Πέντε ιστορικά γεγονότα που συνδέουν το Διδυμότειχο με την Κύπρο.
Το παρόν κείμενο, επαυξημένο με περισσότερα στοιχεία, αποτελεί την ομιλία μου, η οποία παρουσιάσθηκε στην επιστημονική εσπερίδα στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων «Βατάτζεια 2024», που διοργάνωσε η Μητρόπολη Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου. Τα φετινά «Βατάτζεια» ήταν αφιερωμένα στη μαρτυρική μεγαλόνησο της Ρωμηοσύνης, την Κύπρο, καθώς το 2024 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την βαρβαρική εισβολή των Τούρκων, η οποία προκάλεσε πολλά δεινά και καταστροφές στους Κυπρίους αδερφούς μας και βεβαίως τη διχοτόμηση του νησιού.
 |
| Από την επιστημονική εσπερίδα στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων «Βατάτζεια» |
Το κεντρικό θέμα της εσπερίδας που πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Καθεδρικού Ναού Παναγίας Ελευθερώτριας (Αίθουσα Χρόνη Αηδονίδη) ήταν η θρησκευτική πολιτική του Ιωάννη Βατάτζη και η Κύπρος με κύριο ομιλητή τον διακεκριμένο Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Χρήστο Αραμπατζή και θέμα: «Η θρησκευτική πολιτική του Ιωάννου Βατάτζη και η Κύπρος». Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης ο έγκριτος πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Χολέβας με θέμα: «Ο Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος και τα δεινά της Κύπρου» και ο Καστροπολίτης κ. Ιωάννης Σαρσάκης με θέμα: «Διδυμότειχο - Κύπρος· από τον Άγιο Ιωάννη Βατάτζη στους ήρωες καταδρομείς Χατζόπουλο και Δοϊτσίδη». Σκοπός της δικής μου ομιλίας, ήταν να αναδείξω τέσσερα ιστορικά γεγονότα που συνδέουν το Διδυμότειχο με την Κύπρο (στο τέλος της εκδήλωσης προστέθηκε και ένα ακόμη), τα οποία είναι τα παρακάτω:
1. Ο Διδυμοτειχίτης αυτοκράτορας Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης και η Κύπρος
 |
| Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης |
Η δυναστεία των Λουζινιάν εξουσίασε την Κύπρο μέχρι το 1489, έτος κατά το οποίο η εξουσία πέρασε στα χέρια των Βενετών. Οι Λουζινιάν εν αντιθέσει με τους δύο προηγούμενους κατακτητές κατόρθωσαν να στερεώσουν την εξουσία τους για περίπου τέσσερις αιώνες. Αυτό έγινε διότι τα επαναστατικά κινήματα που προηγήθηκαν κόστισαν πολλές ζωές, με αποτέλεσμα να πληγεί το ηθικό των Κυπρίων, καθώς επίσης και διότι αρχικά ο Γκυ ντε Λουζινιάν υιοθέτησε μια πιο ήπια τακτική διακυβέρνησης, δημιουργώντας την προσδοκία στον λαό του νησιού ότι δεν πρέπει να ανησυχούν. Έτσι επωφελούμενος από την μη επαναστατική διάθεση των ντόπιων, κατάφερε το επόμενο χρονικό διάστημα να μετοικήσουν στην Κύπρο Λατινικοί πληθυσμοί από Ανατολή και Δύση. Στους πληθυσμούς αυτούς ο Γκυ ντε Λουζινιάν διαμοίρασε φέουδα, με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Λατίνων στο νησί και να δημιουργηθεί μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη, η οποία ήταν σε θέση να επιβληθεί και να καταστείλει οποιαδήποτε επανάσταση.
Η οικογένεια Λουζινιάν ανήκε στο ρωμαιοκαθολικό δόγμα και για τον λόγο αυτό προσπάθησε να δημιουργήσει στην Κύπρο μία ενότητα στον εκκλησιαστικό χώρο υποτάσσοντας την Ορθόδοξη Εκκλησία στις Λατινικές κακοδοξίες. Με τις συνελεύσεις της Λεμεσού του 1220 και της Αμμοχώστου το 1222, και βεβαίως με την υποστήριξη του πάπα, οι Φράγκοι καταπάτησαν τα δικαιώματα των Ορθοδόξων και σε εκκλησιαστικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό η ιεραρχία της Κυπριακής εκκλησίας με τον Αρχιεπίσκοπό της Νεόφυτο μετέβησαν το 1223 προς την Μικρά Ασία, όπου συνάντησαν τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Γερμανό Β΄ και τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη.
Το 1223 ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης είχε συμπληρώσει έναν χρόνο από τότε που διαδέχθηκε τον πεθερό του Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη, ο οποίος είχε δημιουργήσει το νεοσύστατο κράτος της Νίκαιας, ως μία εστία αντίστασης κατά των Φράγκων. Τα μέτωπα που έπρεπε να διαφυλάξει ήταν πολλά και από κάθε σημείο του ορίζοντα. Από τα νοτιοανατολικά του σύνορα απειλούνταν από τους Τούρκους του Σουλτανάτου του Ικονίου, καθώς και από τις Μογγολικές επιδρομές, από τα Βόρεια και Δυτικά από τους Φράγκους της Κωνσταντινούπολης και τους Βουλγάρους καθώς και από τους ομοεθνείς Δεσπότες (κυβερνήτες) του κράτους της Ηπείρου. Παρά ταύτα προσπάθησε και βοήθησε με διπλωματικά μέσα την εκκλησία της Κύπρου και τον λαό της, κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες. Για τις ενέργειες του Ιωάννη Βατάτζη υπέρ της εκκλησίας της Κύπρου και του κυπριακού λαού, μας μίλησε ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Χρήστος Αραμπατζής.
Χαρακτηριστικό σημείο για την αναγνώριση από τον κυπριακό λαό και την εκκλησία, του κράτους της Νίκαιας και του Ιωάννη Βατάτζη ως πολιτική και εκκλησιαστική συνέχεια της Ρωμανίας / Βυζαντίου, αποτελεί: «ένα συνοδικό της Κύπρου που αναγιγνωσκόταν στην λειτουργία της Κυριακής της Ορθοδοξίας, μνημονεύοντας και τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες και Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, δείχνοντας πόσο στενές ήταν οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών: «Ιωάννου του εν ευσεβεί τη μνήμη γενοµένου αοιδίµου βασιλέως ηµών του Δούκα, αιωνία η μνήμη». Επί του θέματος της μνημόνευσης του Βατάτζη από την Εκκλησία της Κύπρου, κάνει αναφορά στην επιστολή του και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Νεόφυτος, παραθέτοντας τα εξής: «Ίσθι δε, δέσποτα ημών άγιε και αυθέντα, της μεγίστης φήμης και αναφοράς του παντεξακούστου και περιβοήτου πανευσεβάστου ονόματος της αγίας σου βασιλείας εις τας κατά Κύπρον των Ρωμαίων αγίας του Θεού Εκκλησίας απάσης της νήσου…» κλπ.
2. Διδυμότειχο 1931, τα πάνδημα μνημόσυνα υπέρ των πεσόντων Κυπρίων
Στις 20 Οκτωβρίου ο μητροπολίτης Νικόδημος, σε πύρινο λόγο που εκφώνησε στη Λεμεσό ζήτησε την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Στη Λευκωσία πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε στο κέντρο της πόλης υποστηρίζοντας τις ενέργειες της εκκλησίας (καθώς και άλλοι μητροπολίτες ξεσηκώθηκαν), καθώς και των βουλευτών, ζητώντας μια αντιπροσωπεία να δει τον Άγγλο κυβερνήτη. Ο Στορς αρνήθηκε την οποιαδήποτε συνάντηση με αποτέλεσμα το πλήθος να ξεσπάσει και να πυρπολήσει το σύμβολο της αποικιοκρατίας που ήταν το ξύλινο κτίριο του κυβερνείου. Οι Άγγλοι άνοιξαν πυρ κατά του άοπλου πλήθους με αποτέλεσμα να σκοτωθούν από 6 έως 17 άνθρωποι (οι πηγές δεν συμφωνούν ακριβώς), μεταξύ αυτών και ο 15χρονος Ονούφριος Κληρίδης. Τα γεγονότα αυτά αποτέλεσαν την αφορμή να ξεσπάσουν ταραχές σε όλο το νησί με αποτέλεσμα να έρθουν ενισχύσεις για τους Άγγλους από την Αίγυπτο και να καταστείλουν την εξέγερση που έμεινε στην ιστορία της Κύπρου ως Οκτωβριανά.
 |
| Εφημερίδα ΘΡΑΚΗ |
«Σεμνόν και επιβλητικόν ετελέσθη την παρελθούσαν Κυριακήν (8-11-1931) το οργανωθέν υπό της Εθνικής Ενώσεως Εφέδρων Διδυμοτείχου μνημόσυνον υπέρ των πεσόντων Κυπρίων εν τω Μητροπολιτικώ Ναώ (του Αγίου Αθανασίου). Κατά μυριάδας προσέτρεξε ο λαός της πόλεως. Η επιμνημόσυνος δέησις χορστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Ιωάκειμ (Σιγάλα) ήρχισεν εν μέσω εξαιρετικής συγκινήσεως του πλήθους. Ο Σεβασμιότατος κ. Ιωακείμ μετά την επιμνησμόσυνον δέησιν ομίλησε θαυμάσια υπέρ της απελευθερώσεως της Κύπρου.
Μετά τον μητροπολίτην ο πρόεδρος της Εθνικής Ενώσεως Εφέδρων, ο ημέτερος Διευθυντής κ. Γρηγόρης Μήτκας καταθέτων στέφανον υπέρ των πεσόντων Κυπρίων κατά την συντελούμενην εκεί Ηρωικήν επανάστασην της Κύπρου, εξέφρασε την συμπάθειάν του Εφεδρικού κόσμου (δηλ των συνδέσμων Εφέδρων) και ανέπτυξεν την σημασίαν του αγώνος των Κυπρίων. Μετά τον κ. Μήτκαν κατέθεσεν στέφανον ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου (Διδυμοτείχου) κ. Κουγιουμτζόγλου εκ μέρους του Δήμου, εκφωνήσας ωραίον λόγον, επίσης ομίλησεν ο Γυμνασιάρχης κ. Δρακοντίδης. Στεφάνους κατέθεσεν η Αρμενική κοινότης, η Ισραηλιτική κοινότης, το Β΄ Δημοτικόν Σχολείον και ο σύλλογος Ε.Φ.Α. Μετά την κατάθεσιν των στεφάνων ανεγνώσθη προς τον λαόν το κάτωθι ψήφισμα, το οποίον ενεκρίθη δια βοής ολοκλήρου του λαού και απεστάλη προς την Αγγλικήν Πρεσβείαν Αθηνών και προς τον Πρόεδρον της Δημοκρατίας.
ΨΗΦΙΣΜΑ
Οι έφεδροι Διδυμοτείχου ως και σύμπας ο λαός της πόλεως Διδυμοτείχου βαθύτατα συγκεκινημένος και υπερήφανος δια τον απελευθερωτικόν αγώνα του αδελφού λαού στέλλομεν προς αυτόν εγκαρδιώτατον ασπασμόν. Συνάμα εκφράζομεν αποτροπιασμόν διά τα βίαια άνανδρα μέσα της Βρετανικής δυνάμεως, ανάξια προς τα φιλελευθέρας αρχάς και παραδόσεις του μεγάλου Αγγλικού Έθνους.Είθε ο Θεός να φωτίσει την Αγγλικήν κυβέρνησιν ίνα υπακούουσα εις την φωνήν του δικαίου και των ανθρωπιστικών ελευθεριών να υποστείλει την σημαίαν της τυραννίας και χαιρετήσει η ίδια την αναπεπταμένην ήδη υπό των αγωνιστών σημαία της Ελευθερίας.
Εν Διδυμοτείχω τη 8/11/1931
Ο Πρόεδρος της Ε.Ε.Εφέδρων Γργ. Μήτκας, Δήμαρχος Γ. Χατζηπεντίδης, Πρόεδρος Δημ. Συμβ. Γ. Κουγιουμτζόγλου, Πρόεδρος Ισραηλιτικής Κοινότητος Μπ. Ταραμπολούς, Πρόεδρος Μουσουλμανικής Κοινότητος Μεστάν Μπέης, Πρόεδρος Αρμενικής Κοινότητος Κ. Παπαζιάν και οι Πρόεδροι: Παντοπωλών Χατζηβασιλειάδης, Καφεποτοπωλών Ζ. Ψαρράς, Λαχανοκηπουρών Γκαλντάνας, Κρεοπωλών Π. Τζιχαήδης, Υποδηματοποιών Κ. Κελεμποσίδης, Ραπτών Αμαξόπουλος, Πολυτέκνων Χατζηστεργίου, Κτιστών Μπασιατλής, Προσφύγων Θαλασσινός, Θρακών και Μικρασιατών Ταουκτσής, Ποιμένων Τσιαγκίδης, Αμαξηλατών Τσορτσιόρης, Ιατρικού Συλλόγου Γιατζής».
Με βάση τα γραφόμενα στο άρθρο βλέπουμε, ότι όντως το μνημόσυνο ήταν πάνδημο και υποστηριζόμενο από τον λαό και τους φορείς της πόλης του Διδυμοτείχου, καθώς και από τις τρεις άλλες κοινότητες της πόλης: την Ισραηλιτική, την Αρμενική και την Μουσουλμανική. Άξιο αναφοράς είναι ότι ανάλογα μνημόσυνα και ψηφίσματα πραγματοποιήθηκαν και στα χωριά της Περιφερείας του Διδυμοτείχου Λάβαρα και Ελαφοχώρι, όπου και εκεί παρέστη πλήθος λαού και θεσμικών (το Ελαφοχώρι ειδικά θα μας απασχολήσει και παρακάτω).
 |
| Εφημερίδα ΘΡΑΚΗ |
3. Ο Διδυμοτειχίτης λογοτέχνης Βασίλης Σιναπίδης και το «Τραγούδι της Κύπρου»
 |
| Βασίλειος Σιναπίδης |
Την δεύτερη έκδοση του «Τραγουδιού της Κύπρου», προλόγισε, πέραν του δημιουργού, και ο Γάλλος νεοελληνιστής, λογοτέχνης και κριτικός Gaston Henry Aufrère (Γκαστόν Ανρύ Ωφρέρ), ο οποίος εξαίρει τον πανανθρώπινο χαρακτήρα της ποίησης του Σιναπίδη, αναφέροντας: «αν η συλλογή του, αληθινά, είναι πρώτα - πρώτα ένας ύμνος στο ελληνικό πνεύμα, είναι άλλο τόσο - και τούτο είναι πολύ σπουδαιότερο - ένας ύμνος στον πολιτισμό εκείνο του ωραίου και του αγνού, του αγαθού και του αληθινού, στο δικό μας μεσογειακό πολιτισμό, που έδωσε το φως σ΄ ολάκερο τον κόσμο. Όπως ο Ησίοδος μέσα στη "ΘΕΟΓΟΝΙΑ" του, έτσι και ο Βασίλης Σιναπίδης αγωνίζεται για μια παγκόσμια τάξη δικαιοσύνης και ειρήνης ενάντια σ΄ ένα κόσμο αδικίας και καταστροφής. Σε τελευταία ανάλυση τούτο είναι το μεγάλο και βαθύ μήνυμα του βιβλίου του - ένας αγώνας του φωτός ενάντια στο σκοτάδι, του δίκιου ενάντια στη βία, του πνεύματος και της καρδιάς ενάντια στην ψυχρή ύλη, της αγάπης ενάντια στο μίσος, της καθαρής αλήθειας ενάντια στη σκοτεινή άρνηση».
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι, ο εκλεκτός Γάλλος ποιητής και Ελληνιστής Gaston Henry Aufrère, μετέφρασε το «Το Τραγούδι της Κύπρου» στα γαλλικά και μίλησε για τον Βασίλη Σιναπίδη σε διαλέξεις και συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε ότι, ολόκληρο το πρώτο κεφάλαιο του υπόψη έργου με τίτλο ¨Αφροδίτης επιφάνια¨ δημοσιεύθηκε στον Εθνικό Κήρυκα της Ν. Υόρκης (National Herald).
Ο Θανάσης Μουσόπουλος (φιλόλογος, ποιητής και συγγραφέας) από την Ξάνθη, ως κεντρικός ομιλητής στην ποιητική βραδιά που διοργάνωσε ο Ιστορικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου «Καστροπολίτες - Γνώση και Δράση», με θέμα «Διδυμότειχο: Γη του Κάλλους της Ιστορίας και του Πολιτισμού», αναφέρει για το επικολυρικό ποίημα και τον δημιουργό του τα εξής: «Η Ιστορία και το Δράμα της Κύπρου, μια ανοιχτή πληγή. Κύπρος και Θράκη αντάμα στην ποίηση του Σιναπίδη. Ένα μεγάλο επικολυρικό ποίημα που επιβεβαιώνει, ότι ο ποιητής αγωνίζεται για μια παγκόσμια τάξη δικαιοσύνης και ειρήνης ενάντια σ’ ένα κόσμο αδικίας και καταστροφής».
4. Οι ήρωες ΚΔ του Διδυμοτείχου Χατζόπουλος και Δοϊτσίδης
 |
| Η προτομή των δύο ηρώων ΚΔ Χατζόπουλου και Δοϊτσίδη |
Παρήγορο είναι το γεγονός ότι με πρωτοβουλία της XVΙ Μ/Κ Μεραρχία Πεζικού Διδυμοτείχου, εδώ και περίπου 20 χρόνια το Διδυμότειχο τιμά τους δύο σύγχρονους ήρωές του. Στο Στρατιωτικό Μουσείο Διδυμοτείχου υπάρχουν οι προτομές τους, και ένα από τα στρατόπεδα της πόλης έχει το όνομά τους. Επίσης κάθε χρόνο κατά τη θλιβερή επέτειο της 20ης Ιουλίου, πραγματοποιείται μνημόσυνο από τη Μεραρχία για τους δύο ήρωες στον χώρο του Στρατιωτικού Μουσείου. Θα πρέπει να τονίσουμε, ότι και ο Δήμος Διδυμοτείχου τίμησε τα δύο άξια τέκνα του, συμβάλλοντας οικονομικά στη δημιουργία της προτομής τους και δίνοντας τα ονόματά τους στην οδό που περνάει μπροστά από το Στρατιωτικό Μουσείο Διδυμοτείχου.
Το 2016 τα οστά του ήρωα Χρήστου Χατζόπουλου μεταφέρθηκαν από τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας για να ενταφιαστούν στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο του Διδυμοτείχου. Την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016 έγινε η κηδεία με τις δέουσες στρατιωτικές τιμές, παρουσία της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας του τόπου μας. Στην κηδεία παρέστη πλήθος ανθρώπων (στρατιωτικών και πολιτών), οι οποίοι έσφιξαν το χέρι των συγγενών του ήρωα ευχόμενοι «Καλόν Παράδεισο» και αναγνωρίζοντάς τον ως «Άξιο της Πατρίδος», όπως βεβαίως είναι και ο έτερος ήρωας Χριστόδουλος Δοϊτσίδης.
5. Η Παναγία του Κύκκου στο Διδυμότειχο
 |
| Η εικόνα της Παναγίας Κύκκου |
Ο πάτερ Γαβριήλ μας ενημέρωσε, ότι η εικόνα αυτή χρονολογείται στον 19ο αιώνα, και ότι αποτελεί πιστό αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή της Παναγίας Κύκκου στην Κύπρο. Η εικόνα υπήρχε στο Μετόχι της Μονής Κύκκου στην Αδριανούπολη, δίπλα στο γυμνάσιο της πόλης, όπου το κτίριο σώζεται μέχρι σήμερα. Έτσι μέσω της Αδριανούπολης, προφανώς κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών και τα τραγικά γεγονότα του 1922/23, κατέληξε στο Διδυμότειχο. Οι πηγές αναφέρουν ότι στο Διδυμότειχο εστάλησαν πολλά κιβώτια με αρχεία και κειμήλια της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως, αλλά λόγω έλλειψης χώρου αποθήκευσης (λόγω της εισροής πολλών προσφύγων στην πόλη) εστάλησαν στην Αθήνα. Ευτυχώς η εν λόγω εικόνα διασώθηκε και αποτελεί έκθεμα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο του Διδυμοτείχου.
Αυτά είναι πέντε σημεία που συνδέουν το Διδυμότειχο, την ιστορική Καστροπολιτεία της Θράκης με την Κύπρο, ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλα, τα οποία θα αναδειχθούν στο μέλλον. Γεγονός είναι, ότι Θράκη και Κύπρος, αρχέγονα Ελληνικά εδάφη, έχουν τεμαχιστεί, η Θράκη στα τρία και η Κύπρος στα δύο, και πάντα αποτελούν δέλεαρ στις επιδιώξεις και βουλιμικές ορέξεις της Τουρκίας. Για τον λόγο αυτό θα κλείσω το κείμενο μου, με ένα επίγραμμα που υπάρχει στην προτομή του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ και σταυραετού του Μαχαιρά, του Γρηγόρη Αυξεντίου, στο χωριό Αυξέντιο της Θράκης (που πήρε το όνομά του από τον ήρωα και όπου υπάρχει μουσείο προς τιμήν του) και λόγω που οι καιροί είναι δύσκολοι δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι: «Της Κύπρου το Μολών λαβέ θεμέλιο της Θράκης»!!!
[post_ads]
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω