Έβρος: Η εκτατική κτηνοτροφία εργαλείο πρόληψης δασικών πυρκαγιών

Η εκτατική κτηνοτροφία μπορεί να έχει μέλλον αν συνδεθεί άμεσα με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.

Το προηγούμενο διάστημα, οι άνθρωποι της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συζητήσουν με κτηνοτρόφους του κεντρικού και του νότιου Έβρου, που επλήγησαν από την πυρκαγιά του 2023. Η καταγραφή έγινε στο πλαίσιο της εκπόνησης της μελέτης αποκατάστασης που είχε αναλάβει το WWF Ελλάς σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και αφορούσε τους κτηνοτρόφους που ασκούσαν εκτατική κτηνοτροφία (έβγαζαν τα ζώα έξω για βοσκή) και επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά (κάηκαν ζώα, μαντριά ή βοσκότοποι).

Στόχος να καταγραφεί ο πραγματικός αριθμός των όσων λίγων κτηνοτρόφων και των κτηνοτροφικών ζώων έχουν μείνει στον κεντρικό και νότιο Έβρο (περιοχή που επλήγη από την πυρκαγιά), και διαμέσου συζήτησης να καταγραφούν οι ανάγκες που προκύπτουν και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, στοιχεία και παράγοντες τα οποία θα κρίνουν το μέλλον της κτηνοτροφίας στην περιοχή. Επιπλέον στόχος ήταν να διερευνηθεί αν η κτηνοτροφία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα από τα μέτρα πρόληψης μελλοντικών πυρκαγιών.

Φωτογραφία: © WWF / Λεωνίδας Σεϊτανίδης

Οι άνθρωποι της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης (ΕΠΒΘ) συναντήθηκαν συνολικά με 98 εκτατικούς κτηνοτρόφους του κεντρικού και νοτίου Έβρου που επηρεάστηκαν από την φωτιά. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι αρκετά και διαχρονικά, με την περσινή καταστροφή να δυσχεραίνει κατά πολύ την υφιστάμενη κατάσταση. Ο μικρός αριθμός των κτηνοτρόφων όντας σε μια διαρκή φθίνουσα πορεία, δέχεται ακόμη ένα πλήγμα μετά την πυρκαγιά, καθώς πολλοί από αυτούς αποφάσισαν να τα παρατήσουν.

Για πολλούς κτηνοτρόφους καταγράφηκαν σημαντικές απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο και στις υποδομές τους, καθώς η πυρκαγιά άφησε πίσω της αρκετά καμένα μαντριά και πολλά καμένα ζώα (2.110 καμένα αιγοπρόβατα σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Π.Ε. Έβρου). Αρκετοί από αυτούς δήλωσαν μετά την πυρκαγιά, σε ένα διάστημα από μερικές ημέρες έως και λίγες εβδομάδες, ότι παρατήρησαν τα ζώα τους να πεθαίνουν, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τεκμηριωθεί και να αποζημιωθεί η πρόσθετη αυτή απώλεια. Πολλοί από αυτούς ανέφεραν ότι υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στις αποζημιώσεις για τις καμένες εγκαταστάσεις, αλλά και η τροφή που τους παραχώρησε η πολιτεία δεν έφτανε για να καλύψει τις ανάγκες τους, επιβαρύνοντας οικονομικά περισσότερο τη θέση τους καθώς πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να έχουν τα ζώα τους έγκλειστα τον χειμώνα του 2023 - 2024 μιας και είχε καεί ο βοσκότοπος τους.

Φωτογραφία: © WWF / Λεωνίδας Σεϊτανίδης

Στον Έβρο κατά παράδοση υπήρχε πάντα αυξημένη αγροκτηνοτροφική δραστηριότητα, η οποία μεταξύ άλλων συντέλεσε στη διαμόρφωση κατάλληλων ενδιαιτημάτων για πολλά είδη πουλιών. Τα τελευταία χρόνια όμως, αυτό έχει αλλάξει ριζικά, έχει συρρικνωθεί σημαντικά ο αριθμός των κτηνοτρόφων για διάφορους λόγους (γήρανση πληθυσμού, εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση, οικονομικά μη δελεαστικό και βιώσιμο επάγγελμα κτλ). Ως αποτέλεσμα της μείωσης της βόσκησης κυρίως στα δάση των ημιορεινών περιοχών υπήρξε η συνεχής αύξηση της βιομάζας. Η θαμνώδης βλάστηση επεκτείνονταν χρόνο με τον χρόνο και πύκνωνε σε τέτοιο βαθμό που κατά σημεία ήταν αδιαπέραστη. Ξέφωτα, εγκαταλειμμένοι αγροί και λιβάδια δασώθηκαν, λειτουργώντας σαν ένας ακόμη παράγοντας για τη δημιουργία υψηλής έντασης φωτιάς, ιδίως μετά από μια περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας, όπως ήταν η περσινή. Η διατήρηση μιας τέτοιας κατάστασης κατά την οποία η βιομάζα αυξάνονταν συνεχώς συντέλεσε στη δυσκολία πρόληψης και αντιμετώπισης των περσινών δραματικών γεγονότων και την αποφυγή μιας τεράστιας οικολογικής - και όχι μόνο - καταστροφής. Όσοι έχουν βιώσει αντίστοιχες καταστροφές όπως η περσινή στον Έβρο, γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να σταματήσεις μια δασική πυρκαγιά σε πυκνή βλάστηση σε συνδυασμό με δυσμενείς κλιματικές συνθήκες (ισχυροί άνεμοι, ξηρασία, κτλ).

Συνδυάζοντας τα στοιχεία και τις πληροφορίες που παρείχαν οι κτηνοτρόφοι η ΕΠΒΘ βλέπει μια κατάσταση η οποία μόνο οικονομικά δελεαστική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Με τον κλάδο να αντιμετωπίζει ένα πλήθος προκλήσεων όπως τη μείωση των επιδοτήσεων, το αυξανόμενο κόστος παραγωγής, την τεράστια οικονομική ζημιά από τη φωτιά, την απαγόρευση βόσκησης για τα επόμενα χρόνια και τη γήρανση των κτηνοτρόφων, το μέλλον της εκτατικής κτηνοτροφίας στον Έβρο μοιάζει δυσοίωνο.

Ας σκεφτούμε όμως ένα σενάριο χαμηλού κόστους πρόληψης δασικών φωτιών, το οποίο αν εφαρμοστεί ορθά υπάρχουν πολύ καλές πιθανότητες να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα. Θα θέλαμε να πυκνώσει ξανά η βλάστηση μέσα σε μια πενταετία και να ελλοχεύει πάλι ο κίνδυνος εκτεταμένης πυρκαγιάς; Ή θα ήταν προτιμότερο να υποστηριχθεί η εκτατική κτηνοτροφία και να ασκείται κατά ζώνες διατηρώντας διάκενα και λιβάδια αυξάνοντας τη βιοποικιλότητα και δημιουργώντας περιοχές εύκολης κατάσχεσης της φωτιάς; Η εκτατική κτηνοτροφία μπορεί να έχει μέλλον αν συνδεθεί άμεσα με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.

Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης
[post_ads]