Από τη δεκαετία του 1990 προσπαθούν διάφορες μεταλλευτικές εταιρείες να εγκαθιδρύσουν βιομηχανία εκμετάλλευσης χρυσού δυτικά της Αλεξανδρούπολης.
1. Εισαγωγή
Παίρνοντας αφορμή από τις ανησυχίες που προκάλεσε η αμφιλεγόμενη κινητικότητα της μεταλλευτικής εταιρείας «Χρυσωρυχεία Θράκης» το τελευταίο διάστημα (βλ. εδώ) και από ορισμένες δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο, όπως οι παρεμβάσεις του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης κ.κ. Ανθίμου (βλ. εδώ) και του πρώην υποψηφίου Δημάρχου και Δημοτικού Συμβούλου Αλεξανδρούπολης κ. Παύλου Μιχαηλίδη (βλ. εδώ), οι οποίοι επικρίνουν ορισμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες και «πολυδιαφημισμένες επενδύσεις» στη Θράκη, συνοψίζονται στην παρούσα εισήγηση ορισμένα βασικά επιστημονικά κριτήρια στο πλαίσιο της ενημέρωσης των πολιτών της Θράκης για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη Δημόσια Υγεία από τις προγραμματισμένες εκμεταλλεύσεις χρυσού στο Πέραμα Έβρου και στις Σάπες Ροδόπης. Για περισσότερες λεπτομέρειες παραπέμπεται σε προηγούμενες εισηγήσεις που υποδεικνύονται παρακάτω.
Από την δεκαετία του 1990 προσπαθούν διάφορες διεθνείς μεταλλευτικές εταιρείες να εγκαθιδρύσουν βιομηχανία εκμετάλλευσης χρυσού στις περιοχές Σαπών και Περάματος, 20-25 χλμ δυτικά έως βορειοδυτικά της Αλεξανδρούπολης. Ύστερα από πολλές μεταπωλήσεις μεταξύ διαφόρων ξένων εταιρειών, εξαγόρασε τελικά τα μεταλλευτικά δικαιώματα και στις δύο περιοχές η καναδέζικη κοινοπραξία «Eldorado Gold». Σε όλη αυτή την πορεία μεταπωλήσεων παρέμειναν όπως είχαν οι θυγατρικές εταιρείες διατηρώντας μέχρι σήμερα τις ελληνικές ονομασίες: «Χρυσωρυχεία Θράκης» στο Πέραμα και «Μεταλλευτική Θράκης» στις Σάπες. Για λόγους απλοποίησης θα ονομάζονται συχνά στην εισήγηση αυτή, «εταιρεία Περάματος» και «εταιρεία Σαπών». Στην παρούσα εισήγηση δίνεται έμφαση στα σχέδια εκμετάλλευσης στο Πέραμα, διότι φαίνεται ότι προς το παρόν η μητρική εταιρεία «Eldorado Gold» επικεντρώνεται στο Πέραμα.
Ο κ. Μιχαηλίδης στην εν λόγω δημοσίευσή του χαρακτηρίζει επί λέξει τη νέα δραστηριότητα της εταιρείας: «Επανέρχονται τα Χρυσωρυχεία με νέα ατζέντα. Ενδεικτικό αυτής της προοπτικής, είναι το γεγονός ότι τα "Χρυσωρυχεία Θράκης Μονοπρόσωπη Α.Ε." άλλαξαν την επωνυμία τους σε "Μεταλλεία Θράκης Μονοπρόσωπη Α.Ε." και μάλιστα με αυτή την τακτική "ανάγκασαν" προ ημερών το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης να κάνει δεκτή δωρεά τους για σημαντικά είδη ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού».
Σημειώνεται ότι, ιδιαίτερα η εταιρεία Περάματος πρόβαλλε ήδη στο παρελθόν την παρουσία της στη Θράκη ασχολούμενη με δημόσιες σχέσεις. Πλησίασε και δωροδόκησε αθλητικούς και άλλους συλλόγους και με αμφίβολες μεθόδους, όπως και στο επάνω αναφερόμενο πρόσφατο παράδειγμα «δωρεάς» στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, προσπαθεί να σπάσει την αντίδραση των κατοίκων και να επηρεάσει την κοινή γνώμη, για να πετύχει την αδειοδότηση για την εκμετάλλευση στο Πέραμα. Παρά ταύτα, οι πολίτες και οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης της Θράκης κατόρθωσαν μέχρι σήμερα να αναχαιτίσουν τις πιέσεις των εταιρειών και να εμποδίσουν την περιβαλλοντικά επιζήμια αυτή βιομηχανία.
Ορισμένες επιχειρηματικές κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται στη Θράκη, όπως και οι θυγατρικές εταιρείες της Eldorado Gold, υπόσχονται με ζήλο οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή για να αποφύγουν την αντίδραση των πολιτών. Επ’ αυτού αρμόζει η γνωμοδότηση του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ.κ. Ανθίμου, ο οποίος στην επάνω αναφερόμενη δημοσίευση επικρίνει τους επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στη περιοχή Αλεξανδρούπολης, ότι «δεν αφήνουν θετικό αναπτυξιακό αποτύπωμα στην τοπική οικονομία» και καταλήγει επί λέξει: «Δεν βλέπουμε να αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αναλογεί, απέναντι στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Να σέβονται δηλαδή, τις αρχές και τις αξίες, που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας, τον σεβασμό προς τον άνθρωπο - την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την παροχή ίσων ευκαιριών, τον σεβασμό στο περιβάλλον που κληρονομήσαμε και την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής του συνόλου της κοινωνίας της πόλεως».
Οι προτεινόμενες εκμεταλλεύσεις χρυσού όχι μόνο δεν θα βοηθήσουν στην ύφεση της οικονομικής κρίσης παρά θα επιφέρουν επιπλέον καταστροφικά πλήγματα στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους της Θράκης. Οι προγραμματισμένες μεταλλευτικές επεμβάσεις θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη γεωργία, στην αλιεία στον τουρισμό και σε άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, καθώς επίσης στη δημόσια υγεία και στη ποιότητα ζωής των κατοίκων της Θράκης.
2. Τι σημαίνει «εκμετάλλευση χρυσού»
Παρακάτω δίνονται ορισμένα γενικά χαρακτηριστικά της εκμετάλλευσης χρυσού σε συνδυασμό με την επί λέξει μετάφραση παραθέσεων του γερμανικού περιοδικού "DER SPIEGEL", ένα από τα πιο έγκυρα και με σοβαρό επιστημονικό προσανατολισμό περιοδικά ανά τον Κόσμο, που πριν μερικά χρόνια δημοσίευσε ειδικό ρεπορτάζ για την εκμετάλλευση χρυσού με τίτλο «Το βρώμικο χρυσάφι» (τεύχος 12/17-3-2008):
α) H εκμετάλλευση χρυσού αποτελεί αναμφισβήτητα την πιο επιζήμια βιομηχανία από κάθε άλλη βιομηχανική και μεταλλευτική δραστηριότητα. Η όλη διαδικασία αφορά την ανάκτηση μικροσκοπικών ιχνών χρυσού, μερικές φορές μάλιστα κάτω από 1 γραμμάριο (!!) ανά τόνο πετρώματος.
β) Απαιτούνται λοιπόν μαζικές εξορύξεις πετρωμάτων, οι οποίες αλλοιώνουν ριζικά τη μορφολογία και το φυσικό τοπίο μεγάλων περιοχών. «Για μια ουγκιά χρυσό (σημ.: 1 ουγκιά = 31,1 γραμμάρια) αλέθονται μέχρι κατάστασης λάσπης 20 τόνοι και σε ορισμένες περιπτώσεις 100 τόνοι πετρώματος. Ολόκληρα βουνά εξαφανίζονται στους μύλους (...). Για την εξόρυξη διατρυπούν οι μεταλλευτικές εταιρείες επιφανειακά ορυχεία, τα οποία έχουν τέτοιες διαστάσεις, ώστε να είναι ορατά από το Διάστημα» (DER SPIEGEL).
γ) Ακολουθεί μεταλλουργική επεξεργασία των αλεσμένων πετρωμάτων με χρήση μεγάλων ποσοτήτων τοξικών χημικών αντιδραστηρίων, συχνά με διάλυμα του δηλητηριώδους κυανιούχου νατρίου, με απρόβλεπτους κινδύνους για τη Δημόσια Υγεία. «Το διάλυμα κυανιδίων ξεπλένει τον χρυσό (από το πέτρωμα) και εξαφανίζει κάθε ζωή στην περιοχή». Εφόσον το κυανιούχο νάτριο έχει τη δυνατότητα να διαλύει τα ίχνη χρυσού, είναι ευνόητο ότι διαλύει και πλήθος άλλων τοξικών μετάλλων από το πέτρωμα, όπως μόλυβδο, αρσενικό, ψευδάργυρο, κάδμιο κ.α.
δ) Μοναδικό φαινόμενο είναι το ότι οι μάζες αυτές των εξορυχθέντων και επεξεργασθέντων πετρωμάτων εναποθέτονται σχεδόν 100% σαν τοξικό απόβλητο σε χώρους τελμάτων μεγάλων εκτάσεων, συνήθως σε γειτονικά ρέματα, με δραματικές επιπτώσεις στο υδρολογικό σύστημα. Δηλητηριάζονται μεγάλες περιοχές, ιδιαίτερα σε περίπτωση αστοχιών και θραύσεων φραγμάτων. «Τα κέρδη των κοινοπραξιών πηγαίνουν στα πλούσια βιομηχανικά κράτη. Δηλητήρια και μεταλλευτικά απορρίμματα παραμένουν στις φτωχές χώρες (παραγωγής)» (DER SPIEGEL).
3. Σε ποια μορφή και ποσότητα βρίσκεται ο χρυσός στα πετρώματα
Σε δηλώσεις των μεταλλευτικών εταιρειών και σε διάφορες συζητήσεις ακούγονται ορολογίες όπως «κοίτασμα χρυσού», ή «χρυσοφόρο κοίτασμα» ή μάλιστα «μετάλλευμα χρυσού» κλπ. Όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί είναι παραπλανητικοί διότι δίνουν την εντύπωση ότι ο «μαγικός» χρυσός βρίσκεται στο υπέδαφος σαν κάποιες συγκεντρώσεις, δηλαδή σαν ένα είδος «θησαυρός» και μπορούμε να τον βγάλουμε με κάποια σκαψίματα.
Τα ηφαιστειακά πετρώματα στο νοτιοανατολικό τμήμα της Θράκης παρουσιάζουν συχνά ορισμένες «υδροθερμικές - επιθερμικές» εξαλλοιώσεις και περιέχουν μεταξύ άλλων μεταλλικών ορυκτών και ίχνη χρυσού μέχρι 1 γραμμάριο στον τόνο πετρώματος. «Επιθερμικές εξαλλοιώσεις» με ίχνη χρυσού απαντώνται σε πολυάριθμους λόφους από Σάπες μέχρι Πέραμα - Πετρωτά και σε άλλες ηφαιστειακές περιοχές, όπως της Κίρκης - Αισύμης, Πεύκων/Λουτρών. [Σημείωση: Υδροθερμική εξαλλοίωση = Εξαλλοίωση πετρωμάτων λόγω επίδρασης μεταμαγματικών «υδατικών θερμών» («υδροθερμικών») διαλυμάτων. Επιθερμική εξαλλοίωση = Eξαλλοίωση πετρωμάτων στο επάνω μέρος ενός υδροθερμικού πεδίου].
Σε ορισμένες από τις «επιθερμικές εμφανίσεις» οι περιεκτικότητα σε χρυσό είναι κατά θέσεις 1 έως 5 γραμμάρια ανά τόνο πετρώματος. Τα συνηθισμένα λοιπόν αυτά πετρώματα με περιεκτικότητες χρυσού ενός γραμμαρίου ανά τόνο αποτελούν ήδη αντικείμενα ενδιαφέροντος για τις εταιρείες και μπορούν να τα χαρακτηρίσουν σαν «κοίτασμα χρυσού» και να τα καταχωρήσουν σε πρόγραμμα εκμετάλλευσης. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διεστραμμένη εκτίμηση, στο να χαρακτηρίζεται σαν «κοίτασμα η μετάλλευμα χρυσού» ένα συνηθισμένο πέτρωμα με ίχνος χρυσού ενός γραμμαρίου (ενός εκατομμυριοστού) στον τόνο. Για τις εταιρείες μετράει το τελικό προϊόν, ο χρυσός, και δεν ενδιαφέρονται εάν ξεριζώνονται και αλέθονται ολόκληροι λόφοι και καταλήγουν ύστερα από την κυάνωση σαν δηλητηριασμένη λάσπη σε «χαβούζες» αποβλήτων.
Για καλύτερη κατανόηση αναφορικά με τα όρια περιεκτικοτήτων χρυσού στο πέτρωμα αρκεί να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τα δεδομένα της εταιρείας, η μέση περιεκτικότητα χρυσού στον Λόφο Περάματος είναι 3,2 γραμμάρια και το κατώτερο όριο εκμεταλλευσιμότητας μόνο 1,0 γραμμάριο ανά τόνο πετρώματος. Έτσι μπορεί κανείς να υπολογίσει τις μάζες πετρωμάτων που πρέπει να εξορύσσονται. Για την προγραμματισμένη παραγωγή χρυσού 35 περίπου τόνων στο Πέραμα, θα πρέπει (με τα «στείρα») να εξορυχθούν πάνω από 16 εκατομμύρια (!!) τόνοι πετρώματος. Απ’ αυτά, 11 εκατομμύρια τόνοι θα αλεσθούν σαν πολύ ψιλό αλεύρι και θα περάσουν από λουτρό κυανιδίων, και μετά την ανάκτηση των 1, 2, 3 γραμμαρίων χρυσού ανά τόνο, θα καταλήξει το αλεσμένο πέτρωμα ουσιαστικά 100% σαν τοξική δηλητηριασμένη λάσπη σε πελώρια λεκάνη τελμάτων σε διπλανό ρέμα. Ο γραφικός Λόφος Περάματος με τα ωραία πυριτιωμένα βράχια στην κορυφή θα εξαφανιστεί και θα μετατραπεί σε έναν πελώριο σεληνιακό κρατήρα.
Οι καθορισμένες οριακές τιμές εκμεταλλευσιμότητας προδιαγράφουν τις μοιραίες εξορυκτικές εξελίξεις. Στη «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)» του έτους 2000 η εταιρεία Περάματος (τιμή χρυσού τότε γύρω στα 300 Ευρώ η Ουγγιά) καθόρισε σαν όριο εκμεταλλευσιμότητας 1,45 γραμμάριο χρυσό στον τόνο πετρώματος με την πρόθεση να συσσωρεύει σε ειδικό χώρο τα εξορυχθέντα πετρώματα με περιεκτικότητα σε χρυσό 1,25 έως 1,45 γραμμάριο στον τόνο για την περαιτέρω μεταλλουργική επεξεργασία σε περίπτωση ανόδου της τιμής του χρυσού. 12 χρόνια αργότερα, με 3 φορές υψηλότερη τιμή του χρυσού (περίπου 900 Ευρώ η Ουγγιά) η εταιρεία μείωσε τα όρια εκμεταλλευσιμότητας στη ΜΠΕ 2012 σε 1,0 και 0,8 γραμμάριο στον τόνο αντίστοιχα. Σήμερα, η τιμή του χρυσού είναι πάλι 3 φορές υψηλότερη (γύρω στα 2.500 Ευρώ η ουγγιά) και τα προγνωστικά στο διαδίκτυο αναφέρουν ότι 10 χρόνια αργότερα, το 2035 η τιμή του χρυσού πιθανόν θα αγγίξει τα 5.500 Ευρώ η ουγγιά. Ο καθένας μπορεί βγάλει δικά του συμπεράσματα για τις εξορυκτικές διαθέσεις των εταιρειών ενώπιων της εκρηκτικής ανόδου της τιμής του χρυσού, οπότε δεν αποκλείεται να μειωθούν τα όρια εκμεταλλευσιμότητας στο Πέραμα μέχρι κάτω από το 0,5 γραμμάριο στον τόνο πετρώματος. Με τα κριτήρια αυτά οι εταιρείες είναι σε θέση να οργώσουν και να αποστραγγίσουν μεγάλες περιοχές ηφαιστειακών πετρωμάτων του νοτιοανατολικού τμήματος της Θράκης.
Τέλος, θα πρέπει αναφερθεί και η εξής πραγματικότητα: Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής χρυσού σε μεταλλεία καταναλώνεται στη βιομηχανία κοσμημάτων. Η προγραμματιζόμενη εκμετάλλευση χρυσού στη Θράκη αποκτά λοιπόν μια άλλη, τραγική έννοια, εάν συνειδητοποιήσει κανείς ότι η παραγωγή χρυσού π.χ. στο Πέραμα θα καταναλωθεί στη βιομηχανία κοσμημάτων, με το τίμημα να εξαφανιστεί ο γραφικός "Λόφος Περάματος", η περιοχή να μεταβληθεί με σεληνιακό τοπίο και οι κάτοικοι της Θράκης να κληρονομήσουν πάνω από 11.000.000 (!) τόνους δηλητηριασμένα, τοξικά μεταλλευτικά απόβλητα.
4. Τα σχέδια εκμετάλλευσης χρυσού στο Πέραμα
4.1 Εξορύξεις
Σύμφωνα με τα δεδομένα της εταιρείας, το επιφανειακό ορυχείο στον Λόφο Περάματος σε λίγα χρόνια λειτουργίας θα έχει μήκος 700 μέτρα, πλάτος έως 400 μέτρα και βάθος μέχρι 130 μέτρα. Η εταιρεία, επιδιώκοντας να προβάλλει το έργο της κατά το δυνατόν ανώδυνο, ισχυρίζεται ότι η εξόρυξη στον Λόφο Περάματος θα περιοριστεί μόνο στο επάνω «οξειδωμένο» πέτρωμα το οποίο (κατά την εταιρεία) στο κέντρο του έχει πάχος 125 μέτρα, πλευρικά όμως μόνο 50-30 μέτρα, και διαδίδει επίμονα και αυθαίρετα, ότι για τον λόγο αυτό «δεν θα υπάρχει θέμα όξινης απορροής και εκτόξευσης τοξικών χημικών στοιχείων».
Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της εταιρείας, βρίσκεται κάτω από το «οξειδωμένο» πέτρωμα ένας παχύς ορίζοντας συγκέντρωσης θειούχων ορυκτών πάχους μέχρι πάνω από 180 μέτρα (συνάγεται από σχήματα της εταιρείας). Διάφορα κριτήρια μας επιτρέπουν να ισχυριστούμε ότι η εξόρυξη θα συνεχιστεί σε βαθύτερα επίπεδα, δηλαδή στη θειούχα αυτή μεταλλοφορία με ολέθριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, διότι πρόκειται για «δυσκατέργαστο» υλικό ώστε να απαιτείται ένταση της κυάνωσης με αποτέλεσμα την αύξηση διαλυτότητας και των τοξικών μεταλλικών στοιχείων θειούχων ορυκτών (βλ. παρακάτω).
Η εν λόγω μεταλλοφορία είναι ορυκτολογικά όμοια με αυτή του υπόγειου θειούχου κοιτάσματος Οχιάς, ανατολικά Σαπών, που εκεί προορίζεται για εξόρυξη. Στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και στη δημόσια συζήτηση, η εταιρεία Σαπών εξάρει ιδιαίτερα σαν προσοδοφόρα την υπόγεια αυτή εξόρυξη. Είναι λοιπόν παράδοξο ότι ενώ η εταιρεία Σαπών επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην θειούχα μεταλλοφορία της Οχιάς, η εταιρεία Περάματος ισχυρίζεται αντίθετα ότι δεν θα συνεχίσει την εξόρυξη στο ορυκτολογικά συγκρίσιμο θειούχο κοίτασμα κάτω από το οξειδωμένο σώμα,. Για λόγους συντομίας δεν θα σταθούμε στις αντιθέσεις επιχειρηματολογίας των εταιρειών και σε διάφορα άλλα αναξιόπιστα στοιχεία στις αντίστοιχες ΜΠΕ. Για την περιγραφή αυτών απαιτούνται ειδικές εισηγήσεις.
Η εξόρυξη ενός τέτοιου θειούχου μεταλλεύματος σε ανοιχτό ορυχείο (στο Πέραμα) και οι επακόλουθες διαδικασίες της επεξεργασίας και της εναπόθεσής του σαν μεταλλευτικό τέλμα θα εντείνουν φυσικά την όξινη απορροή και την εκπομπή τοξικών μετάλλων στην ευρύτερη περιοχή. Η εταιρεία αποσιωπά συστηματικά την ορυκτολογική και χημική σύσταση της θειούχας αυτής μεταλλοφορίας. Ειδική όμως επιστημονική μελέτη μας πληροφορεί ότι η μεταλλοφορία αυτή περιέχει πάνω από 20 θειούχα μεταλλικά ορυκτά, από τα οποία προκύπτουν τα χημικά στοιχεία: σίδηρος (Fe), ψευδάργυρος (Zn) συνδεδεμένος με κάδμιο (Cd), χαλκός (Cu), μόλυβδος (Pb), κασσίτερος (Sn), αρσενικό (As), αντιμόνιο (Sb), βισμούθιο (Bi), τελλούριο (Te), σελένιο (Se) και φυσικά άφθονο θείο (S), Για λεπτομέρειες παραπέμπεται σε. εισήγηση στο διαδίκτυο: "Ορυκτοχημεία των μεταλλευτικών τελμάτων στο προτεινόμενο έργο Περάματος Έβρου…".
4.2. Μεταλλουργική επεξεργασία (κυάνωση) - Κατανάλωση κυανίου
Η εκχύλιση του χρυσού με κυανιούχο διάλυμα γίνεται σε συστοιχία πελώριων δεξαμενών. Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με το πρόβλημα της μεγάλης κατανάλωσης νερού (ημερησίως περίπου 4.000 κυβ. μέτρα!!) στην άνυδρη αυτή περιοχή, διότι δεν αποτελεί θέμα της παρούσας εισήγησης αλλά είναι απαραίτητο να γίνει πληροφόρηση για την κατανάλωση κυανίου.
Σύμφωνα με τους πίνακες 6.3.2.-1 και 6.3.2.-2 της Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.). 2011) της εταιρείας θα χρησιμοποιούνται στο προτεινόμενο έργο Περάματος 0,61 Kg κυανιούχο νάτριο (NaCN) ανά τόνο εξορυχθέντος και επεξεργασθέντος πετρώματος. Σύμφωνα πάλι με τα δεδομένα της εταιρείας, θα επεξεργάζονται την ημέρα, δηλαδή θα περνούν από κυάνωση πάνω από 3.500 τόνοι πετρώματος (το εργοστάσιο επεξεργασίας θα εργάζεται ασταμάτητα και τις 7 ημέρες της εβδομάδας). Από αυτά προκύπτουν: 3.500 τόνοι πετρώματος Χ 0,61 Kg NaCN = 2.135 Kg NaCN. Δηλαδή, κατανάλωση κυανίου ημερησίως πάνω από 2 και ετησίως πάνω από 765 τόνους.
Συμπέρασμα: Μόνο το έργο Περάματος θα καταναλώσει 6.000 - 7.000 τόνους (!!) κυανιούχο νάτριο στα 8-9 χρόνια λειτουργίας του.
4.3. Εναπόθεση των μεταλλευτικών τελμάτων
Η εταιρεία προβάλλει από το 2011 ένα σχέδιο «ανυψωμένης λεκάνης» τελμάτων περίπου 500 μέτρα νότια του οικισμού Περάματος και 200 μέτρα νοτιοανατολικά του προγραμματισμένου επιφανειακού ορυχείου, η οποία θα περιλαμβάνει τη χαράδρα ενός ρέματος, με την παλιά τουρκική ονομασία «Σπαλτζάκ», που εκρέει στο κεντρικό ρέμα «Παλιόρεμα». Ο χώρος αυτός θα έχει περίπου τριγωνικό σχήμα με πλευρές μήκους περίπου 900, 750 και 650 μέτρα και κύριο φράγμα (ανάχωμα) ύψους 40 μέτρων!!. Σημειώνεται ότι η πελώρια αυτή λεκάνη θα βρίσκεται σε περιοχή ισχυρά τεκτονισμένων και κατακερματισμένων πρασινοσχιστολίθων υψηλού βαθμού διαπερατότητας.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της εταιρείας, η χωρητικότητα της χαράδρας αυτής επαρκεί για την εναπόθεση μεταλλευτικών τελμάτων 1.800.000 κυβ. μέτρων = 2.900.000 τόνων. Για τα υπόλοιπα τέλματα 4.900.000 κυβ. μέτρων = 7.900.000 τόνων, σχεδίασε η εταιρεία την „ανυψωτική επέκταση“ του χώρου εναπόθεσης, με εσωτερικά φράγματα. Η πελώρια αυτή "χαβούζα" θα ανυψωθεί με αυτόν τον τρόπο από τα 195 στα 245 μέτρα (δηλαδή κατά 50 μέτρα). Τελικά θα ξεπροβάλλει μια γιγαντιαία τριγωνική "βαθμιδώδης πυραμίδα" από μεταλλευτικά τέλματα και αναχώματα. Το συνολικό ύψος από το βαθύτερο σημείο του ρέματος μέχρι τη στέψη της πυραμίδας θα πλησιάσει τα 90 μέτρα!!! (συγκριτικά όσο τρεις επανωτές 10όροφες πολυκατοικίες).
Διερωτάται κανείς, πώς είναι δυνατόν να στηριχθεί ένα τέτοιο μεγάλο σύστημα αναχωμάτων σε ασταθή ιζήματα τελμάτων, όταν αυτά έχουν μια κοκκίωση μερικών «μικρών» (μερικών χιλιοστών του χιλιοστού) και συμπεριφέρονται σαν αργιλικά υλικά με τα γνωστά φαινόμενα "θιξοτροπίας" και ρευστότητας σε περίπτωση βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαρκή προβλήματα στη σταθεροποίηση των αναχωμάτων.
Υπάρχουν μάλιστα πιθανότητες σε μια ασυνήθιστη βροχόπτωση να σπάσουν ορισμένα τμήματα της πυραμίδας και να παρασύρουν σαν "ντόμινο" ολόκληρο το σύστημα στο Παλιόρεμα και κατόπιν στον παραλιακό χώρο Μεσημβρίας - Πετρωτών και στο Θρακικό Πέλαγος. Περισσότερες πληροφορίες μεταλλευτικών τελμάτων προσφέρει η εισήγηση στο διαδίκτυο: "«Χρυσές» κατολισθήσεις τοξικών τελμάτων: Σήμερα Copler Erzincan στην Τουρκία, αύριο Πέραμα και Σάπες στη Θράκη".
4.4. Επέκταση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων
Από τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία προκύπτει το συμπέρασμα ότι, εάν εγκαθιδρυθεί βιομηχανία εκμετάλλευσης χρυσού στο Πέραμα, η εταιρεία θα δραστηριοποιηθεί σε δύο κατευθύνσεις, α) θα συνεχίσει την εξόρυξη στον πολυμεταλλικό ορίζοντα θειούχων και β) παράλληλα θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια να επεκτείνει τις εξορυκτικές της δραστηριότητες σε γειτονικές εμφανίσεις. Οι επεκτάσεις των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων αποτελούν κατά κανόνα κύριο στόχο των εταιρειών, αποσιωπούν όμως για ευνόητους λόγους το «καυτό» περιβαλλοντικό αυτό θέμα στα πρόθυρα των αδειοδοτήσεων.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα έχουν π.χ. χαρακτηριστεί σαν «επιθερμικά συστήματα» και οι γειτονικοί λόφοι: Οδοντωτόν και Μαυροκορυφή, 5 χλμ δυτικά και 2 χλμ βορειοδυτικά αντίστοιχα από τον Λόφο Περάματος, καθώς και εμφανίσεις 1,5 χλμ βόρεια Περάματος. Όλοι αυτοί οι λόφοι παρουσιάζουν χαρακτηριστικές πυριτιώσεις ("πυριτικά καπέλα"), που με το ανάγλυφό τους χαρακτηρίζουν την ιδιαιτέρου κάλλους μορφολογία της περιοχής (τα εντυπωσιακά πυριτιωμένα βράχια π.χ. του Οδοντωτού είναι ορατά από απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων). Όλες αυτές οι εμφανίσεις βρίσκονται στην ιδιάζουσα γεωτεκτονική τάφρο, την ονομαζόμενη «Τάφρο των Πετρωτών», η οποία έχει συμπεριληφθεί από την εταιρεία Περάματος στην οριοθετημένη «περιοχή άμεσης μελέτης» ήδη στην πρώτη της ΜΠΕ (2000).
Εάν αρχίσει το πρώτο μεταλλείο θα ακολουθήσουν και άλλα, και οι περιβαλλοντικές καταστροφές θα είναι ασταμάτητες και ανεπανόρθωτες.
5. Τα σχέδια εκμετάλλευσης χρυσού στις Σάπες
5.1. Εξορύξεις και μεταλλουργική επεξεργασία
Το προγραμματισμένο έργο Σαπών είναι πολύπλοκο και η θυγατρική εταιρεία της Eldorado Gold, η «Μεταλλευτική Θράκης» προβάλλει εξορύξεις διαφόρων τύπου μεταλλοφοριών:
Α. Η υπόγεια θειούχα εμφάνιση «Οχιάς»: Η εταιρεία Σαπών επικεντρώνεται στην υπόγεια εξόρυξη ενός σώματος θειούχας μεταλλοφορίας σε βάθος περίπου 200 μέτρα κάτω από τη βόρεια πλαγιά του λόφου «Οχιά», άμεσα ανατολικά Σαπών. Όπως ήδη αναφέρθηκε επάνω, η εταιρεία Σαπών προβάλλει την εκμετάλλευση του υπόγειου θειούχου κοιτάσματος σαν κύριο προσοδοφόρο έργο.
Β. Η εμφάνιση Αγίου Δημητρίου: Πρόκειται για κλασική επιθερμική εμφάνιση τύπου Περάματος με χαρακτηριστικά εξαλλοιωμένα, οξειδωμένα (ξεθωριασμένα) πετρώματα, με «πυριτικό καπέλο» κλπ. Η μέση περιεκτικότητα σε χρυσό είναι κατά την εταιρεία 3,5 γραμμάρια στον τόνο πετρώματος, επίσης συγκρίσιμη με αυτή του Περάματος (3,2 g/t). Η εταιρεία Σαπών προτείνει εδώ επιφανειακή εξόρυξη. Τονίζεται ότι, η ανάκτηση των ιχνών αυτών χρυσού σε τέτοια πετρώματα είναι δυνατή (όπως στο Πέραμα) μόνο με χρήση κυανίου (βλ. επίσης Κεφ. 5.2).
Ως γνωστόν η εταιρεία Σαπών προγραμμάτιζε μέχρι το 2001 τη μεταλλουργική ανάκτησης χρυσού από τα εξορυχθέντα πετρώματα με τη μέθοδο της κυάνωσης (όπως και η εταιρεία Περάματος). Μετά την γνωστοποίηση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας τον Απρίλιο 2001 κατά της επεξεργασίας χρυσού στη Χαλκιδική με τη μέθοδο της κυάνωσης, η εταιρεία των Σαπών αφαίρεσε από τις προτάσεις της το καυτό θέμα «κυάνωση» και επινόησε ένα άλλο σχέδιο ανάκτησης χρυσού, το οποίο ανακοίνωσε για πρώτη φορά σε Δελτίο Τύπου στις 7 Σεπτεμβρίου 2001 και παρουσίασε στην ΜΠΕ το 2002:
1) ανάκτηση των μεταλλικών θειούχων ορυκτών (σιδηροπυρίτης, χαλκούχα ορυκτά) από τα εξορύξιμα πετρώματα με τη μέθοδο της «επίπλευσης», διότι τα μεταλλικά αυτά θειούχα ορυκτά εγκλείουν τα ίχνη - ψήγματα χρυσού και
2) εξαγωγή του «χρυσοφόρου χαλκούχου συμπυκνώματος» στο εξωτερικό για πυρομεταλλουργική ανάκτηση του χρυσού.
Το σχέδιο αυτό ως μη αξιόπιστο απορρίφθηκε το 2002 από το Περιφερειακό Τμήμα Θράκης του ΤΕΕ, τα Νομαρχιακά και Δημοτικά Συμβούλια και όλους τους άλλους φορείς της Θράκης.
Το σχήμα περί ανάκτησης του περιβόητου "χρυσοφόρου χαλκούχου συμπυκνώματος" με τη μέθοδο της «επίπλευσης» έχει πολλά αναξιόπιστα στοιχεία. Άλλωστε, η μέθοδος «επίπλευσης» δεν ισχύει για την εμφάνιση του οξειδωμένου πετρώματος του Αγ. Δημητρίου, για τον απλό λόγο, ότι τα μεταλλικά θειούχα ορυκτά του χαλκού - που κατά την «Μεταλλευτική Θράκης (ΜΘ)» εγκλείουν τα ψήγματα χρυσού στην περίπτωση Οχιάς -, είναι στα οξειδωμένα πετρώματα ανύπαρκτα και έτσι δεν υφίσταται καν θέμα ανάκτησής τους με τη μέθοδο της επίπλευσης.
Με άλλα λόγια: Η ανάκτηση του χρυσού από ένα οξειδωμένο πέτρωμα σαν αυτό του Αγίου Δημητρίου (όπως και του Λόφου Περάματος) είναι δυνατή μόνο με κυάνωση αλλά επειδή η εταιρεία Σαπών αποφάσισε αυθαίρετα να αποκλείσει το θέμα «κυάνωση», αναγκάστηκε να δικαιολογήσει την επεξεργασία του οξειδωμένου πετρώματος του Αγ. Δημητρίου προβάλλοντας την αμφιλεγόμενη μέθοδο, ότι αυτό πριν την «επίπλευση» θα αναμιγνύεται με το θειούχο πέτρωμα της Οχιάς. Αυτό αποτελεί μια πολύ παράδοξη και αμφίβολη μέθοδο, στο να αραιώνεται ένα μετάλλευμα και μετά να επιδιώκεται ανάκτηση συμπυκνώματος μεταλλικών ορυκτών.
Η ΜΘ διαφημίζοντας με έμφαση ότι «θα καταργήσει το κυάνιο», προσπαθεί σαφώς να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Εκτός αυτού αποφεύγει να επεξηγήσει, ότι αντ’ αυτού θα χρησιμοποιήσει σε μεγαλύτερη ποσότητα μια σειρά 10 περίπου τοξικών χημικών αντιδραστηρίων με πιθανόν χειρότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία: Επ’ αυτού παραπέμπουμε στο διαδίκτυο, σε παλαιότερη ειδική εισήγηση με τίτλο: "Ορυκτοχημεία των μεταλλευτικών τελμάτων στο προτεινόμενο έργο εκμετάλλευσης χρυσού στις Σάπες…".
5.2. Τα σχέδια επέκτασης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων
To σχήμα της «μη χρήσης κυανίου» βρίσκεται σε αντίθεση και με τα μελλοντικά σχέδια της εταιρείας. Η εταιρεία Σαπών έχει συγκεκριμένα σχέδια επέκτασης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, τα οποία όμως για ευνόητους λόγους αποσιωπά στη δημόσια συζήτηση. Στη ΜΠΕ 2002 αναφέρεται παρεμπιπτόντως η διεύρυνση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων ενώ στις ιστοσελίδες των διαφόρων μητρικών εταιρειών παρουσιάστηκαν επανειλημμένα χάρτες με 9 ακόμη εμφανίσεις μελλοντικών εξορύξεων μέσα στη παραχώρηση ΔΜΜ-Ε5, από ΒΑ Σαπών μέχρι Κασσιτερές και Συκορράχη: 1) Δυτική Οχιά (Wiper West), 2) Δυτικός Γκρεμός (Scarp West), 3) Καμένο, 4) Σάπανα, 5) Αγ. Νικόλαος, 6) Γαλαξίας, 7) Αγ. Βαρβάρα, 8) Αδουλάριος και 9) Έβρος. Στην ΜΠΕ-2002 αναφέρεται και ο Άγ. Κωνσταντίνος, 800 μέτρα νοτιοανατολικά Κασσιτερών.
Οι συνθήκες και οι μορφές εξαλλοιώσεων, οι ορυκτολογικές παραγενέσεις, οι περιεκτικότητες χρυσού σε ίχνη της τάξης 1-5 g/t και η σύμφυση των μικροσκοπικών ψηγμάτων χρυσού (μεγέθους συνήθως μέχρι 5 μm = χιλιοστά του χιλιοστού!!) με πυριτικά ορυκτά του πετρώματος απαιτούν τη μέθοδο της κυάνωσης για την ανάκτηση του χρυσού από το πέτρωμα. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι, και η εταιρεία των Σαπών κατά την επέκταση και εξέλιξη των μεταλλευτικών και μεταλλουργικών της δραστηριοτήτων θα προβεί σε πολλαπλές επιφανειακές εξορύξεις και θα χρησιμοποιήσει τη μέθοδο της κυάνωσης. Λεπτομέρειες προσφέρει η εισήγηση στο διαδίκτυο: "Η εξέλιξη της εκμετάλλευσης χρυσού στις Σάπες απαιτεί τη χρήση κυανίου".
Η «επιθερμική ζώνη» από ανατολικά Σαπών μέχρι Κασσιτερές και Συκορράχη, συμπεριλαμβανομένων και των μεταλλείων Οχιάς και Αγ. Δημητρίου, θα μετατραπεί σε μερικές δεκαετίες σε ένα απέραντο συγκρότημα τουλάχιστον 12 μεταλλείων. Μπορεί λοιπόν ο καθένας να φανταστεί, τι σημαίνει να έχει σε μία περιοχή (η παραχώρηση ΔΜΜ-Ε5) 8 Χ 2-4 χιλιομέτρων πάνω από 10 επιφανειακά ορυχεία διαστάσεων πολλών εκατοντάδων μέτρων καθώς επίσης ισάριθμες και σε χωρητικότητα ισοδύναμες «χαβούζες» τοξικών μεταλλευτικών τελμάτων, εφ’ όσον τα εξορυχθέντα και επεξεργασθέντα πετρώματα 100% θα εναποθέτονται σε διπλανούς χώρους σαν τοξικό μεταλλευτικό απόβλητο (συνήθως θα γεμίζουν τα γειτονικά ρέματα). Επ΄ αυτών πρέπει να προστεθούν οι απογυμνωμένες περιοχές για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας, δρόμοι, πλατείες συσσώρευσης εξορυχθέντων πετρωμάτων κ.λ.π. Τελικά δημιουργείται το ερώτημα, εάν και ποιοι χώροι θα παραμείνουν για την ποιοτική ζωή των κατοίκων στις περιοχές αυτές μεταξύ επιφανειακών ορυχείων, απογυμνωμένων σεληνιακών τοπίων και γιγαντιαίων λεκανών μεταλλευτικών τοξικών τελμάτων;
5.3. Εναπόθεση μεταλλευτικών τελμάτων
Για την εναπόθεση τελμάτων που θα προκύπτουν από το προτεινόμενο έργο Οχιάς (και Αγ. Δημητρίου) σχεδίασε η εταιρεία μία γιγαντιαία «λεκάνη» στη τοποθεσία «Αλογότοπος», στη χαράδρα ενός ρέματος που εκρέει στο κεντρικό ρέμα «Ζεστόρρεμα»,. Τα μεταλλευτικά τέλματα θα γεμίσουν το ρέμα σε έκταση 600 μέτρων (!!) και το φράγμα στη κατάντη του ρέματος θα λάβει σταδιακά ύψος μέχρι 40 μέτρα!!!. Δεν θα λεπτομερήσουμε στην ορυκτολογική και χημική σύσταση των μεταλλευτικών τελμάτων. Επ’ αυτού παραπέμπουμε πάλι στην εισήγηση: "Ορυκτοχημεία των μεταλλευτικών τελμάτων στο προτεινόμενο έργο εκμετάλλευσης χρυσού στις Σάπες…".
Αρκεί να αναφερθεί ότι ειδικά τα μεταλλευτικά αυτά τέλματα θα αποτελούνται κυρίως από θειούχα ορυκτά της εξόρυξης Οχιάς, από τα οποία προκύπτουν περίπου τα ίδια τοξικά μεταλλικά χημικά στοιχεία: Fe, Cu, Zn+Cd, Pb, As, Sb, Bi, Te κ.ά.(όπως αναφέρθηκε στην περίπτωση της θειούχας μεταλλοφορίας στο Πέραμα).
Συμπεριλαμβανομένου και τα χημικά αντιδραστήρια της μεταλλουργικής επεξεργασίας, θα αποτελούν τα εν λόγω μεταλλευτικά τέλματα μεγάλη απειλή στη γεωργική περιοχή βορειοανατολικά Σαπών, στο υδρολογικό σύστημα και στη Δημόσια Υγεία. Διαρροές και αστοχίες ή θραύση του φράγματος στη λίμνη των μεταλλευτικών τελμάτων θα μολύνουν το υδρολογικό δίκτυο: Ζεστόρρεμα και στη συνέχεια τον ποταμό Φιλιούρη που διασχίζει ένα μεγάλο τμήμα του κάμπου Σαπών - Ξυλαγανής - Ν. Σιδηροχωρίου και εκρέει στον όρμο Ιμέρου, μεταξύ Μαρώνειας και Φαναρίου. Περισσότερες πληροφορίες προσφέρει η εισήγηση στο διαδίκτυο: "Σήμερα Mount Polley στον Καναδά, αύριο Πέραμα και Σάπες στη Θράκη".
Παρατηρήσεις για θραύσεις φραγμάτων συγκράτησης μεταλλευτικών τελμάτων
Σχετικά με τη συχνότητα δυστυχημάτων σε μεταλλεία υποδεικνύεται η ειδική ιστοσελιδα: www.wise-uranium.org/mdaf.html (Chronology of major tailings dam failures). Η συγκεκριμένη ιστοσελίδα μας πληροφορεί, ότι κάθε χρόνο συμβαίνουν 2 έως πάνω από 4 δυστυχήματα, κυρίως θραύσεις φραγμάτων σε μεταλλεία ανά τον Κόσμο. Το περασμένο έτος 2024 σημειώθηκαν επίσης 4 δυστυχήματα σε μεταλλεία διαφόρων κρατών (Μιανμάρ, Φιλιππίνες, Χιλή, Βραζιλία). Ο κάθε πολίτης ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για πιθανές θραύσεις φραγμάτων συγκράτησης τελμάτων στα προτεινόμενα έργα Σαπών και Περάματος με ανάλογες τραγικές επιπτώσεις.
6. Επίλογος
Εάν η Πολιτεία αδειοδοτήσει την εκμετάλλευση χρυσού στο Πέραμα και Σάπες, θα προδιαγράψει ουσιαστικά την περιβαλλοντική καταστροφή της Θράκης. Όταν εμφανιστούν οι πρώτοι γιγαντιαίοι εκσκαφείς και αρχίσουν να οργώνουν, να διατρυπούν και να πληγώνουν την περιοχή Περάματος - Σαπών και να απογυμνώνουν το όμορφο Παλιόρεμα ή τις δασικές περιοχές ανατολικά Σαπών, τότε οι κάτοικοι της Θράκης θα συνειδητοποιήσουν ότι έχασαν το παιχνίδι.
Οι περιβαλλοντικές καταστροφές και οι κίνδυνοι στη Δημόσια Υγεία πολλαπλασιάζεται εάν λάβουμε υπόψη το πλήθος εξορύξεων με ισάριθμες λίμνες μεταλλευτικών τελμάτων σε μια μελλοντική εξέλιξη 10-20 ετών. Σημειώνεται ότι κάθε ορυχείο θα συνοδεύεται και από μια «χαβούζα» της τάξης του προτεινόμενου έργων Περάματος ή Οχιάς Σαπών. Τα παιδιά και εγγόνια των κατοίκων της Θράκης θα βγαίνουν τότε οπωσδήποτε στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι και διερωτώμενοι, γιατί η πολιτεία και οι γονείς τους επέτρεψαν την περιβαλλοντική αυτή καταστροφή της χώρας τους, αλλά τότε θα είναι πλέον αργά.
Οι μεταλλευτικές εταιρείες με τις προβλεπόμενες επεκτάσεις των μεταλλευτικών τους δραστηριοτήτων θα μεταβάλλουν την περιοχή από Πέραμα/Πετρωτά μέχρι Συκοράχη και στη συνέχεια μέχρι ΒΑ Σαπών, μήκους πάνω από 20 χλμ και πλάτους 3-6 χλμ, σε μια ζώνη επιφανειακών ορυχείων. Οι μαζικές εξορύξεις και οι ισάριθμες γιγαντιαίες λεκάνες/πυραμίδες μεταλλευτικών τελμάτων θα αλλοιώσουν ριζικά το φυσικό τοπίο και θα δηλητηριάσουν ανεπανόρθωτα μεγάλα τμήματα στην πιο ενδιαφέρουσα λοφώδη περιοχή Σαπών - Μαρώνειας - Μεσημβρίας που αποτελεί τη μορφολογική γέφυρα μεταξύ της ορεινής Ροδόπης και του Θρακικού Πελάγους.
Η «οργωμένη» και «δηλητηριασμένη» αυτή ζώνη θα διχάσει μοιραία τη Θράκη περίπου κατά μήκος της συνοριακής γραμμής μεταξύ των Νομών Ροδόπης και Έβρου με απρόβλεπτες οικολογικές επιπτώσεις και καθοριστική υποβάθμιση της περιοχής και της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Η εκμετάλλευση χρυσού θα επιφέρει όχι μόνο την περιβαλλοντική πτώχευση και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Θράκης αλλά θα έχει και αρνητική οικολογική και οικονομική εξέλιξη, όπως στη γεωργία, στην αλιεία, στον τουρισμό και σε άλλες επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Στο ερώτημα, ποιο θα είναι τελικά το κέρδος της Θράκης από τη μοιραία αυτή μεταλλευτική δραστηριότητα υπάρχει μόνο η απάντηση: Κατεστραμμένη Γη, δηλητήρια και μεταλλευτικά τέλματα.
Η τοπική κοινωνία δεν πρέπει να συναινέσει στην εγκατάσταση - λειτουργία της συγκεκριμένης επένδυσης, βασιζόμενη στις αρχές, ότι προέχει η σταθερή υποστήριξη των καίριων συμφερόντων του συνόλου του τοπικού πληθυσμού και όχι μόνο μιας εταιρείας ή επαγγελματικής ομάδας, και ότι η σημερινή γενεά δεν πρέπει και δεν έχει το δικαίωμα στον ταχύ ρυθμό μερικών χρόνων να λεηλατήσει, να καταστρέψει και να μολύνει τη φύση, η οποία δημιουργήθηκε σε περιόδους χιλιάδων και εκατομμυρίων χρόνων και να υποβαθμίσει έτσι τους φυσικούς πόρους που οφείλουν να είναι διαθέσιμοι για τις επόμενες γενεές, ούτε έχει μία εταιρεία δικαίωμα να γεμίσει τα ρέματα και να ανυψώσει κολοσσιαίες πυραμίδες με τοξικά μεταλλευτικά τέλματα.
* Ο Κυριάκος Αρίκας κατάγεται από την Κίρκη Ν. Έβρου και έζησε μέχρι το τέλος της γυμνασιακής του εκπαίδευσης στην Αλεξανδρούπολη. Σπούδασε και σταδιοδρόμησε στη Γερμανία (δίπλωμα γεωλογίας, διατριβή διδακτορικού, διατριβή υφηγεσίας) και ήταν μέχρι την συνταξιοδότησή του ήταν υφηγητής στο Ινστιτούτο Ορυκτολογίας - Πετρογραφίας του Πανεπιστημίου Αμβούργου. Ο Κυριάκος Αρίκας είναι έμπειρος γνώστης των γεωλογικών συνθηκών στη Θράκη, διότι στα πλαίσια της ερευνητικής του δραστηριότητας ασχολήθηκε πάνω από τρεις δεκαετίες με τη γεωλογία, πετρογραφία και κοιτασματολογία - γεωχημεία του νοτιοανατολικού τμήματος της Θράκης και έχει επιτηρήσει επιπλέον πολλές επιστημονικές διατριβές στις περιοχές: Σάπες - Κασσιτερά - Συκορράχη, Πέραμα - Πετρωτά, Κίρκη - Αισύμη και Λουτρά - Φέρες.
➤ Δείτε εδώ όλα τα άρθρα και τις εισηγήσεις του Δρ. Κυριάκου Αρίκα που έχουμε δημοσιεύσει
[post_ads]
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω