα και του Ross Daly, θα αγαπηθεί ακόμα και από ανθρώπους που έως τότε δεν είχαν ασχοληθεί με αυτός το είδος μουσικής. Οι από κοινού συναυλίες με τον Γιώργο Νταλάρα, που συνόδευσαν την παρουσίαση του δίσκου, θα επιβεβαιώσουν τη μεγάλη απήχηση.

Το ενδιαφέρον του κόσμου όμως για το παραδοσιακό τραγούδι, ιδιαίτερα της Θράκης, μέσα από τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη, θα αποδειχθεί και αργότερα, με την - ισάξια με τ’ «Αηδόνια της Ανατολής» - απήχηση που έλαβε ο διπλός δίσκος «Τραγούδια και Σκοποί της Θράκης», που επιμελήθηκαν οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, το 1993.

Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Σήμερα ο Χρόνης Αηδονίδης έχει μια πλούσια δισκογραφία (450 τραγουδιών περίπου), με τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης, βόρειας, ανατολικής και δυτικής. Έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κρατίδια της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη).

Το θρακιώτικο τραγούδι με την αριστοτεχνική και μελίρρυτη φωνή του, αγαπήθηκε από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Γι’ αυτό άλλωστε επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την πατρίδα μας στις δύο μεγαλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων: στο διακρατικό παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, το 2000, όπου η Ελλάδα καλωσόρισε τη νέα χιλιετία με τη φωνή του, στο Σούνιο και το 2004, όταν πραγματοποίησε την έναρξη της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας του 2004, με το συγκινητικό καθιστικό τραγούδι: «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε», απλώνοντας την ιερή μουσική της Θράκης σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Από συναυλία του Ν. Κυπουργού

Έχει συνεργαστεί συναυλιακά, με πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες στην Ελλάδα και στον εξωτερικό, ενώ αξιοσημείωτες είναι οι δισκογραφικές συνεργασίες του με τον Νίκο Κυπουργό και τη Λίνα Νικολακοπούλου, το 2001, στον δίσκο «Τα μυστικά του κήπου», στον οποίο ηχογράφησε το νανούρισμα «Βλέφαρό μου» και το 2003, στον δίσκο «Της καρδιάς μου τ’ ανοιχτά», όπου ηχογράφησε δύο τραγούδια σε μουσική του Παντελή Θαλασσινού και σε στίχους του Ηλία Κατσούλη και του Χρυσόστομου Γελαγώτη.

Το 2004 πραγματοποιεί ένα νεανικό του όνειρο, ηχογραφώντας για πρώτη φορά βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους, στο διπλό cd «Όταν οι δρόμοι συναντιούνται». Με το cd αυτό δεν εκπληρώνει μόνο την επιθυμία του να καταγράψει τη μουσική που αγάπησε πρώτη και σπούδασε ήδη από τα μικρά του χρόνια αλλά αποδεικνύει έμπρακτα και τη γενναιοδωρία του ως δάσκαλος, παρουσιάζοντας δίπλα του την, προσφάτως τότε, μαθήτριά του και σήμερα πλέον μόνιμη συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή.

Με τη Νεκταρία Καραντζή

Η αγάπη του για τη βυζαντινή μουσική εκδηλώνεται εμπράκτως και ένα χρόνο αργότερα, όταν παρουσιάζει τη τηλεοπτική σειρά επτά εκπομπών της ΕΤ1, με τίτλο: «Επικράνθη», στην οποία ψάλλει βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους της Μ. Εβδομάδας, που το 2006 εκδίδει σε ομώνυμο cd, από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Την ίδια χρονιά αναλαμβάνει την παρουσίαση της εβδομαδιαίας ραδιοφωνικής εκπομπής «Μουσικοί Παραδοσιακοί Αντίλαλοι» στο ραδιόφωνο της Πειραΐκής Εκκλησίας (91,2 FM), με μουσικολοαγραφικά θέματα, κατά το πρότυπο της εκπομπής «Θρακικοί Αντίλαλοι», που τον ανέδειξε πριν από πενήντα και πλέον χρόνια, και με τη σύμπραξη επίσης της μαθήτριάς του.

Εκδήλωση του ΑΜΠΧΑ

Ο Χρόνης Αηδονίδης σήμερα, με φωνή ακόμα πιο ώριμη αλλά και πιο γλυκιά και ευαίσθητη από εκείνη των νεανικών του χρόνων και με γνώση του "που πονάει το κάθε τραγούδι", όπως λέει ο ίδιος, συνεχίζει να προσφέρει στην παραδοσιακή μουσική του τόπου μας μεταφέροντας στις επόμενες γενιές το έργο του, μέσα από τη διδασκαλία. Έχει διδάξει κατά καιρούς σε διάφορα Ωδεία και Ιδρύματα και στο Εργαστήρι Παραδοσιακής Μουσικής του Δήμου Αλεξανδρούπολης.

Με τον Φίλιππο Ευφραιμίδη, στην
ηχογράφηση του CD του ΑΜΠΧΑ

Έχει διατελέσει καλλιτεχνικός διευθυντής στο Κέντρο Μελέτης Μουσικής Παράδοσης Θράκης, Μ. Ασίας και Ευξείνου Πόντου (τμήμα της Ε.Π.Α.Δ.Α.), είναι επίτιμος πρόεδρος του Σωματείου «Αρχείο Μουσικολοαγραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης» και ιδρυτικό μέλος του «Αρχείου Ελληνικής Μουσικής» αλλά και του Συλλόγου Τραγουδιστών Ελλάδος και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης «Ερατώ».

Πολλοί νέοι καλλιτέχνες που ακολουθούν τα χνάρια του, καταμετρώνται επίσης στους μαθητές του, και είναι, πέραν της Νεκταρίας Καραντζή, ο Βαγγέλης Δημούδης, η Δόμνα Μέγγα, η Λίτσα Ουλιανούδη, ο Μάνος Κουτσαγγελίδης, ο Χρήστος Κισσούδης, ο Φίλιππος Ευφραιμίδης, ο Χρήστος Χαρόβας κ.α.

Βράβευση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
Κωστή Στεφανόπουλο

Όλα αυτά τα χρόνια είναι αναρίθμητες οι διακρίσεις και οι τιμές που έχει δεχθεί ο Χρόνης Αηδονίδης για την πολύτιμη προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό, από κρατικούς και άλλους φορείς, πάρα πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα και πολιτιστικούς συλλόγους στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Από αυτές ξεχωρίζουν: η απόδοση του Μεγαλόσταυρου από τον πρώην Μητροπολίτη Θηβών και νυν Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ.κ. Ιερώνυμο, οι βραβεύσεις από τον Σύλλογο Αρχαιοφίλων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Έβρου δια χειρός του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλου, από το Λαογραφικό Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών, από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Παν/μίου Αθηνών, τη Σχολή Δοκίμων Αστυφυλάκων δια χειρός του Αρχηγού της ΕΛΑΣ κ. Α. Δημοσχάκη, από την Πανθρακική Ένωση Αμερικής, από την Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης και τον Ακαδημαϊκό Μουσικό Όμιλο «Μαΐστορες της Μακεδονίας», από την Ένωση Τραγουδιστών Ελλάδος, από την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, από το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Ορεστιάδας, κ.α.

Από την τελετή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο

Στις 29 Νοεμβρίου 2010 στο Ναό του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Φανάρι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απένειμε στον Χρόνη Αηδονίδη το οφίκιο του Άρχοντος Υμνωδού του Οικουμενικού Θρόνου.

Η Νομαρχία Έβρου ανακήρυξε το 2009, ως «Έτος Χρόνη Αηδονίδη» και διοργάνωσε προς τιμήν του ημερίδα και διάφορες συναυλίες στον Έβρο και επιμελείται τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του, ενώ το 8ο Παγκόσμιο Συνέδριο Θρακών, που πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή, τον τίμησε ως εξέχουσα προσωπικότητα της χώρας μας που έχει συμβάλει στη διατήρηση και διάδοση της παράδοσης και της φήμης του Θρακικού ελληνισμού.

Από το 2008 επίσης, στο νεόκτιστο εκκλησιαστικό πολιτιστικό κέντρο "Ανθίμειο" της Μητρόπολης Αλεξανδρούπολης, φιλοξενείται μεγάλο μέρος του προσωπικού και καλλιτεχνικού αρχείου του Χρόνη Αηδονίδη, το οποίο ο ίδιος ο καλλιτέχνης δώρισε στη Μητρόπολη.

Φωτογραφίες, δίσκοι, δημοσιεύματα, έγγραφα, βιβλία, στολές, τιμητικές πλακέτες κ.α., εκτίθενται σε αίθουσα με το όνομά του.

Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει αναμφισβήτητα αφήσει το δικό του ξεχωριστό αποτύπωμα στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής και θα μυεί στα θαυμάσια μυστικά της πολιτισμικής κληρονομιάς μας τις γενιές που έρχονται, ες αεί.

Στο Ηρώδειο (9/9/2012)

Στα σχέδια του είναι η έκδοση ενός βιβλίου αυτοβιογραφίας του στο οποίο θα περιλαμβάνεται και πλούσιο γνωστό αλλά και ανέκδοτο οπτικοακουστικό υλικό, η διοργάνωση σειράς μεγάλων συναυλιών του για τον εορτασμό των 80 και πλέον χρόνων του και η δισκογραφική έκδοση σειράς ανέκδοτων παλαιών ηχογραφημάτων του. Την έκδοση του βιβλίου του θα συνοδεύει το ντοκιμαντέρ παραγωγής της Νομαρχίας Έβρου και ένα ιδιόχειρο λεύκωμα 100 σελίδων, με συμβουλές προς τη μαθήτρια του Νεκταρία και, μέσω εκείνης, προς όλους τους μαθητές του.

● Συνέντευξη του Χρόνη Αηδονίδη το 2010 στον Θεοδόση Βαφειάδη για το πολιτιστικό μπλογκ "Να μείνουν μόνο τα τραγούδια"

● Συνέντευξη του Χρόνη Αηδονίδη το 2011 στον Θεοδόση Βαφειάδη

O Χρόνης Αηδονίδης στο YouTube
Η σελίδα του στο Facebook