Ο θρύλος λέει ότι το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο του Δεδέαγατς είναι έργο μηχανικών του Ρωσικού στρατού. Πρόκειται για μια ατεκμηρίωτη πληροφορία...
Το Δεδεαγατς, όταν το κατέλαβαν οι Ρώσοι το 1878, κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1877-1878), δεν ήταν παρά ένα μικρό χωριό, στο οποίο δεν είχε ακόμα μεταφερθεί η έδρα του Μουτεσαριφλίκιου, ούτε ή έδρα της Μητρόπολης Αίνου. Όσο μικρό και αν ήταν όμως, κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο, καθόσον σύμφωνα με τον δάσκαλο από την Αίνο Νικόλαο Χατζόπουλο «είχε λιθόκτιστην Δημοτικήν Σχολήν».
 |
| Σχέδια από την Αγγλική αντικατασκοπία για τον τερματικό σταθμό Δεδέαγατς, 1877 |
Ο θρύλος λέει ότι ο πολιτικός Διοικητής Ιωάννης Φιμερέλλης που διορίστηκε από τους Ρώσους, ζήτησε από αυτούς την σύνταξη του πρώτου ρυμοτομικού σχεδίου του Δεδέαγατς. Πρόκειται για μια ατεκμηρίωτη πληροφορία που σκοντάφτει στην κοινή λογική. Οι Ρώσοι ήρθαν προσωρινά ως κατακτητές αλλά και αν ακόμα είχαν βλέψεις να μείνουν μόνιμα, το διάστημα που παρέμειναν εδώ μεσούντος του Ρωσοτουρκικού πολέμου και της γενικότερης αναστάτωσης σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο δεν υπήρχε προφανώς η ανάγκη σχεδίασης ρυμοτομικού σχεδίου λόγω αύξησης του πληθυσμού και ανέγερσης κτισμάτων για την στέγαση του κόσμου ούτε φυσικά θα ανθούσε το εμπόριο την ταραγμένη εκείνη εποχή.
Η Αδριανούπολη και η επαρχία της από την οποία γινόταν εξαγωγή των προϊόντων της αλλά και εισαγωγή από το εξωτερικό προϊόντων αντίστοιχα, ήταν υπό Ρωσική κατοχή, οι συγκοινωνίες είχαν παραλύσει, το μόνο εμπόριο που διεξαγόταν ήταν για τη σίτιση των στρατευμάτων, άμεσο ήταν το πρόβλημα των προσφύγων, τα στρατεύματα σε επιφυλακή για τυχόν επανάληψη των εχθροπραξιών και οι ξένες αγορές διέκειντο δυσμενώς απέναντι στη Ρωσία. Τέλος όταν επανήλθαν οι Οθωμανοί για ποιο λόγο να θέλουν να κρατήσουν το σχέδιο ρυμοτομίας των πρώην εχθρών τους. Πιο πιθανή μου φαίνεται η εξήγηση ότι η επέκταση του αρχικού σχεδίου που είχε γίνει από την εταιρεία Ανατολικών Σιδηροδρόμων να έγινε πάλι από την ίδια και πάντως από την Οθωμανική κυβέρνηση, πολύ μετά την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων.
 |
| Το τοπογραφικό σχέδιο του Δεδέαγατ που συντάχθηκε από την Οθωμανική κυβέρνηση και την C.O. το 1885 |
O αείμνηστος δάσκαλος Άγγελος Ποιμενίδης αμφισβητεί και αυτός τον θρύλο της χάραξης του σχεδίου της πόλης από τους Ρώσους. Στο βιβλίο του γύρω από την ιστορία της Θράκης (έκδοση 1952) γράφει:
«Λένε ότι το 1878 με την κάθοδο των Ρώσων κατά τον πόλεμο εκείνο, άρχισε να χτίζεται η Αλεξανδρούπολη και η ρυμοτομία της είναι έργο μηχανικών του ρωσικού στρατού. Δύσκολα το πιστεύει αυτό κανείς. Η παλιά Αλεξανδρούπολη, συνοικισμός γύρω από τον Φάρο, δεν μαρτυρεί μεγαλόπνοα σχέδια. Μα ο Ρωσσικός στρατός δεν παρέμεινε παραπάνω από ένα χρόνο στη Θράκη και μια πού δεν υπήρχε τότε πόλις, δεν είχε τον καιρό να σκεφθεί ότι πρέπει να κτισθεί αυτού πολιτεία για τον α η β λόγο. Αν γίνονταν τέτοιο πράγμα, θα είχαμε και άλλα παραδείγματα για άλλα μέρη».
Σε εκδήλωση με θέμα την ιστορία της Αλεξανδρούπολης που πραγματοποιήθηκε το 2022 στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης, ο φιλίστωρ ερευνητής της ιστορίας της πόλης Μιχάλης Πατέλης ανέτρεψε κυριολεκτικά τον μύθο του δήθεν σχεδίου από τους Ρώσους, καταθέτοντας σχετικά δημοσιεύματα ομογενειακών εφημερίδων της Κωνσταντινουπόλεως τις οποίες και παραθέτω κατωτέρω:
 |
| Εφημερίδα ΒΥΖΑΝΤΙΣ Κων/πολεως 1-4-1885 |
 |
| Εφημερίδα ΝΕΟΛΟΓΟΣ Κων/πολεως 1-4-1885 |
 |
| Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ Κων/πολεως 8-4-1885 |
➤ Διαβάστε επίσης: Μύθοι που βασανίζουν την ιστορία της Αλεξανδρούπολης: Το ψαροχώρι του Δεδέαγατς, που δεν υπήρξε ποτέ!
Γεώργιος - Ελευθέριος Αλεπάκος
Συνταξιούχος Νομικός
Πηγές:
- Μιχάλης Πατέλης: Αρχείο 3 εφημερίδων Κωνσταντινουπόλεως
- Α. Καραδήμου - Γερόλυμπου: Μεταξύ Ανατολής και Δύσης
- Φωτοαρχείο Γεωργίου Αλεπάκου
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω